Dyondzo 42
Mhaka Leyi Dyondzisaka Vayingiseri Va Wena
KU ENDLELA leswaku marungulelo ya wena ya mhaka ma va lama dyondzisaka eka vayingiseri va wena, u fanele u tikarhata. Tivutise: ‘Hikwalaho ka yini vayingiseri lava va fanele va twa mhaka leyi? Xana ndzi ta va byela yini leswi nga ta va endla va titwa va vuyeriwile eka rungula leri ndzi nga ta ri vula?’
Loko exikolweni u averiwe ku kombisa leswaku u nga chumayerisa ku yini eka un’wana, n’wini wa muti hi yena muyingiseri wa wena. Minkarhi yin’wana u nga va u vulavula ni vandlha hinkwaro.
Leswi Vayingiseri Va Wena Va Swi Tivaka. Tivutise, ‘Xana i yini leswi vayingiseri va swi tivaka hi mhaka leyi?’ Sweswo swi ta va xisekelo xa nkulumo ya wena. Loko u vulavula ni vandlha leri nga ni Vakreste vo tala lava vupfeke, u nga vulavuli hi swilo leswi vo tala va vona va swi tivaka ntsena. Akela rungula ra wena ehenhla ka leswi se va swi tivaka. Ina, loko ku ri ni vo tala lava tsakelaka exikarhi ka vona, u fanele u anakanyela mintlawa leyi ha yimbirhi.
Mavekelo ya wena ya mhaka a ma fambisane ni leswi vayingiseri va wena se va swi tivaka. Loko u vulavula hi swo karhi leswi vo tala va swi tivaka, u nga heti nkarhi eka swona. Kambe u nga hatlisi loko u vulavulela mhaka leyi swi nga ha endlekaka yi ri yintshwa eka vunyingi bya vayingiseri, leswaku va ta yi twa kahle.
Leswi Nga Ta Dyondzisa. Ku va la dyondzisaka a swi vuli swona leswaku nkarhi hinkwawo u fanele u va ni lexintshwa xo xi vula. Swivulavuri swin’wana swi ni ndlela yo hlamusela mhaka leyi toloveleke hi mukhuva wo olova lerova vayingiseri vo tala va twisisa leswi swi swi vulaka hi nkarhi wolowo.
Ensin’wini a swi enelanga ku vulavula hi xiendlakalo xo karhi lexi vikiweke emahungwini u kombisa hi xona leswaku hi hanya emasikwini ya makumu. Tirhisa Bibele ku kombisa leswi xiendlakalo xexo xi vulaka swona. Hakunene n’wini wa muti u ta dyondza swo karhi. Hilaha ku fanaka, loko u vulavula hi nawu wa ntumbuluko kumbe hi ximilana kumbe vutomi bya xiharhi, xikongomelo xa wena a ku fanelanga ku va ku boxa mintiyiso leyi hlamarisaka ya sayense leyi n’wini wa muti a nga si tshamaka a yi twa. Ematshan’weni ya sweswo, xikongomelo xa wena ku fanele ku va ku hlanganisa vumbhoni bya ntumbuluko ni rungula leri nga eBibeleni ku kombisa leswaku ku ni Muvumbi loyi a hi rhandzaka. Leswi swi ta pfuna n’wini wa muti leswaku a vona swilo hi ndlela leyintshwa.
Ku vulavula mhaka leyi vayingiseri va kona se va yi tweke minkarhi yo tala swi nga va ntlhontlho. Kambe leswaku u va mudyondzisi la nga ni vuswikoti, u fanele u dyondza ndlela yo langutana ni xiyimo lexi hi ndlela leyi humelelaka. Xana swi nga endliwa njhani?
Ndzavisiso wu nga pfuna. Ematshan’weni yo teketela tinhla leti ti tifikelaka enhlokweni ya wena u ti nghenisa enkulumeni, tirhisa swilo leswi endleriweke ndzavisiso leswi ku vulavuriwaka ha swona eka matluka 33 ku ya ka 38. Ehleketisisa hi swiringanyeto leswi u nyikiweke swona kwalaho malunghana ni tipakani leti u faneleke u lwela ku ti fikelela. Loko u endla ndzavisiso u nga kuma leswaku xiendlakalo xin’wana lexi nga tivekiki ngopfu xi yelana kahle ni mhaka ya wena. Kumbe u nga kuma mhaka leyi ya ha ku vikiwaka emahungwini leyi nga ta kandziyisa yinhla leyi u nga ta vulavula ha yona.
