Mikhuva Ya Vukhongeri—Xana I Ku Gandzela Xikwembu Hi Ntiyiso?

“SALGA, salga, salga” (“Huma, huma, huma”). Ku huwelela loku ku hlomulaka mbilu ku huma eswilahlweni leswi nga ni xinyami leswi nga exihlaleni xa Janitzio eTiveni ra Pátzcuaro, Mexico. Kona kwalaho Muindia wa Tarasco la tinyiketeleke u khongelela xaka rakwe leri feke hi mbilu hinkwayo hi mpfuno wa xikhongelo lexi tsariweke. Wa kombela a ku: “Ricindha lero Kwetsima a ri tsemeleli tinketana leti ku boheke.”

I Siku ra Vafi. Ku sukela eminkarhini ya nimixo, vavasati ni vana va khavise swivandla swa swilahlo swa mindyangu ya vona hi mihlovo ya swiluva ni mafureme ya mirhi lama sasekisiweke. Va vekile minyikelo ya mihandzu ni leswi bakiweke emahlweni ka masirha. Kutani sweswi va tiyela xirhami xa vusiku nhlana leswaku va yimbelela swikhongelo kumbe va hlayisa murindzelo wa xikhongelo lexi nga hava huwa eku vonakaleni loku nga nyawuriki ka magidi ya makhandlhele lama ketiketaka lama lumekeriweke vafi.

Leswi vonakaka swi hlamarisa kumbe hambi ku ri kona ku ka swi nga tolovelekanga eka muxiyi wa le handle i mukhuva wa vukhongeri lowu xiximiweke nkarhi wo leha wa vanhu lava: nkhuvo wa Makhatoliki wa Siku ra Mimoya Hinkwayo. Ematikweni yo tala ya Latin Amerika, mukhuva lowu wu sindzisa leswaku magidi ya vapfumeri va khitikanela eswilahlweni ivi va nyikela vafi va vona swikhongelo leswi tsariweke ni tinyiko.

Latin Amerika ri tlhela ri va ni mikhuva leyo tala malunghana ni swifaniso swa vukhongeri. Swifaniso swa Kriste na Mariya swi kumeka hinkwako, swi khavise makaya ni switolo swo tala. Nghena ebazini kutani swa boha leswaku u vona swifaniso leswintsongo swa Mariya swi kombisiwile ehenhla ka xitshamo xa muchayeri. Swifaniso swa Mariya, leswi sasekisiweke hi timboni leti tsayitelaka ta mihlovohlovo ematshan’wini ya makhandlhele, swi vekiwe swi tlhela swi languta ndlela leyi nga exikarhi ka bazi.

Le Colombia swifaniso leswikulu swa Kriste na swa Mariya swi langute ehansi swi ri etinhlohlorhini ta tintshava leti tlakukeke ehenhla ka madoroba layo tala. Nhlohlorhi leyi dumeke ya Monserrate yi na kereke leyi taleke hi swifaniso leswi xiximiwaka swinene ehenhla ka yona. Emavhikini lama hlawulekeke yo kwetsima, magidi ya vaaki va Bogota va khandziya nhlohlorhi leyi ya maribye, van’wana va kasa hi matsolo lama xekiweke ni lama humaka ngati.

Swifaniso, swihambano, minkhuvo—lexi i xiphemu xa mikhuva ya vukhongeri leyi veke mahanyelo ya vanhu lama simekiweke emisaveni hinkwayo. Mikhuva leyi yi hundziseriwile ku suka eka rixaka rin’wana ku ya eka rixaka rin’wanyana, naswona vanhu va voyamele eku yi languteni tanihi leyi kwetsimaka.

I Ku Gandzela Hi Ntiyiso Ke?

Hambi leswi kumbexana van’wana va anerisekelaka ku landzela mikhuva handle ko kanakana, eka vo tala lava tivulaka Vakriste mikhuva leyi yi tisa xiphiqo lexi kavanyetaka. Hikwalaho ke, a ku ri Yesu Kriste hi byakwe la nga te: “Vagandzeri va ntiyiso va ta gandzela Tatana hi moya ni ntiyiso.” (Yohane 4:23, NW) Hambi swi ri tano, mikhuva yo tala ya vukhongeri entiyisweni yi kumiwa eka, kumbe kavula hi laha ku hlamarisaka yi fana ni mihivani ya vukhongeri lebyi nga riki bya Vukriste. Hi xikombiso, Siku ra Mimoya Hinkwayo kahle-kahle ri yelana ni nkhuvo wa Mabudha wa “Ullambana,” siku leri hlawuleriweke “ku phofula ntwelo-vusiwana wa vana eka vakokwana lava feke ni ku ntshunxiwa ka mimoya evuhlongeni emisaveni leyi.” (The New Encyclopædia Britannica, nkandziyiso wa 1976, Micropædia, Vholumo 1, tluka 260) Xana valandzeri va mikhuva yo tano hakunene va gandzela hi ntiyiso?

Van’wana va endla njhekanjhekisano wa leswaku ku amukeriwa ka mikhuva ntsena ekerekeni ka va sirhelela. Huvo ya Vumbirhi ya Vatican hi 1965 yi te: “A hi le Matsalweni lamo kwetsima ntsena laha Kereke yi kumaka ku tiyiseka ka yona ehenhleni ka xin’wana ni xin’wana lexi paluxiweke. Hikwalaho mukhuva wo hlawuleka ni Matsalwa layo kwetsima swi fanele ku amukeriwa ni ku gandzeriwa hi ku titwa loku fanaka ka ku tinyiketela ni xichavo.”

Kambe ke, ku vuriwa yini loko ku ri na ku himpfilitana ka xisekelo exikarhi ka mukhuva lowu endliweke hi munhu ni Matsalwa lama huhuteriweke hi Xikwembu ke? Ku kuma nhlamulo, a hi langutisiseni mikhuva hi ku ya hi ndzayo ya Bibele.