Bibele

Nhlamuselo: I Rito ra Yehovha Xikwembu leri tsaleriweke vanhu. U tirhise vamatsalana va vanhu va 40 eka malembe-xidzana yo tlula 16 leswaku va yi tsala, kambe Xikwembu hi xoxe xi kongomise ku tsariwa loku hi moya wa xona. Xisweswo yi huhuteriwe hi Xikwembu. Xiyenge lexikulu xa matsalwa xi vumbiwa hi marito yo kongoma lama vuriweke hi Yehovha ni vuxokoxoko malunghana ni mintirho ya Yesu Kreste, N’wana wa Xikwembu. Hi kuma marito ya swilaveko swa Xikwembu eka malandza ya xona ni leswi xi nga ta swi endla leswaku xi hetisisa xikongomelo xa xona hi misava. Leswaku hi kota ku twisisa swilo leswi hi vuenti, Yehovha u tlhele a hlayisa matsalwa eBibeleni, lama kombisaka leswi humelelaka loko vanhu ni matiko va yingisa Xikwembu ni ku endla hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa xona, swin’we ni vuyelo lebyi vaka kona loko va tifambela hi ndlela ya vona vini. Hi ku tirhisa matsalwa lawa ya matimu lama tshembekaka, Yehovha u hi toloveta ndlela leyi a a tirhisana ni vanhu ha yona xisweswo hi tolovela vumunhu bya yena lebyi hlamarisaka.

Swivangelo swo kambisisa Bibele

Bibele hi yoxe yi vula leswaku yi huma eka Xikwembu, Muvumbi wa vanhu

2 Tim. 3:16, 17: “Matsalwa lawa hinkwawo ma huhutiwile hi Xikwembu, ma pfuna ku dyondzisa, ni ku laya, ni ku ololoxa, ni ku tolovetisa leswo lulama, leswaku mutirheli wa Xikwembu a va la hetisekeke, a tilulamisela ku endla ntirho wun’wana ni wun’wana lowunene.”

Nhlav. 1:1: “Leyi i nhlavutelo ya Yesu Kriste, leyi Xikwembu xi n’wi nyikeke yona, leswaku a ta komba malandza ya xona swilo leswi swi fanelaka ku humelela ku nga ri khale.”

2 Sam. 23:1, 2: “Rito ra Davida ṅwana Isai . . . Moya wa Yehova wu v̌ulav̌ula ha mina, rito ra wona ri le ririmini ra mina.”

Esa. 22:15: “Hosi Yehova wa tinyimpi o v̌urile.”

Hina hi langutela leswaku rungula ra Xikwembu leri yaka eka vanhu hinkwavo ri kumeka exirhendzevutaneni hinkwaxo. Bibele, hinkwayo ka yona kumbe xiphemu xa yona, yi hundzuluxeriwe hi tindzimi ta 1 800. Nhlayo ya leti nga humesiwa yi fika eka magidi ya timiliyoni. The World Book Encyclopedia yi ri: “Bibele i buku leyi hlayiwaka ngopfu ku tlula hinkwato ematin’wini. Nakambe swi le rivaleni leswaku hi yona yi nga ni matimba lamakulu yo hundzula vutomi bya vanhu. Ku hangalasiwe tikopi to tala ta Bibele ku tlula buku yihi na yihi yin’wana. Naswona yi hundzuluxeriwe hi tindzimi to tala ku tlula buku yihi na yihi.”—(1984), Vhol. 2, tl. 219.

Vuprofeta bya Bibele byi hlamusela leswi vuriwaka hi swiyimo swa misava

Varhangeri vo tala va misava va swi xiya leswaku vanhu va le khombyeni lerikulu. Bibele yi vhumbhe hi swiendlakalo leswi khale koloko; yi hlamusela leswi swi vulaka swona ni leswaku vuyelo byi ta va byihi. (2 Tim. 3:1-5; Lk. 21:10, 11, 31) Yi vula leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi pona ndzoviso wa misava lowu tshinelaka, ni lunghelo ro kuma vutomi lebyi nga heriki ehansi ka swiyimo swo lulama la misaveni.—Sof. 2:3; Yoh. 17:3; Ps. 37:10, 11, 29.

