Ku Va Ni Xivundza eMisaveni Leyi Nga Ni Tindlela To Tala To Vulavurisana
A KU si tshama ku va ni tindlela to tala to vulavurisana leti kumekaka hi ku olova emisaveni to fana ni tiselfoni, ti-SMS, ti-email ni ku vulavurisana ni vanhu eka Internet. Kambe emisaveni leyi leyi nga ni tindlela to tala to vulavurisana, vanhu vo tala—lavakulu ni lavatsongo—va va ni xivundza swinene. Ha yini?
Vaendli va ndzavisiso John T. Cacioppo na William Patrick va vulavule hi vuenti hi mhaka ya xivundza ebukwini ya vona leyi nge Loneliness—Human Nature and the Need for Social Connection. Va kombetele eka nkambisiso lowu vulaka leswaku “ku tirhisiwa ngopfu ka Internet ku nga endla leswaku vanhu va tihambanisa ngopfu ni van’wana ni ku va ni ntshikilelo loko ku tirhisiwa ka yona ku siva ndlela leyi tolovelekeke yo vulavurisana ni vanhu van’wana.”
Vutomi bya manguva lawa lebyi endlaka leswaku vanhu va tshama va khomekile byi endla swi tika ku va vanhu va va ni mabulo lamanene ni van’wana. Hi ntolovelo ku n’wayitela ni rirhandzu leri nga voniwaka ematihlweni ya munhu a ri nge vonaki loko u vulavula na munhu eka riqingho kumbe loko u n’wi rhumela e-mail.
A hi le mintirhweni ntsena laha vanhu va nga viki na mabulo lamanene kambe ni le mindyangwini. Emakaya yo tala swirho swa ndyangu a swi tinyiki nkarhi wo dya swin’we kumbe ku burisana. Vantshwa va ni tikhompyuta naswona va tihambanisa hi ku helela ni swirho leswin’wana swa ndyangu. Lexi hlamarisaka hileswaku ku nga khathariseki switirhisiwa swa vona swa elektroniki swo vulavurisana ha swona, vantshwa vo tala va va ni xivundza.
Namuntlha xivundza xi nga xungeta hambi ku ri vukati. Ku nga vulavurisani ka vatekani ku nga endla leswaku va tihanyela vutomi lebyi hambaneke hambiloko va tshama swin’we. Xivundza lexi dyisaka mbitsi swinene hi lexi khomaka munhu loyi a ngheneleke vukati.
Ngopfu-ngopfu vatswari lava nga voxe va nga ha boheka ku lwisana ni xivundza. To tala ta tindlela to vulavurisana leti nga kona emisaveni leyi ti nga sivela vatswari volavo ku vulavurisana ni vana va vona, xisweswo swi va vangela xivundza lexikulu. Nakambe vanhu vo tala lava nga si nghenelaka vukati va lava munhu loyi va nga ta tekana na yena, kambe a va n’wi kumi.
Xivundza se i xiphiqo lexikulu lexi endlaka leswaku vanhu va va swilovekelo, ku dya ngopfu, ku tirhisa swidzidziharisi, ku hlanganyela timhaka ta masangu ni vanhu vo tala hambi ku ri ku tidlaya. Hikwalaho i swa nkoka ku kumisisa leswi vangaka xivundza. Ku teka goza leri ro sungula swi nga ku pfuna leswaku u hlula xivundza.