Hambetani Mi Titsongahatela “Moya Lowu Hanyisaka”

“Moya hi wona wu hanyisaka, nyama a yi pfuni nchumu.”—YOHANE 6:63.

1. (a) Xana Yehova u pfuna vanhu vakwe ku lwisana ni nkucetelo wa “moya” wa misava leyi hi ndlela yihi? (b) Xana ku hlakulela mihandzu ya moya wa Xikwembu swi ta hi pfunisa ku yini leswaku hi va ni mboyamelo lowunene wa mianakanyo?

MOYA lowo kwetsima wa Yehova Xikwembu wu laveka ngopfu loko hi ta lwisana ni nkucetelo wa “moya” wa misava leyi, kumbe malangutelo ya yona. (Vaefesa 2:1, 2) Nakambe hi lava Bibele, leyi nga ni mianakanyo ya Xikwembu leyi rhekhodiweke ehansi ka vukongomisi bya moya lowo kwetsima. Naswona hi fanele ku va ni langutelo ro titsongahata ra Vukriste, leri humesiwaka hi ku hlakulela mihandzu ya moya wa Xikwembu—“rirhandzu, ni ku tsaka, ni ku rhula, ni ku leha mbilu, ni vunene, ni ku hanana, ni ku tshembeka, ni musa, ni ku tikhoma.” Muapostola Pawulo u khutazile a ku: “Fambani hi Moya, kutani mi nga ka mi nga korwisi ku navela ka ntumbuluko wa n’wina wa nyama; hikuva ku navela ka nyama ku lwa ni Moya; naswona ku navela ka Moya ku lwa ni nyama. Swilo leswi swimbirhi swa lwetana, kutani ma hluleka ku endla leswi mi lavaka ku swi endla.”—Vagalatiya 5:16, 17, 22, 23.

2. Xana leswi humesiwaka hi moya wa Xikwembu swi hambanisa ku yini ni mimbuyelo yo amukela “moya wa misava”?

² Pawulo nakambe u tsarile a ku: “Hina, a hi amukelanga moya wa misava leyi, kambe hi amukerile Moya lowu humaka eka Xikwembu, leswaku hi ta tiva hinkwaswo leswi hi nyikiweke swona hi Xikwembu.” (1 Vakorinto 2:12) “Moya,” kumbe langutelo ra mianakanyo, ra misava leyi ra dlaya, kambe leswi Xikwembu xi swi nyikaka hi moya lowo kwetsima swi tisa vutomi lebyi nga heriki eka lava va swi amukelaka. Yesu u te: “Moya hi wona wu hanyisaka, nyama a yi pfuni nchumu. Marito lama ndzi mi byelaka wona, i moya ni vutomi. ” (Yohane 6:63) Tanihi leswi ‘nyama yi nga pfuneki nchumu,’ hi lava mpfuno wa Xikwembu leswaku hi hlula xidyoho ni ku alela moya wa misava.

3, 4. (a) Makwanga i yini ke, naswona xana ‘mufumi wa moya’ u tirhisa ku navela ka nyama ka swilo leswi vonekaka hi ndlela yihi? (b) Xana munhu wa makwanga u gandzela swikwembu swa hava hi ndlela yihi?

³ Eka xihloko lexi nga hundza, hi kanele hi timhaka timbirhi leti nga ni khombo ta “moya” wa misava leyi—ku tlanga hi swilo leswo biha ni mahanyelo lama nga fanelangiki ya maambalele ni ku tilunghisa. Kambe ku na timhaka tin’wana to tala. Hi xikombiso, matshamelo ya misava leyi ya rhendzeriwe hi makwanga, hi ku navela lokukulu ka vutianakanyi ka mimpfuno ya rifuwo kumbe swilo leswi vonekaka. ‘Mufumi wa moya’ u endle leswaku vunwa ni ku twarisiwa ka swilo swa misava leyi swi ku endla u titwa u nga hetisekanga loko u nga ri na rifuwo ro tala leri vonekaka. Mhaka leyi ya “moya” wa misava yi nga ku nghenisela mianakanyo ya leswaku leswi i swilo leswikulu evuton’wini. Xana u khumbiwile hi “moya” lowu wa swilo leswi vonekaka?

