Ku Langutana Ni Mintlhontlho Ya Ku Va Manana La Nga Muntshwa

KU TIKA wa ha ri muntshwa swi endla leswaku u va ni vutihlamuleri byo endla swiboho swa vanhu lavakulu. Muntshwa un’wana la nga ni n’wana u ri: “Ndzi titwa onge ndzi ni malembe ya 40. Ndzi tlange hi vuntshwa bya mina.” Entiyisweni, loko nhwanyana a kuma leswaku u ni khwiri, a nga ha chava ni ku karhateka swinene.

Loko u ri muntshwa naswona u tikile, na wena u nga ha titwa hi ndlela yoleyo. Kambe, ku tshama u karhatekile a swi nge ku pfuni nchumu. Bibele yi ri: “Loyi a langutaka mheho a nge byali mbewu; naswona loyi a langutaka mapapa a nge tshoveli.” (Eklesiasta 7:8; 11:4) Murimi loyi a tshamaka a chuhe maxelo a nge endli nchumu. U nga tshami hi mavoko. Ku nga ri kungani, u fanele u ya emahlweni ni vutomi naswona u byarha vutihlamuleri bya wena.—Vagalatiya 6:5.

Xana u ta endla yini? Van’wana va nga ha ku byela leswaku u humesa khwiri. Kambe lava lavaka ku tsakisa Xikwembu a va nge swi endli sweswo, tanihi laha Bibele yi swi vekaka erivaleni leswaku ku humesa khwiri swi lwisana ni nawu wa Xikwembu. (Eksoda 20:13; 21:22, 23; Pisalema 139:14-16) Emahlweni ka Xikwembu vutomi bya n’wana la nga si tswariwaka—hambi ku ri bya loyi a tikiweke ehandle ka vukati—i bya risima.

Ku vuriwa yini hi ku tekana ni tatana wa n’wana kutani mi kurisa n’wana swin’we? Ku tekana swi ngo endla ntsena leswaku u nga khomiwi hi tingana. Hambiloko tatana la ha riki ntsongo a vona swi n’wi boha leswaku a pfuna eku kurisiweni ka n’wana, ku tekana a hi minkarhi hinkwayo ku nga xiboho xa vutlhari.a Mhaka ya leswaku jaha ri kota ku endla n’wana a yi vuli swona leswaku ri ni vuswikoti lebyi lavekaka bya ku va nuna tlhelo tatana lonene. Nakambe a swi vuli swona leswaku ri nga swi kota ku hlayisa nsati ni n’wana hi tlhelo ra timali. Tlhandlakambirhi, loko jaha ri nga ri na ripfumelo leri fanaka ni ra wena, ku tekana na rona swi nga vula ku tlula xitsundzuxo xa Bibele xa ku tekiwa “eHosini ntsena.” (1 Vakorinto 7:39) Ntokoto wu kombisa leswaku ku tsutsumela vukati swi nga endla leswaku u tipeta enhlomulweni—nkarhi wun’wana vukati bya kona a byi nge tlhaveriwi hi dyambu.

Ku vuriwa yini hi ku hanana hi n’wana wa wena? Hambileswi, leswi swi antswaka loko swi pimanisiwa ni ku humesa khwiri, kambe u fanele u tsundzuka leswaku ku nga khathariseki swiyimo swo nonon’hwa leswi u nga langutanaka na swona, u nga swi kota ku wundla ni ku kurisa n’wana wa wena.

Ku Langutana Ni Mintlhontlho

Phela, ku kurisa n’wana u ri wexe swa tika. Hambiswiritano, loko u tikarhatela ku landzela misinya ya milawu ya Bibele ni ku tshembela eka Xikwembu leswaku xi ku tiyisa ni ku ku kongomisa, u nga langutana ni mintlhontlho hi ndlela leyi humelelaka. Hi lawa magoza man’wana lama u nga ma tekaka leswaku ma ku pfuna.