Bibele yi hi pfuna ku twisisa xikongomelo xa vutomi

Yi hlamula swivutiso swo tanihi leswi: Xana vutomi byi huma kwihi? (Mint. 17:24-26) Ha yini hi ri laha? Xana i ku va hi hanya malembe ma nga ri mangani ntsena, hi kuma leswi hi nga swi kumaka evuton’wini ivi hi fa?—Gen. 1:27, 28; Rhom. 5:12; Yoh. 17:3; Ps. 37:11; Ps. 40:8.

Bibele yi kombisa ndlela leyi hi nga kumaka ha yona swilo leswi varhandzi va ku lulama va swi navelaka ngopfu

Yi hi byela lomu hi nga kumaka kona vanghana lavanene lava rhandzanaka hakunene (Yoh. 13:35), i yini lexi nga hi tiyisekisaka leswaku hi ta kuma swakudya leswi ringaneke swa hina ni mindyangu yerhu (Mt. 6:31-33; Swiv. 19:15; Ef. 4:28), ndlela leyi hi nga kumaka ntsako ha yona ku nga khathariseki swiyimo swo nonon’hwa leswi hi hanyaka eka swona.—Ps. 1:1, 2; 34:8; Lk. 11:28; Mint. 20:35.

Yi hlamusela leswaku Mfumo wa Xikwembu, hulumendhe ya xona, wu ta susa mafambiselo ya sweswi yo biha (Dan. 2:44), naswona ehansi ka vulawuri bya wona vanhu va ta va ni rihanyo leri hetisekeke ni vutomi lebyi nga heriki.—Nhlav. 21:3, 4; ringanisa Esaya 33:24.

Kunene buku leyi vulaka leswaku yi huma eka Xikwembu, leyi nyikaka nhlamuselo ya swiyimo swa misava ni xikongomelo xa vutomi, ni leyi kombisaka ndlela leyi swiphiqo swa hina swi nga ta tlhantlhiwa ha yona yi fanele ku kambisisiwa.

Swikombiso swa ku huhuteriwa

Yi tele hi vuprofeta lebyi hlamuselaka timhaka ta vumundzuku hi ku helela—nchumu lowu vanhu va nga wu kotiki

2 Pet. 1:20, 21: “Ku hava marito ya vaprofeta eMatsalweni lawa munhu a nga ma hlamuselaka hi ku tisungulela. Hikuva ku hava rito ni rin’we ra vaprofeta leri teke hi ku titwa ka munhu, kambe vanhu lava susumetiweke hi Moya lowo Kwetsima, va vurile leswi humaka eka Xikwembu.”

◼ Vuprofeta: Esa. 44:24, 27, 28; 45:1-4: “Yehova . . . [Loyi a byelaka xidziva xa mati a ku]: U ta phya, nḍi ta phyisa milambu ya wena. Nḍi byela ta Koreš, nḍi ku: I murisi wa mina, o ta endla ku ranḍa ka mina hikwaku; o ta ku ka Yerusalem: U ta tlhela u akiwa! E ka tempele, o ta ku: A ku akeriwe masungulo!’ Yehova o v̌ule ŝeŝo e ka muhlawuriwa wa yena, e ka Koreš, loyi nḍi ṅwi tekeke hi v̌oko ra šinene, leŝaku a wisa e mahlweni ka yena e matiko, a nṭshunša v̌amba ra tihosi, a pfuleriwa tinyangwa, ti nga pfariwi; o ri: Hi mina nḍi nga ta famba e mahlweni ka wena, nḍi ta mbunḍumuša ŝiṭunga; nḍi ta ṭhov̌a tinyangwa ta nsuku, nḍi wisa timhanḍe ta nsimbi; . . . Hikokwalaho ka riranḍu ra mina e ka Yakob ni ka Israel, muhlawuriwa wa mina, nḍi ku v̌itanile hi v̌ito ra wena.” (Ku tsala ka Esaya ku hele kwalomu ka 732 B.C.E.)

