Malangutelo Lamanene Ya Vanhu eParadeyisini Ya Ntsako

“Šikwembu ši v̌a katekisa, ši ku ka v̌ona: Tŝalanani, mi anḍa, mi tata misav̌a, mi yi fuma, mi fuma ni tinhlampfi ta lwandle, ni tinyanyana ta tilo, ni ŝiṅwana hikwaŝo le’ŝi hanyaka e misav̌eni.”—GENESA 1:28.

1, 2. Yehova u tirha hi rirhandzu a kongome eka makumu wahi malunghana ni vanhu, naswona i swiavelo swihi swa ntirho leswi a swi nyikeke Adamu?

BIBELE leyo Kwetsima yi hi byela ku, “Xikwembu i rirhandzu.” Xi tsakela vanhu hi rirhandzu ni ndlela yo pfumala vutianakanyi naswona handle ko tshika xi tirhela leswaku va ta tiphina hi vutomi bya rihanyo ni bya ku rhula hi laha ku nga heriki eparadeyisini ya laha misaveni ya ntsako. (1 Yohane 4:16; ringanisa Psalma 16:11.) Munhu wo sungula, Adamu loyi a hetisekeke, a a ri ni vutomi lebyi rhuleke ni ntirho lowu tsakisaka. Muvumbi wa munhu u n’wi avele ku hlakulela ntanga lowu tsakisaka wa Edeni. Muvumbi wa munhu manuku u n’wi nyike ntirho wun’wana, lowu hlawulekeke, xiavelo lexi tlhontlhaka, hi laha mhaka ya leswi swi humeleleke yi paluxaka ha kona yi ku:

² “Kambe Yehova Šikwembu a a v̌umbile hi misav̌a e ŝihari hikwaŝo ŝa tiko, ni tinyanyana hikwato ta tilo, a ŝi neha ka munhu leŝaku a ta v̌ona hi laha a nga ta ŝi tšhya mav̌ito ha kona, ni leŝaku mav̌ito hikwawo lawa munhu a nga ta tšhya ŝiv̌umbiwa hikwaŝo ha wona, ma v̌e mav̌ito ya ŝona. Kutani munhu a tšhya ŝifuwo hikwaŝo e mav̌ito, ni tinyanyana ta tilo, ni ŝihari hikwaŝo ŝa tiko.”—Genesa 2:19, 20.

3. Ha yini a ku nga ri na ku chava etlhelweni ra Adamu ni ntumbuluko wa swiharhi?

³ Munhu u vitane hanci a ku i sus, nkuzi a ku i shohr, nyimpfu a ku i seh, mbuti a ku i ‛ez, xinyanyana a ku i ‛ohph, tuva a ku i yoh·nahʹ, galankuni a ku i tuk·kiʹ, nghala a ku i ’ar·yehʹ kumbe ’ariʹ, bere a ku i dov, mfenhe a ku i qohph, mbyana a ku i keʹlev, nyoka a ku i na·chashʹ, ni swin’wana ni swinwana.a Loko a gonyile a ya enambyeni lowu a wu khuluka wu huma entangeni wa Edeni, u vonile tinhlampfi. Tinhlampfi u ti thyile vito ra da·gahʹ. Munhu loyi a nga hlomangiki a nga twanga a ri ni ku chava ka swiharhi leswi, swa le kaya ni swa le nhoveni, kumbe ka tinyanyana, kutani na swona a swi twanga swi ri na ku n’wi chava, loyi hi ntumbuluko swi n’wi xiyeke tanihi hosi ya swona, wa muxaka lowu tlakukeke wa vutomi. A swi ri swivumbiwa swa Xikwembu, leswi nyikiweke vutomi hi Xona, naswona munhu a a nga ri ni ku navela kumbe mboyamelo wo swi vavisa kumbe ku koxa vutomi bya swona.

4. Xana hi nga ehleketelela yini malunghana ni ku thya ka Adamu swiharhi ni tinyanyana hinkwato mavito, naswona i muxaka wihi wa ntokoto lowu leswi swi faneleke swi ve wona?

⁴ Leswaku munhu a a ri karhi a kombiwa swiharhi swa le kaya ni swa le nhoveni ni swivumbiwa leswi hahaka swa matilo hi nkarhi wo tani hi kwihi, mhaka a yi hi byeli. A swi ri ehansi ka nkongomiso ni lunghiselelo ra Xikwembu hinkwaswo. Adamu kumbexana u teke nkarhi a dyondza xiharhi xin’wana ni xin’wana lexi hambaneke, a kambisisa mikhuva ni mahanyelo ya xona lama hambaneke; manuku hi kona a hlawulaka vito leri ngopfu-ngopfu a ri ta fanela xona. Leswi a swi ta vula ku heta mpimo lowu xiyekaka wa nkarhi. Xisweswo a wu ri ntokoto lowu tsakisaka ngopfu eka Adamu ku tolovelana ni vutomi bya swivumbiwa swa misava leyi hi tinxaka ta swona leto tala, naswona swi lave vuswikoti lebyikulu bya mianakanyo ni matimba yo vulavula eka yena ku hambanisa rin’wana ni rin’wana ra tinxaka leti ta swivumbiwa leswi hanyaka hi vito leri faneleke.

