Ku Tiphina Hi Vuyimbeleri—Xilotlelo Hi Xihi?

VUNGHWAVAVA lebyikulu ni ku gandzela swifaniso swa swikwembu a swi endliwa emisaveni ya khale. Hikwalaho, muapostola Pawulo u swi kume swi laveka ku nyikela xitsundzuxo xa matimba ehenhleni ka mahanyelo ya Vukriste. Loko a tsalela bandlha ra le Efesa u te: “Hikokwalaho, ndzi vula leswi ni ku swi tiyisa hi vito ra Hosi, ndzi ri: Mi nga ha hanyi ku fana ni leswi vamatiko va hanyisaka swona, hi miehleketo ya vona leyi nga pfuniki nchumu. Mianakanyo ya vona yi le munyameni; a va na ku averiwa evutomini bya Xikwembu, hikuva eka vona vutivi ku hava, na swona timbilu ta vona ti tlanyarile.”—Vaefesa 4:17, 18.

Xana yoleyo a yi tlheli yi va nhlamuselo leyinene ya ndlela leyi swilo swi nga ha yona namuntlha ke? Leswi swi katsa ni xivandla xa vuyimbeleri. Vuyimbeleri byo tala bya manguva lawa byi kombisa mukhuva lowu ‘hambanaka ni vutomi bya vukhongeri.’ Hakanyingi marito ya vuyimbeleri ya yenga ‘mbilu leyi tlanyaleke,’ handle ka tintswalo kumbe ntwela-vusiwana.

Kambe Pawulo u yise xitsundzuxo xa yena emahlweni hi ku: “Loko ku tiva ka vona leswinene ni leswo biha ku tlanyatiwile, va tinyikete eka rimbewu na swona va phikelela swinene ndlela ya manyala ya tinxaka hinkwato.”—Vaefesa 4:19, The Jerusalem Bible.

‘Ku phikeleriwa loku ka ndlela ya manyala’ ka kombisiwa eka vuyimbeleri byo tala bya namuntlha. Marito ni xikongomelo swa vuyimbeleri swi anerisa rixaka leri tingheniseke eka rimbewu, vukari, swidzidzirisi ni ntsako. Xana Vakriste va fanele ku byi langutisisa ku yini vubihi byo tano? Xiya marito ya Pawulo loko a ku: “Manuku leswi yi nga riki yona ndlela leyi mi dyondzeke ha yona eka Kriste, kambe mi tsandzekile ku n’wi yingisa hi mfanelo loko mi dyondzisiwa leswi ntiyiso wu nga swona eka Yesu.”—Vaefesa 4:20, 21, JB.

“Ndzhundzunuko Wa Moya” I Wa Nkoka

Hi nga xi tirhisisa ku yini xitsundzuxo lexi emhakeni ya vuyimbeleri lebyi kombisaka moya wa misava? Eka sweswo, loko hi ri ni “miehleketo ya Kriste,” hi leswaku, loko hi ri ni langutelo ra yena ra mianakanyo, a hi nge swi lavi ku yingisa vuyimbeleri lebyi nga “bya misava, bya vuharhi, bya vudemona.”—1 Vakorinto 2:16; Yakobo 3:15.

Kambe u nga ha vutisa u ku, ‘Xana ndzi wu cincisa ku yini nantswo wa mina eka vuyimbeleri?’ Nakambe Pawulo wa pfuna, hikuva u ri: “Mi fanele mi tshika mahanyelo ya n’wina ya khale; vekelani munhu wa khale etlhelo, loyi a onhiwaka hi ku landzelela ku navela loku kanganyisaka. Mianakanyo ya n’wina yi fanele yi pfuxetiwa hi ndzhundzunuko wa moya.”—Vaefesa 4:22, 23, JB.

Ku ni nhlamulo, ku pfuxetiwa ka mianakanyo hi ndzhundzunuko wa moya. Leswi swi katsa swo tala ku tlula nantswo wa hina eka vuyimbeleri. Swi lava ku dyondzisiwa nakambe, ku tlakusiwa ka mimpimanyeto ni milawu. Swi vula ku cinca endleleni ya hina yo anakanya, mimpimanyeto leyi hambaneke. Nakambe swi katsa ku vona swilo hi langutelo ra Xikwembu ni ra Kriste. Hi laha Pawulo a swi vuleke kahle ha kona: “Hambi ma dya, hambi ma nwa, hambi mi endla yini na yini, endlani hinkwaswo ku dzunisa Xikwembu.”—1 Vakorinto 10:31.

Vuyimbeleri byo tala bya manguva lawa a byi xi dzunisi Xikwembu. Hi laha ku hambaneke, byi kandziyela mimpimanyeto leyi Vakriste va yi yimelaka naswona leyi vo tala va tiyimiseleke ku fa hikwalaho ka yona, emakhotsweni ni le minxaxeni ya nxaniso. Hikwalaho, ha yini hi fanele ku swi languta swi ri mhaka leyikulu loko hi ta endla ku cinca ka nantswo wa hina wa vuyimbeleri leswaku hi ta ka hi nga ‘rhandzi misava kumbe swilo leswi nga emisaveni’?—1 Yohane 2:15-17.

Vuyimbeleri Lebyinene—Xilotlelo Hi Xihi?