◻ Ku hetiseka: Korexe a a nga si tswariwa loko vuprofeta lebyi byi tsariwa. Vayuda va ye evuhlongeni eBabilona hi 617-607 B.C.E., naswona Yerusalema ni tempele ya yona swi lovisiwe hi 607 B.C.E. Hi vuenti vuprofeta lebyi byi hetiseke ku sukela hi 539 B.C.E. Korexe u hambukise mati ya Nambu wa Yufrata ma nghena exidziveni lexi endliweke, tinyangwa ta nambu ta Babilona ti siyiwe ti pfulekile hi nkarhi wa nkhuvo emutini lowu, kutani Babilona wu wele eka Vameda ni Vaperesiya ehansi ka Korexe. Endzhaku ka sweswo, Korexe u ntshunxe makhumbi ya Vayuda kutani a ma tlherisela eYerusalema a ma lerisa ku ya pfuxa tempele ya Yehovha kona.—The Encyclopedia Americana (1956), Vhol. III, tl. 9; Light From the Ancient Past (Princeton, 1959), Jack Finegan, matl. 227-9; “Matsalwa Hinkwawo Ma Huhuteriwe Hi Xikwembu Naswona Ma Pfuna” (New York, 1991), matl. 282-3, 285, 296.

◼ Vuprofeta: Yer. 49:17, 18: “Edom o ta huma a ri rumbi ntsena; uṅwana ni uṅwana l’a hunḍaka yena o ta hlamala, a ba miloti hikwalaho ka makhombo ya yena hikwawo. Kukotisa leŝi ŝi ṭhamaka ŝi v̌a kona e ku hetiweni ka Sodoma na Gomora ni ka miti ye kusuhi na kona, ku v̌ula Yehova, ku nga ka ku nga aki munhu kona.” (Ku tsala ka Yeremiya vuprofeta ku hele hi 580 B.C.E.)

◻ Ku hetiseka: “[Vaedomu] va humesiwe ePalestina eka lembe-xidzana ra vumbirhi B.C. hi Judas Maccabæus, kutani hi 109 B.C. John Hyrcanus, murhangeri wa Maccabees, u ndlandlamuxe mfumo wa Yuda wu katsa xiphemu xa vupela-dyambu bya matiko ya Edomu. Eka lembe-xidzana ro sungula B.C. ku kurisiwa ka Rhoma ku suse vuthala byo hetelela bya vutifumi bya Edomu . . . Endzhaku ka ku lovisiwa ka Yerusalema hi Varhoma hi 70 A.D. . . . vito leri nge Idumæa [Edomu] ri nyamalarile ematin’wini.” (The New Funk & Wagnalls Encyclopedia, 1952, Vhol. 11, tl. 4114) Xiya leswaku ku hetiseka loku ku fika ni le nkarhini wa hina. A ku nge vuriwi leswaku vuprofeta lebyi byi tsariwe endzhaku ka loko swiendlakalo leswi swi humelerile.

◼ Vuprofeta: Lk. 19:41-44; 21:20, 21: “[Yesu Kreste] a wu vona [muti wa Yerusalema], a wu rilela, a ku: ‘Nkarhi wa ta, lowu valala va wena va nga ta aka makhokholo, va ku rhendzela ha wona, va ku sivelela matlhelo hinkwawo; va ta ku hirimuxela hansi, va herisa ni lava akeke ka wena; kutani valala va nga ka va nga tshiki ribye ehenhla ka ribye laha ka wena, hikuva a wu tivanga nkarhi lowu u endzeriweke ha wona.’” Endzhaku ka masiku mambirhi, u laye vadyondzisiwa vakwe: “Kutakuloko mi vona muti wa Yerusalema wu rhendzeriwile hi mavuthu ya valala, tivani leswaku ku hangalasiwa ka wona ku kusuhi. Hi nkarhi wolowo, lava nge Yudiya, a va tsutsumele etintshaveni; lava nga mutini, a va hume ka wona.” (Vuprofeta lebyi vuriweke hi Yesu Kreste hi 33 C.E.)

◻ Ku hetiseka: Yerusalema ri pfukele Rhoma, naswona hi 66 C.E. vuthu ra Rhoma leri nga ehansi ka Cestius Gallus ri hlasele muti lowu. Kambe, hi laha n’wamatimu wa Muyuda, Josephus a vikaka ha kona, murhangeri wa Murhoma “u lo swi pfuketana a tlherisa mavuthu yakwe, a heleriwa hi ntshembo hambi va nga tirihiselanga eka yena, kutani handle ka xivangelo a siya Muti a famba.” (Josephus, the Jewish War, Penguin Classics, 1969, tl. 167) Leswi swi nyike Vakreste nkarhi wa ku baleka emutini lowu, naswona va balekile va ya ePella, ehase ka Yordani, hi ku ya hi Eusebius Pamphilus ebukwini yakwe leyi nge Ecclesiastical History. (Yi hundzuluxeriwe hi C. F. Crusé, London, 1894, tl. 75) Kutani hi nkarhi wa Paseka elembeni ra 70 C.E. Jenerala Titus u rhendzele muti, ivi ku endliwa rihlampfu ro leha tikhilomitara ta 7,2 hi masiku manharhu ntsena, kutani endzhaku ka ntlhanu wa tin’hweti Yerusalema ri wa. “Yerusalema ri lovisiwe hi ku ya hi kungu ra kona naswona Tempele yi sale yi ri rhumbi. Namuntlha buku ya vuyimburi yi hi kombisa ndlela leyi ku lovisiwa ka miako ya Yuda etikweni hinkwaro ku humeleleke ha yona.”—The Bible and Archaeology (Grand Rapids, Mich.; 1962), J. A. Thompson, tl. 299.

