Xana U Ta Va Mbhoni Ya Xikwembu Xa Ntiyiso?
“Mi timboni ta mina, ku v̌ula Yehova: Hi mina Šikwembu.”—ESAYA 43:12.
1. Ha yini hi fanele ku xixima Xikwembu xa ntiyiso?
EMAHLWENINYANA ka ku fa ka Yesu, u ‘tlakuse mahlo ya yena a languta etilweni’ leswaku a khongela. U vitane Loyi a a khongela eka yena tanihi “Šikwembu ši ri šiṅwe ša ntiyiso.” (Yohane 17:1, 3, Bibele ya Xitsonga) Hi mfanelo, ku nga va na Xikwembu xin’we ntsena lexi hanyaka ni xa ntiyiso, Mufumi wa hinkwako-nkwako, Mutumbuluxi. Leswi hi kolotaka vukona bya hina eka Xikwembu xa ntiyiso, hi fanele ku xi nyika xichavo lexi xi fanelaka. Hi laha Nhlavutelo 4:11 yi swi vekaka ha kona: “O [Yehova] ni Xikwembu xa hina, u lulameriwile hi ku amukela ku twala, ni ku dzunisiwa, ni matimba, hikuva hi wena Muendli wa swilo hinkwaswo, kutani hi ku rhandza ka wena swi tumbulukile, swi kuma ku hanya.”
2. (a) I yini leswi swi twalaka ku swi pfumela mayelana ni Xikwembu xa ntiyiso? (b) Xana xi vulavurisa ku yini ni lava va lavaka ku xi gandzela?
2 A swi ta va leswi twalaka ku langutela leswaku Xikwembu xa ntiyiso a xi nga ta swi tiyisela hi laha ku nga heriki swiyimo swo biha leswi vaviseke swivumbiwa swa xona swa laha misaveni. Naswona a swi ta va leswi twalaka ku tshemba leswaku xi ta tivisa vagandzeri va xona leswi xi nga ta swi endla ni leswi xi lavaka leswaku va swi endla xi nga si tisa ku avanyisa ka xona. (Amos 3:7) Xi vulavurisa ku yini ni lava va lavaka ntiyiso xana? Xi tirhisa vanhu lava swi lavaka tanihi vavulavuleri va xona. “Mi timboni ta mina, ku v̌ula Yehova . . . E mahlweni ka mina a ku nga si v̌a na Šikwembu le’ši endliweke, e nḍaku ka mina ku nga ka ku nga v̌i na šiṅwana. Hi mina—mina Yehova, e handle ka mina a ku na muponisi!” (Esaya 43:10, 11) Kambe munhu a nga va tivisa ku yini lava Xikwembu xa ntiyiso xi va tirhisaka tanihi timbhoni ta xona? Xana vona, ni rungula ra vona, va hambana njhani ni vagandzeri va swikwembu swin’wana?
Ntlhontlho Eka Swikwembu Swin’wana
3. Hi wihi ntlhontlho lowu Yehova a wu yisaka eka swikwembu swin’wana hinkwaswo?
3 Yehova u huhutele Esaya leswaku a tsalela swikwembu swin’wana hinkwaswo ntlhontlho lowu: “I mani e šikari ka v̌ona [swikwembu swa matiko ni vanhu] l’a vhumbeke [vuprofeta lebyi bya ntiyiso]? I mani l’a hi twiseke le’ŝi bvumbiweke ku sunguleni [leswi nga ta humelela enkarhini lowu taka] šana? [Tanihi swikwembu] a v̌a humese timboni ta v̌ona, [tanihi swikwembu] v̌a kombisa ku lulama ka v̌ona! V̌anhu [vanhu va matiko] a v̌a yingise, v̌a ku: ‘Hi ŝona!’” (Esaya 43:9) Xisweswo Yehova u tlhontlha swikwembu hinkwaswo leswi vanhu va swi gandzelaka leswaku swi kombisa leswaku hi swona swikwembu. Timbhoni ta swona ti fanele ti nyikela vumbhoni bya leswaku swikwembu swa tona swa tshembeka naswona swi lulameriwa hi ku gandzeriwa.