Loko, hikwalaho ka ku xixima ka hina misinya ya milawu ya Matsalwa, hi ala vuyimbeleri lebyi thyakeke, hi nga byi siva ha yini ke? Ha yini u nga lavisisi tindlela letintshwa ta vuyimbeleri ke? Ti nga ha va leti tsakisaka ni leti akaka swinene ku tlula leti a hi ti tsakela khale. Hi xikombiso, khale ka muyimbeleri wa rock u vule leswi malunghana ni ku cinca loku a ku endleke:

“A ndzi fanele ku endla matshalatshala ku suka eka mpfumawulo wa rock lowu olovaka ku ya ka muxaka wa vuyimbeleri lebyi tolovelekeke lebyi amukelekaka ni vuyimbeleri lebyi enteke bya classic. Kambe loko ndzi xiye leswaku a wu fuwile swinene naswona a ndzi nga ta katseka eka moya wa vuyimbeleri byo tala bya manguva lawa, swi ve leswi olovaka ni leswi anerisaka swinene. Hi ku hatlisa byi ve lebyi tengeke. Ndzi xiye leswi a ndzi swi kayivela hikwalaho ka xihlawu-hlawu xa mina xa khale eka tinxaka to hambana-hambana ta vuyimbeleri.”

Ku ni tinxaka to tala ta vuyimbeleri bya classic, kun’we ni vuyimbeleri bya ndhavuko ni byin’wana bya manguva lawa, lebyi byi nga ni mimpfumawulo leyinene, marito lama baseke naswona lebyi nga vulavuriki hi filosofi leyi hambaneke ni misinya ya milawu ya Bibele. Xilotlelo i ku kuma ni ku tiphina hi vuyimbeleri lebyi byi nga ta ka byi nga yi kuceteli mianakanyo ya hina hi ndlela leyi hoxeke, vuyimbeleri lebyi ‘lulameke, lebyi tengeke, lebyi tsakisaka, lebyi nkhensekaka ni lebyi dzunekaka.’—Vafilipiya 4:8.

Xiphemu Xa Vuyimbeleri eVuton’wini Bya Mukriste

Eka van’wana, ndlela yin’wana yo tiphina hi vuyimbeleri lebyinene i ku yimbelela kumbe ku dyondza ku tlanga xichaya-chayani. Ntsako lowukulu wu nga kumiwa eka ku yimbelela wexe ni ku yimbelela tanihi ntlawa ni ndyangu ni vanghana. Hambi swi ri tano, tanihi le ka swilo hinkwaswo ku ringanisela swa laveka. Ku tirivatisa kumbe ku titsakisa a swi fanelanga ku phikeleriwa evuton’wini bya Mukriste. Loko sweswo swo humelela, hambi byi ri vuyimbeleri lebyi tengeke, hikwalaho ko hundzeleta, byi nga va ni vuyelo lebyi nga tengangiki. Manuku Mukriste u ta va ekhombyeni ro va ‘murhandzi wa ntsako ematshan’wini yo va murhandzi wa Xikwembu.’—2 Timotiya 3:4.

Vuyimbeleri nakambe i xiphemu lexikulu xa vugandzeri bya hina eka Yehova. Le Israyele wa khale, Asaf ni vamakwavo va yimbelerile va ku: “Ḍunisani Yehova, khongelani v̌ito ra yena! Tiv̌isani šikari ka matiko, mitiro le’mikulu ya yena! Yimbelelani, mi tlangela v̌ito ra yena! Anakanyani masingita hikwawo ya yena!” Ina, vuyimbeleri byi nga xi dzunisa Xikwembu ni ku xi tsakisa.—1 Tikronika 16:8, 9.

Tinsimu ta Mfumo leti tirhisiwaka hi Timbhoni ta Yehova eTiholweni ta vona ta Mfumo ti seketeriwe eka tindzimana, tipisalema, swikhongelo ni tidyondzo ta Bibele. Xana na hina a hi nge tiphini hi vuenti hi vuyimbeleri lebyi byo hlawuleka ke? Naswona xana a hi fanelanga ku kombisa ntsako wa hina hi ku yimbelela tinsimu leti hi mintlhaveko na hi ku tinyiketela ke? Hambi ku ri hi minkarhi leyi nga riki ya minhlangano ya Vukriste, xana a hi nge byi olovisi vutomi bya hina hi malunghiselelo lamanene ya tinsimu leti leti vuriwaka Kingdom Melodies?

Eka vuyimbeleri lebyi bya orchestra, vayimbeleri hinkwavo i Timbhoni ta Yehova. Van’wana i vatshila lava tlangaka eka ti-orchestra leti nga ni mimpfumawulo yo hambana-hambana. Van’wana, ku katsa ni khale ka muyimbeleri wa rock loyi a tshahiweke laha henhla, i vantshwa lava nga ni tinyiko lava tiphinaka hi tinxaka to tala ta vuyimbeleri lebyinene. A va titwi va lahlekeriwa hi leswi va tshikeke vuyimbeleri lebyi kombisaka malangutelo ya misava, ya vudemona. Xikombiso xa vona lexinene xi kombisa leswaku na hina, loko ho pfumelela misinya ya milawu ya Bibele yi fuma ku hlawula ka hina, hi nga kuma ntsako lowu tengeke swinene eka vuyimbeleri, bya misava ni lebyi kwetsimaka.—Vaefesa 5:18-20.

[Bokisi leri nga eka tluka 28]

“Vuyimbeleri bya rock byi ni xinavetisi xin’we ntsena, xinavetisi lexi thyakisaka, eku naveleni ka rimbewu—hayi rirhandzu, hayi ku navela ka rimbewu loku nyanyuriweke, kambe ku navela ka rimbewu loku nga sunguriwangiki naswona ka vuhunguki. . . . Vantshwa va swi tiva leswaku rock yi na machayelo ya nhlangano wa rimbewu.”—The Closing of the American Mind, hi Allan Bloom.