Vugandzeri Bya Sathana eNkarhini Wa Hina

A SWI kanakanisi leswaku Sathana u lava ku gandzeriwa. Loko a ringa Yesu, u tshembise ku n’wi nyika hakelo leyikulu hi nchumu wun’we ntsena: “Loko u ndzi nkhinsamela, u ndzi gandzela.” (Matewu 4:9) Kavula, Yesu u arile, kambe a hi un’wana ni un’wana loyi a landzeleke xikombiso xa yena. Vugandzeri bya Sathana byi andzile emisaveni ya hina ya manguva lawa.

Hi xikombiso, eCanada The Calgary Herald yi endle nxaxamelo wa swihloko ehansi ka nhloko-mhaka leyi nge “Vadyondzisiwa Va Diyavulosi.” Phepha-hungu ri tshahe xiviko xa phorisa leri lavisisaka, ri ku: “Hi ku vulavurisana ndzi kume leswaku Vusathana a hi lebyi bakanyeriwaka etlhelo eka ntlawa wihi na wihi wa vanhu. Vutlhari lebyi hlengeletiweke hi Calgary Police Service na Royal Canadian Mounted Police byi paluxa leswaku eCalgary ntsena ku na kwalomu ka 5 000 wa lava gandzelaka Sathana.”

Swiviko swin’wana swa maphepha-hungu swi komba leswaku vugandzeri bya Sathana, byi tele eUnited States ni le Yuropa, hi swivumbeko leswi hambaneke. Hambi ma ri maphorisa ya komba ku tsakela eka vugandzeri bya Sathana. Ha yini? Hikuva hi minkarhi yo tala va kuma ku hlangana exikarhi ka milandzu ni vugandzeri bya vusathana. Ku nga ri khale phorisa ra fokisi ri tshahiwe ri ku: “Leswi hi tirhanaka na swona i vukhongeri ni vanhu lava pfumelaka eka byona tanihi leswi van’wana va pfumelaka eka Vukriste, Vuyuda kumbe Vuislam. Leswi mi swi vonaka a hi vugevenga hikwalaho ka vugevenga, kambe i vugevenga hikwalaho ka vukhongeri.”

Xikombiso xin’wana lexi xiyekaka a ku ri ku dlaya loku endliweke hi ntlawa wa Manson eCalifornia le ndzhaku hi 1969. Hi ku ya hi matimu profesa Jeffrey Russell, “Manson a a tivula Kriste na Sathana. . . . Mulandzeri wa Manson Tex Watson loko a ta dlaya Sharon Tate, u tivisile a ku, ‘hi mina diyavulosi, ndzi tele ku ta endla ntirho wa diyavulosi.’” Kambe Vusathana a byi tali ku va erivaleni hi ndlela leyi.

Vuloyi, Vungoma ni Vuvhumbi

Hakunene, vugandzeri bya Sathana a byi ringaniseriwanga eku gandzeleni ka Sathana hi ku kongoma hi vito. Muapostola Pawulo u tsundzuxile a ku: “Loko vamatiko va phahla, va phahlela mademona.” (1 Vakorinto 10:20) Naswona ku gandzela mademona swi fana kahle ni ku gandzela Sathana, tanihi leswi Sathana a vitaniwaka “hosi ya mademona.” (Marka 3:22) Hi yihi mintirho ya “vamatiko” leyi nga hlanganisiwaka ni ku gandzela mademona, kumbe ku gandzela Sathana? Marito ya Xikwembu eka Israyele ya hi nyika swikombiso: “Ku nga ṭhuki ku kumiwa munhu ni uṅwe ka wena . . . la hlahluv̌aka, ni mungoma, ni mulori, ni noyi, ni l’a v̌utisaka mimoya, l’a bvumbaka, ni l’a v̌utisaka v̌afi. Hikuv̌a uṅwana ni uṅwana l’a endlaka ŝilo leŝi, wa yila e ka Yehova.”—Deuteronoma 18:10-12.

