Ta Rivala
◼ Eka malembe ya khume lama hundzeke, varimi va le Chayina va kwalomu ka 40 wa timiliyoni va lahlekeriwe hi mapurasi ya vona hikwalaho ka ku akiwa ka madoroba.—CHINA DAILY, CHAYINA.
◼ Hi 2005, ku ve ni tinyimpi ta kwalomu ka 28 ni madzolonga ya 11 emisaveni hinkwayo.—VITAL SIGNS 2006-2007, WORLDWATCH INSTITUTE.
◼ Ntlawa wun’wana wa le Tokyo Institute of Technology wu kote ku hahisa xihaha-mpfhuka xo vevuka swinene, lexi ntiko wa xona wu nga le hansi ka 55 wa tikhilogiramu, naswona a xi tirhisa tibetri leti tirhisiwaka emakaya. Xihaha-mpfhuka lexi xi hahe 391 wa timitara hi nkarhi wo ringana 59 wa tisekoni.—MAINICHI DAILY NEWS, JAPANI.
◼ Eka vanhu va malembe ya le xikarhi ka 12 ku ya eka 20 va le Netherland lava pfuleke Internet kutani va pfula ti-Web-site leti eka tona va vulavurisanaka ni vanhu van’wana ni ku tirhisa swiyenge swo karhi ku tsala timhaka ta vona, va ri karhi va tirhisa ni khamera, ku vuriwa leswaku “40 wa tiphesente ta vafana ni 57 wa tiphesente ta vanhwanyana va komberiwe ku hluvula swiambalo swa vona kumbe ku endla xiendlo xo karhi xa rimbewu emahlweni ka khamera leyi.”—RUTGERS NISSO GROEP, NETHERLANDS.
Xana Mintlango Ya Tivhidiyo Ya Godzombela?
“Ndlela leyi byongo bya vanhu lava tlangaka mintlango ya tivhidiyo nkarhi wo leha ngopfu byi vaka ha yona ya fana ni ya vanhu lava nga swindzendzele kumbe lava godzomberiweke hi mbangi.” Marito lawa ma vuriwe hi mutivi wa mianakanyo Ralf Thalemann, loyi a nga murhangeri wa ntlawa lowu endlaka vulavisisi hi ku godzombela, le Charité University Hospital eBerlin, le Jarimani. Ku vuriwa leswaku ku nyanyuka loku vaka kona loko vanhu va tlanga mintlango leyi hi ndlela leyi hundzeletiweke ku endla leswaku byongo byi humesa nchumu lowu vitaniwaka dopamine, wu tala ebyongweni bya munhu yoloye, naswona nchumu lowu wu nga endla leswaku a va “hlonga” ra mintlango. Nkambisiso wun’wana wu vula leswaku leswi swi nga endleka eka vanhu vo tlula khume ra tiphesente lava tlangaka mintlango leyi.
Swifumi Swi Titwa Swi Nga “Sirhelelekanga Naswona A Swi Dyi Byi Rhelela”
Phepha-hungu ra le Beijing, China Daily ri ri: “Swifumi swi titwa swi nga sirhelelekanga naswona a swi dyi byi rhelela.” Ku endliwe ndzavisiso wa swifumi leswi hi xiringaniso swi nga ni 2,1 wa magidi ya timiliyoni ta tirhandi le Chayina Vuxa ni le Chayina Dzonga. Valavisisi lava kambisiseke leswaku swifumi swi ni “langutelo rihi hi vukhongeri, vukati, vutomi, ntirho ni mali,” va kume leswaku “swo tala swa swifumi leswi swi rhandza mali kasi hi hala tlhelo swa yi venga.” Vo tala lava anguleke eka nkambisiso lowu va vule leswaku, hambileswi va nga ni ndhuma emugangeni ni ku titwa va fikelele swo karhi, “mali a yi va dyisi byi rhelela.”
Ku Tirha eMapurasini Swa Va Pfuna Lava Vabyaka eMiehleketweni
Kwalomu ka vatshila va 100 lava humaka ematikweni ya 14, a va hlanganile ku nga ri khale le Stavanger, eNorway, ku ta dyondza hi pfhumba leri vitaniwaka “Vurimi ni Rihanyo,” ku nga dyondzo leyi katsaka ta vurimi, ku dyondzisa ni ta rihanyo. Hi ku ya hi Nhlangano wa Vuhaxi wa le Norway, van’wana lava ku nga malembe va ri karhi va vabya emiehleketweni, a swi lavi leswaku va tshamisiwa exibedlhele loko va kala va sungula ku tirha epurasini. Ku tirha epurasini “swi pfuna munhu emirini ni le mianakanyweni.” Ku ni mapurasi ya kwalomu ka 600 le Norway lama tirhisanaka ni vandla leri ra Vurimi ni Rihanyo, naswona mapurasi lawa ma kuma mali yo karhi hikwalaho ka sweswo.
Ku Tirhisiwa Ka Swihondzo Swa Tikereke
Magazini wa Newsweek wu ri: “Tikereke ta New England [eUnited States] ti kume ndlela yo lwa ni swiphiqo swa tona swa timali, ti qachisa swihondzo swa miako ya tona eka tikhampani leti lavaka ku vekela tieriyali ta tiselfoni. Switichi swa swihondzo leswi fambisaka rungula ra tiselfoni swi ni milawu leyi vekiweke laha ku tshamaka vanhu, naswona vini va miti a va lavi ku va ni tieriyali to ka ti nga languteki laha va tshamaka kona. Kutani tikhampani ta tiselfoni ti tumbeta tieriyali ta tona endzeni ka swihondzo swa tikereke. Presidente wa khampani leyi pfunaka tikereke u ri: “Kereke yo sungula leyi hi tirhisaneke na yona, sweswi yi ni tikhampani tinharhu leti qacheke swihondzo swa yona, naswona kereke yi kuma mali yo ringana $74,000 [R567 000] hi lembe hikwalaho ka ndhawu leyi a yi nga tirhisiwi hi munhu.”