Vumundzuku Lebyi Sirhelelekeke Eku Heteleleni!

“Misav̌a hikwayo yi wisile, yi rula, v̌a endla huwa ya ku ṭaka.”—ESAYA 14:7.

“MISAVA ya hina yi tele hi matlhari lamakulu ya nyutliya kasi swilo leswinene a swi nyawuli. Hi tiva swo tala hi nyimpi ku ri na ku rhula, hi tiva swo tala hi ku fa ku ri na ku hanya.” Marito wolawo, lama vuriweke hi jenerala wa Nyimpi wa le United States hi 1948, ma hi tsundzuxa xilemukiso lexi nga eBibeleni, lexi nge: ‘Vanhu va fuma van’wana ku va endla swo biha.’ (Eklesiasta 8:9) Loko vanhu va hlomile hi matlhari ya nyutliya, a va nge vavisi vanhu-kulobye ntsena; va nga va dlaya!

Vanhu vo tala va pfumela leswaku ku va ni matlhari ya nyutliya ni ku ma tirhisa a hi swinene. Hi xikombiso, George Lee Butler, wa Vuthu ra le Moyeni ra le United States loyi a nga emudendeni u te: “Loko munhu a ri ni matlhari ya nyutliya evuhlayiselweni byakwe bya matlhari, swi vula leswaku ehansi ka swiyimo swo karhi . . . a nga ma tirhisa. Sweswo swi hoxile.”

Nilokoswiritano, Martin Woollacott, mutsari wa maphepha-hungu wa le Britain u ri: “Matlhari ya nyutliya ma endla leswaku munhu a lava ku ma tirhisa, ku nga khathariseki leswi vanhu vo tlhariha kumbe lava rhandzaka leswinene va vulaka leswaku a ma pfuni nchumu kumbe ma ni khombo. Tihulumendhe ti anakanya leswaku ma laveka leswaku ti tshama ti sirhelelekile; naswona ta ma rhandza hikuva van’watipolitiki ni masocha va ma chava naswona va lava ku va na wona matlhari lawa ya nyutliya.”

I ntiyiso leswaku eka ntlhanu wa makume ya malembe lama hundzeke, munhu u swi kotile ku sivela nyimpi ya nyutliya. Kambe enkarhini wolowo, matlhari lama tolovelekeke ma tirhiseriwe ku dlaya vanhu va magidi yo tala. Loko u languta matimu ya munhu, u ta lemuka leswaku nkarhi wun’wana ni wun’wana, matlhari lawa ma nga ha tirhisiwa.

Swivangelo Leswikulu

Xana langutelo ra munhu leri voyameleke enyimpini ri nga cinciwa? Van’wana va vula leswaku vanhu va lwa tinyimpi hikwalaho ka vuphukuphuku, vutianakanyi ni ku kombisa ku hlundzuka ka vona hi ndlela yo biha. Profesa Kenneth Waltz u ri: “Loko leswi ku ri swona swi vangaka nyimpi, kutani nyimpi yi ta herisiwa hi ku dyondzisa ni ku voningela vanhu.”

Van’wana va vula leswaku nyimpi yi vangiwa hi ndlela leyi tipolitiki ta matiko ti hleriweke ha yona. Ku va ni tinyimpi hikwalaho ka leswi tiko rin’wana ni rin’wana ri nga ni vutianakanyi. Nyimpi yi vangiwa hi leswi ku nga riki na ndlela leyi tiyeke, leyi tshembekaka yo lulamisa ku hambana hi mavonelo ya swilo. William E. Burrows na Robert Windrem va tsala ebukwini ya vona leyi nge Critical Mass: “Mhaka ya tipolitiki ya tika. Ku hava mfumo lowu nga fumaka hilaha ku humelelaka handle ka loko wo tiyimisela swinene hi tlhelo ra politiki leswaku wu herisa kumbe ku sivela leswaku matlhari ya khombo ma nga engeteleki.”

