Xana Ngati Leyi Kamberiweke Xitsongwatsongwana Xa HIV A Yi Na Mavabyi?

HI MUTSARI WA XALAMUKA! LE NIGERIA

◼ Xivutiso lexi xi vutisiwe le Nigeria loko ku kumeke leswaku n’wana wa xinhwanyatana u tluleriwe hi xitsongwatsongwana xa HIV lexi a xi kumeke loko a pomperiwe ngati eka xin’wana xa swibedlhele leswi dumeke eNigeria.

Hi ku ya hi mukongomisi wa ta vutshunguri exibedlhele xexo, loko Eniola a ha ku tswariwa u kumeke a ri ni vuvabyi bya jaundice. Dokodela wa yena u endle xiboho xo n’wi tshungula hi ku humesa ngati yin’wana eka yena ivi a pomperiwa ngati ya un’wana, hiloko tata wa n’wana loyi a nyikela hi ngati yin’wana ya yena. Kambe ngati ya tatana loyi yi kumeke yi nga fambisani ni ya n’wana wa yena, hikwalaho ku tirhisiwe ngati leyi a yi ri kona exibedlhele. Endzhakunyana ka kwalaho, n’wana loyi u kumeke a ri ni xitsongwatsongwana xa HIV hambileswi vatswari va yena a va nga ri na xona. Hi ku ya hi xibedlhele, “ngati leyi cheriweke n’wana yi kamberiwile kutani yi kumeka yi nga ri na xitsongwatsongwana xa HIV loko yi pomperiwa eka n’wana.”

Kutani, n’wana loyi u xi kume njhani xitsongwatsongwana lexi? Mfumo wa le Nigeria wu kambisise njhekanjhekisano lowu kutani wu gimeta hileswaku n’wana loyi u kume xitsongwatsongwana lexi eka ngati leyi a pomperiweke yona. Phepha-hungu leri nge Nigerian Tribune ri tshahe mutivi wa sayense la kambisisaka switsongwatsongwana a ku: “Loko ngati yi nyikeriwa, miri wa munhu loyi a yi nyikeleke a wu nga si swi kombisa leswaku u ni xitsongwatsongwana xa HIV.”

Lexi ko va xikombiso xin’we, kambe xi kandziyisa mhaka ya leswaku ku ni makhombo lama fambisanaka ni ku pomperiwa ka ngati. Loko Ndzawulo ya le United States yo Lawula ni ku Sivela Mavabyi yi hlamusela nkarhi lowu miri wa munhu wu nga si swi kombisaka loko munhu a ri ni xitsongwatsongwana xa HIV, yi ri: “Swi nga teka nkarhi leswaku miri wa munhu wu kamberiwa wu nga swi kombisi leswaku wu ni xitsongwatsongwana lexi naswona minkarhi leyi ya hambana hi ku ya hi vanhu. . . . Eka vanhu vo tala xi tikomba ku nga si hela mavhiki mambirhi ku ya eka ya nhungu (hi ntolovelo i masiku ya 25). Hambiswiritano, eka vanhu van’wana xi nga ha teka nkarhi wo leha leswaku xi vonaka. . . . Van’wana va nga ha teka tin’hweti ta tsevu, hambileswi swi nga tolovelekangiki.”

Hikwalaho, hambiloko ngati yi kamberiwile ku vona loko yi ri ni xitsongwatsongwana xa HIV, xexo a hi xitiyisekiso xa leswaku a yi na mavabyi. Nhlangano wa AIDS wa le San Francisco wa lemuxa: “Hambileswi swi nga ha endlekaka leswaku xitsongwatsongwana xa HIV xi nga vonaki hi nkarhi wolowo, xitsongwatsongwana xolexo xi nga ha tlulela munhu hi nkarhi wolowo. Entiyisweni, vanhu hakanyingi va xi tluleta van’wana hi wona nkarhi lowu (endzhakunyana ka loko va ha ku xi kuma xitsongwatsongwana xa HIV).”

I khale Timbhoni ta Yehovha ti landzela nkongomiso wa le Bibeleni wa ku “papalata . . . ngati.” (Mintirho 15:29) Nsirhelelo lowu ti wu kumeke hikwalaho ko yingisa marito lawa wu kandziyisa leswaku i vutlhari ku yingisa swileriso swa Xikwembu. Leswaku u dyondza leswi engetelekeke malunghana ni swilo leswi nga tirhisiwaka ematshan’weni yo pomperiwa ngati, hi kombela u vona broxara leyi nge Xana Ngati Yi Nga Byi Ponisa Njhani Vutomi Bya Wena?a

[Nhlamuselo ya le hansi]