Leswi nga endzeni ka yona swa twisiseka hi ku ya hi sayense, etimhakeni leti valavisisi va vanhu va ti kumeke endzhaku ka nkarhi ntsena

Masungulo Ya Vuako: Gen. 1:1: “E ku sunguleni Šikwembu ši tumbulušile tilo ni misav̌a.” Hi 1978, Robert Jastrow mutivi wa tinyeleti u tsarile: “Sweswi hi vona ndlela leyi vumbhoni lebyi humesiwaka hi vutivi bya tinyeleti byi hi yisaka ha yona elangutelweni ra Bibele ra masungulo ya misava ha yona. Vuxokoxoko bya kona bya hambana, kambe swilo swa nkoka etimhakeni ta tinyeleti ni ta Bibele ta Genesa swa fana: nongonoko wa swiendlakalo leswi yisaka evanhwini wu sungule hi ku hatlisa hi nkarhi wo karhi, hi ku vonakala lokukulu ni matimba.”—God and the Astronomers (New York, 1978), tl. 14.

Xivumbeko Xa Planete Ya Misava: Esa. 40:22: “Hi yena l’a ṭhameke mpfhukeni, e henhla ka širenḍev̌utana ša misav̌a.” Eminkarhini ya khale langutelo leri tolovelekeke a ku ri leswaku misava i xiphepherhele. Ana se a ku hundze malembe ya 200 endzhaku ka loko ndzimana leyi ya Bibele yi tsariwile, loko xikolo xa vativi va filosofi va Magriki xi kuma leswaku misava yi fanele yi ri xirhendzevutana, naswona emalembeni man’wana ya kwalomu ka 300 endzhaku, mutivi wa tinyeleti wa Mugriki u hlayele mpimo wa hafu ya misava lowu ringanyetiwaka. Kambe mianakanyo ya leswaku misava i xirhendzevutana a yi nga si toloveleka enkarhini wolowo. Ku kale ku fika lembe-xidzana ra vu-20 laha vanhu va koteke ku famba hi xihaha-mpfhuka, kutani endzhaku ka sweswo va ya exibakabakeni ni le n’wetini, xisweswo va kota ku vona kahle “xirhendzevutana” xa vugimamusi bya misava.

Vutomi Bya Swiharhi: Levh. 11:6: “Mpfundla lo’wu hlampfunhaka.” Hambi leswi vaxopaxopi vo tala va swi kaneteke, ku hlampfunha ka mpfundla eku heteleleni ku xiyiwe hi Munghezi William Cowper hi lembe-xidzana ra vu-18. Ndlela leyi nga tolovelekangiki leyi wu endliweke ha yona yi hlamuseriwe hi 1940 eka Proceedings of the Zoological Society of London, Vhol. 110, Xiyenge A, matl. 159-63.

Ku pfumelelana ka vundzeni bya yona i ka nkoka

Leswi swi tano ngopfu-ngopfu hi ku languta mhaka ya leswaku tibuku ta Bibele ti tsariwe hi vavanuna va kwalomu ka 40 hi ku hambana ka vona ku katsa ni hosi, muprofeta, murisi, muluvisi ni dokodela. Nkarhi wa ku tsariwa wu hete ku tlula malembe ya 1 610; kutani a va nga ri na nkarhi wo hlangana. Kambe matsalwa ya vona ma pfumelelana, hambi ku ri hi vuxokoxoko lebyi nga nyawuriki. Leswaku u twisisa mpimo lowu swiyenge swo hambana-hambana swa Bibele swi hlanganeke ha wona, wena n’wini u fanele u yi hlaya ni ku yi dyondza.