4. Hi swi tivisa ku yini leswaku swikwembu swa matiko ya khale a swi nga pfuni nchumu?
4 Kambe i yini leswi swikwembu sweswo ni vagandzeri va swona va swi humeseke? Xana swi hi yise eku rhuleni, ku humelela, rihanyo ni vutomi bya xiviri ke? Matimu ma tiyisa leswaku swikwembu swo tala swa matiko ya khale swi tikombise swi nga pfuni nchumu ni ku va hava matimba. A swi swi kotanga ku pona tanihi swilo leswi gandzeriwaka, tanihi leswi swi nga riki kona namuntlha. Swikwembu leswo tala swa Egipta ya khale, Asiriya, Babilona, Medo-Persia, Greece, Rhoma ni matiko man’wana, swi tikombe swi ri swa vunwa. Swi kumeka eka tibuku ta matimu ntsena kumbe eka timuziyama laha swifaniso swa swona swi nga swilo leswi naveriwaka ku tiviwa.
5. I yini leswi hi nga swi vutisaka hi swikwembu swa manguva lawa?
5 Hambi swi ri tano, xana swikwembu swa manguva lawa ni vagandzeri va swona swi ni ku antswa ko karhi ku tlula swa khale ke? Vukhongeri bya Mahindu ntsena byi na timiliyoni ta swikwembu. Mabudha, Makhatoliki, Maconfucianist, Mayuda, Maprotestente, Mashinto, Mataoisist ni van’wana vo tala va na swikwembu swa vona. EAfrika, Asia ni kun’wana, matimba ya ntumbuluko, swiharhi ni swifaniso swa gandzeriwa tanihi swikwembu. Vutiko ni rifuwo, naswona hambi ku ri munhu hi yexe, swi ve swikwembu, hi mhaka ya leswi vanhu vo tala va swi nyikaka ku tinyiketela-nkulu ka vona. I ndlela yihi ya vugandzeri leyi yimelaka loyi a nge: “Hi mina Yehova, ku hav̌a uṅwana; e handle ka mina, ku hav̌a Šikwembu?”—Esaya 45:5.
“Mi Ta Va Tiva Hi Mintirho Ya Vona”
6. Hi nga byi hambanisa njhani vugandzeri bya ntiyiso eka vugandzeri bya mavunwa?
6 Yesu u andlale nawu lowu tshembekaka wo kombisa leswi nga ntiyiso kumbe mavunwa malunghana ni vukhongeri. U te: “Mi ta va tiva hi mintirho ya vona. . . . Murhi lowunene wu tswala mihandzu leyo nandziha, ni murhi lowo biha, wu tswala mihandzu leyo biha . . . Murhi wun’wana ni wun’wana lowu nga tswariki mihandzu leyo nandziha, wu tsemiwa, wu hoxiwa endzilweni.” (Matewu 7:16-19) Xisweswo, ku hambanisa Xikwembu xa ntiyiso eka leswa mavunwa, ni vagandzeri va ntiyiso eka lava vo hemba, hi fanele ku kambisisa leswi va swi humesaka. Xana mihandzu ya vona i yo “nandziha,” kumbe i yo “biha?”
7. Matimu ya lembe xidzana leri ma hi byela yini mayelana ni vukhongeri bya misava leyi?
7 Hi xikombiso, hi byihi eka vukhongeri bya misava lebyi simekeke ku rhula ka xiviri exikarhi ka valandzeri va byona emisaveni hinkwayo? Entiyisweni, swirho swa vukhongeri bya ntiyiso, vamakwerhu va moya, a swi fanelanga ku dlayana. Kambe vanhu va dzana ra timiliyoni va dlayiwile etinyimpini ta lembe xidzana leri ra vu-20, naswona tinyimpi teto hinkwato a ti seketeriwa hi vukhongeri bya misava leyi. Hikwalaho, vanhu va vukhongeri va dlaye vanhu van’wana va vukhongeri. Hi nkarhi wo tala, va dlaye vanhu va vukhongeri bya vona vini. Makhatoliki ma dlaye Makhatoliki, Maprotestente ma dlaye Maprotestente, Mamuslim ma dlaye Mamuslim, naswona vukhongeri lebyiya byin’wana byi landzele ndlela leyi fanaka.