Xisweswo, ha tsundzuxiwa ehenhleni ka ku gandzela hi ngati ni ku vulavula ni mimoya loku endliwaka hi muprista wa noyi eBrazil kumbe hi mahoungan ni mamambo ya Haiti. Naswona hi tsundzuxiwa ehenhleni ka mintirho leyi fanaka ya Santeria, leswi endliwaka hi Macuba lama khotsiweke eUnited States. Ha tsundzuxiwa nakambe ehenhleni ka vangoma lava vulaka leswaku va vulavurisana ni mimoya leyi feke leswaku va vanga nchavo eka lava hanyaka.—Ringanisa 1 Samuel 28:3-20.

Vuloyi byi tele eswiphen’wini swo hambana-hambana swa Afrika. Hi xikombiso, Afrika Dzonga, tin’anga ta xintima ti tirhisa matimba lamakulu, naswona vanhu va ti tshemba swinene. Milandzu ya sweswinyana leyi vikiweke eka phepha-hungu a ku ri ya mintshungu leyi hisaka vanhu lava hanyaka lava hehliwaka ku va va vangele ndlati ku ba vaaki-tiko-kulobye! Tin’anga ta kwalaho ta xintima ti hehleriwe vaxanisiwa lava nga hava nandzu hikwalaho ka swiendlo leswi, “leswi nga riki swa ntumbuluko” kutani va va bohelela emurhini leswaku va hisiwa. Ntshembo lowo tano eka vungoma kumbe masalamusi hi ku fanana i ku gandzela mademona.

Hambi swi ri tano, vuloyi a byi le Afrika ntsena. Hi 1985, Herbert D. Dettmer, loyi a tirhaka xigwevo ekhotsweni endhawini yo xupulela eka yona eVirginia, U.S.A., u nyikiwe mpfumelelo hi District Court for the Eastern District of Virginia leswaku a va ni ntshunxeko wa ku ambala ni wa ku tirhisa matsalwa leswaku a ta endla vukhongeri bya yena ekhotsweni. Naswona xana vukhongeri bya yena a ku ri yini? Hi ku ya hi rhekhodo ya huvo, a a ri xirho xa “Kereke ya Wicca (leyi hi ntolovelo yi tiviwaka tanihi vuloyi).” Hikwalaho, Dettmer a a ri ni mpfumelelo wa le nawini wo tirhisa xivavula, munyu wa le lwandle, kumbe munyu lowu nga hava iodine, makhandlela; murhi wa risuna, wachi leyi nga ni bele; ni ngoti yo basa evugandzerini bya yena.

Ina, hi ku ya hi swikombiso, vuloyi byi tele eVupela-dyambu. Phepha-hungu ra le Britain leri nge Manchester Guardian Weekly ri vikile: “Eka malembe ya ntlhanu lama hundzeke, a ku ehleketeriwa leswaku ku na 60 000 wa valoyi eBritain: namuntlha [1985] nhlayo yi ringanyetiwa hi valoyi van’wana leswaku yi tlakuke ku ya eka 80 000. Vubvumbi, magazini wa n’hweti na n’hweti wa vungoma bya tinyeleti, wu na nhlayo ya 32 000.”

Vusathana Ni Vuyimbeleri

Profesa Russell, ebukwini ya yena leyi nge Mephistopheles—The Devil in the Modern World, u kokela nyingiso wa hina eka ndlela yin’wana leyi swikongomelo swa Sathana swi yisiwaka emahlweni ha yona. U tsala a ku: “Ku kombisiwa ka Vusathana ku ve efexenini hi ku hatlisa endzhaku ka va-1970, kambe switirho swa ndhavuko swa Vusathana swi ye emahlweni swi nghena eka va-1980 hi vuyimbeleri bya rock lebyi ‘dumeke hi matimba’ ni ku vitana ka byona ka nkarhi na nkarhi ka vito ra Diyavulosi ni xichavo lexi xiyekaka xa mintirho ya Vusathana ya tihanyi, swidzidzirisi, vubihi, ntshikilelo, ku tionha, vukarhi, huwa ni mpfilumpfilu ni ku pfumala ntsako.”—Xi-italiki i xerhu.