⁴ Bibele yi ri: “Ku hava munhu ni un’we la nga ta averiwa ndzhaka eMfun’weni wa Kriste ni wa Xikwembu, loko a ri la oswaka, kumbe la endlaka swa thyaka, kumbe la nga ni makwanga (yi nga ndlela yin’we na ku gandzela swikwembu swa hava).” (Vaefesa 5:5) Xiya leswaku munhu wa makwanga hakunene u gandzela swikwembu swa hava. U nga ha anakanya u ku, ‘Entiyisweni, ndzi nge fiki kwalaho, ndzi va mugandzeri wa swikwembu swa hava.’ Kambe vugandzeri bya swikwembu swa hava i yini ke? Xana a hi ku veka nchumu wun’wana endhawini ya Yehova ni vugandzeri byakwe, u yisa nyingiso eka wona ematshan’wini ya Xikwembu ni ntirho wa xona? Makwanga ma nga ha katsa ku gandzela ka xiviri ka mali ni matimba ni nkucetelo wa yona. Loko u rhangisa ku kuma movha lowuntshwa, video ya switlanga tikhasete, kumbe nchumu wun’wana ni wun’wana lowu vonekaka emahlweni ka ku engetela minkarhi ya wena entirhweni wa Yehova, xana byebyo a hi byona vumbhoni bya leswaku “moya” wa misava leyi wu ku khumba hi laha ku vavisaka? Xana swilo leswi vonekaka a swi vi leswi fanaka ni swifaniso eka wena?

5. Xana “moya” wa misava leyi wu tatiwe hi ku navela ka vutianakanyi ka rifuwo hi tindlela tihi?

⁵ Loko u lava dyondzo ya le henhla kumbe ntirho lowu holelaka ngopfu, xana u endla tano leswaku u fuma ivi u va ni swilo swo tala leswi vonekaka ku tlula leswi u swi pfumalaka? Xana u phasiwile hi makungu yo fuma hi ku hatlisa, u lava ku katseka eka wona? “Moya” wa misava leyi wu tele hi ku navela ka vutianakanyi ka rifuwo ni ku kanganyisa malunghana ni ku hakela swibalo leswi simekiweke hi hulumendhe. Eka matshamelo lawa ku tlanga hi mali ni mintirho leyi fanaka swi tele. U nga kanganyisiwi. Lava va papalataka nkucetelo wa “moya” lowu taleriweke hi makwanga wa misava leyi va kuma leswaku ntsako wa xiviri wu huma eka ku aneriseka hi leswi lavekaka ni ku rhangisa timhaka ta Mfumo.—Matewu 6:25-34; 1 Yohane 2:15-17.

