Ku Nghenisiwa Ka Swifaniso Swa Vanhu Lava Nga Byambula Eka Internet
EMISAVENI HINKWAYO, VANHU VA TIMILIYONI VA TIRHISA Internet siku ni siku. Vo tala va yi pfula leswaku va endla bindzu, va lava mahungu ya misava, va kamba maxelo, va kuma rungula ra matiko yo hambana-hambana, va kuma rungula ra maendzo lawa va lavaka ku ma teka kumbe va burisana ni ndyangu ni vanghana etindhawini to hambana-hambana ta misava. Kambe van’wana—ku nga khathariseki leswaku i vanhu lavakulu lava tekeke kumbe lava nga tekangiki, swin’we ni nhlayo leyikulu ya vana—va pfula Internet hi xikongomelo xin’wana: KU LANGUTA SWIFANISO SWA VANHU LAVA BYAMBULEKE.
SWIFANISO SWA VANHU LAVA NGA BYAMBULA LESWI KUMEKAKA EKA KHOMPYUTA nakambe swi vuriwaka cyberporn swi rhandziwa ngopfu lerova swi hundzuke bindzu leri endlaka mali hi masaka. The Wall Street Journal yi te: “Loko u kuma xiyenge xa Internet lexi [bindzulaka] mali yo tala, hakanyingi u ta kuma leswaku xi tamele swilo leswi thyakeke [swifaniso swa vanhu lava nga byambula].”
Journal leyi yi ye emahlweni yi kombisa xivangelo lexi endlaka leswaku vanhu va hundzukela eka swifaniso swa vanhu lava nga byambula swa Internet: “Vanhu va kota ku vona swilo leswi va swi lavaka handle ko khomiwa hi tingana to voniwa va pfule tibuku leti nga basangiki exitolo xa tibuku kumbe ku nghena ekamareni leri nga empfungwe ra xitolo xa tivhidiyo lexi nga ekusuhi. Vanhu va nga hlaya swilo leswi thyakeke ekaya—kumbe ehofisini va ri swavo.”
Swifaniso Swa Vanhu Lava Nga Byambula Ni Vana
Lexi twisaka ku vava, vanhu vo tala lava langutaka cyberporn i vana. Vana lava nawu wu nga va pfumeleriki ku xava tibuku leti nga ni swifaniso swa vanhu lava nga byambula kumbe ku lomba tivhidiyo leti kombisaka vanhu vo tano, va swi kota ku vona swifaniso leswi emakaya hi ku tshikilela kunupu leyi tirhisaka khompyuta. Swi lo vuya swifaniso swo tano.
Vana vo tala va tshamela ku pfula Internet vatswari va nga swi tivi. Entiyisweni, The Detroit News yi vula leswaku “vana lava tlulaka vambirhi eka va ntlhanu va hakela mali yo pfula swiyenge swo karhi eka Internet hambiloko vatswari va vona lava endlaka kwalomu ka 85 wa tiphesente va va alela.”
Hambileswi vana vo tala—swin’we ni vanhu lavakulu—va tumbetaka leswaku va languta swifaniso swa vanhu lava nga byambula, kambe van’wana a va tumbeti. Van’wana va vona xiendlo lexi ku ri ntlango ntsena lowu nga riki na khombo. Van’wana va vona onge swifaniso sweswo a swi va fanelanga vana kambe va vula leswaku vanhu lavakulu va ni lunghelo ro endla lexi va xi rhandzaka exihundleni.
Ematikweni man’wana, njhekanjhekisano wa swifaniso sweswo wu hundzuke nyimpi leyikulu ya tipolitiki. Hi hala tlhelo, lava va lwelaka lunghelo leri ntshunxekeke ra ku vulavula va lwela leswaku vanhu va vona swifaniso leswi, kasi hi tlhelo lerin’wana, lava lwelaka leswaku xindzhuti xa ndyangu xi hlayisiwa va kucetela valawuri leswaku va yirisa swifaniso sweswo.
Xalamuka! a yi yimi ni tlhelo ro karhi etimhakeni ta politiki. Xikongomelo xa swihloko leswi swi tlhandlamanaka i ku tivisa vahlayi va hina makhombo ya ku languta swifaniso swo tano, ku ringanyeta tindlela leti va nga ti tirhisaka leswaku va tisirhelela swin’we ni varhandziwa va vona, ni ku nyikela swiringanyeto leswi sekeriweke eBibeleni eka vanhu lava phasiweke hi xirimbana lexi xa swifaniso swa vanhu lava nga byambula naswona va lavaka ku ntshunxeka eka xirimbana lexi.