Vantshwa Va Vutisa . . . 

Ndzi Nga Va Tolovela Njhani Vakokwa Wa Mina?

“Vakokwa wa mina havumbirhi bya vona i varunguri va timhaka. Timhaka ta vona ti ndzi pfune leswaku ndzi twisisa mintlhaveko ya mina.”—Joshua.

A KU ri ni nkarhi lowu a swi tolovelekile leswaku swirho swo hlayanyana swa mindyangu swi tshama swin’we—hakanyingi ekaya rin’we. A va ri ni vuxaka lebyikulu ni vakokwana wa vona.

Masiku lawa, vatukulu va nga ha tikuma va tshama ekule ni vakokwa wa vona. Ku tlula kwalaho, mindyangu yo tala yi hambanisiwe hi ku dlaya vukati. The Toroto Star yi vike leswaku “vakokwana va nga ha dlaya vukati, sweswo swi va sivela ku vona vatukulu lava va rhandzaka.” Eswiyin’weni swin’wana, vantshwa va ni langutelo leri hoxeke hi vanhu lavakulu, va va teka va ri vanhu lava nga fambisaniki ni minkarhi, va ri vanhu lava mavonelo ya vona, swilo leswi va swi tekaka swi ri swa ntshima, swilo leswi va swi tsakelaka, swi hambanile swinene ni swa vona. Vuyelo byi ve byihi? Vantshwa vo tala a va tolovelananga ni vakokwa wa vona hi ndlela leyi a va fanele va va tolovele ha yona.

Leswi a swi tsakisi nikatsongo. Tanihi leswi xihloko lexi hundzeke eka nxaxamelo lowu xi swi kombiseke, ku tolovelana swinene ni vakokwana—ngopfu-ngopfu loko va chava Xikwembu—swa aka, swa vuyerisa ni ku tsakisa.a Nhwanyana wa malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi la vuriwaka Rebekah u vula leswi malunghana ni vakokwa wakwe: “Hi nga hleka swin’we minkarhi hinkwayo.” Muntshwa la vuriwaka Peter u vula leswi fanaka, u ri: “A ndzi chavi ku va byela leswi ndzi ti twisaka xiswona kumbe tipakani ta mina. Minkarhi yin’wana ndzi titwa ndzi ntshunxekile loko ndzi ri na vona ku tlula loko ndzi ri ni vatswari va mina. Ndzi vona onge ndzi nga vulavula ni vakokwa wa mina hi timhaka tin’wana ni tin’wana.”

Ku vuriwa yini hi wena? Kumbexana a wu ri munghana wa vakokwa wa wena loko wa ha ri ntsongo. Kambe leswi se u nga le ka malembe ya kondlo-a-ndzi-dyi, swi nga ha endleka leswaku a wu endlanga nchumu ku tiyisa vuxaka bya n’wina sweswinyana. Loko swi ri tano, ndzayo ya Bibele leyi nga eka 2 Vakorinto 6:11-13 yi nga tirhisiwa, ku nga ku ‘ndlandlamuxa’ rirhandzu ra wena eka vona. Xivutiso xi ri, Njhani?

Ku Teka Goza Ro Rhanga

‘Ku ndlandlamuxa’ swi vula ku teka goza ku sungula. Phela, Bibele yi ri: “U nga tshuki u ala ku va endlela leswinene lava swi va lulameleke, loko swi ri ematimbeni ya voko ra wena ku swi endla.” (Swivuriso 3:27) Loko wa ha ri ntsongo, swi nga ha endleka a wu ri hava lexi u nga xi endlaka malunghana ni vuxaka bya wena ni vakokwa va wena. Kambe leswi se u kuleke, kumbexana u muntshwa la wupfeke, u nga ha kuma leswaku ku ni magoza yo hlayanyana lawa u nga ma tekaka.