5-7. (a) I swivutiso swihi leswi kumbexana a swi ta tlakuka? (b) I muxaka wihi wa tinhlamulo leti nyikiweke emhakeni ya ntumbuluko eka Genesa 1:1-25?

⁵ Kambe a wu ri wihi nxaxamelo wa ku tumbuluxiwa ka swivumbiwa hinkwaswo leswi swi hanyaka? Xana swiharhi swa laha misaveni swi vumbiwe emahlweni ka tinyanyana kumbe e-e, naswona hi kwihi laha munhu a yimeke kona hi nkarhi ni nxaxamelo malunghana ni swivumbiwa hinkwaswo leswi swi hanyaka swa muxaka wa le hansi? Xana Xikwembu xi lunghiselele vuandlalo bya misava xi lunghiselela ku hambana-hambana ko tano ka vutomi bya swivumbiwa, xi lunghiselela moya lowu tinyanyana a ti haha eka wona emimpfhukeni yo tano, xi phakela mati yo nwa ni vutomi bya matsavu ku tirha tanihi swakudya, xi endla rivoningo lerikulu ku voninga siku ni ku pfuna munhu ku vona, ivi xi endla rivoningo lerintsongo ku sasekisa vusiku hi ndlela yihi? Ha yini maxelo a ma ri lama holeke ni lama kufumelaka lerova munhu a kota ku famba-famba ni ku tirha ni ku etlela a ri erivaleni naswona a nga ambalanga nchumu?

⁶ Munhu a a nga siyiwanga leswaku a mbambela tinhlamulo. Mianakanyo ya yena leyi lavaka ku tiva yi lave tinhlamulo ta vutlhari leti humaka eka xihlovo lexi lawulaka lexi a xi tiva hi laha ku pakanisaka. A a nga tshikiwanga tanihi n’wana loyi a lahliweke wa Xikwembu, kambe mpimo wa yena lowu tlakukeke wa vutlhari kumbexana a wu nyikiwe ntikelo hi matimu lama hlamarisaka ya ntumbuluko hi laha ma nyikiweke ha kona eka Genesa 1:1-25.

⁷ Eka mhaka yoleyo yi nyanyulaka ya ntumbuluko, Adamu a a ta va la nkhensaka swinene. Yi hlamusele swilo swo tala. Eka ndlela leyi a yi hlamuseriweke ha yona, u swi twisisile leswaku a ku ri ni tinguva tinharhu leti leheke ta nkarhi leti Xikwembu xi ti vitaneke masiku hi ku ya hi ndlela ya Xona yo pima nkarhi, emahlweni ka nguva ya vumune yo tumbuluxa leyi eka yona Xikwembu xi humeleriseke timboni timbirhi letikulu empfhukeni wa matilo leswaku ti fungha siku ra munhu leri komeke swinene ra tiawara ta 24. Siku leri ri komeke ra munhu emisaveni a wu ri nkarhi wo sukela eku peleni ka rivoningo lerikulu ku ya fika eku tlhandlukeni ka rona loku landzelaka. Adamu nakambe u xiye leswaku a ku fanele ku va ni malembe ya nkarhi wa yena, naswona handle ko kanakana hi ku hatlisa u sungule ku hlayela malembe ya yena ya vutomi. Rivoningo lerikulu leri nga empfhukeni wa matilo a ri ta n’wi pfuna ku endla leswi. Kambe loko ku tiwa eka masiku ya Xikwembu lama leheke yo tumbuluxa, munhu wo sungula u swi xiyile leswaku hi nkarhi wolowo a a ri karhi a hanya eka siku ra vutsevu ra ntirho wa Xikwembu wo tumbuluxa wa laha misaveni. A nga si kala a boxeriwa makumu ya siku rolero ra vutsevu ro vumba swiharhi swoleswo hinkwaswo swa nhova ni ya ku vumbiwa ka munhu hi laha ku hambaneke. Manuku a a ta twisisa nxaxamelo wa ku vumbiwa ka vutomi bya matsavu, vutomi bya swa le matini, vutomi bya tinyanyana ni bya swiharhi swa misava. Kambe loko a ri yexe entangeni wa Edeni, Adamu a a nga ri xivumbiwa lexi taleke lexi heleleke xa xikongomelo xa Xikwembu xa rirhandzu eka munhu eParadeyisini ya yena ya laha misaveni.