Ku Tirhisiwa Lokunene Ka Ririmi

6. Xana i vuyelo byihi lebyi mikhuva ya mavulavulelo ya misava yi nga vaka na yona eka hina tanihi Vakriste?

⁶ Ku vuriwa yini hi mikhuva ya hina yo vulavula? Tinhlamba, marito yo hlundzuka, ku hemba—“moya” wa misava leyi wu thyakisiwe ngopfu hi mavulavulelo yo tano yo biha. Kambe, hambi ya ri mavulavulelo ya vanhu va nga ri vangani lava hlanganyelaka ni bandlha ra Vukriste minkarhi yin’wana ya kombisa ku hlundzuka, hambi ku ri vukari. Mudyondzisiwa Yakobo u hi byela hi ku tiyisa a ku: “Enon’weni wun’we ku huma ku dzunisa ni ku rhukana. Vamakwerhu, leswi a swi nga fanelanga ku va tano. Xana xihlovo xi nga humesa mati yo nandziha ni lawa yo dzunga hi nseledyana wun’we xana?” (Yakobo 3:10, 11) Xana u amukele swin’wana swa swiga kumbe swivulwa swa misava leyi? Xana u na tindzimi timbirhi, rin’wana ro ri tirhisa exikarhi ka Vakriste, lerin’wana ro ri tirhisa kun’wana? Pawulo u tsarile a ku: “Eku vulavuleni ka n’wina mi nga tshuki mi tirhisa marito ya tingana, kambe tirhisani ntsena marito lama pfunaka, lama akisaka ni ku hlamula leswi lavekaka, kutani ku vulavula ka n’wina ku ta tisa nkateko eka lava va mi yingisaka.” (Vaefesa 4:29) I swa nkoka swonghasi ku tirhisa mavulavulelo lamanene, yo tenga nkarhi hinkwawo!

7. I yini leswi katsiweke eka ‘ku tshika ku hemba ni ku vulavula ntiyiso’?

⁷ Nakambe hi fanele ku va ni vukheta leswaku minkarhi hinkwayo hi vulavula ntiyiso. Ku va la omeke nhloko kumbe ku xisa van wana hi laha ku heleleke leswaku hi papalata vutihlamuleri hakunene swi yisa eku hembeni. Kutani tiyiseka leswaku u hlayisa xitsundzuxo xa Pawulo lexi nge: “Hikwalaho ke, tshikani vunwa; un’wana ni un’wana a a vule ntiyiso eka munhu-kulobye, hikuva hinkwerhu hi swirho swa miri un’we.”—Vaefesa 4:25; Swivuriso 3:32.

8. (a) Xana vanhu va misava vo tala va endlisa ku yini loko va hlundzukisiwile? (b) Loko hi hlundzukiseriwele vukari, xana hi fanele ku endla yini?

⁸ Ku kula ka vukari lebyi nga lawuriwiki i xikombiso xin’wana xa moya wa misava leyi. Vanhu vo tala va misava va lahlekeriwa hi ku tikhoma hi ku olova. Va kariha, kutani va tiyimelela hi ku vula leswaku a va humesa vukari ntsena. Kambe leswi a hi swona leswi Pawulo a swi tsundzuxeke, hikuva u tsarile a ku: “Leswo bava hinkwaswo, ni ku hlundzuka hinkwako, ni ku kariha hinkwako, a swi susiwe exikarhi ka n’wina, tshikani ku holova ni ku rhuketelana, mi susa mona hinkwawo.” (Vaefesa 4:31) Kambe ku vuriwa yini loko ku hlundzuka ku kula ku nga khathariseki ku kurisa ka hina ku tikhoma ni mihandzu yin’wana ya moya wa Xikwembu? Pawulo u tsarile a ku: “Loko mi tshuka mi karihile, mi nga weli eku dyoheni; dyambu ri nga tshuki ri pela ma ha karihile, na swona mi nga nyiki Diyavulosi nkarhi.” (Vaefesa 4:26, 27) Kutani loko hi hlundzukisiwile, hi fanele ku lunghisa mhaka hi ku hatlisa, siku ri nga si hela. Loko swi nga ri tano, ku vaviseka ni rivengo swi sungula ku mila embilwini, naswona swa nonon’hwa ku swi susa. U nga tipfumeleli ku hefemula “moya” wo hlundzuka, wo rihisela wa misava leyi!—Psalma 37:8.

9. I malangutelo wahi man’wana lama tolovelekeke ya vathoriwa, kutani ha yini hi fanele ku kambisisa mikhuva ya hina yo tirha?