8. Xana vaxiyi va hlamusela hi ku tsandzeka ka vukhongeri enkarhini wa hina hi ndlela yihi?
8 Eka nyuziphepha ya Xihloko lexi nge “Vukarhi Lebyi Endliwaka eVitweni Ra Xikwembu,” Mike Royko, onge hi loko a vulavula na Xikwembu, u te hi vukhongeri lebyi bya misava: “Va kombisa ku tinyikela ka vona eka wena hi ku dlayana hi madzana-dzana. Ndzi ehleketa leswaku va vona onge loko tlhelo rin’wana ro herisa tlhelo lerin’wana, swi ta kombisa leswaku ndlela ya vona yo gandzela wena yi lulamile.” U vule leswaku loko phophu a tikombisa a ri munhu wa ku rhula, “valandzeri va yena va tiveka hi ku halata tigaloni ta timiliyoni ti nga ri tingani ta ngati loko va karihile.” Nakambe, loko khale ka Presidente ya United States Carter a xiye leswaku “misava ya hlanya,” u te: “Ku tiyimisela lokukulu ka vukhongeri, loku faneleke ku hlanganisa vanhu hi rirhandzu, ku vonaka ku ri xiphemu xa rihuhe ni ku dlaya.”
9. Ha yini hi nga fanelanga ku landzela ‘swikwembu leswi nga pfuniki nchumu?’
9 Mihandzu yo tano leyo biha yi hambana ni leyi faneleke ku vekiwa hi lava va gandzelaka Xikwembu xa ntiyiso. (Vagalatiya 5:19-23) Hikwalaho, lava seketelaka vukhongeri lebyi lwaka ni tifilosofi i xiphemu xa vugandzeri bya mavunwa hi laha Vaegipta va khale, Vaasiriya, Vababilona ni van’wana lava tshembaka “ŝikwembu le’ŝi nga v̌ulav̌uriki” a va ri tano. (Habakuk 2:18) Kutani hi laha rito ra Xikwembu ra ntiyiso ra vuprofeta ri hetisekeke ha kona eka vugandzeri bya khale byo hemba, swi ta va tano enkarhini wa hina: “Ŝifaniso hikwaŝo ŝa ŝikwembu ŝi ta pfumaleka.” (Esaya 2:18) Xitsundzuxo xa yena xa tshembeka: “Mi nga ṭhuki mi renḍelekela e ka ŝikwembu ŝa mav̌unwa.”—Levitika 19:4.
I Vamani Lava Vekelaka Yehova Vumbhoni?
10. Xana valandzeri va vukhongeri bya misava leyi i timbhoni ta Xikwembu xa ntiyiso?
10 Mbhoni ya Xikwembu xa ntiyiso yi fanele yi va leyi nyikelaka vumbhoni ha Xona. Valandzeri va vukhongeri bya misava leyi va byi nyikela vumbhoni byo tano ke? I kangani laha vanhu va vukhongeri lebyi va vulavulaka na wena mayelana ni vukhongeri bya vona ke? Hi rini laha va teke ekaya ra wena ku ta nyikela vumbhoni hi xikwembu xa vona? Ntlhontlho lowu Xikwembu xa ntiyiso xi wu vekeleke swikwembu swa mavunwa leswaku swi humesa vumbhoni a wu xiyiwi. Vanhu va vukhongeri bya misava leyi a va byi nyikeli vumbhoni byo tano. Va nge ku byeli leswaku Xikwembu xa ntiyiso i mani kumbe leswaku swikongomelo swa xona hi swihi. Vafundhisi va vona va tsandzekile ku va dyondzisa ntiyiso. “I lavo-fe-mahlo lava fambisaka lavo-fe-mahlo. Loko lowo-fe-mahlo a fambisa lowo-fe-mahlo, va ta wela ekheleni hi vumbirhi bya vona.”—Matewu 15:14.
11. I vamani ntsena lava vekaka vumbhoni hi vito ra Xikwembu xa ntiyiso?
11 I vamani lava tsakelaka ku nyikela hi nkarhi, rifuwo, hambi byi ri vutomi bya vona, leswaku va nyikela vumbhoni hi Xikwembu xa ntiyiso? I vamani lava byelaka vanhu leswaku Xikwembu xa ntiyiso xi ri: “Hi mina Yehova, hi rona v̌ito ra mina?” (Esaya 42:8) I vamani lava dyondzisaka leswaku “wena loyi v̌ito ra yena a nga Yehova, u tlakukile henhla ka misav̌a hikwayo?” (Psalma 83:18) Enkarhini wa yena, Yesu u swi kotile ku vula eka Xikwembu xa ntiyiso a ku: “V̌ito ra wena, nḍi ri tiv̌isile.” (Yohane 17:6, Bibele ya Xitsonga) Enkarhini wa hina, i Timbhoni ta Yehova ntsena leti nga vulaka sweswo. Ri faneleka swonghansi vito ra vona—Timbhoni ta Yehova!