● Lulamisa vuxaka bya wena ni Xikwembu. Tsundzuka leswaku ku hlanganyela rimbewu u nga si nghenela vukati i xidyoho emahlweni ka Xikwembu—i ku tlula milawu ya xona leyi tlakukeke ya mahanyelo. (Vagalatiya 5:19-21; 1 Vatesalonika 4:3, 4) Xisweswo goza ro sungula ni ra nkoka i ku hundzuka kutani u kombela ndzivalelo eka Xikwembu. (Pisalema 32:5; 1 Yohane 2:1, 2) Ina, u nga ha titwa u nga faneleki leswaku xi ku pfuna. Hambiswiritano, Yehovha u tshembisa leswaku u ta va rivalela ni ku va pfuna lava hundzukaka eswidyohweni swa vona. (Esaya 55:6, 7) Eka Esaya 1:18, Yehovha u ri: “Hambiloko swidyoho swa n’wina swo va swa ribungu [leswikulu], swi ta endliwa swi basa ku fana ni gamboko [swi ta basisiwa hi ku helela].” Bibele yi tlhela yi khutaza vadyohi leswaku va kuma mpfuno hi tlhelo ra moya eka vakulu lava hlawuriweke evandlheni.—Yakobo 5:14, 15.

● Tshika ku hlanganyela rimbewu u nga si nghenela vukati. Leswi swi ta vula leswaku u fanele ku dlaya vuxaka ni tata wa n’wana. Loko u ya emahlweni ni vuxaka byebyo mi nga tekananga u ta boheka ku hambeta u endla swiendlo leswi nga xi tsakisiki Xikwembu. U nga rivali leswaku milawu ya Xikwembu, hambiloko yi ri ni swipimelo swo tala, ya hi sirhelela. Nicole, la tshahiweke eku sunguleni ka ntlhandlamano wa swihloko leswi, u ri: “Ndzi swi xiyile leswaku Xikwembu xa vurisa. Xi lava leswaku hi vuyeriwa.”—Esaya 48:17, 18.

● Byela vatswari va wena. U nga ha chava leswaku vatswari va wena va ta ku hlundzukela. I ntiyiso, va ta hlundzuka ni ku vilela loko va twa leswaku u tikile. Va nga ha ehleketa leswaku ku ni leswi va nga swi endlangiki kahle tanihi vatswari naswona va nga tisola hikwalaho ka ku tikhoma ka wena ko biha. Hambiswiritano, loko vatswari va wena va chava Xikwembu, ku vava lokukulu loku va ku tweke ku ta hela hi ku famba ka nkarhi. I vatswari va wena naswona ku nga khathariseki swihoxo swa wena, va ku rhandza. Loko va vona leswaku u hundzukile, handle ko kanakana va ta tekelela tatana wa n’wana wa vusopfa kutani va ku rivalela.—Luka 15:11-32.

● Nkhensa. Hakanyingi vatswari, maxaka ni vanghana hi vona va pfunaka swinene ni ku seketela. Hi xikombiso, vatswari va wena va nga ha hlela leswaku u kuma vutshunguri. Endzhaku ka loko n’wana wa wena a tswariwile, va nga ha ku pfuna ku dyondza mintirho yin’wana yo khathalela ricece; swi nga ha endleka va ku salela ni n’wana. Nicole u vula leswi hi mana wakwe, “Ndzi kume n’wana, kambe manana u ndzi pfunile swinene.” Hilaha ku fanaka vanghana na vona va nga pfuna, kumbexana va ku nyika swiambalo swa n’wana ni swin’wana leswi lavekaka. (Swivuriso 17:17) Loko u kombisiwa musa, landzela xitsundzuxo xa Bibele kutani u ‘tikomba u ri ni ku nkhensa.’ (Vakolosa 3:15) Ku vula marito yo nkhensa swi ta endla leswaku lava ku pfuneke va swi vona leswaku wa tlangela hakunene.

● Dyondza mintirho ya mutswari. Ina, a wu swi lavi ku tshamela ku nyikiwa hi vandyangu wa ka n’wina ni vanghana. Kutani sungula ku dyondza mintirho leyi nga ta ku pfuna ku khathalela n’wana wa wena ni ku langutela ndyangu. Ku dyondza ku khathalela munhu loyi a lavaka nkhathalelo lowukulu i ntlhontlho. U fanele u dyondza swo tala hi ku wundla, rihanyo ni tindlela tin’wana to khathalela n’wana. Lexi tsakisaka, Bibele yi khutaza vavasati va Vakreste lava kuleke leswaku va khutaza vavasati lavatsongo ku va “lava tirhaka ekaya.” (Tito 2:5) Handle ko kanakana, mana wa wena—kumbexana ni swirho swin’wana leswi kuleke evandlheni ra Vukreste—va nga ku nyika swiletelo swin’wana swa nkoka emhakeni leyi.