Ku Vumbiwa Ka Wansati Wo Sungula

8, 9. (a) Xana munhu loyi a hetisekeke u xiye yini malunghana ni ku tumbuluxiwa ka swiharhi, kambe u hete hi makumu wahi malunghana na yena n’wini? (b) Ha yini a swi fanela leswi munhu loyi a hetisekeke a nga kombelangiki munghana eka Xikwembu? (c) Mhaka ya Bibele yi hlamusela ku vumbiwa ka wansati wo sungula wa munhu hi ndlela yihi?

⁸ Munhu wo sungula, hi mianakanyo ni matimba ya yena leswi hetisekeke swa ku kambisisa, u swi vonile leswaku exivandleni xa tinyanyana ni xa swiharhi, a ku ri ni matsune ni nkati ni leswaku exikarhi ka swona a swi tswala muxaka wa swona. Kambe eka munhu hi byakwe, hi nkarhi wolowo a swi nga ri tano. Loko vukambisisi lebyi byi n’wi susumetele ku va ni mianakanyo yo tiphina ni munghana, a nga kumanga munghana loyi a fanelekaka exikarhi ka xin’wana xa swivandla swa swiharhi, hambi ku ri exikarhi ka timfenhe. Adamu a a ta fika eka makumu ya leswaku a ku nga ri ni munghana wa yena hikuva loko a a ri kona, xana Xikwembu ingi xi nga tisanga munghana loyi eka yena? Munhu u vumbiwe a hambana ni tinxaka toleto hinkwato ta swiharhi, naswona u vuriwe loyi a hambaneke! A a nga voyamelanga eku boheni ka makungu ya timhaka hi yexe ivi a sungula ku karhata kutani a kombela munghana eka Xikwembu, Muvumbi wa yena. A swi fanela leswaku munhu loyi a hetisekeke a pfumelela mhaka hinkwayo yi va eka Xikwembu, hikuva hi ku hatlisa endzhakunyana u kume leswaku Xikwembu xi fikelele makumu ya Xona n’wini ehenhleni ka xiyimo lexi. Ehenhleni ka leswi ni leswi manuku swi endlekeke, mhaka ya hi byela:

⁹ “Kambe [munhu] a nga kumanga nakulobye l’a fanaka na yena. Kutani Yehova Šikwembu a etlerisa munhu hi v̌urongo le’byikulu, kutani munhu a tietlelela; kutani a teka rimbambu riṅwana e ka yena, a tlherisela nyama emaṭhaṅweni ya rona. Kutani Yehova Šikwembu a endla wansati hi rimbambu leri a nga ri teka ka munhu, a ṅwi tisa ka munhu. Kutani munhu a ku: Ŝeŝi, yoloyi, i rambu ra marambu ya mina, ni nyama ya nyama ya mina; yoloyi o ta tšhyiwa wansati hikuv̌a o tekiwile ka wanuna. Hikwalaho-ke wanuna o ta siya tata wa kwe, ni mana wa kwe o ta namarela e nsati wa yena, v̌a ta endla nyama yi ri yiṅwe. Kutani wanuna ni nsati wa yena a v̌a ṭhama va nga ambalanga ntšhumu, kambe a v̌a nga ri na tingana.”—Genesa 2:20-25.

10. Xana munhu loyi a hetisekeke u hlamurise ku yini loko wansati loyi a hetisekeke a tisiwile eka yena, naswona marito ya yena ma nga ha va ma kombise yini?

¹⁰ A ku ri ni ku aneriseka loku heleleke loku phofuriweke hi marito yakwe loko wansati loyi a hetisekeke a tisiwe eka yena tanihi mupfuni ni muhetisisi: “Ŝeŝi, yoloyi, i rambu ra marambu ya mina, ni nyama ya nyama ya mina.” Hikwalaho ka marito lawa loko eku heteleleni a vone nsati wa yena loyi a ha ku vumbiwaka, kumbexana a a rindzele hi nkarhi wo karhi ku kuma munhu la fanaka na yena loyi a tsakisaka. Loko a hlamusela muhetisisi wa yena, Adamu u vitane nsati wa yena “Wansati” (’ish·shahʹ kumbe hi ku kongoma, “munhu wa xisati”), “hikuva u tekiwile ka wanuna.” (Genesa 2:23, nhlamuselo ya New World Translation Reference Bible) Adamu emintlhavekweni a nga twanga vuxaka bya le nyameni ni swivumbiwa leswi hahaka ni swiharhi swa laha misaveni leswi Xikwembu eku sunguleni xi swi tiseke emahlweni ka yena leswaku a swi thya mavito. Nyama ya yena a yi hambanile ni ya swona. Kambe wansati loyi hakunene a a ri wa muxaka wa yena wa nyama. Rimbambu leri tekiweke etsheveni ra yena ri endle muxaka lowu fanaka wa ngati ni lowu a wu ri emirini wa yena n’wini. (Vona Matewu 19:4-6.) Manuku a a ri ni un’wana loyi eka yena a a ta tirha tanihi muprofeta wa Xikwembu ni loyi a a ta kota ku avelana na yena mhaka leyi hlamarisaka ya ntumbuluko.