⁹ Ku vuriwa yini hi mikhuva ya wena yo tirha? Ku khekheleza entirhweni ni ku yiva nhundzu ya muthori swi tolovelekile namuntlha. Xana u ntswonge wun’wana wa “moya” lowu? Xana langutelo ra leswaku ‘un’wana ni un’wana wa swi endla’ ri ku khumbile? U nga rivali leswaku ndlela leyi hi endlaka ntirho wa hina ha yona tanihi Vakriste yi yimela Yehova ni vugandzeri byakwe bya ntiyiso. Xana u ta lava leswaku un’wana a ala ntiyiso lowu vulavuriwaka hi un’wana wa Timbhoni ta Yehova ekaya rakwe hikwalaho ka ndlela leyi u endlaka ha yona entirhweni? Pawulo u te: “Loyi a a toloverile ku yiva, a nga ha engeti a yiva; kambe a a tikarhate a tirha, . . . leswaku a ta kuma swo pambulela loyi a pfumalaka.”—Vaefesa 4:28.

10. Loko hi endla ntirho wo tihanyisa, hi nga kombisa njhani leswaku a hi khumbiwanga hi “moya” wa vutianakanyi wa misava leyi?

¹⁰ Hambi leswi vuxaka bya n’wini ni nandza lebyi a byi ri kona eka lembe xidzana ro sungula byi kalaka namuntlha, vathoriwa va Vukriste va nga dyondza eka leswi Pawulo a swi tsaleleke malandza ya Vukriste eka Vaefesa 6:5-8. Kwalaho vatirhi a va byeriwe ku ‘yingisa vini va vona, ku nga ri ntsena onge hi loko va lava ku tsakisa vanhu, kambe tanihi malandza ya Kriste.’ Kutani Mukriste a nga fanelanga a hundzula swilo leswaku a papalata ku nyikela ntirho wa siku hinkwaro kumbe ku lunghiselela nhundzu kumbe mintirho leyi tshembisiweke. Loko hi endla swilo ‘onge hi endlela Yehova,’ hi ta va ni langutelo lerinene naswona hi nge khumbiwi hi “moya” wa vutianakanyi, wa vulolo wa misava leyi.

Swakudya, Swakunwa Ni Ku Tirivatisa

11. Xana langutelo ra misava ra swakudya ni swakunwa ri khumbe van’wana va vanhu va Yehova eminkarhini ya Bibele hi ndlela yihi?

¹¹ Xana ku tirhisiwa loku nga ringaniseriwiki ka swakudya ni swakunwa ka misava ku ku khumbile? Langutelo ra yona i ‘ku dya, kunwa ni ku tsaka, hikuva mundzuku hi nga ha fa.’ (1 Vakorinto 15:32) Naswona moya lowu wu khumbe yan’wana ya malandza ya Xikwembu, hambi ku ri ku sukela eminkarhini ya khale. Tsundzuka xiendlakalo emananga loko Vaisrayele va “ṭhama hansi, v̌a dya, v̌a nwa, kutani v̌a suka v̌a tšina.” (Eksoda 32:6) Ku “tšina” koloko ku yise eka mahanyelo yo biha ni ku gandzela swikwembu swa hava loku nga lawuriwiki, lerova vukari bya Xikwembu byi va pfurhela. Onge hi nga ka hi nga landzeli ndlela yoleyo.—1 Petro 4:3-6.