Kumbexana vayimbeleri lava ngheniseke ni mintirho ya Vusathana evuyimbelerini bya vona a va nga tiyimiselanga. Va nga ha va a va ringeta ku hlamarisa kumbe ku va lava nga tolovelekangiki. Hambi swi ri tano, vanhu van’wana lava nyanyukaka va khumbeke hi matimba. Profesa Russell u xiya leswaku “ku phikelela ka ku hangalasiwa ka mianakanyo ya vubihi leyi nga ni khombo ku ve ni mimbuyelo leyi borisaka emianakanyweni leyi nga pfuniki nchumu ni leyi tsaneke. Vuyelo byin’wana ku ve ku nyanya ka vugevenga lebyi chavisaka, ku katsa ni ku onhiwa ka vana ni ku hlaseriwa ka swiharhi.”

Nandzu wa sweswinyana wu chavise vanhu va New York. Hi ku ya hi xiviko xa phepha-hungu, mufana wa malembe ya 14, “la ngheniweke hi moya wa Vusathana,” u tlhave mana wa yena a fa kutani a tidlaya. Hi laha swi vikiweke ha kona eka magazini wa Maclean, mutsundzuxi wa mindyangu wa le Canada, u vule leswaku nhlayo leyi kulaka ya vana va kondlo-a-ndzi-dyi lava karhatekeke va vula leswaku a va tirhisa “vugandzeri bya sathana, hakanyingi byi hlangane ni swidzidzirisi ni vuyimbeleri byo hambana-hambana lebyi tshikilelaka ngopfu bya rock bya swigubu leswi dumaka hi matimba.”

A Hi Fexeni Ntsena

Fexeni leyi nga tala eUnited States sweswi yi vitaniwa ku pfula ndlela. Hakanyingi vanhu va hakela madzana yo tala ya tirhandi leswaku va hlanganyela eswiyengeni leswi eka swona “ndlela,” hi leswaku mungoma, a vulaka leswaku u tinghenisa (tindlela hi ntolovelo i vavasati) eku vulavurisaneni ni moya wa munhu loyi a nga fa khale. Emhakeni ya ndlela yin’wana, phepha-hungu ri vike leswaku tinhlengetano “ti kombisiwa nkarhi na nkarhi hi ku hlanganisa ka sathelayiti ka thelevhixini eka vanhu va magidi hi nkarhi wun’we emadorobeni ya tsevu.” Mboyamelo lowu wu kombisa ku xandzukela ndzayo ya Bibele ya ku papalata lava vutisaka mimoya ni lava vhumbaka swiendlakalo. Xisweswo, i muxaka wa vugandzeri lowu nga kombisiwaka tanihi vugandzeri bya mademona. Naswona ku fana ni vungoma hinkwabyo, byi seketeriwe evunweni bya vusathana bya leswaku moya wa munhu a wu fi.—Eklesiasta 9:5; Ezekiel 18:4, 20.

Nkucetelo Wa Diyavulosi eMisaveni Leyi Taleke Rivengo

Xiyimo lexi chavisaka xa vanhu eka lembe xidzana leri ra vu-20 xi hi endla hi nga tivi loko nkucetelo wa Sathana wu nga fikeleli kun’wana. Profesa Russell wa swi khumba leswi loko a ku: “Sweswi, leswi vuhlayiselo bya matlhari ya nyutliya byi ringanyeteke nhlayo leyi lavekaka ku dlaya xilo xin’wana ni xin’wana lexi hanyaka emisaveni hi makhamba ya makume nkombo, hi ku sihalala hi endla malunghiselelo ya nyimpi lama nga ta ka ma nga pfuni munhu, tiko, kumbe ndhavuko kambe lama nga ta herisa magidi ya timiliyoni hi rifu leri chavisaka. Xana i matimba wahi lama hi susumetelaka endleleni leyi siku na siku leyi nga ni khombo swinene ke? Xana ku lovisa planete hi nyutliya ku ta vuyerisa mani? I matimba wolawo ntsena lama ku sukela eku sunguleni hi tihanyi leti nga heriki ni rivengo ma vangeleke ku herisiwa ka ku rhula.”