Hi xikombiso, loko vakokwa wa wena va tshama ekusuhi, u nga titoloveta ku va endzela nkarhi hinkwawo. Xana swa phirha? Kumbexana loko u tshame u lo whii! Xisweswo, dyana mabulo na vona! Xana u nga vulavula na vona ha yini? Nkongomiso wa Bibele lowu eka Vafilipiya 2:4 wa pfuna. Yi hi byela leswaku hi nga ‘veki tihlo etimhakeni ta hina ntsena, kambe ni le timhakeni ta van’wana.’ Hi marito man’wana, kombisa vakokwa wa wena leswaku wa va tsakela. Endla leswaku va vulavula hi swilo leswi va khathalaka ha swona. Xana va titwa njhani? Xana a va endla yini? Va nga ha tsakela ku vulavula hi swilo swa tolweni wa masiku. Va vutise leswaku vutomi a byi ri njhani loko va ha ri vatsongo. Kumbe, xana mana kumbe tata wa wena a a ri njhani loko a ha ri ntsongo? Loko vakokwa wa wena va ri Vakreste, va kombele va ku byela leswaku i yini leswi va kokeleke entiyisweni wa Bibele.

Hakanyingi vakokwana i vahlayisi va matimu ya ndyangu, naswona a swi kanakanisi leswaku va tiyimisele ku ku tsakisa hi mintsheketo. Kunene, sweswo u nga ha swi endla swi va vuhungasi byo tsakisa. Ringeta ku burisana ni vakokwa wa wena, kumbexana u tsala tinhla kumbe u va theyipa kumbe u va rhekhoda hi vhidiyo. Loko u nga tiyiseki hi leswi u nga swi vutisaka, kombela vatswari va wena va ku pfuna hi swivutiso leswi faneleke. Kumbexana u ta dyondza swo tala leswi nga ta ku pfuna ku va twisisa ku antswa vakokwa wa wena, vatswari va wena hambi ku ri ku titwisisa. Joshua u ri: “Vakokwa wa mina havambirhi i varunguri va switori. Switori swa vona swi ndzi pfunile leswaku ndzi twisisa mintlhaveko ya mina.”

Kambe u nga rivali leswaku vakokwa wa wena va tsakela vutomi bya wena ni mitirho ya wena. Loko u va byela leswi u swi endlaka, wa va rhamba leswaku va va xiphemu xa vutomi bya wena. Leswi swi ta ku pfuna swi tlhela swi ku tshineta ekusuhi na vona. Muntshwa wa le Furwa la vuriwaka Igor u ri: “Mina ni kokwa wa mina wa xisati ha swi rhandza ku nwa tiya swin’we ekhefini, hi bula hi swilo leswi hi swi endleke sweswinyana.”

Xana Hi Nga Endla Yini Hi Ri Swin’we?

Loko u sungule ku burisana na vona, kumbexana u nga ya emahlweni hi ku endla swin’wana mi ri swin’we. Loko wo rhanga u ehleketanyana, u ta xiya mintirho hinkwayo leyi u faneleke u hlanganyela eka yona swin’we na vona. Dara lontsongo u ri: “Vakokwa wa mina va xisati havambirhi va ndzi dyondzise ku sweka, ku nghenisa swakudya emabodlheleni, ku baka, ku byala swimilana ni ku endla ntanga.” Amy a a famba ni vakokwa wakwe eswinkhubyanini swa vandyangu ni hi masiku yo wisa. Vakokwana van’wana va gingiriteka, hi ku ya hi malembe ya vona. Aaron u rhandza ku tlanga galufu ni kokwa wa yena wa xisati. Joshua u rhiya tihlampfi ni vakokwa wa yena va xinuna ni ku endla mintirho yin’wana ekaya.

Loko vakokwa wa wena va ri vagandzeri va Yehovha, swi nga tsakisa ngopfu loko wo hlanganyela na vona evugandzerini bya Yehovha, ku fana ni ku vulavula ni van’wana hi Bibele. Igor u fambe ni kokwa wakwe wa xisati enhlengeletanweni ya matiko hinkwawo ya Timbhoni ta Yehovha ePoland. U ri: “Ku ve ntokoto lowu nga rivalekiki lowu hi veke na wona swin’we, naswona ha ha tsakela ku vulavula ha wona.” I ntiyiso, a hi hinkwavo vakokwana lava swi kotaka ku famba-famba. Hambiswiritano, swa pfuna ku heta nkarhi na vona.