12. Loko mikhuva ya hina yo dya ni yo nwa yi lava mianakanyo yo karhi, xana hi fanele ku endla yini?

¹² Yehova u hi nyike ku hlawula lokukulu ka swakudya ni swakunwa swo xawula, swa mihlovo ni leswi akaka, kambe u lava leswaku hi tirhisa swilo leswi hi ku ringanisela. Makolo ni vudakwa a swi pfumeleriwi eBibeleni. (Swivuriso 23:20, 21) Kutani tshembeka ivi u tivutisa: Xana ku ni xivandla xo antswisa eka xona eka mikhuva ya mina yo dya ni kunwa? Loko u fanele ku kombisa ku tikhoma lokukulunyana, xiya leswi ivi u tirha hi ku pfumelelana ni swikhongelo swa wena leswaku moya wa Xikwembu wu ku pfuna ku hlula xiphiqo lexi. Pawulo u te: “Mi nga nwi vhinyo yi mi pyopya, hikuva swi vanga vundendele, kambe ematshan’wini ya sweswo mi tala Moya.” (Vaefesa 5:18) Ina, talani hi moya wa Xikwembu, naswona mi nga weli eka moya lowu nga lawuriwiki wa misava leyi! “Hambi ma dya, hambi ma nwa, hambi mi endla yini na yini, endlani hinkwaswo ku dzunisa Xikwembu.” (1 Vakorinto 10:31) Hambi swi ri tano, loko u ri na swiphiqo leswi phikelelaka etimhakeni leti, lava mpfuno wa vavanuna lava kuleke emoyeni ebandlheni.—Vagalatiya 6:1; Yakobo 5:14, 15.

13. (a) Xana swi le rivaleni hi ndlela yihi leswaku Diyavulosi u onhe ku tirivatisa ko tala loku nga kona namuntlha? (b) Xana hi nga papalata langutelo ra misava leyi eka ku tirivatisa hi ndlela yihi?

¹³ Misava leyi yi voyamele ngopfu eka mintlangu, vuyimbeleri ni swivumbeko swo hambana-hambana swa ku tirivatisa. Handle ka loko swi lwisana ni milawu ya Matsalwa, ku tiphina hi swilo swo tano a swi hoxanga. Kambe xiphiqo hi leswaku Sathana, “ndhuna leyi fumaka mimoya ya le henhla empfhukeni,” u onhe vunyingi bya ku tirivatisa loku nga kona namuntlha. (Vaefesa 2:2) Hakanyingi, vunghwavava bya kurisiwa, vukari bya tsetseleriwa, naswona ku humelela hi ku tirhisa vuxisi, vumbabva hambi ku ri ku dlaya swa kombisiwa. Loko hi hlalela ku tirivatisa ko tano, hi hefemula malangutelo lama ngopfu eka mafambiselo ya hina, naswona mimbuyelo ya wona ya vuxungu yi ta fanela ku hi vavisa. Ku tlula kwalaho, hambi ku ri laha swivumbeko swin’wana swa ku tirivatisa swi nga soriwiki hi Matsalwa, ku ni khombo ra ku godzomberiwa hi swona, lerova nkarhi lowuntsongo ngopfu wu siyeriwa timhaka ta moya. Kutani ke, hi fanele ku hlawula. Vana ni nkarhi wo tsakela ku wisa lokunene ni loku pfunaka hi ku ringanisela, kambe papalata ku tekelela swilo leswi tlurisaka mpimo swa misava. Hambi loko “moya” wa misava leyi wu nun’hwela kahle kumbe wu bihile, wu thyakile naswona wa dlaya!—Swivuriso 11:19.

Vutikukumuxi Bya Rixaka—Moya Lowo Biha

14. Malunghana ni swiphiqo swa ntirhisano, xana hi nga khumbiwa hi “moya” wa misava leyi hi ndlela yihi?

¹⁴ Mhaka leyi kanganyisaka ya “moya” wa misava leyi i vutikukumuxi bya rixaka ni vutiko. Van’wana va kurisa mianakanyo leyi hoxeke ya leswaku tinxaka tin’wana ti le henhla naswona tin’wana ti le hansi. Vutiko byi khutaza vanhu leswaku va languta tiko-xikaya ra ka vona tanihi lerikulu eka man’wana hinkwawo. Entiyisweni, vo tala va xaniseka swi nga fanelanga naswona va tekeriwa malunghelo ni swilaveko swa xisekelo swa vanhu hikwalaho ka vutianakanyi ni rivengo ra van’wana. Rivengo, hambi ku ri vukari, swi va kona. Vo tala va tereka, va tiavanyisela, va tiyiseka hi ku tlhantlha swiphiqo swa ntirhisano hi ndlela ya vona vini. Na hina, hi nga ha phasiwa hi mianakanyo leyi. Loko hi xiya kumbe hi karhatiwa hi vuhomboloki ivi kutani hi twa lava tshikilelaka ku cinciwa ka swilo, hi nga kuceteriwa loko hi nga tivoneli. Hi nga sungula ku fularhela xiyimo xa hina xa vukala-tlhelo ivi hi seketela tlhelo rin’wana. (Yohane 15:19) Xa ntikelo ngopfu, hi nga ha titwa hi ringeka ku nghenela ku lwa, ku endla tsima, kumbe ku amukela vukari leswaku hi sindzisa ku cinca.

