Khombo Ra Nyimpi

EMUZIYAMU ya Mfumo ya swa Nyimpi ya le London, eNghilandi, nyingiso wa vaendzi wu kokiwa hi wachi yo hlawuleka ni xihlayela-tinomboro. Wachi leyi a hi ya ku komba nkarhi lowu tolovelekeke. Xikongomelo xa yona i ku pfuna vanhu va vona nchumu lowukulu eka lembe-xidzana leri—ku nga nyimpi. Loko rinhi ra wachi leyi ri ri karhi ri ndzuluka, xihlayela-tinomboro xi engetela nomboro eka ntsengo wa xona hi tisekene tin’wana ni tin’wana ta 3,31. Nomboro yin’wana ni yin’wana yi yimela wanuna, wansati kumbe n’wana loyi a dlayiweke hikwalaho ka nyimpi eka lembe-xidzana leri ra vu-20.

Xihlayela-tinomboro lexi xi sungule ku hlayela hi June 1989. Xi ta yima exikarhi ka vusiku bya December 31, 1999. Hi nkarhi wolowo xi ta va xi hlayele vanhu lava ringanaka 100 wa timiliyoni, ku nga nhlayo leyi pimanyetiweke kahle ya vanhu lava feke enyimpini emalembeni ya 100 lama hundzeke.

Ehleketa—vanhu lava ringanaka 100 wa timiliyoni! Nhlayo leyi yi tlula ya vaaki va le Nghilandi kambirhi. Kambe, nhlayo leyi a yi paluxi nchumu hi ku xaniseka ni ku vaviseka ka vanhu lava. Naswona a yi hlamuseli nchumu hi ku xaniseka ka varhandziwa lava va feke—vamanana, vatatana ni vamakwavo, tinoni ni vana vo tala swinene lava siyiweke va nga ri na vatswari. Nhlayo leyi yi hi byela leswi: Eka lembe-xidzana ra hina ku fe vanhu vo tala swinene ematin’wini hinkwawo ya vanhu; ri ve ni tihanyi ta vuloyi.

Matimu ya lembe-xidzana ra vu-20 ma kombisa ni mpimo lowu vanhu va veke ni vutshila ha wona eku dlayeni. Ematin’wini hinkwawo, ku hluvukisiwa ka matlhari lamantshwa a ku nonoka ku fikela eka lembe-xidzana ra vu-20, leri humeseke tinhulu ta matlhari. Loko nyimpi yo sungula ya misava yi sungula hi 1914, eka mavuthu ya le Yuropa a ku ri ni vavanuna lava gadeke tihanci, va hlome hi mafumu. Namuntlha, hi ku pfuniwa hi ti-satellite ni nkongomiso wa tikhomphyuta, matlhari ma nga dlaya vanhu kwihi na kwihi emisaveni, ma nga va hupi nikatsongo. Hi ku famba ka malembe swibamu, mimovha ya nyimpi, swikepe swa le hansi ka mati, swihaha-mpfhuka swa nyimpi, matlhari ya switsongwatsongwana ni lama nga ni chefu swin’we ni “tibomo” swi antswisiwile swinene.

Lexi hlamarisaka, vanhu va swi kotile ku pfurhetela ndzilo wa nyimpi lerova sweswi a va ha swi koti ku wu timela. Ku fana ni xitori xa Frankenstein, laha xidachana xi dlayaka n’wini wa xona, nyimpi na yona yi xungeta ku dlaya vavangi va yona. Xana xidachana lexi xi nga lawuriwa kumbe ku dlayiwa? Swihloko leswi landzelaka swi ta kambisisa xivutiso lexi.

[Laha Swifaniso Swi Humaka Kona eka tluka 11]

U.S. National Archives photo

U.S. Coast Guard photo

By Courtesy of the Imperial War Museum