Tivoneleni Eka Vuyimbeleri Lebyi Thyakeke!

“Xiyani swinene mahanyelo ya n’wina; mi nga hanyi tanihi vanhu lava nga twisisiki nchumu, kambe hanyani tanihi lavo tlhariha. Londzovotani nkarhi lowu mi nga na wona, hikuva masiku lawa hi nga ka wona ma bihile.”—VAEFESA 5:15, 16.

1. Ha yini vuyimbeleri byi nga ha vitaniwaka “nyiko leyi humaka eka Xikwembu”?

“VUYIMBELERI . . . i nyiko ya Xikwembu.” Hi ku tsala ka Lulu Rumsey Wiley ebukwini yakwe leyi nge Bible Music. Ku sukela eminkarhini ya khale, vavanuna ni vavasati lava chavaka Xikwembu va ma xiyile mavonelo lawa. Hi vuyimbeleri, munhu a a phofula mintlhaveko yakwe leyi enteke—ntsako, mbitsi, vubihi ni rirhandzu. Xisweswo vuyimbleri a byi endla xiphemu xa nkoka eminkarhini ya Bibele, byi boxiwe ebukwini hinkwayo leyo kwetsima.—Genesa 4:21; Nhlavutelo 18:22.

2. Xana vuyimbeleri byi tirhisiwe njhani ku dzunisa Yehovha eminkarhini ya Bibele?

² Evugandzerini bya Yehovha hi kona laha vuyimbeleri a byi endla xiphemu lexikulu. Marito man’wana lama xiximekaka swinene ya ku dzunisa Yehovha Xikwembu lama tshameke ma endliwa, eku sunguleni a ma yimbeleriwa. “Nḍi ta twarisa v̌ito ra Šikwembu hi tinsimu,” hi ku tsala ka mupisalema Davhida. (Pisalema 69:30) Vuyimbeleri a byi tirhisiwa hi laha ku hlawulekeke, byi fambisana ni ku anakanya hi xikhongelo. Asafa u tsarile a ku: “Nḍi anakanya risimu ra mina ni v̌usiku. Nḍi v̌ulav̌ula ni mbilu ya mina, na wona moya wa mina wu anakanya.” (Pisalema 77:6) Etempeleni ya Yehovha, vuyimbeleri a byi endliwa hi vanhu vo tala. (1 Tikronika 23:1-5; 2 Tikronika 29:25, 26) Minkarhi yin’wana, a ku endliwa mintlawa leyikulu ya vuyimbeleri, tanihi loko ku nyiketeriwa tempele, lomu ku tirhisiweke vayimbeleri va 120. (2 Tikronika 5:12, 13) A ku tsariwanga leswaku vuyimbeleri lebyi lebyikulu a byi pfuma njhani, kambe buku leyi nge The Music of the Bible yi ri: “A swi nga nonon’hwi ku vona matimba ya vuyimbeleri bya le Tempeleni eka swiendlakalo swin’wana . . . Loko un’wana wa hina o yisiwa exikarhi ka vayimbeleri volavo, a ta khomiwa hi ku chava lokulu loku nga tiyeriwiki.”a

Ku Tirhisiwa Loko Biha Ka Vuyimbeleri

3, 4. Xana nyiko ya vuyimbeleri yi tirhisiwe njhani hi ndlela yo biha hi vanhu va Xikwembu ni vaakelani va vona va vahedeni?

³ Hambi swi ri tano, minkarhi yin’wana vuyimbeleri a byi nga tirhisiwi hi ndlela yo tano yo xiximeka. Entshaveni ya Sinayi, vuyimbeleri a byi tirhiseriwa ku hlohlotela vugandzeri bya xifaniso xa rhole ra nsuku. (Eksoda 32:18) Minkarhi yin’wana vuyimbeleri nakambe a byi fambisana ni vudakwa swin’we ni vuoswi. (Pisalema 69:12; Esaya 23:15) Vaakelani va Israyele va vahedeni na vona a va ri ni nandzu lowu fanaka wo tirhisa nyiko leyi ya Xikwembu hi ndlela yo biha. The Interpreter’s Dictionary of the Bible, yi ri: “Le Phoenicia ni le Syria, vuyimbeleri byo tala lebyi dumeke a byi kombisa ku gandzeriwa ka Ishtar, xikwembu-kati xa ku veleka. Xisweswo, risimu leri dumeke hakanyingi a ri rhangela ku tikhoma loko biha ka rimbewu.” Magriki ya khale na wona ma tirhise vuyimbeleri leswaku byi fambisana ni “ku cina loku thyakake” loku tolovelekeke.