Ndzhaka Ya Moya

Eminkarhini ya Bibele, wansati la vuriwaka Luwisa u pfunile swinene eku pfuneni ntukulu wa yena Timotiya, leswaku a va wanuna lonene wa Xikwembu. (2 Timotiya 1:5) A swi hlamarisi leswi vakokwana vo tala lava nga Vakreste va endlaka ntirho lowu fanaka namuntlha. Malunghana ni vakokwa wa yena, Joshua u ri: “Va sungule ku tirhela Yehovha ndzi nga si velekiwa ni ku velekiwa, hikwalaho ndza va xixima swinene, ku nga ri ntsena hi leswi va nga vakokwana kambe ni hikwalaho ka ku tshembeka ka vona.” Amy u ri: “Vakokwa wa mina va tshamela ku vula leswaku swa va khutaza ni ku va tsakisa ku ndzi vona ndzi tirhela Yehovha hi ku tshembeka. Kambe, loko ndzi vona xikombiso xa vona lexinene ni ku hisekela ka vona Yehovha tanihi maphayona [vachumayeri va nkarhi hinkwawo] swi ndzi khutazile leswaku ndzi hambeta ni ntirho wa mina wa vuphayona.”

Chris u vula leswaku kokwa wakwe wa xisati i “munhu loyi a ndzi khutazeke swinene leswaku ndzi dyondza ni ku endla nhluvuko.” Wa engetela: “A ndzi nge swi rivali leswi a swi vuleke loko a ku ‘hi fanele hi endlela Yehovha leswinene ngopfu.’” Vakokwana wa Pedro va n’wi pfunile swinene eka nhluvuko wakwe hi tlhelo ra moya. U ri: “Ntokoto wa vona wu ndzi pfune ngopfu. Minkarhi hinkwayo vakokwana a va famba na mina hi ya chumayela, ndza swi tsakela swinene sweswo.” Ina, ku tolovelana swinene ni vakokwana lava chavaka Xikwembu swi nga ku pfuna leswaku u tirhela Xikwembu hi xitalo.

Vakokwana Lava Tshamaka Ekule

Ku vuriwa yini hiloko vakokwa wa wena va tshama ekule? Loko swi koteka, ringeta ku va endzela nkarhi hinkwawo. Loko u nga va endzelanga, endla leswi u nga swi kotaka ku vulavurisana na vona. Hornan u vona vakokwa wakwe kanharhu hi lembe, kambe u ri: “Ndzi va bela riqingho Sonto yin’wana ni yin’wana.” Dara, loyi na yena a tshamaka ekule ni vakokwana wa yena, u ri: “Va ndzi tsakela, naswona hi belana riqingho kumbe hi tsalelana hi E-mail vhiki rin’wana ni rin’wana.” E-mail ni riqingho swi ni nkarhi wa swona, kambe u nga wu tekeli ehansi mukhuva luwa wa khale wo tsala papila. Vantshwa vo tala va hlamarisiwe hi ku kuma leswaku, vakokwa wa vona a va hlayise papila rin’wana ni rin’wana leri va nga tshama va va tsalela rona ku sukela va ha ri vatsongo. Mapapila ma nga hlayiwa hi ku phindha-phindha—ma tsakeriwa. Tiyiseka leswaku wa va tsalela!

Hakanyingi vakokwana va ni rirhandzu ro hlawuleka eka vatukulu va vona. (Swivuriso 17:6) Ku ni tindlela to tala leti u nga hlayisaka vuxaka bya le kusuhi ni vakokwa wa wena ha tona, ku nga khathariseki leswaku va tshama ekule kumbe ekusuhi. Ringeta ku endla matshalatshala.

[Nhlamuselo ya le hansi]