Hi nga tiyiseka njhani leswaku Bibele a yi hundzuriwanga?

“Eka matsalwa yo tala ya khale lama tiyisaka ku tsariwa ka yona, ni malembe yo tala lama hundzeke ku sukela eku tsariweni ka matsalwa yo sungula ku fikela eku seketeriweni ka wona, Bibele yi tsakeriwa ngopfu ku tlula matsalwa man’wana yo tanihi [ya Homer, Plato ni van’wana]. . . . Matsalwa hinkwawo ya khale a ma nyawuli loko ma ringanisiwa ni ya Bibele. Ku hava buku yin’wana ya khale leyi seketeriwaka ku fana ni Bibele.”—The Bible From the Beginning (New York, 1929), P. Marion Simms, matl. 74, 76.

Xiviko lexi humesiweke hi 1971 xi kombisa leswaku ku fanele ku ri ni tikopi ta 6 000 leti tsariweke hi voko leti nga ni Matsalwa ya Xiheveru hinkwawo kumbe xiphemu xa wona; matsalwa lama nga ya khale swinene i ya kwalomu ka lembe-xidzana ra vunharhu B.C.E. Eka Matsalwa ya Xigriki ya Vukreste, ku na ya 5 000 hi Xigriki, lama nga ya khale i ya le ku sunguleni ka lembe-xidzana ra vumbirhi C.E. Nakambe ku ni tikopi to tala ta vuhundzuluxeri byo sungula byi ya eka tindzimi tin’wana.

Eka xingheniso xa tivholumo takwe ta nkombo leti nge The Chester Beatty Biblical Papyri, Sir Frederic Kenyon u tsarile: “Xiboho xo sungula naswona xa nkoka swinene lexi kumiweke hi ku kambisisa [ti-papyri] xa enerisa, naswona xi komba leswaku ti tiyisa ku twala ka tindzimana leti nga kona. Ku hava ku hundzuka loku hlamarisaka kumbe ka nkoka loku kombisiwaka eka Testamente ya Khale kumbe Leyintshwa. Ku hava swiphemu leswi siyiweke kumbe leswi engeteriweke, naswona ku hava ku hundzuka loku khumbaka tinhla ni tidyondzo ta nkoka. Ku hundzuka ka tindzimana i ka swilo switsongo, tanihi ntlhandlamano wa marito kumbe marito yo kongoma lama tirhisiweke . . . Kambe nkoka lowukulu wa wona i ku tiyisa ka wona, hi ku kombisa nkarhi wa khale ku tlula lowu se a wu tiviwa, wa ku tshembeka ka tindzimana ta hina leti nga kona.”—(London, 1933), tl. 15.

I ntiyiso leswaku vuhundzuluxeri byin’wana bya Bibele byi namarhela swinene leswi nga eka tindzimi to sungula ku tlula byin’wanyana. Vuhundzuluxeri lebyi ndlandlamuxiweke bya Tibibele ta manguva lawa byi pfumale xichavo lerova nkarhi wun’wana byi hundzula nhlamuselo ya masungulo. Vahundzuluxeri van’wana va pfumelele tidyondzo ta vona ti nghena eka vuhundzuluxeri bya vona. Kambe swihoxo leswi swi nga voniwa hi ku fananisa vuhundzuluxeri byo hambana-hambana.

Loko Munhu A Ku—

‘A ndzi pfumeli eBibeleni’

U nga ha hlamula u ku: ‘Kambe wa pfumela leswaku Xikwembu xi kona, a hi swona ke? . . . Xana i yini xilo lexi nga eBibeleni lexi swi ku tikelaka ku xi amukela?’

Kumbe u nga ha ku: ‘Ndzi kombela ku vutisa, Xana ni khale a wu titwisa xisweswo? . . . Ndzi twe van’wana va vula sweswo, hambi loko va nga si yi dyondza hi vukheta Bibele. Kambe tanihi leswi Bibele yi vulaka kahle leswaku yona i rungula leri humaka eka Xikwembu ni leswaku xi hi tshembisa vutomi lebyi nga heriki loko hi pfumela ni ku hanya hi ku landza leswi yi swi vulaka, xana a wu pfumeli leswaku swi nga va swinene ku yi kambisisa hi kuma loko leswi yi swi vulaka swi ri ntiyiso kumbe swi ri mavunwa? (Tirhisa mhaka leyi nga eka matluka 41-4.)’