⁴ Ina, vuyimbeleri byi ni matimba yo susumeta, yo nyanyula ni yo kucetela. Eka makume ya malembe lama hundzeke, buku ya John Stainer leyi nge The Music of the Bible yi tlhele yi vula ni leswaku: “Ku hava vutshila lebyi nga ni nkucetelo wo tano wa matimba eka vanhu sweswi ku fana ni vutshila bya Vuyimbeleri.” Vuyimbeleri byi hambeta byi kucetela vanhu swinene namuntlha. Hikwalaho, vuyimbeleri lebyi nga riki byinene byi nga vanga khombo lerikulu eka vantshwa lava chavaka Xikwembu.

Xilaveko Xa Ku Xiya-xiya

5. (a) Xana vuyimbeleri byi endla xiphemu lexikulu hi ndlela yihi evuton’wini bya vana va kondlo-a-ndzi-dyi? (b) Xana Xikwembu xi yi languta njhani mhaka ya ku tiphina ka vantshwa?

⁵ Loko u ri muntshwa, kutani u swi tiva kahle leswaku vuyimbeleri—ngopfu-ngopfu vuyimbeleri byo hambana-hambana lebyi tolovelekeke kumbe bya rock—i bya nkoka eka vo tala lava u ringanaka na vona. Vuyimbeleri nakambe byi vitaniwa “xiphemu xa vutomi bya vana va kondlo-a-ndzi-dyi.” Ku ringanyetiwa leswaku eka malembe ya tsevu yo hetelela ya xikolo, muntshwa un’wana ni un’wana wa le United States u yingisela vuyimbeleri bya rock ku tlula tiawara ta mune hi siku! Sweswo swi komba ku nga ringaniseli hakunene. A hi swona leswaku ku na lexi hoxeke loko u tiphina hi nchumu lowu ku phyuphyisaka kumbe lowu ku tsakisaka. Hakunene Yehovha, Muendli wa vuyimbeleri byo tsakisa, a nga lavi leswaku vantshwa va tsuva kumbe va karhateka. Entiyisweni, u lerisa vanhu vakwe a ku: “Tiṭakeleni ha Yehova, mi v̌a mi ṭakisisa, ṅwina v̌a ku lulama! Yimbelelani hi ku ṭaka, ṅwina hikwenu v̌a timbilu to lulama!” (Pisalema 32:11) Eka vantshwa Rito ra yena ri ri: “Džaha, ṭakela v̌untšha bya wena, mbilu ya wena yi ku ṭakisa hi masiku ya vuntšha bya wena.”—Eklesiasta 11:9.

6. (a) Ha yini vantshwa va fanele va xiya-xiya loko va hlawula vuyimbeleri? (b) Ha yini vuyimbeleri byo tala namuntlha byi bihile ku tlula vuyimbeleri bya tinxaka ta khale?

⁶ Hambi swi ri tano, ku ni xivangelo lexinene xa leswaku wena u xiyaxiya eku hlawuleni ka vuyimbeleri. Muapostola Pawulo u vule leswi eka Vaefesa 5:15, 16: “Xiyani swinene mahanyelo ya n’wina; mi nga hanyi tanihi vanhu lava nga twisisiki nchumu, kambe hanyani tanihi lavo tlhariha. Londzovotani nkarhi lowu mi nga na wona, hikuva masiku lawa hi nga ka wona ma bihile.” Vantshwa van’wana va nga ha vilela hi laha nhwanyana un’wana a nga endla ha kona: “Vatswari va hina a va yingisela vuyimbeleri bya vona loko va ha ri vatsongo. Swo yini hina hi nga byi yingiseli bya hina?” Vuyimbeleri byin’wana lebyi vatswari va wena a va tiphina ha byona loko va ha ringana na wena na byona kumbexana a byi ri na leswi nga riki swinene. Loko ku kambisisiwa swinene, mikhuva yo tala leyi tolovelekeke yi va ni swilo swo tala leswi hlamarisaka swa rimbewu ni marito lama tumbetiweke ya ku tikhoma loko biha. Kambe swilo leswi eku sunguleni a swi ri swinene sweswi swi hlamuseriwa swi bihile. Mutsari un’wana u ri: “Sweswi vana va kuma marungula yo biha hi xitalo ku tlula yini na yini lexi rixaka ra hina ri xi voneke.”