Matimba walawo i mani kumbe i yini? Profesa u nyika nhlamulo ya yena hi marito lawa: “Diyavulosi u hlamuseriwe tanihi moya lowu lavaka ku herisa ku rhula ka vuako bya Xikwembu hi laha a nga kotaka ha kona. Xana matimba lama ya hi byiselaka eku andziseni ka matlhari ya nyutliya ma nga va ya nga vi wona matimba lama nkarhi na nkarhi ya ringeteke ku kaneta ku va ya ri wona? Eka khombo lerikulu ra planete ya hina, a hi nge ku susi ku koteka loku.” Entiyisweni Vakriste a va ku susi ku koteka loku! Yesu hi yexe u kombise nkucetelo lowukulu wa Sathana ehenhla ka misava leyi loko A n’wi vitane “mufumi wa misava leyi.” (Yohane 12:31) Loko yi hlamusela langutelo ra mianakanyo ya Sathana ra namuntlha, buku ya Nhlavutelo yi ri u “karihile ngopfu, hi ku tiva leswaku nkarhi wa yena wu komile.” (Nhlavutelo 12:12) Loko yi kombetela eka leswi Sathana a ringetaka ku swi hetisisa enkarhini wa hina, buku yoleyo leyi fanaka yi vula leswaku u tirhisa mianakanyo yo biha ya vudemona ku hlengeleta vafumi va misava leyi ‘ku va rhambela enyimpini, ya siku lerikulu ra Xikwembu xa matimba hinkwawo.’ (Nhlavutelo 16:14) E-e, hi nge wu voni nkucetelo wa Sathana Diyavulosi loko hi ringeta ku twisisa xivangelo xa ndlela ya vanhu ya rihuhu ya ku tilovisa.

Muapostola Pawulo u vitane Sathana a ku i “ndhuna leyi fumaka mimoya ya le henhla empfhukeni, wu nga moya lowu tirhaka na sweswi exikarhi ka vanhu lava nga yingisiki Xikwembu” ni “xikwembu xa misava leyi.” (Vaefesa 2:2; 2 Vakorinto 4:4) A swi hlamarisi leswi vo tala va vutisaka loko swiyimo hinkwaswo swo chavisa swa nguva leyi “voningeriweke” ya sayense—tinyimpi timbirhi ta misava, ku lovisiwa ka vanhu hi ku kongoma eYuropa ni le Kampuchea, hi swa politiki ti vangeke ndlala eAfrika, ku avana ka vukhongeri ni tinxaka emisaveni hinkwayo, rivengo, ku dlaya, nxaniso lowu hambetaka, ku hambukisiwa ka vugevenga bya vanhu na hi swidzidzirisi, ku vula swi nga ri swingani—ku nge vi ku landzela pulani leyikulu ya mimoya yo biha, ya matimba leyi tiyimiseleke ku yisa vanhu ekule ni Xikwembu naswona kumbexana hambi ku ri ku tisunga ka misava hinkwayo.

Kutani ke, Sathana i mani? Xana kahle-kahle u lava yini? I yini lexi hina tanihi vanhu hi nga xi endlaka ha swona? Hi ku rhambela ku xiya bulo ra swivutiso leswi eka swihloko swimbirhi leswi landzelaka.

[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]

Va papalata vuyimbeleri bya vusathana, vanhu va Xikwembu va lava ku tirivatisa lokunene