Ehleketa hi mimbulavurisano leyi yaka emahlweni leyi khutazaka ku simekiwa ka Nawu lowu Yirisaka ku Ringetiwa ka Matlhari Hinkwako. Guardian Weekly yi wu hlamusela wu ri “ntlhontlho lowukulu ematikweni lama nga ni matlhari ya nyutliya swin’we ni matiko lawa ma tumbetaka leswaku ma ni matlhari ya nyutliya kumbe lama tivaka thekinoloji yo ma endla hi ku hatlisa.” Xihloko xexo xa pfumela: “Ku hava [ntlawa] lowu nga ni makungu yo tshika matlhari ya wona ya nyutliya kumbe vuswikoti bya wona, kumbe maendlelo hinkwawo yo antswisa matlhari lawa.”

Kunene, matiko hinkwawo ma fanele ma tirhisana leswaku loko ku ta herisiwa minxungeto hinkwayo ya nyutliya. Buku leyi nge Critical Mass yi ri: “Matiko ma fanele ma tshembana leswaku a ma nge lovisani, tanihi leswi a ma chava leswaku ma ta lovisana, . . . loko swi nga ri tano ndzoviso wu ta fika hambi ku ri rini.” Khombo ra kona, vuxaka bya misava hinkwayo ni minkanerisano leyi endliwaka namuntlha hakanyingi yi fanelana ni leswi muprofeta Daniyele a swi hlamuseleke eka malembe-xidzana ya 26 lama hundzeke: ‘Va vulavula mavunwa etafuleni rin’we.’—Daniyele 11:27, Byington.

Ntirhisano Wa Misava Hinkwayo Ehansi Ka Hulumendhe Ya Misava Hinkwayo

Nilokoswiritano, Bibele ya hi tiyisekisa leswaku Xikwembu xi ni xikongomelo xo endla leswaku misava hinkwayo yi va ni ntirhisano ehansi ka hulumendhe leyinene ya misava hinkwayo. Hambiloko va nga swi xiyi, vanhu va timiliyoni va khongelele hulumendhe leyi loko va ri karhi va khongela Xikhongelo xa Hosi lexi nge: “Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.” (Matewu 6:10) Mfumo i hulumendhe. Naswona Nhloko ya hulumendhe yoleyo ya Mfumo i Hosi ya ku Rhula, Yesu Kreste. Rito ra Xikwembu ra hi tiyisekisa: “Ku tala ka ku fuma [kakwe] ka vuhosana ni ku rhula a swi nge vi na makumu . . . Ku hiseka ka Yehovha wa mavuthu ku ta swi endla.” (Esaya 9:6, 7, NW) Bibele yi tshembisa leswi malunghana ni hulumendhe leyi nga ehansi ka Yesu: “Ku ta seletela ni ku herisa ku fuma kuloku hikwako,” kumbe tihulumendhe ta vanhu.—Daniyele 2:44.

Hulumendhe leyi ya misava hinkwayo yi ta tisa ku rhula ka xiviri ni nsirhelelo—kambe ku nga ri hi nhulu ya matlhari ya nyimpi kumbe hi mintwanano leyi nga tshembekiki ya matlhari. Pisalema 46:9 yi profeta leswaku Yehovha Xikwembu “o herise tinyimpi ku yisa e makuṅweni ya misav̌a, o ṭhov̌ile mav̌ura, o fayetele matlhari, o hise magolonyi enḍilweni.” Mhaka a yi nge tshikiwi empfhukeni. Mfumo wa Xikwembu ehansi ka Kreste a wu nge hunguti matlhari ya nyutliya—wu ta ma herisa hi ku helela swin’we ni matlhari hinkwawo ya nyimpi.

A ku nge vi na nxungeto wa nyutliya hikuva a ma nge vi kona matiko ya matimba, a ma nge vi kona matiko lama tshikilelaka, a ma nge vi kona matherorisi. Ku ta va ni ku rhula ka ntiyiso: “V̌a ta ṭhama uṅwana ni uṅwana e hansi ka nkuwa, ni le hansi ka vinya ya yena, ku nga ri na loyi a v̌a pfušaka; hikuv̌a nomu wa Yehova wa tinyimpi wu v̌urisile.” Marito lawa ma huhuteriweke ma huma eka Xikwembu lexi nga taka xi nga hembi.—Mikiya 4:4; Tito 1:2.