Loko u ri karhi u kambisisa mhaka yoleyo, tlhontlha mianakanyo ya wena hi ku tivutisa swivutiso swo fana ni leswi nge, yini? ha yini? rini? kwihi? mani? ni lexi nge njhani? Hi xikombiso: Ha yini leswi swi ri ntiyiso? Xana ndzi nga swi kombisa njhani? Xana i tidyondzo tihi leti tolovelekeke, leti endlaka swi tika eka van’wana ku twisisa ntiyiso lowu wa Bibele? Ha yini swi ri swa nkoka? Xana leswi swi fanele swi byi khumba njhani vutomi bya munhu? Xana hi xihi xikombiso lexi kombaka vuyelo byo swi tirhisa? Xana ntiyiso lowu wa Bibele wu paluxa yini hi vumunhu bya Yehovha? Hi ku ya hi mhaka leyi u vulavulaka ha yona, u nga ha vutisa: Xana leswi swi humelele rini? Xana rungula leri hi nga ri tirhisa njhani namuntlha? U nga ha endla mavekelo ya wena ya nkulumo ma hanya hi ku vutisa ni ku hlamula swin’wana swa swivutiso leswi loko u nyikela nkulumo.
Nkulumo ya wena yi nga ha lava leswaku u tirhisa matsalwa lama tolovelekeke eka vayingiseri va wena. Xana u nga swi endlisa ku yini leswaku mavekelo ya wena ma va lama dyondzisaka? U nga ma hlayi ntsena; ma hlamusele.
Tsalwa leri tolovelekeke ri nga va leri dyondzisaka swinene loko u ri avanyisa hi swiyenge, u hlawula swiyenge leswi fambisanaka ni nhloko-mhaka ya nkulumo ya wena kutani u swi hlamusela. Xiya Mikiya 6:8 eka Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa u vona leswaku u nga kota ku swi endla. Xana “vululami” byi vula yini? Xana ku vulavuriwa hi mimpimanyeto ya vululami bya mani? Xana u nga swi hlamuserisa ku yini ku “kombisa vululami”? Kumbe u nga swi hlamuserisa ku yini “ku rhandza musa”? Xana ku titsongahata swi vula yini? Xana u nga yi tirhisa njhani mhaka leyi eka munhu la kuleke? Entiyisweni, rungula leri u nga ta ri tirhisa ri ta lawuriwa hi swilo swo tanihi nhloko-mhaka ya wena, xikongomelo xa wena, vayingiseri ni nkarhi lowu u nga na wona.
Tinhlamuselo to olova ta marito ta pfuna minkarhi yo tala. Eka van’wana swa va tsakisa ku tiva nhlamuselo ya “mfumo” lowu ku vulavuriwaka ha wona eka Matewu 6:10. Ku tsundzuxiwa hi nhlamuselo swi nga pfuna ni Mukreste wa khale ku swi twisisa ku antswa leswi kahle-kahle tsalwa ri swi vulaka. Leswi swi le rivaleni loko hi hlaya 2 Petro 1:5-8 kutani hi hlamusela swiyimo swo hambana-hambana leswi hlamuseriwaka etindzimaneni teto: ripfumelo, vunene, vutivi, ku tikhoma, ku lehisa mbilu, ku tinyiketela eka Xikwembu, xinakulobye xa vumakwerhu ni rirhandzu. Loko ku ri ni marito lama yelanaka lama tirhisiweke eka rungula rin’we, loko u ma hlamusela swi ta va pfuna leswaku va ma hambanisa. Sweswo swa laveka loko ku ri ni marito yo fana ni vutlhari, vutivi ni ku twisisa, lama tirhisiweke eka Swivuriso 2:1-6.
Vayingiseri va wena va ta dyondza swo karhi loko u hlamusela tsalwa. Vanhu vo tala va hlamala loko va kuma leswaku eTibibeleni tin’wana eka Genesa 2:7, Adamu u vuriwa moya-xiviri lowu hanyaka ni leswaku hi ku ya hi Ezekiyele 18:4, moya-xiviri wa fa. Eka xiendlakalo xin’wana, Yesu u hlamarise Vasaduki hi ku kombetela eka Eksoda 3:6, leyi a va vula leswaku va yi tshemba, kutani a yi tirhisa ku kombetela eku pfuxiweni ka vafi.—Luka 20:37, 38.