15. I ndlela yihi leyi Bibele yi yi bumabumelaka loko hi titwa hi voyamele eka ku ‘tirihisela’?

¹⁵ Moya wa bandlha wu nga onhiwa ngopfu hi mintlhaveko ya rixaka ni vutiko. (Ringanisa Mintirho 6:1-7.) Kambe hi ta va ni moya lowunene loko hi hlayisa xitsundzuxo lexi nge: “Endlani hinkwaswo leswi mi swi kotaka, hi tlhelo ra n’wina, ku hanyisana ni vanhu hinkwavo hi ku rhula. Varhandziwa, mi nga tshuki mi tirihisela mi ri n’wina; kambe kendlukelani vukari bya Xikwembu, hikuva ku tsariwile va ku: ‘Ku rihisa i ka mina; hi mina loyi ndzi nga ta rihisela, ku vula [Yehova].”’ (Varhoma 12:18, 19) Tanihi leswi tinxaka hinkwato ti humeke eka mpantswa wo sungula wa vanhu, ni leswi Xikwembu xi nga riki na xihlawuhlawu, a ku na ndhawu ya vutikukumuxi bya rixaka kumbe vutiko ebandlheni ra Vukriste.—Mintirho 10:34, 35; 17:26; Varhoma 10:12; Vaefesa 4:1-3.

Hambetani Mi Hefemula “Moya” Lowu Nyikaka Vutomi

16. I yini lexi nga ta hi pfuna ku hi sirhelela leswaku hi nga khumbiwi hi moya wa misava leyi?

¹⁶ Hi kanele hi timhakankulu leti dlayaka ta “moya” [air] kumbe moya [spirit] wa misava leyi. Wu hi rhendzerile naswona wa hi tshikilela lerova loko hi pfumelela xivandla xi kula eka vumoya bya hina, “moya” lowu wa thyaka wu ta hatlisela ku xi tata. Ku humelela eku lwisaneni na wona ku titshege ngopfu hi ndlela leyi hi rhandzaka ku tenga, ku basa, ni ku lulama, ni ku venga leswi nga tengangiki, leswi thyakeke ni leswo biha ha yona. Hi ta hambeta hi hefemula “moya” lowunene loko hi hambeta hi hlakulela langutelo lerinene ra mianakanyo eka ku amukela vurhangeri bya moya lowo kwetsima wa Yehova.—Varhoma 12:9; 2 Timotiya 1:7; Vagalatiya 6:7, 8.

17. I yini lexi faneleke ku endliwa hi ku hatlisa loko hi twa ku nun’hwela kun’wana ka “moya” wa misava leyi ku hungela endleleni ya hina?

