Xana Bibele Yi Amukela Nhlamuselo Yin’wana Ni Yin’wana?

“WENA wo tlula-tlula kunene eBibeleni, u hlawula matsalwa lama fanelaka nhlamuselo ya wena,” ku vilela wansati un’wana eka un’wana wa Timbhoni ta Yehova loyi a a n’wi endzela ekaya ra yena.

Kambe xana ku kombetela eka tindzimana leti nga eswiphen’wini swo hambana swa Bibele kahle-kahle i xikombiso xa leswaku munhu u ringeta ku yi hlamusela leswaku yi fanela mianakanyo ya yena n’wini ke? Kutani loko swi ri tano, xana leswi swi vula leswaku Bibele yi amukela nhlamuselo yin’wana ni yin’wana—yin’wana yi twanana na yihi na yihi yin’wana?

Mutsari A a Tihlamuleli

Hambi leswi Bibele yi nga ni Mutsari un’we ntsena, Yehova Xikwembu, yi ni vatsari vo tala. Vatsari lava va kwalomu ka 40 va Bibele a va kanetani—leswi kahle-kahle, ku nga vumbhoni bya vutsari bya Xikwembu—kambe ku hava na mutsari un’we wa Bibele loyi a vulaka leswi a swi lavaka ehenhleni ka mhaka yo karhi. Kutani ku twisisa leswi Mutsari wa Bibele a vulaka swona ehenhleni ka mhaka yo karhi, swa laveka ku hlengeleta matsalwa hinkwawo lawa ku vulavuriwaka ha wona eka mhaka leyi ku buriwaka ha yona. Leswi hi leswi Mbhoni leyi boxiweke laha henhla a yi ringeta ku endla swona.

A a tiyisile. Hi xikombiso, pfula Bibele ya wena eka Varhoma ndzima 9. Laha u ta kuma xikombiso lexi hlawulekeke xa ndlela leyi Pawulo Mukriste la tshembekaka a endleke nchumu lowu fanaka ha yona. Eka ndzima leyi ntsena, Pawulo u tshaha makhamba ya 11 eka swiphemu swin’wana swa Bibele. Vuxopaxopi byin’wana byi nga ha tlhela byi vula leswaku Pawulo u endla mpimo lowu xiyekaka wo “tlula-tlula.” Loko a sungula hi buku yo rhanga ya Bibele, u tlulela eka buku ya vu-39, a nga si ya emahlweni ni ya vu-2, ya vu-28 ivi eku heteleleni, a ya eka buku ya vu-23 ya Bibele.a

Kavula, a swi ta va swi hoxile eka Pawulo ku humesa matsalwa emongweni wa wona ivi a ma soholota leswaku ma fanela mianakanyo ya yena n’wini ya munhu hi xiyexe. Kambe Pawulo a a nga ri na nandzu eka leswi. Hambi swi ri tano, swi le rivaleni leswaku Vakriste van’wana vo sungula a va ri na nandzu eka leswi, hikuva muapostola Petro u vulavula hi “swilo swin’wana leswi swi nonon’hwaka ku swi twisisa; lava pfumalaka vutivi ni lava nga tiyangiki va swi gombonyokisa, hi laha va endlaka ha kona eka matsalwa laman’wana, kutani swi va lovisa.”—2 Petro 3:16.

“Swilo swin’wana leswi swi nonon’hwaka ku swi twisisa” hi ku olova swi nga twisisiwa hi ndlela leyi hoxeke. Hambi ku ri tibuku ta vatsari lava dumeke ku fana na Shakespeare ti ni tinhlamuselo to hambana-hambana—kavula ku nga ri hinkwato ka tona leti pakanisaka. Hikwalaho, a swi hlamarisi leswi leswi swi nga tano hi Bibele. Loko Shakespeare ingi a ha hanya, a hi ta n’wi vutisa hi ku: “Kahle-kahle a wu vula yini ke?” Hambi swi ri tano, leswi a swi koteki; naswona a swi koteki eka hina ku vutisa vatsari va Bibele ku kuma ku twisisa kun’wana. Lexi tsakisaka, hi nga ha vutisa mutsari wa yona, hikuva wa hanya! (Psalma 90:1, 2) Naswona u tshembise ku nyika vukongomisi byo tano bya moya eka vanhu va ripfumelo lava byi kombelaka eka yena.—Luka 11:9-13; Yakobo 1:5, 6.

Loko a ri aEgipta, Yosefa, nandza lowo tshembeka wa Xikwembu u xiye nkoka wo kombela vukongomisi bya Xikwembu loko a vitaneriwe ku hlamusela norho lowu Xikwembu a xi wu nyike mufumi wa Egipta. U vutisile a ku: “Ku hlamusela a ku humi ka Šikwembu šana?” Endzhaku ka loko Yosefa a nyike nhlamuselo ya ntiyiso, Faro u boheke ku: “Šana hi nga kuma munhu l’a fanaka na loyi, yoloyi moya wa Šikwembu wu nga ka yena?” Kutani eka Yosefa a ku: “Leŝi Šikwembu ši nga ku kombisa mhaka leyi hikwayo, a ku na munhu lo’wo tlhariha ni lo’wa ku twisisa kukotisa wena.”—Genesa 40:8; 41:38, 39.

