Xana Thekinoloji Ya Pfuna Kumbe Yi Ni Khombo?

Muchayeri u tsandzeke ku lawula movha kutani a tlumba nsika ivi munhu loyi a a khandziye na yena emovheni a vaviseka swinene. Hiloko muchayeri a teka selfoni yakwe a fonela ambulense. Kambe i yini lexi endleke leswaku a tsandzeka ku yi lawula? U tshike ku langutisa egondzweni swa xinkarhana leswaku a hlamula selfoni yakwe.

HILAHA xikombiso lexi xi swi kombisaka hakona, switirhisiwa swa manguva lawa swa thekinoloji swi nga hi pfuna kumbe swi hi vangela makhombo—swi titshege hi hina leswaku hi swi tirhisa njhani. Kambe vanhu vo tala a va ha swi lavi ku tirhisa switirhisiwa swa khale leswi hundzeriweke hi nkarhi. Hi xikombiso, tikhompyuta ti hi pfuna leswaku hi xava swilo ni ku veka mali ebangi hi ku olova hi tirhisa Internet ni ku vulavula ni vanhu van’wana hi ku va rhumelela ti-e-mail, rungula leri rhekhodiweke kumbe ku vulavula na vona hi langutanile swin’we ni ku hi pfuna leswaku hi nga endli mintirho leyi phirhaka.

Tolweni wa masiku, loko swirho swa ndyangu swi ya etindhawini to hambana-hambana nimixo a swi nga ha ta kota ku vulavurisana kukondza swi vuya ekaya nimadyambu. Kambe phepha-hungu ra USA Today ri vika leswaku namuntlha “vatekani lava endlaka 70 wa tiphesente lava havumbirhi bya vona va nga ni tiselfoni va fonelana siku ni siku leswaku va xewetana ntsena, lava endlaka 64 wa tiphesente va fonelana leswaku va hlela leswi va nga ta swi endla naswona vatswari lava endlaka 42 wa tiphesente va fonela vana va vona siku ni siku hi tiselfoni.”

U Nga Pfumeleli Nchumu Lowunene Wu Ku Vangela Swiphiqo

Xana ku tirhisa swilo swa thekinoloji hi ndlela leyi nga riki yinene swi nga va ni khombo emianakanyweni ni le mimirini ya hina? Xiya xikombiso xa mpatswa lowu wa ha ku tekanaka wa le tikweni rin’wana ra le Vupela-dyambu. Hi ku ya hi xiviko xa mahungu, a “wu tshamela ku vulavurisana hi selfoni loko wu ri emimovheni ya wona, loko wu ri endhawini ya vutiolori naswona a wu fonelana hambiloko wu ri endzeni ka yindlu ya wona kambe wu ri emakamareni yo hambana.” Minkarhi yin’wana a wu vulavula timinete ta 4 000 hi nh’weti, ku nga tiawara to tlula 66, naswona wu vule leswaku a wu nga ta swi kota ku hanya wu nga ri na tiselfoni. Harris Stratyner, dokodela wa mianakanyo u vule leswaku a wu tikomba wu “godzomberiwile. Swi fana niloko vuxaka bya wona byi titshege hi selfoni.”

Xikombiso xexo xi nga ha twala onge xo hundzeleta swilo kambe xi kombisa mukhuva lowu tolovelekeke. Vanhu vo tala a va swi koti ku heta awara va nga vulavuli hi selfoni. Nhwanyana un’wana la nga ni malembe ya kwalomu ka 20 u ri: “Minkarhi hinkwayo hi lava ku languta ti-e-mail, ku nghena eka Internet ni ku rhumelelana marungula ni vanghana va hina.”

Eka phepha-hungu ra The Business Times of Singapore, dokodela Brian Yeo u vule leswaku loko ku tirhisa selfoni “swi ku dyela nkarhi wo tala swinene naswona swi hundzuka nchumu lowu u rhandzaka ku wu endla evuton’wini ku tlula swilo leswin’wana hinkwaswo, sweswo swi kombisa leswaku ku ni swin’wana leswi hoxeke hi wena.” Ku tlula kwalaho, vanhu lava rhandzaka ku tshama va ri voxe tiawara to tala va tirhisa switirhisiwa swa thekinoloji, hakanyingi va heta nkarhi wutsongo va ri eku endleni ka vutiolori kumbe va nga byi endli nikatsongo naswona va tiveka ekhombyeni ro khomiwa hi vuvabyi lebyi fambelanaka ni misiha ya ngati ni mbilu, vuvabyi bya chukela kumbe mavabyi man’wana lama nga ni khombo.

Makhombo man’wana ma nga humelela hi nkarhi wolowo. Hi xikombiso, eka vukambisisi lebyi endliweke sweswinyana lebyi vulavulaka hi tiselfoni, ku kumiwe leswaku loko vanhu va chayela va ri karhi va vulavula hi tiselfoni, mianakanyo ya vona yi va yi ri exiyin’weni lexi fanaka ni xa vachayeri lava pyopyiweke! Vukambisisi byin’wana byi kume leswaku ku rhumela ti-SMS u ri karhi u chayela swi ni khombo naswona kwalomu ka 40 wa tiphesente ta vachayeri lava nga ni malembe ya kwalomu ka 16 ku ya eka 27 va rhumela ti-SMS loko va ri karhi va chayela. Ku tlula kwalaho, loko u tolovele ku vulavula hi selfoni kumbe ku rhumela ti-SMS loko u ri karhi u chayela, tsundzuka leswaku loko wo tshuka u humeleriwa hi mhangu, maphorisa ni khampani ya ndzindza-khombo va nga ha languta selfoni ya wena ku vona loko u nga yi tirhisanga eka timinete ti nga ri tingani mhangu yoleyo yi nga si humelela. Ku fonela kumbe ku rhumela vanhu van’wana ti-SMS swi nga ha endla leswaku hi lahlekeriwa hi vutomi.a Eka nkambisiso lowu endliweke hi 2008 wa mhangu ya xitimela laha ku feke vanhu va 25 exifundzheni xa California, le U.S.A., ku kumiwe leswaku muchayeri wa xona a a ha ku heta ku rhumela SMS eka tisekoni ti nga ri tingani mhangu yi nga si humelela. A nga kalanga a kandziya ni tibiriki.

Leswi nhlayo ya vana lava tirhisaka tiselfoni, tikhompyuta ni thelevhixini yi andzaka, va fanele va dyondzisiwa ku swi tirhisa hi ndlela leyinene. Xana va nga pfuniwa njhani? Hi kombela u hlaya xihloko lexi landzelaka.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Xana u heta nkarhi wo tala u ri karhi u tirhisa selfoni?