Vuyimbeleri Bya Rap—I Vuyimbeleri Bya Ku Xandzuka

7, 8. (a) Vuyimbeleri bya rap i yini, naswona i yini lexi vangaka leswaku yi andza? (b) I yini lexi kombaka leswaku munhu u namarhela mahanyelo ya rap?

⁷ Hi xikombiso, anakanya hi ku andza ka sweswi ka vuyimbeleri bya rap. Hi ku ya hi magazini lowu nge Time, rap yi hundzuke “vuyimbeleri lebyi hangalakaka, bya misava hinkwayo” naswona byi dume ngopfu le Brazil, Yuropa, Japani, Russia ni le United States. Hakanyingi a byi na swona swichayachayana swa mpfumawulo wa risuna naswona marito ya byona mo vuriwa kunene, a ma yimbeleriwi, ma fambisana ni swichayachayana swa matimba. Kambe, swichayachayana sweswo swa matimba hi swona leswi vonakaka swi ri swona leswi endlaka rap yi xaviwa ngopfu. Muntshwa un’wana wa Mujapani u ri: “Loko ndzi yingisela vuyimbeleri bya rap, ndzi twa ndzi nyanyuka, kutani loko ndzi cina ndzi twa ndzi tshunxekile.”

⁸ Marito ya rap—lawa hakanyingi ku nga ku pfangana ka nhlambha ni ririmi ra le xitarateni—ma vonaka ma ri xivangelo xin’wana xa ku duma ka rap. Ku hambana ni marito ya rock ya ndhavuko, lava yo tala ya wona ma vulavulaka hi rirhandzu ra vana va kondlo-a-ndzi-dyi, hakanyingi marito ya rap ma ni rungula ra matimba swinene. Rap yin’wana yi lwisana ni vuhomboloki, xihlawuhlawu ni tihanyi ta maphorisa. Kambe, minkarhi yin’wana marito lama phindha-phindhiwaka, ma vekiwa hi ririmi ro biha, leri nyumisaka swinene. Rap nakambe yi vonaka yi vanga ku lwa ni mimpimanyeto ya ku ambala, ku tilunghisa ni ku tikhoma lokunene ka rimbewu. A swi hlamarisi leswi rap yi nga hundzuka hanyelo hi vuyona. Varhandzi va yona va vonaka hi makowetelo ya vona, ririmi ra le xitarateni ni ku languteka ka vona—maburuku lama nyekaka, mateki lama nga bohiwiki, vuhlalu bya nsuku, tikepisi to fana ni ta vatlangi va baseball ni manghilazi ya ntima.

9, 10. (a) Hi tihi tinhla leti vantshwa va faneleke va ti tsundzuka ku vona loko vuyimbeleri bya rap ni mahanyelo ya yona swi ‘amukeleka eHosini’? (b) I yini lexi vantshwa van’wana va Vakreste va vonakaka va xi tekela ehansi?

⁹ Eka Vaefesa 5:10, Vakreste va byeriwa leswaku va ‘hambeta va xiyisisa leswi amukelekaka eHosini.’ Loko u languta ndhuma leyi rap yi tiendleleke yona, xana u vona onge swi nga ‘amukeleka eHosini’ leswaku u katseka eka yona? Xana muntshwa wa Mukreste a nga lava ku tiviwa hi mahanyelo lawa hambi vanhu vo tala va misava va ma langutaka ma nga amukeleki? Xiya ndlela leyi mutsari un’wana a hlamuseleke khonsati yin’wana ya rap leyi veke kona: “Vayimbeleri va rap va phikizanile hi nhlambha yo chavisa ni marito yo biha ya rimbewu. . . . Vacini va xinuna ni va xisati va kombise swiendlo swa rimbewu exitejini.” Malunghana ni xiendlo xin’wana lexikulu, un’wana wa vahlohloteri va ntlango lowu u te: “Marito yo tala lama humaka enon’wini i (nhlambha).”