Ku Veka Vumbhoni Hi Mfumo
12. Hi yihi dyondzo ya nkoka leyi timbhoni ta ntiyiso ti faneleke ku yi byela van’wana?
12 Ku tlhandlekela eku tiviseni ka vito ra Xikwembu xa ntiyiso, ngopfu-ngopfu, i yini lexi Timbhoni ta xona a ti ta xi vula mayelana ni swikongomelo swa xona? Yesu u veke xikombiso hi ku dyondzisa valandzeri va yena ku khongela eka Xikwembu xa ntiyiso: “A ku te ku fuma ka wena.” (Matewu 6:10) Mfumo wa Xikwembu wa le matilweni i hulumendhe leyi eku heteleleni yi nga ta fuma misava hinkwayo. (Daniel 2:44) A ku ri nhloko-mhaka ya ku dyondzisa ka Yesu. (Matewu 4:23) Hikwalaho ka leswi Mfumo wu nga wona ntlhantlho ntsena wa maxangu ya vanhu, u te: “Rhangani mi tilavela Mfumo wa yena ni ku lulama ka yena.”—Matewu 6:33.
13. (a) Xana mintiyiso yi komba yini mayelana ni ku chumayela ka Timbhoni ta Yehova malunghana ni Mfumo wa Xikwembu? (b) Ku chumayela hi Mfumo i vumbhoni bya leswaku Yehova i Xikwembu xi ri xin’we xa vuprofeta bya ntiyiso hi ndlela yihi?
13 I vamani namuntlha lava nyikelaka vumbhoni hi Mfumo wa Xikwembu? Profesa C. S. Braden, mudyondzi la gingiritekaka wa vukhongeri bya misava, u te: “Timbhoni ta Yehova ti hlanganise misava hinkwayo hi ku veka ka tona vumbhoni hi xiviri. . . . Swi nga ha vuriwa hi ku tiyisa leswaku a wu kona ntlawa ni wun’we wa vukhongeri emisaveni lowu kombiseke ku chivirika ni ku phikelela lokukulu ematshalatshaleni yo hangalasa mahungu lamanene ya Mfumo ku tlula Timbhoni ta Yehova.” Kambe sweswo u swi tsale kwalomu ka 40 wa malembe lama hundzeke! Namuntlha vumbhoni lebyikulu swinene bya Mfumo bya karhi bya hetisisiwa, hikuva sweswi ku na Timbhoni to tala ku tlula ta nkarhi wolowo ti andzisiwe ka khume! Timiliyoni tinharhu ni hafu ta vona, eka mabandlha lama tlulaka 54 900 emisaveni hinkwayo, ti nyikela vumbhoni bya Mfumo, naswona tinhlayo ta vona ti kula hi ku hatlisa. Mihandzu leyi yinene i vumbhoni bya leswaku Yehova i Xikwembu xa vuprofeta bya ntiyiso. Hi yena la huhuteleke N’wana wa yena, Yesu, leswaku a vhumba malunghana ni nkarhi wa hina: “Kutani Evangeli leyi ya Mfumo yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.”—Matewu 24:14; Yohane 8:28.
Ku Tekelela Rirhandzu Ra Xikwembu
14. I mfanelo yihi leyi timbhoni ta ntiyiso ta Xikwembu ti faneleke ku yi tekelela, naswona swi vula yini loko va nga endli tano ke?
14 Timbhoni ta ntiyiso ta Xikwembu ti fanele ku tekelela mfanelo ya xona yo hlawuleka—rirhandzu. “Loyi a nga riki na rirhandzu, a nga xi tivi Xikwembu, hikuva Xikwembu i rirhandzu.” (1 Yohane 4:8) Hakunene, “ku hambana exikarhi ka vana va Xikwembu ni vana va Diyavulosi, ku nga vonaka hi ndlela leyi: Hi leswaku un’wana ni un’wana loyi a nga endliki leswo lulama, kumbe loyi a nga rhandziki makwavo, a hi wa Xikwembu. . . . Hi fanele ku rhandzana. Hi nga fani na Kayini, loyi a a twanana na lowo biha, kutani u dlele makwavo.”—1 Yohane 3:10-12.
15. Ha yini hi nga vulaka leswaku Timbhoni ta Yehova ti kombisa rirhandzu ra xiviri?
15 I Timbhoni ta Yehova ntsena leti nga ni muxaka wolowo wa rirhandzu. A va swi gandzeli swikwembu swa nyimpi, vutiko ni xin’wana-manana. A va ti seketeli tinyimpi tihi na tihi ta misava leyi kutani a va le ka xona xiyimo lexi va nga seketelaka ku dlayiwa ka vamakwavo va moya eka swiphemu swin’wana swa misava. Tanihi leswi Yesu a vuleke, “A hi va misava” naswona va ‘veke tlhari ehansi.’—Yohane 17:14; Matewu 26:52.