Hi ku ya hi Pisalema 4:8 (NW), ku rhula ka ntiyiso ni nsirhelelo swi ta kumeka ntsena ehansi ka lunghiselelo ra Yehovha Xikwembu: “Ndzi ta pavalala ni ku etlela hi ku rhula, hikuva wena u ri wexe, Wena Yehovha, u endla leswaku ndzi tshama ndzi sirhelelekile.” Hilaha matimu ya vanhu ma kombiseke hakona hi ndlela yo vava, xitshembiso xin’wana ni xin’wana xa ku “rhula ni nsirhelelo” lexi nga tiki hi Mfumo wa Xikwembu, i xa mavunwa.—Ringanisa 1 Vatesalonika 5:3.

“Ku Miyela Ni Nsirhelelo”

Kambe ku vuriwa yini hi mboyamelo wa nyimpi lowu vanhu va nga na wona? “V̌anhu v̌a misav̌a v̌a [ta] dyonḍa ku lulama.” (Esaya 26:9) Ku dyondzisiwa ku lulama koloko ku ta byi antswisa ngopfu vutomi bya vanhu ni swiyimo swa misava: “Ntirho wa ku lulama ka ntiyiso wu ta va ku rhula; kasi vutirheli bya ku lulama ka ntiyiso, byi ta va ku miyela ni nsirhelelo hilaha ku nga riki na makumu.” (Esaya 32:17, NW) Ku hlundzuka kun’wana ni kun’wana ka tihanyi kumbe madzolonga swi ta siviwa hi rirhandzu ra vuakelani ni mintirho leyinene. Vaaki va misava va ta ‘fula swikomu hi mabanga ya vona, hi matlhari ya vona va ta fula masikeri; tiko ri nga ka ri nga ha lwi ni rin’wana, kutani a ku nga ha dyondzisiwi ku lwa.’—Esaya 2:4.

Hi ririmi ra vuprofeta, Esaya u vule ka ha ri emahlweni leswaku vanhu lava nga ni mboyamelo wa vuharhi va ta hundzuriwa. U vulavule hi nkarhi lowu “ku tiv̌a Yehova ku [nga] ta eneta misav̌a.” Hikwalaho ka sweswo, “hlolwa ri ta ṭhamisa ni šinyimpfana, yingwe yi ta etlela ni šimbutana. Role ni šinghalana, ni homu le’yi noneke, ŝi ta v̌a kuṅwe, ŝi byisiwa hi wanḍisanyana. . . . Ku nga ka ku nga endliwi ŝo biha, ni ku onhiwa e nṭhav̌eni hikwayo le’yi kwetsimaka ya mina.”—Esaya 11:6-9.

Timbhoni ta Yehovha ti ve ni langutelo lerinene hi vutomi hileswi ti kholwaka switshembiso leswi swa Xikwembu. Loko hi languta vumundzuku, a hi voni misava leyi onhiweke hi nhlaselo wa nyutliya. Ematshan’weni ya sweswo, hi vona ku hetiseka ka xitshembiso xa Bibele lexi nge: “La’v̌o lulama v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta ṭhama ka yona hi masiku.” (Pisalema 37:29) Van’wana va ta vula leswaku ku kholwa koloko i ka hava. Kambe i mani loyi hakunene a nga wa hava? Xana hi loyi a tshembaka Xikwembu kumbe hi loyi a tshembaka marito ya hava ya van’watipolitiki? Eka lava va rhandzaka ku rhula hakunene, nhlamulo yi lo dla, erivaleni.a

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 11]

‘Tiko ri nga ka ri nga ha lwi ni rin’wana, kutani a ku nga ha dyondzisiwi ku lwa.’—Esaya 2:4

[Swifaniso leswi nga eka tluka 9]

Emisaveni leyintshwa ya Xikwembu, mindyangu yi ta ‘tshama ehansi ka nsirhelelo,’ naswona matlhari hinkwawo ma ta herisiwa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Mboyamelo wo rhandza nyimpi wa hela loko vanhu va ri karhi va dyondza Rito ra Xikwembu, ku nga Bibele