¹⁰ Hambi swi ri tano, vuyimbeleri lebyi tlangiweke madyambu wolawo a byi langutiwa tanihi rap leyi tolovelekeke. Mufambisi wa holo ya mintlango u te: “Leswi u swi twaka i rap leyi tolovelekeke—yo fana ni leyi va yi xavaka eswitolo.” Swi khomisa gome swinene ku vika leswaku exikarhi ka vantshwa va 4 000 ni ku tlula lava a va ri kona eka ntlango wolowo van’wana va vona hi lava a va tivula leswaku i Timbhoni ta Yehovha! Swi le rivaleni leswaku van’wana va yi tekele ehansi mhaka ya leswaku Sathana i “ndhuna leyi fumaka mimoya ya le henhla empfhukeni.” U lawula “moya [kumbe, xiyimo xa mianakanyo ya vutifumi] lowu tirhaka nasweswi exikarhi ka vanhu lava nga yingisiki.” (Vaefesa 2:2) Xana a wu ta va u tsakisa mani loko u nghenela vuyimbeleri bya rap kumbe mahanyelo ya rap? Entiyisweni, rap yin’wana yi nga ha va yi nga bihanga ngopfu. Kambe xana swa twisiseka ku titoloveta ku tsakela muxaka wihi na wihi wa vuyimbeleri lebyi ngopfu-ngopfu byi nga fambisaniki ni mimpimanyeto ya Vukreste?

Swichayachayana Leswi Pfumaka Ngopfu—Rimbewu, Madzolonga Ni Vusathana

11, 12. Xana vuyimbeleri bya swichayachayana leswi pfumaka ngopfu i yini, naswona hi swihi swilo swo biha leswi hi byi vonaka ha swona?

¹¹ Muxaka wun’wana wa vuyimbeleri lebyi dumeke i wa swichayachayana leswi pfumaka ngopfu. Vuyimbeleri bya swichayachayana leswi pfumaka ngopfu, byi tlula vuyimbeleri bya matimba bya rock. Xiviko xa The Journal of the American Medical Association xi ri: “Vuyimbeleri bya swichayachayana leswi pfumaka ngopfu . . . byi ni mpfumawulo lowukulu naswona byi tele hi marito lama seketelaka rivengo, vubihi, ku homboloka ka rimbewu ni vusathana nkarhi wun’wana.” Phela, mavito hi woxe ya mintlawa yin’wana leyi dumeke ma komba ku biha ka muxaka lowu wa rock. Yi ni mavito yo tanihi “chefu,” “swibamu,” na “rifu.” Kambe, vuyimbeleri bya swichayachayana leswi pfumaka ngopfu bya antswanyana loko byi ringanisiwa ni vuyimbeleri bya swichayachayana leswo lema ni tindleve ni vuyimbeleri lebyi vulavulaka hi rifu—muxaka wa vuyimbeleri lebyi taleke hi swichayachayana leswi pfumaka ngopfu. Mavito ya mintlawa leyi ma ni marito yo tanihi “makhema” na “switiviso swa mafu.” Vantshwa ematikweni yo tala, swi nga ha endleka va nga swi voni leswaku marito lawa ma nyenyetsa, hi mhaka ya leswi ma vuriwaka hi Xinghezi kumbe hi ririmi rin’wana leri va nga ri tiviki.

¹² Vuyimbeleri bya swichayachayana leswi pfumaka ngopfu minkarhi yo tala byi hlanganisiwa ni ku tisunga ka vana va kondlo-a-ndzi-dyi, gome ni ku tirhisa swidzidzirisi. Ku hlangana ka byona ni mahanyelo ya madzolonga ku vange mutirhi un’wana wa le ka xiya-ni-moya a wu thya leswaku i “vuyimbeleri byo dlaya vatswari va wena.” Ku hlangana ka byona ni Vusathana hi kona loku chavisaka vatswari vo tala—ni maphorisa. Mukambisisi un’wana u vule leswaku vantshwa van’wana lava nga eka vugandzeri bya sathana va byi nghenele hikwalaho ko yingisa vuyimbeleri. U gimeta hi ku, “A va swi tivi leswi va tihoxaka eka swona.”

13. Hi rihi khombo leri nga kona hi ku yingisela vuyimbeleri bya swichayachayana leswi pfumaka ngopfu?

¹³ Hambi swi ri tano, vantshwa va Vakreste a va fanelanga va ‘honisa makungu ya [Sathana].’ (2 Vakorinto 2:11) Ku tlula kwalaho, “hi lwa ni mimoya leyo biha leyi nge henhla empfhukeni.” (Vaefesa 6:12) Vona vuhunguki lebyi a ku ta va byona, loko u tivitanela mademona hikwalaho ka vuyimbeleri lebyi u byi hlawulaka! (1 Vakorinto 10:20, 21) Kambe, vantshwa vo tala va Vakreste va vonaka va tsakisiwa hi vuyimbeleri lebyi. Van’wana va lave ni tindlela to tumbela leswaku va tienerisa hi vuyimbeleri bya vona. Nhwanyana un’wana wa pfumela: “A ndzi hamba ndzi yingisa vuyimbeleri bya swichayachayana leswi pfumaka ngopfu, nkarhi wun’wana ndzi yingisa vusiku hinkwabyo. A ndzi xava timagazini ta [vaseketeri va] vuyimbeleri bya swichayachayana leswi pfumaka ngopfu ivi ndzi ti fihlela vatswari emabokisini ya tintangu. A ndzi hembela vatswari va mina. Ndza swi tiva leswaku Yehovha a swi nga n’wi tsakisi leswi.” U pfuniwe hi xihloko xa magazini wa Xalamuka! I vantshwa vangani van’wana lava nga ha phasiwaka hi vuyimbeleri byo tano?