Ku hambana-hambana ka tinhlamuselo leti kanetanaka leti hi ti kumaka exikarhi ka lava vuriwaka Vakriste namuntlha a hi xihoxo xa Mutsari wa Bibele, naswona a hi xihoxo xa vatsari va Bibele. Tanihi vaprofeta va Xikwembu, lava va ‘vulavule leswi humaka eka Xikwembu va ri karhi va susumetiwa hi moya lowo kwetsima.’ (2 Petro 1:20, 21) I xihoxo xa vahlayi va Bibele lava hlulekeke ku landzelela vukongomisi bya moya wa Xikwembu eku pfumeleleni ka Xikwembu ku hlamusela Rito ra xona n’wini. Va pfumelele mianakanyo ya munhu hi xiyexe leswaku yi funengeta langutelo ra vona ra leswi Mutsari wa Bibele hi byakwe a swi vulaka. A hi tekeni swikombiso swimbirhi.

Xana Hakelo Ya Xidyoho I Yini Ke?

Vanhu van’wana va dyondzisiwe ku pfumela leswaku hakelo ya xidyoho i ku xanisiwa ka xiviri loku nga heriki etiheleni ta ndzilo. Vanhu vo tano va nga ha hlaya Nhlavutelo 20:10, leyi vulavulaka hi ‘ku hoxiwa ka Diyavulosi etiveni ra ndzilo ni xivavula,’ ivi va yi hlamuselela ku seketela malangutelo ya vona. Kavula, leswi a swi pfumelelani na Eklesiasta 9:5, leyi vulaka leswaku vafi “a v̌a tiv̌i ntšhumu”; naswona a yi twanani na Varhoma 6:23 (BX), leyi vulaka leswaku “hakelo ya v̌udyoho i rifu,” ku nga ri ku xanisiwa ka xiviri. Hambi swi ri tano, van’wana va nga ha hlamala, xana Nhlavutelo 20:10 a yi vuli swona leswaku Sathana (kumbexana na vanhu lava ku vuriwaka leswaku u va hambukisile) “va ta xanisiwa vusiku ni nhlekanhi hi laha ku nga heriki” ke?

Eka lembe xidzana ro sungula, rito ra Xigriki ra ku “xanisiwa”—leri tirhisiweke laha hi Yohane mutsari wa Bibele—a ri ri ni nhlamuselo leyi hambaneke leyi hlawulekeke. Tanihi leswi vabohiwa hi minkarhi yin’wana a va xanisiwa (hambi leswi leswi a swi lwisana na nawu wa Xikwembu), valanguteri va vabohiwa a va tiviwa tanihi vaxanisi.

Mutsari un’wana wa Bibele u kombetela eka leswi loko a vulavula hi nandza la nga tshembekangiki loyi hosi ya yena “yi n’wi nyiketeke vaxanisi, ku kondza loko a hakela hinkwaswo leswi a swi laviwa eka yena.” (Matewu 18:34, King James Version) Loko yi vulavula hi ndzimana leyi, The International Standard Bible Encyclopedia yi ri: “Kumbexana ku khotsiwa hi koxe a ku tekiwa tanihi ‘nxaniso’ (tanihi leswi handle ko kanakana a swi ri tano), naswona ‘vaxanisi’ a va swi vuli swin’wana handle ka valanguteri va vabohiwa.”

Xisweswo hi nga swi vona leswaku hi ku ringanisa matsalwa ni ku xiya tinhlamuselo ta wona hi tindzimi leti Bibele yi tsariweke ha tona, swa koteka ku fika eka nhlamuselo leyi twananaka ni Bibele hinkwayo. Hi ntshunxekile eka mianakanyo yo ehleketelela, hi nga swi vona kahle leswaku Nhlavutelo 20:10 a hi vumbhoni bya nxaniso lowu nga heriki etiheleni ta ndzilo. Ku langutela ka vaxandzukeli hinkwavo va Xikwembu i ku pfaleriwa loku nga heriki eku feni. Ku herisiwa ka vona hi loku heleleke ku fana na loko onge va hoxiwe etiveni ra ndzilo.

Xana Vumundzuku Bya Misava Hi Byihi Ke?

Hi ku ya hi 2 Petro 3:10 (KJ), “misava ni mintirho leyi nga ka yona swi ta hisiwa.” Vanhu van’wana va hlamusela leswi ku vula leswaku misava hinkwayo yi ta herisiwa, kumbexana hi ndzoviso wa nyutliya. Hambi swi ri tano, hikwalaho ka leswi Mutsari wa Bibele a swi vulaka kun’wana, xana sweswo swi nga endlekisa ku yini ke? Eka Psalma 104:5 (KJ) ehansi ka ku huhuteriwa, mupisalema u vule leswaku Xikwembu “xi andlale masungulo ya misava, leswaku yi nga susiwi na siku rin’we.” Solomoni Hosi ya vutlhari, na yena loko a vulavula ehansi ka ku huhuteriwa, eka Eklesiasta 1:4 (BX), u vule leswaku “rišaka riṅwana ra hunḍa, kutani ku humelela riṅwana, kambe misav̌a yi ṭhama hi laha ku nga heriki.”