16. Van’wana va pfumela ku kombisa timbhoni ta ntiyiso ta Xikwembu hi ndlela yihi?
16 Dyondzo leyi nge “Leswi Engetelekeke Mayelana Ni Ku Sasekisa Vukarhi” yi te: “Timbhoni ta Yehova ti hlayise xiyimo xa tona xa ‘vukala-tlhelo bya Vukriste’ lebyi nga hava vukarhi hi laha ku tiyeke . . . Xiyimo xa vona lexi hambetaka xo lwisana ni xivumbeko xihi na xihi xa ntirho wa tiko, vusocha kumbe nyimpi ni ku ala ka vona ku xixima swifaniso swa tiko swi tise minkarhi ya ku konanisiwa, ku khotsiwa ni ku biwa ematikweni yo tala . . . Hambi swi ri tano, Timbhoni a ti si tshama ti va karihela.” Nyuziphepha ya le Brazil ya O Tempo yi te ha tona: “Hambi leswi ku nga ni vukhongeri byo tala lebyi titlakusaka hi tidyondzo ta byona eka swiphemu hinkwaswo swa misava, ku hava ni byin’we ehenhla ka misava namuntlha lebyi kombisaka rirhandzu leri fanaka.” Yesu u te, rirhandzu leri ra xiviri, ri hlawula timbhoni ta ntiyiso ta Xikwembu. “Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina loko mi rhandzana.”—Yohane 13:35.
Nxaniso Wu Engetela Vumbhoni
17, 18. I xikombiso xihi xa sweswinyana lexi kombisaka ndlela leyi nxaniso wu nga engetelaka ha yona eka vumbhoni bya Mfumo?
17 Nxaniso wu nga ha vangela ku nyikeriwa lokukulunyana ka vumbhoni bya Mfumo. Hi xikombiso, eIndia ku na 8 000 wa timbhoni ta Yehova ntsena. Hambi swi ri tano, sweswinyana vito ra Yehova ni swikongomelo swa yena swi tivisiwile erivaleni etikweni rero hi leswi vana va 11 va Timbhoni va swi endleke eku tekeleleni ka Vakriste va lembe xidzana ro sungula lava vuleke emahlweni ka huvo va ku: “Hi fanele ku yingisa Xikwembu ku tlula vanhu.” (Mintirho 5:29) Vana va le India va hlongoriwile exikolweni hi ku ka va nga yimbeleli risimu ra tiko. Kambe hi laha ku vikiweke ha kona eka Deccan Herald ya le Bangalore, Huvo-nkulu ya India yi bohe leswaku “a hi xikolo-kolo nguvu ya Pitori etikweni leri ku yimbelela Risimu ra Tiko.” Huvo yi swi xiyile leswaku vana “va kombise xichavo lexi faneleke” ni leswaku ku ka va nga yimbeleri ka vona “a swi vangiwanga hi ku delela nikantsongo.” Huvo yi lerise leswaku vana va amukeriwa nakambe exikolweni.
18 Nyuziphepha leyi fanaka nakambe yi te: “Vana lava va ale ku yimbelela Risimu ra Tiko hikwalaho ka leswi Timbhoni ta Yehova ti titekaka ti ri Vakriste naswona ti tinyiketeleke hi ku helela eMfun’weni wa Xikwembu. . . . Hikwalaho a va hlanganyeli eka ntirho wihi na wihi wa politiki wa Tiko.” Nakambe, The Telegraph ya le Calcutta yi vikile yi ku: “Xiendlo xa vana va xikolo nakambe xi endle leswaku . . . Timbhoni ta Yehova ti tiviwa, leti a ti nga tiviwi swinene etikweni ra hina ku fikela sweswinyana.” Ee, ‘mahungu lamanene ya mfumo ma ta chumayeriwa leswaku ya va vumbhoni eka matiko hinkwawo’ makumu ma nga si fika.—Matewu 24:14.