‘Bibele ya tikaneta’

U nga ha hlamula u ku: ‘Ndzi twe vanhu van’wana va ndzi byela sweswo, kambe a nga kona loyi a koteke ku ndzi kombisa lomu yi tikanetaka kona. Naswona loko mina n’wini ndzi hlaya Bibele a ndzi si ku vona ni kun’we. Kumbexana wena u nga ndzi nyika xikombiso?’ Kumbexana u nga engetela u ku: ‘Lexi ndzi xi kumeke hi leswaku vanhu vo tala kahle-kahle a va ti kumi tinhlamulo ta swivutiso leswi Bibele yi va endlaka va va na swona. Hi xikombiso, Xana Kayini u n’wi kume kwihi nsati wakwe? (Tirhisa mhaka leyi nga eka matluka 299-300.)’

‘Bibele yi tsariwe hi vanhu’

U nga ha hlamula u ku: ‘U tiyisile. I vanhu va kwalomu ka 40 lava veke ni xandla eka yona. Kambe yi huhuteriwe hi Xikwembu.’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Sweswo swi vula yini? Swi vula leswaku Xikwembu hi xona xi nga kongomisa ku tsala loku, ku kotisa n’wamabindzu loyi a tirhisaka matsalana leswaku a n’wi tsalela mapapila.’ (2) ‘A hi fanelanga hi hlamarisiwa hi mhaka yo kota ku amukela marungula lama humaka eka un’wana la nge xibakabakeni. Hambi vanhu vanene va rhumele marungula ni swifaniso swi suka en’wetini. Va swi endlise ku yini? Hi ku tirhisa milawu leyi sunguriweke hi Xikwembu khale koloko.’ (3) ‘Kambe xana hi nga tiyisekisa ku yini leswaku leswi Bibele yi swi tameleke swi huma eka Xikwembu hakunene? Yi tamele rungula leri a ri nga ta kumeka emunhwini. I ra muxaka muni? I vuxokoxoko malunghana ni vumundzuku; naswona nkarhi hinkwawo byi ba nhloko ya mhaka. (Hi xikombiso, vona matluka 41-3, na matluka 123-7, ehansi ka xihloko lexi nge “Masiku Ya Makumu.”)’

‘Un’wana ni un’wana u ni ndlela yakwe yo hlamusela Bibele’

U nga ha hlamula u ku: ‘Naswona entiyisweni a hi hinkwato leti nga ntiyiso.’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Ku hundzula Matsalwa leswaku ma pfumelelana ni mianakanyo ya hina swi nga hi vangela khombo lerikulu. (2 Pet. 3:15, 16)’ (2) ‘I swilo swimbirhi leswi nga hi pfunaka ku twisisa Bibele kahle. Xo sungula, kambisisa mongo (tindzimana leti nga ekusuhi) wa xivulwa xin’wana ni xin’wana. Xa vumbirhi, ringanisa ndzimana ni swivulwa swin’wana swa Bibele leswi vulavulaka hi mhaka leyi fanaka. Hi ndlela yoleyo hi pfumelela Rito ra Xikwembu ri kongomisa mianakanyo ya hina, naswona nhlamuselo ya kona a hi ya hina kambe i ya xona. Tibuku ta Watch Tower ti tirhisa ndlela yoleyo.’ (Vona matluka 289-90, ehansi ka xihloko lexi nge “Timbhoni Ta Yehovha.”)

‘A yi pfuni nchumu enkarhini wa hina’

U nga ha hlamula u ku: ‘Kunene hi lava swilo leswi hi pfunaka namuntlha, a swi tano ke?’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Xana u nga pfumela leswaku ku herisa nyimpi swi nga pfuna? . . . Xana wa pfumela leswaku loko vanhu vo dyondza ku hanyisana hi ku rhula ni vanhu va matiko man’wana, wolawo a ku ta va masungulo lamanene? . . . Bibele yi vhumbhe swona sweswo. (Esa. 2:2, 3) Hikwalaho ka dyondzo ya Bibele, leswi swa endleka namuntlha exikarhi ka Timbhoni ta Yehovha.’ (2) ‘Ku laveka swin’wana leswi engetelekeke—ku susiwa ka vanhu ni matiko hinkwawo lama vangaka nyimpi. Xana sweswo swi ta pfuka swi endlekile? Ina, Bibele yi hlamusela ndlela leyi swi nga ta endleka ha yona. (Dan. 2:44; Ps. 37:10, 11)’