Nkarhi wun’wana swa pfuna ku kombisa mongo wa tsalwa, xiyimo lexi a xi ri kona loko ku tsariwa mhaka ni vito ra loyi a a vula mhaka ya kona kumbe loyi a a byeriwa yona. Vafarisi a va tolovelane kahle na Pisalema 110. Hambiswiritano, Yesu u kokele nyingiso wa vona emhakeni ya nkoka leyi kumekaka endzimaneni yo sungula. U vutisile: “Xana mi ehleketa yini hi Kreste? Xana i n’wana wa mani?” Va ku eka yena: ‘I n’wana wa Davhida.’ A ku eka vona: ‘Kutani ke, swi endlekisa ku yini leswaku loko Davhida a huhuteriwile a n’wi vitana “Hosi,” a ku, “Yehovha a ku eka Hosi ya mina: ‘Tshama evokweni ra mina ra xinene ku fikela loko ndzi veka valala va wena ehansi ka milenge ya wena’”? Hikokwalaho, loko Davhida a n’wi vitana “Hosi,” xana yena i n’wana wa yena hi ndlela yihi?’” (Matewu 22:41-45) Loko u tirhisa Matsalwa hilaha Yesu a ma tirhiseke hakona u ta pfuna vanhu leswaku va hlaya Rito ra Xikwembu hi vukheta lebyikulu.
Loko xivulavuri xi boxa nkarhi wa ku tsariwa ka buku ya Bibele kumbe nkarhi lowu xiendlakalo xo karhi xi endlekeke ha wona, xi fanele xi tlhela xi hlamusela xiyimo xa nkarhi wolowo. Hi ndlela yoleyo vayingiseri va ta wu twisisa ku antswa nkoka wa buku kumbe xiendlakalo xo karhi.
Ku pimanisa swi nga pfuna ku endla leswaku leswi u swi vulaka swi dyondzisa. U nga ha kombisa ku hambana ka mavonelo lama tolovelekeke ni leswi Bibele yi swi vulaka emhakeni yoleyo. Kumbe u nga ha pimanisa marungula ya Bibele lama hlamuselaka mhaka yin’we. Xana ku ni ku hambana? Ha yini? Xana hi dyondza yini eka swona? Loko u endla tano swi ta nyika vayingiseri va wena vonelo lerintshwa hi mhaka leyi u vulavulaka ha yona.
Loko u averiwe ku vulavula hi swin’wana leswi khumbaka vutirheli bya Vukreste, u nga antswisa mavekelo ya wena hi ku sungula hi nkatsakanyo wa mhaka ya kona. Vulavula hi leswi swi faneleke swi endliwa, hikwalaho ka yini swi fanele swi endliwa ni leswaku swi fambisana njhani ni tipakani ta hina Timbhoni ta Yehovha. Kutani hlamusela leswaku ntirho lowu wu ta endliwa kwihi, rini naswona wu ta endliwa njhani.
Xana ku vuriwa yini loko nkulumo ya wena yi lava u vulavula hi “swilo leswi enteke swa Xikwembu.” (1 Kor. 2:10) Loko wo sungula hi ku kombisa tinhla-nkulu ta mhaka ya wena ivi u ti hlamusela, vuxokoxoko lebyi landzelaka byi ta twisisiwa kahle. Naswona loko u hetelela rungula ra wena hi nkatsakanyo wo koma, vayingiseri va wena va ta titwa va dyondze swo karhi.
Ndzayo Ya Mahanyelo Ya Vukreste. Vayingiseri va wena va ta vuyeriwa ngopfu loko u va pfuna ku vona leswaku rungula leri nga enkulumeni ya wena ri tirha njhani evuton’wini bya vona. Loko u ri karhi u kambisisa matsalwa ya nkulumo leyi u averiweke yona, tivutise, ‘Hikwalaho ka yini rungula leri ri hlayisiwile eMatsalweni ku fikela namuntlha?’ (Rhom. 15:4; 1 Kor. 10:11) Ehleketa hi swiyimo swa vutomi leswi vayingiseri va wena va langutaneke na swona. Ehleketa hi swiyimo leswi loko u lava ku nyikela ndzayo ni misinya ya milawu leyi nga eMatsalweni. Enkulumeni ya wena kombisa hi Matsalwa leswaku va nga n’wi pfunisa ku yini munhu leswaku a langutana ni swiyimo swo tano hi ndlela leyi humelelaka. Papalata ku siya mhaka empfhukeni. Vulavula hi malangutelo ni swiendlo swa xiviri.
Eka nkulumo leyi u yi lunghiselelaka, sungula hi xin’we kumbe swimbirhi swa swiringanyeto leswi nga laha henhla. Loko u ya u va ni ntokoto, tirhisa swo tala swa swona. Hi ku famba ka nkarhi u ta kuma leswaku vayingiseri va ta tshama va langutele ku yingisela tinkulumo ta wena, va tiyiseka leswaku va ta twa swo karhi leswi nga ta va pfuna hakunene.