Ku Tshovela Leswi U Swi Byalaka

14, 15. Ha yini hi tiyiseka leswaku ku yingisela vuyimbeleri lebyi thyakeke swi ta hi onha? Hlamusela.

¹⁴ U nga ri tekeli ehansi khombo leri ri nga vangiwaka hi vuyimbeleri byo tano. I ntiyiso, swi nga ha endleka u nga kuceteleki ku dlaya munhu kumbe ku nghenela ku tikhoma loko biha ka rimbewu hi mhaka ya leswi u yingiseleke risimu. Hambi swi ri tano, Vagalatiya 6:8 yi ri: ‘Loyi a byalaka swa nyama yakwe u ta tshovela ku bola enyameni yakwe.’ Ku yingisela vuyimbeleri lebyi nga bya misava, bya vuharhi ni lebyi nga ni vudemona swi nga va ni nkucetelo wo biha eka wena. (Ringanisa Yakobo 3:15.) Profesa wa vuyimbeleri Joseph Stuessy u vula leswi: “Vuyimbeleri bya muxaka wihi na wihi byi khumba xiyimo, mintlhaveko, mavonelo ni mahanyelo ya hina . . . Un’wana ni un’wana loyi a nge, ‘Ndza byi yingisa vuyimbeleri bya swichayachayana leswi pfumaka ngopfu, kambe a byi ndzi khumbi,’ wo hemba. Byi khumba vanhu vo hambana-hambana hi mimpimo yo hambana ni tindlela to hambana.”

¹⁵ Muntshwa un’wana wa Mukreste wa pfumela: “Ndzi ngheniwe hi vuyimbeleri lebyi lemaka ni tindleve hi ndlela yo biha lerova vumunhu bya mina hinkwabyo byi hundzukile.” Hi ku hatlisa u sungule ku hluphiwa hi mademona. “Ndzi hetelele hi ku cukumeta tialbamu ta mina ivi mademona ma ndzi sukela.” Muntshwa un’wana wa pfumela a ku: “Vuyimbeleri lebyi a ndzi hamba ndzi byi yingisela a byi vulavula hi vungoma, swidzidzirisi kumbe rimbewu. Vantshwa vo tala va ri a byi va khumbi, kambe kahle-kahle bya va khumba. Kahle-kahle se a ndzi humile entiyisweni.” Xivuriso xa vutisa: “Šana munhu a nga okela makala e šifuv̌eni, tinguv̌u ta yena ti nga tšhi-ke?”—Swivuriso 6:27.

Tshama U Xalamukile

16. Xana ku nga vuriwa yini hi vatsari ni vatlangi va vuyimbeleri byo tala bya namuntlha?

¹⁶ Pawulo u tsalele Vakreste le Efesa wa khale: “Hikokwalaho, ndzi vula leswi ni ku swi tiyisa hi vito ra Hosi, ndzi ri: Mi nga hanyi ku fana ni leswi vamatiko va hanyisaka xiswona, hi miehleketo ya vona leyi nga pfuniki nchumu. Mianakanyo ya vona yi le munyameni; a va na ku averiwa evutomini bya Xikwembu, hikuva eka vona vutivi ku hava, na swona timbilu ta vona ti tlanyarile.” (Vaefesa 4:17, 18) Xana leswi a swi nge vuriwi eka vatsari ni vatlangi va vuyimbeleri byo tala bya namuntlha? Ku tlula rini na rini, sweswi vuyimbeleri bya mihlovo hinkwayo byi komba nkucetelo wa “xikwembu xa misava,” Sathana Diyavulosi.—2 Vakorinto 4:4.