I ku kanetana ke? E-e, Mutsari wa Bibele, Xikwembu xa ntiyiso, a nga ka a nga tikaneti. Manuku xana tindzimana leti timbirhi ti nga twananisiwa hi ndlela yihi ke? A hi xiyeni mongo wa 2 Petro 3:10.

Eka tindzimana 5 na 6 Petro u vulavula hi Ndhambi ya siku ra Nowa ivi eka ndzimana 7, a yi fanisa ni ndzoviso lowu taka eka “siku ra ku avanyisiwa ni ra ku lovisiwa ka vanhu lava nga riki na mhaka na Xikwembu.” Xana ku herisiwe yini eka Ndhambi? Ndzimana 6 yi ri: “Misava leyi a yi ri kona enkarhini wolowo, . . . yi [lovisiwile].” Xirhendzevutana lexi xa misava a xi herisiwanga. Ematshan’wini ya sweswo, ku herisiwe mafambiselo layo biha ya misava. Naswona loko Xikwembu xi tshembise Nowa, eka Genesa 9:11 (KJ), leswaku ku nga ka ku nga ha “vi na ndhambi leyi nga ta lovisa misava,” entiyisweni a xi nga vulavuli hi pulanete, hikuva a yi nga lovisiwanga. Kutani “misava” leyi nga ta lovisiwa, hi ku ya hi 2 Petro 3:10, i muxaka lowu fanaka wa “misava” leyi lovisiweke eka Ndhambi—ku nga ri pulanete ya Misava kambe vandla lero biha ra laha misaveni ra vanhu.—Ringanisa Genesa 11:1, laha “misav̌a” ri tirhisiwaka hi ndlela leyi fanaka.

Hambi wo lavisisa hi ndlela yihi na yihi, u nge yi kumi ndzimana ya Bibele leyi kanetaka nhlamuselo leyi. Manuku lexi lavekaka, ku fanele ku va leyi lulameke leyi humaka eka Mutsari wa Bibele hi byakwe.

Ha Yini U Nga Amukeli Nhlamuselo Yin’wana Ni Yin’wana?

Xana manana wa ndyangu a a ta anakanya yini hi buku ya maswekelo leyi amukelaka nhlamuselo yin’wana ni yin’wana? Kumbe xana a swi ta va na mpfuno wihi ku tlangisa mali u xava dikixinari leyi pfumelelaka muhlayi wa yona ku hlamusela nhlamuselo ya marito hi ndlela yin’wana ni yin’wana leyi a yi hlawuleke? Xana wolowo i muxaka wa buku yo kongomisa leyi a hi ta langutela Xikwembu ku nyika swivumbiwa swa xona ke? Xana kahle-kahle, emhakeni yo tano, a swi ta fanela ku vulavula hi yona tanihi buku yo kongomisa?

Vanhu lavo tshembeka, lava chavaka Xikwembu a va swi lavi ku soholotela Matsalwa ‘eku lovisiweni ka vona vini.’ (2 Petro 3:16) Leswaku va papalata ku endla leswi, va kuma matsalwa hinkwawo lama vulavulaka hi mhaka leyi va ringetaka ku yi twisisa. Loko matsalwa lama kanetaka kahle malangutelo lama a ma namarheriwa kahle ma kumiwa, malangutelo wolawo ma cukumetiwa hi ku hatlisa, tanihi leswi ma nga ta ka ma nga vi ntiyiso.

Hikwalaho ka ku va ni muxaka lowu wa langutelo ra ku titsongahata, timiliyoni ta vanhu lava eku sunguleni a va avanile hi tlhelo ra vukhongeri sweswi va fikelele vun’we bya vukhongeri na Timbhoni ta Yehova. Ematshan’wini yo lava ku hlamusela Bibele leswaku yi fanela mianakanyo ya munhu hi xiyexe, va navele ku tixaxameta eka nhlamuselo leyi nga erivaleni leyi endliweke hi Mutsari wa Bibele hi yexe.

I swinene swonghasi ku tiva leswaku Bibele a yi amukeli nhlamuselo yin’wana ni yin’wana. Loko hi pfumelela Mutsari wa yona ku hi hlamusela yona, entiyisweni yi “pfuna ku dyondzisa, ni ku laya, ni ku ololoxa, ni ku tolovetisa leswo lulama.” Manuku ke, swa boha leswaku yi ta hi endla hi “va [lava] hetisekeke, [hi] tilulamisela ku endla ntirho wun’wana ni wun’wana lowunene.”—2 Timotiya 3:16, 17.

[Nhlamuselo ya le hansi]