● Tirhisa mali hi vutlhari. Bibele yi vula leswaku ‘mali i xisirhelelo.’ (Eklesiasta 7:12) Loko n’wana a velekiwa, ku nga ha laveka mali yo tala yo n’wi hlayisa.

I vutlhari ku tirhisa mpfuno hambi wu ri wihi lowu kumekaka eka mfumo. Hambiswiritano, minkarhi yo tala nhwanyana a nga ha lava mpfuno wa vatswari hi tlhelo ra timali. Loko swi ri tano eka wena, ku ta va ku ri vutlhari ni ku kombisa ku anakanyela hi ku ka u nga lavi swilo swo tala. Hambileswi u nga ha rhandzaka ku xava swilo leswintshwa swa n’wana wa wena, kumbexana u nga hlayisa mali hi ku xava swiambalo swa khale.

● Ringeta ku dyondza. Swivuriso 10:14 yi ri: “Lavo tlhariha hi lava va tekaka vutivi byi ri bya risima.” Hambileswi marito lawa ma tirhaka ngopfu emhakeni ya vutivi bya Bibele, kambe ma tirha ni le ka dyondzo ya misava. U fanele u kuma dyondzo leyi lavekaka leswaku u ta kota ku hanya.

Hakunene swa tika ku ya exikolweni u tlhela u khathalela n’wana. Hambiswiritano, loko u nga dyondzi swi nga endla leswaku wena ni n’wana wa wena mi hanya evuswetini, mi hanya hi ku pfuniwa hi mfumo, u hola mali yitsongo, u va ni yindlu leyi nga nyawuriki ni ku sika. Hikwalaho, loko swi koteka, hambeta u ya exikolweni. Mana wa Nicole u n’wi sindzise leswaku a heta xikolo, hikwalaho Nicole u leteriwe ku va mupfuni wa qgwetha leswaku a ta kota ku titirhela.

Ha yini u nga lavisisi leswaku hi wihi ntirho lowu u nga wu dyondzelaka? Loko swi ku tikela ku ya exikolweni, kumbexana u nga dyondza u ri ekaya. Hi xikombiso, ku dyondza u ri ekaya kumbexana swi nga ku pfuna.

U Nga Humelela

Ku kurisa n’wana ehandle ka vukati i ntlhontlho eka nhwanyana lontsongo. Kambe u nga humelela! Hi ku lehisa mbilu, ku tiyimisela ni hi ku pfuniwa hi Yehovha Xikwembu, u nga va mutswari la nga ni rirhandzu, a nga ni vuswikoti naswona a swi kotaka ku byarha vutihlamuleri bya yena. Vana lava tswariweke hi vamanana lava nga tekiwangiki va nga kula va va vanhu lavanene. Phela, u nga vona n’wana wa wena a ku yingisa naswona a rhandza Xikwembu.—Vaefesa 6:4.

Nicole u swi vekisa xileswi: “Hi ku pfuniwa hi Xikwembu—hambiloko swi tika swinene—ndzi tsakele ku pfuna xinhwanyatana xa mina xi va ni musa, xi xixima ni ku va ntombhi leyi nga ni vutihlamuleri. Loko ndzi n’wi languta, ndzi tsundzuka minkarhi leyi a ndzi nga etleli ni vusiku ha yona kambe ndzi sala ndzi tsakile.”

Xana vatswari va fanele va va khoma njhani vana va vona lava nga ni vana swin’we ni vatukulu va vona? Xana yi kona ndlela yo pfuna vantshwa leswaku va nga tiki, xisweswo va nga langutani ni ku vava koloko?

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 9]

Vantshwa lava nga ni vana va langutane ni mintlhontlho yo tala ya ku kurisa vana va vona

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Ku tsutsumela vukati a swi pfuni

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Vakulu va Vakreste va nga pfuna vantshwa lava dyoheke ku lulamisa vuxaka bya vona ni Xikwembu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 11]

I vutlhari leswaku vamanana lava nga tekiwangiki va heta xikolo