¹⁷ Kahle-kahle, u nga pfumeleli “moya” wihi na wihi wa thyaka wa misava leyi wu sungula ku nun’hwela kahle eka wena. Mufumi wa “moya” lowu u swi tiva kahle leswi lavekaka leswaku swi tsakisa mintlhaveko ni ku veka ku navela loku hakanyingi ku yisaka exidyohweni. (Yakobo 1:14, 15) Hlayisa xiphemu lexi nge “a ku dzhahiwi,” paradeyisi ya Yehova ya moya. Loko u twa ku nun’hwa ka “moya” wa misava leyi ku ta eka wena, ku papalate. Hambana na wona hi laha u nga papalataka vuxungu lebyi dlayaka ha kona. “Xiyani swinene mahanyelo ya n’wina; mi nga hanyi tani hi vanhu lava nga twisisiki nchumu, kambe hanyani tani hi lavo tlhariha. Londzovotani nkarhi lowu mi nga na wona, hikuva masiku lawa hi nga ka wona ma bihile. Hikwalaho ke, mi nga vi lavo pfumala mano, kambe ringetani ku twisisa leswi [Yehova a] rhandzaka swona.”—Vaefesa 5:15-17.

18. Xana moya wa lava nga ta va ni lunghelo ro hanya emisaveni leyi basisiweke wu ta va wihi ke?

¹⁸ I ku rhandza ka Xikwembu leswaku hi xi tirhela tanihi vahlayisi va vutshembeki. Ku endla tano swi ta vula vutomi emafambiselweni ya xona lamantshwa, lawa sweswi ya nga ekusuhi ngopfu. Loko hi hefemula moya wa nkarhi wolowo, swi ta phyuphyisa swonghasi! Ku ri hava swithyakisi leswi dlayaka, ku ri moya lowo tenga lowu hlayisaka vutomi ntsena. Sweswo swi ta va tano hi moya wa xiviri naswona, swa nkoka ngopfu, hi moya [spirit] wa lava va nga ta va ni lunghelo ro hanya emisaveni leyi basisiweke. Va ta va ni langutelo ro yingisa, ro titsongahata ni ro swi amukela. “Moya” wa misava leyi ya khale, lowu tatiweke hi minkucetelo yo gwineha, yo bola ni leyi nga riki ni vukwembu wu ta va wu nga ha ri kona.—Nhlavutelo 21:5-8.

19. I vamani lava nga ta ponela emafambiselweni lamantshwa ya Yehova?

¹⁹ Hakunene, a hi swi lavi ku va exikarhi ka lava va hefemulaka “moya” wa mafambiselo lawa loko Yehova a herisa thyaka ni vathyakisi eArmagedoni. Loko misava ya khale yi hundzile naswona ‘mufumi wa moya’ a hoxiwe ekheleni, mayana ntshunxeko lowu nga ta va kona! Un’wana ni un’wana la rhandzaka Yehova ni la hambetaka a rhandza leswi baseke, leswi tengeke ni vululami u ta va a ri kwalaho. Yehova u va lava kwalaho naswona u ta va pfuna hi moya wakwe. U ta va nyika vutomi lebyi nga heriki emafambiselweni lamantshwa lama baseke, lamanene. Hi nga lahlekeriwi hi lunghelo rero hikwalaho ko hefemula “moya” lowu dlayaka wa mafambiselo lawa ya khale!

A Wu Ta Hlamula Njhani?

◻ Xana munhu wa makwanga u va mugandzeri wa swikwembu swa hava hi ndlela yihi?

◻ Xana “moya” wa misava leyi wu nga khumba mikhuva ya wena yo vulavula hi ndlela yihi?

◻ I moya wihi lowu vathoriwa va Vukriste va faneleke va wu kombisa loko va endla ntirho wo tihanyisa?

◻ Xana u nga papalata ku khumbiwa hi langutelo ra misava leyi eka swakudya, swakunwa ni ku tirivatisa hi ndlela yihi?

◻ I moya wihi malunghana ni rixaka ni vutiko lowu nga fanelangiki ku ta ebandlheni ra Vukriste?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Xana ndyangu wa wena wu tiye swinene emoyeni lerova wu nga lwisana ni “moya” wa misava leyi?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

Loko hi endla swilo ‘onge hi endlela Yehova,’ hi nge khumbiwi hi “moya” wa vutianakanyi, wa vulolo wa misava leyi