Minkhuvo Leyi Dumeke—Xana Ko Va Ku Titsakisa Loku Nga Riki Na Khombo?

EXIKARHI ka October, ku sungule ku cinca loku nga tolovelekangiki emadorobeni man’wana ya le Furwa. Mafasitere ya le switolo a ma tele hi makwembe, mikongotlo ni mapuma. Eswitolo swa kwalaho, vanhu lava u hakelaka eka vona a va ambale swihuku leswi tontsweke, swa ntima. Eku heteleleni, vana va macha eswitarateni, va gongondza emakaya ya vanhu naswona va vula leswaku va ta va hlasela loko va nga va nyiki “malekere.”

Mikhuva leyi yi nga tolovelekangiki hinkwayo yi fambisana ni nkhuvo lowu tiviwaka tanihi Halloween. Eku sunguleni Halloween a yi tekiwa tanihi holideyi ya le Amerika, kambe sweswi yi navele emisaveni hinkwayo, yi sungula ku rhandziwa hi vana ni hi vanhu lavakulu. Swi vonaka onge Furwa ri amukele Halloween hi mandla mambirhi. Hi ku ya hi mpimanyeto wun’wana, kwalomu ka kotara ya vaaki va le Furwa va yi tlangerile n’wexemu. Phepha-hungu ra siku ni siku ra le Italiya leri vuriwaka La Repubblica ri vulavula hi mukhuva lowu wa sweswinyana tanihi “nchumu lowu yaka emahlweni” wu hlanganisa nhlonhle hinkwayo ya le Italiya. Phepha-hungu leri vuriwaka Nordkurier ri vula leswaku “vaaki vo tala va [le Jarimani] a va ha swi lavi nikatsongo ku hupiwa hi ku titsakisa loku ko chavisa.”

A hi vaaki va le Yuropa ntsena lava tsakisiwaka hi nkhuvo wa Halloween. Ku suka eBahamas ku ya eHong Kong, vanhu va tlangela Halloween hi nkhinkhi lowukulu. International Herald Tribune yi vika leswaku n’wexemu, xitichi xin’wana xa xiya-ni-moya xa le Sri Lanka xi ve ni mphikizano wa “tindlela to biha swinene ta maswekelo ni ta ku ba nkalanga swinene.” Halloween yi sungule ku duma ni le Japani, laha a ku ri ni vanhu va magidi lava a va ‘famba va macha’ eTokyo.

Hambi ku ri etindhawini ta misava laha Halloween yi nga tivekiki eka tona, hakanyingi ku ni minkhuvo leyi tolovelekeke leyi na yona yi chavisaka. EVusikwini bya Guy Fawkes wa le Britain, u vona mintlawa ya vana lava rhendzelekaka va kombela mali naswona va tlanga hi ndlela leyi nga basangiki kahle ya Halloween. ETaiwan ku ni Nkhuvo wa Timboni ta mixaka-xaka. Vana va rhendzeleka ni switarata va khome timboni leti nga ni swifaniso swa swinyenyana ni swiharhi. EMexico ku ni siku leri va ri vitanaka Día de los Muertos, kumbe Siku ra Vafi, ku nga nkhuvo lowu tlangeriwaka eMexico ni le United States. Hi ku ya hi mutsari la vuriwaka Carlos Miller, vanhu va le Mexico lava tshamaka eAmerika va ha “ambala swipalapala leswi vuriwaka calacas kutani va cina, va fundzha maxaka ya vona lama feke.”

Vanhu vo tala va nga ha teka minkhuvo yoleyo yi ri ku titsakisa loku nga riki na khombo—vana swin’we ni vanhu lavakulu va va ni swivangelo swo ambala hi ndlela leyi nga tolovelekangiki ni ku tikhoma hi ndlela leyi nga fanelangiki. Kambe, langutelo rero ra ku nga khathali, ri endla leswaku vanhu va nga vi na mhaka ni leswaku minkhuvo yoleyo yi sungule evuhedenini. Hi xikombiso, Nkhuvo wa Timboni wa le Taiwan wu sungule loko vanhu va lumeka timboni hi xikongomelo xo vona mimoya ya le tilweni leyi a va kholwa leswaku ya famba-famba exibakabakeni. Siku ra Vafi ra le Mexico ri sungule eka mihivahivana ya Maaztec ya ku xixima lava feke.

Van’wana va nga ha vula leswaku a hi swa nkoka leswaku minkhuvo leyi yi sungule njhani. Kambe tivutise, ‘Xana minkhuvo leyi yi nga ni masungulo yo biha yi nga langutiwa hakunene tanihi leyi nga riki na khombo?’ A swi kanakanisi leswaku vanhu lava bindzulaka hi minkhuvo leyi a va khathali. Malunghana ni Halloween, muyimeri wa Vandla ra Ndhavuko ra le Barcelona, eSpaniya u ri: “I nkhuvo lowu endleriweke ku bindzula ha wona.” Phela, n’wexemu, Halloween yi bindzule mali leyi ringanyetiwaka kwalomu ka R55 wa magidi ya timiliyoni eUnited States ntsena. EFurwa, khampani leyi endlaka swiambalo swa Halloween yi vone bindzu ra yona ri engeteleka hilaha ku phindhiweke ka 100 emalembeni manharhu ntsena.

Kambe, xana u fanele u hlanganyela eka minkhuvo yoleyo ntsena hileswi yi dumeke kumbe yi bindzulaka swinene? Leswaku hi hlamula xivutiso lexi, hi ta kambisisa ndlela leyi Halloween yi tlangeriwaka ha yona.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Swipalapala leswi endliweke hi chukela leswi tirhisiwaka eka Siku ra Vafi ra le Mexico

[Xihlovo Xa Kona]

SuperStock, Inc.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

EBritain, Vusiku bya Guy Fawkes byi tlangeriwa hi ndzilo lowukulu

[Xihlovo Xa Kona]

© Hulton Getty Archive/gettyimages