Kumbexana u nga ha ku: ‘Ndzi twisisa xivilelo xa wena. Loko buku ya nkongomiso yi nga pfuni nchumu, a hi ta va hi ri swiphunta loko ho yi tirhisa, a swi tano ke?’ Kumbexana u nga engetela u ku: ‘Xana wa pfumela leswaku buku leyi nyikaka ndzayo leyi twalaka, leyi nga hi pfunaka ku va ni vutomi bya ndyangu lebyi tsakisaka ya pfuna? . . . Mianakanyo ni swiendlo leswi katsaka vutomi bya ndyangu minkarhi yo tala swi cincile, naswona vuyelo lebyi hi byi vonaka namuntlha a hi byinene. Kambe lava va tivaka leswi Bibele yi swi vulaka va tlhela va swi tirhisa, va ni mindyangu leyi tiyeke, leyi tsakeke. (Kol. 3:12-14, 18-21)’

‘Bibele i buku leyinene, kambe a wu kona nchumu lowu nga vuriwaka ntiyiso lowu heleleke’

U nga ha hlamula u ku: ‘I ntiyiso leswaku un’wana ni un’wana u vonaka a ri ni langutelo leri hambaneke. Naswona hambi loko munhu a tibyela leswaku se u anakanye kahle hi nchumu wo karhi, hakanyingi u kuma leswaku ku ni yinhla yo karhi leyi a nga anakanyangiki ha yona. Kambe ku na un’wana loyi a nga riki na xona xihoxo xexo. A nga va a ri mani yena? . . . Ina, i Muvumbi wa vuako.’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Hi yona mhaka leyi Yesu Kreste a vuleke leswi eka yena: “Rito ra wena i ntiyiso.” (Yoh. 17:17) Ntiyiso wolowo wu le Bibeleni. (2 Tim. 3:16, 17)’ (2) ‘Xikwembu a xi lavi leswaku hi mbamba emunyameni; xona xi ri ku rhandza ka xona hi leswaku hi va ni vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso. (1 Tim. 2:3, 4) Hi mukhuva lowu enerisaka swinene Bibele yi hlamula swivutiso swo tanihi . . . ’ (Leswaku u pfuna vanhu van’wana, u nga ha rhanga hi ku bula hi vumbhoni byo pfumela vukona bya Xikwembu. Vona matluka 409-15, ehansi ka xihloko lexi nge “Xikwembu.”)

‘Bibele i buku ya valungu’

U nga ha hlamula u ku: ‘I ntiyiso leswaku vona va kandziyise tikopi to tala ta Bibele. Kambe Bibele a yi vuli leswaku rixaka ro karhi ra antswa eka rin’wana.’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Bibele yi huma eka Muvumbi wa hina, naswona yena a nga yi hi nghohe. (Mint. 10:34, 35)’ (2) ‘Rito ra Xikwembu ri tshembisa vanhu va matiko hinkwawo ni swivongo hinkwaswo lunghelo ra ku hanya hi laha ku nga heriki emisaveni ehansi ka Mfumo wa xona. (Nhlav. 7:9, 10, 17)’

Kumbexana u nga ku: ‘A hi swona sweswo! Muvumbi wa vanhu hi yena loyi a a hlawula vanhu lava a a ta va huhutela leswaku va tsala tibuku ta 66 ta Bibele. Naswona loko a hlawule ku tirhisa vanhu lava nga ni nhlonge yo basa, yoleyo i mhaka ya yena. Kambe rungula ra Bibele a ri nga ri ra valungu ntsena.’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Xiya leswi Yesu a swi vuleke . . . (Yoh. 3:16) “Un’wana ni un’wana,” ku hlanganisiwa vanhu va nhlonge ya muvala wihi na wihi. Nakambe, loko a nga si tlhandlukela etilweni, Yesu u vule marito lawa yo lela eka vadyondzisiwa vakwe . . . (Mt. 28:19)’ (2) ‘Lexi tsakisaka, Mintirho 13:1 yi vulavula hi wanuna un’wana loyi va nge i Nigere, loyi vito rakwe ri vulaka “ntima.” A a ri un’wana va vaprofeta ni vadyondzisiwa va vandlha ra Antiyoka, Siriya.’

‘N’wina mi ni Bibele ya n’wina’

Vona xihloko-nkulu lexi nge “New World Translation.”