Ku Hlengeletiwa Ka Timbhoni Ta Xikwembu Xa Ntiyiso
19. Vanhu va timbilu letinene va fanele va endla yini loko va lava ku gandzela Xikwembu xa ntiyiso?
19 Namuntlha, Yehova, Xikwembu xa ntiyiso, u endla leswaku vanhu vakwe va nyikela vumbhoni hi vuhosi ni swikongomelo swa yena. Loko va ri karhi va huwelela rungula ra yena hi matimba lamakulu, u hlengeleta tinhlayo leti engetelekaka ta vanhu va timbilu letinene lava humaka ematikweni hinkwawo leswaku va hlanganyela ni vagandzeri va yena. (Esaya 2:2-4) Va tshika swikwembu swa vona swa mavunwa kutani va hundzukela evugandzerini bya Xikwembu xa ntiyiso, tanihi leswi lava va laveke ku gandzela Yehova va ntshunxiweke evuhlongeni bya Babilona wa khale, laha vugandzeri bya swikwembu swa mavunwa a byi tele kona.—Esaya 43:14.
20, 21. Ha yini swi ri swa xihatla ku tshika swikwembu swa mavunwa sweswi naswona hi nga vi vaseketeri ntsena?
20 Xana u ta va mbhoni ya Xikwembu xa ntiyiso? Xana u ta yimela vugandzeri bya ntiyiso kutani u papalata ku hlanganyela enandzwini wa ngati ni ku soriwa ka vunghwavava bya misava leyi ni swikwembu swa yona swa mavunwa ke? Rito ra Xikwembu ra khutaza: “N’wina vanhu va mina, humani mi n’wi siya [vugandzeri bya mavunwa bya Babilona], leswaku mi ta kala mi nga ngheni eswidyohweni swa yena, mi ta kala mi nga weriwi hi maxangu ya yena.” (Nhlavutelo 18:4) Ee, “humani,” tekani goza nkarhi wa ha ri kona! Mi nga fani ni munhu loyi, loko a vutisiwa vukhongeri lebyi a byi tsakelaka, hi magazini wa Khatoliki a nga te: “Ndzi ehleketa leswaku ndzi museketeri wa Yehova. Ndzi swi pfumela swinene leswi Timbhoni ta Yehova ti swi pfumelaka—kambe a ndzi lavi ku katseka.”
21 Hambi swi ri tano, munhu un’wana ni un’wana emisaveni ku nga ri khale u ta katseka loko Yehova a herisa swikwembu swa mavunwa swa misava leyi ni vagandzeri va swona: ‘Swikwembu leswi nga endlangiki tilo ni misava, swona swi ta susiwa emisaveni ni le hansi ka matilo.’ (Yeremia 10:11) Hi nkarhi wolowo Vaseketeri a va nge vi kona. Ku ta va ku ri lava nga timbhoni ta Xikwembu xa ntiyiso ntsena ni lava nga riki tona. (Matewu 24:37-39; 2 Petro 2:5; Nhlavutelo 7:9-15) Xana u ta va mbhoni ya Xikwembu xa ntiyiso? U fanerile, hikuva “šona Šikwembu, hi šona le’ši nga ni matimba ya ku hi ponisa, Hi yena Yehova, Hosi ya hina, l’a tiv̌aka ku hi humesa ku feni.”—Psalma 68:20.
Swivutiso Swa Mpfuxeto
◻ I ntlhontlho wihi lowu Xikwembu xa ntiyiso xi wu yisaka eka swikwembu swa mavunwa?
◻ Hi wihi nawu lowu tshembekaka lowu hi nga hambanisaka vugandzeri bya ntiyiso eka vugandzeri bya mavunwa ha wona?
◻ I mihandzu yihi leyi kombisaka swikwembu swa misava leyi swi ri leswi nga pfuniki nchumu tanihi leswi swa khale?
◻ Hi wihi muhandzu lowunene lowu timbhoni ta Xikwembu xa ntiyiso ti faneleke ku wu veka, naswona i vamani lava wu kombisaka?
◻ Ha yini swi ri swa xihatla ku teka goza ro tshika swikwembu swa mavunwa sweswi?
[Swifaniso leswi nga eka tluka 16]
Swikwembu leswi nga pfuniki nchumu swa matiko ya khale a swa ha ri kona tanihi swilo leswi gandzeriwaka
[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]
Eka lembe xidzana ra hina vanhu va kwalomu ka dzana ra timiliyoni va dlayiwile etinyimpini leti seketeriweke hi vukhongeri bya misava leyi
[Xihlovo Xa Kona]
U.S. Xifaniso xa vuthu
[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]
Yesu u vule leswaku timbhoni ta ntiyiso a ti ta tiviwa hi rirhandzu leri ti nga na rona exikarhi ka tona