17. Xana vantshwa va nga byi hlawula njhani vuyimbeleri, kumbe ku byi ringetela?

¹⁷ Malunghana ni ‘masiku ya makumu,’ Bibele yi vhumbhe leswi: “Lavo biha ni vakanganyisi va ta ya emahlweni va nyanya ku biha.” (2 Timotiya 3:1, 13) Kutani, ku tlula rini na rini, u fanele u xiyisisa leswaku u hlawula vuyimbeleri bya muxaka muni. Hakanyingi, vito leri nga riki rinene ri ta ku tshikisa albamu yo karhi. Yobo 12:11 ya vutisa: “E ndlev̌e a yi nga hlawuli ku v̌ulav̌ula, kukota malakha la’ma tiv̌aka ku hlawula ŝakudya-ke?” Hi ndlela leyi fanaka, u nga ringeta vuyimbeleri hi ku yingiserisisa swinene. Xana miloti ya kona yi ku vangela mintlhaveko yini? Xana byi hlohlotela mahanyelo yo biha, lama thyakeke—moya wa ku nyanyuka? (Vagalatiya 5:19-21) Ku vuriwa yini hi marito? Xana ma hlohlotela ku tikhoma loko biha ka rimbewu, ku tirhisa swidzidzirisi kumbe vudyoho byin’wana, leswi ‘khomisaka tingana ni ku swi vula’? (Vaefesa 5:12) Bibele yi vula leswaku swilo swo tano “ni ku kumbuka swi nga kumbukiwi” exikarhi ka vanhu va Xikwembu, swi tano ni loko swi vuriwa eka risimu ni ku phindha-phindhiwa. (Vaefesa 5:3) Ku vuriwa yini hi xiyimo xa xifunengeto xa albamu? Xana xi ni swihloko swa vungoma kumbe swifaniso leswi pfuxaka rimbewu?

18. (a) Xana vantshwa van’wana va nga endla mindzulamiso yihi loko swi ta eka vuyimbeleri? (b) Xana vantshwa va nga titoloveta njhani ku navela vuyimbeleri lebyi tengeke?

¹⁸ Kumbexana u titwa u fanele u hundzula muhlovo wa vuyimbeleri lebyi u byi hlawulaka. Loko u ri ni tirhekhodo, tikhasete ni ti-disc leti nga ni swihloko leswi thyakeke ni swa vudemona, u fanele u ti cukumeta hi ku hatlisa. (Ringanisa Mintirho 19:19.) Leswi a swi vuli swona leswaku u nge tiphini hi vuyimbeleri; a hi hinkwabyo vuyimbeleri lebyi dumeke lebyi nga riki byinene. Vantshwa van’wana nakambe va dyondze ku ndlandlamuxa vuyimbeleri lebyi va byi hlawulaka naswona sweswi va tiphina hi vuyimbeleri byin’wana bya classic, folk, jazz yo hola ni mihlovo yin’wana. Tikhasete ta Kingdom Melodies ti pfune vantshwa vo tala leswaku va rhandza vuyimbeleri bya orchestra.

19. Hikwalaho ka yini swi ri swa nkoka ku hlayisa vuyimbeleri byi ri endhawini ya byona?

¹⁹ Vuyimbeleri i nyiko leyi humaka eka Xikwembu. Kambe, eka vo tala byi hundzuka nchumu lowu nga riki wunene eka rihanyo ra vona. Lava va fana ni Vaisrayele va khale lava a va tiphina hi ku tlanga “gubu ni timbila, ŝingomana, ni nanga, . . . kambe a v̌a [wu xiyanga] ntiro wa Yehova.” (Esaya 5:12) Swi endle pakani ya wena ku hlayisa vuyimbeleri byi ri endhawini ya byona kutani ntirho wa Yehovha wu va nchumu lowukulu eka wena. Hlawula kahle ni ku va ni vukheta eka vuyimbeleri bya wena. Xisweswo u ta kota ku yi tirhisa kahle—ematshan’weni yo yi tirhisa hi ndlela yo biha—nyiko leyi yi humaka eka Xikwembu.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

◻ Ha yini vuyimbeleri byi nga ha vitaniwaka nyiko leyi humaka eka Xikwembu?

◻ Xana khale vuyimbeleri a byi tirhisiwa njhani hi ndlela yo biha?

◻ Hi wahi makhombo lama vangiwaka hi vuyimbeleri bya rap ni bya swichayachayana leswi pfumaka ngopfu eka vantshwa va Vakreste?

◻ Xana vantshwa va Vakreste va nga va ni vukheta hi ndlela yihi eku hlawuleni ka vuyimbeleri?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Eminkarhini ya Bibele, hakanyingi vuyimbeleri a byi tirhiseriwa ku dzunisa Yehovha