11-13. (a) Loko Adamu a kume nsati, i swivutiso swihi leswi swi nga ha vaka swi tlakukile? (b) Xana xikongomelo xa Xikwembu hi mpatswa wo sungula wa vanhu a ku ri xihi ke? (c) I yini leswi a swi ta tirha tanihi swakudya eka ndyangu lowu hetisekeke wa vanhu?

¹¹ Kambe ke, a xi ri xihi xikongomelo xa Muvumbi wa munhu loko a n’wi nyika nsati? Xana a ku ri ku n’wi nyika mupfuni ni muhetisisi ntsena, munghana wa muxaka wa yena n’wini leswaku a n’wi susa xivundza lexi kulaka? Rhekhodo yi hlamusela xikongomelo xa Xikwembu tanihi leswi yi hi hlamuselaka nkateko wa Xikwembu lowu tivisiweke ehenhla ka vukati bya vona:

¹² “Kutani Šikwembu ši ku: A hi [endli] munhu hi šifaniso ša hina, a ta fana na hina; a ta fuma tinhlampfi ta lwandle, ni tinyanyana ta tilo, ni ŝifuwo, ni misav̌a hikwayo, ni ŝikokov̌i hikwaŝo le’ŝi kokov̌aka e misav̌eni. Šikwembu ši endla munhu hi šifaniso ša šona. Ši ṅwi endla a fana ni Šikwembu; ši endla wanuna ni wansati. Šikwembu ši v̌a katekisa, ši ku ka v̌ona: Tŝalanani, mi anḍa, mi tata misav̌a, mi yi fuma, mi fuma ni tinhlampfi ta lwandle, ni tinyanyana ta tilo, ni ŝiṅwana hikwaŝo le’ŝi hanyaka e misav̌eni.

¹³ “Šikwembu ši ku: Maŝiv̌o, nḍa mi nyika maṭav̌u hikwawo la’ma v̌ekaka mbewu, la’ma nge henhla ka misav̌a hikwayo, ni muri wuṅwana ni wuṅwana lo’wu nga ni mihanḍu le’yi v̌ekaka mbewu ŝi v̌a ŝakudya ŝa ṅwina. Loko ŝi ri ŝihari hikwaŝo ŝa misav̌a, ni tinyanyana hikwato ta tilo, ni ŝilo ŝiṅwana hikwaŝo le’ŝi fambaka e misav̌eni, le’ŝi nga ni ku hefemula lo’ku hanyaka ka ŝona, nḍi ŝi nyikile byanyi byiṅwana ni byiṅwana bya rihlaza, ŝi v̌a ŝakudya ŝa ŝona. Kutani ŝi v̌a tano.”—Genesa 1:26-30.

Mintshembo Ya Vumundzuku Leyi Nga eMahlweni Ka Mpatswa Wo Sungula Wa Vanhu

14. Hi nkateko wa Xikwembu, i vumundzuku byihi lebyi a byi ri emahlweni ka wanuna ni wansati lava hetisekeke, naswona hi laha ku faneleke a va ta vona yini hi xivono?

¹⁴ A ku ri nchumu wa nkoka swonghasi eka wanuna loyi a hetisekeke ni nsati wa yena loyi a hetisekeke ku twa rito ra Xikwembu ri ri karhi ri vulavula na vona, ri va byela leswi va faneleke ku swi endla ni ku va katekisa! Hi nkateko wa Xikwembu, vutomi a byi nga ta va bya hava, kambe a va ta pfuniwa ku endla leswi va byeriweke ku swi endla. Mawaku vumundzuku lebyonghasi lebyi a byi ri emahlweni ka vona! Loko mpatswa lowu tsakeke lowu tekaneke wu yimile kwalaho ekaya ra vona, ntanga wa Edeni, kumbexana va anakanyisise ehenhleni ka leswi a swi ta endleka loko va ri karhi va hetisisa ku rhandza ka Xikwembu. Loko mahlo ya vona ya miehleketo ya langutise emahlweni eka vumundzuku bya le mahlweni swinene, a va vonanga “ntanga e tikweni ra Eden, hi tlhelo ra vuša” ntsena, kambe misava hinkwayo leyi tatiweke hi vavanuna ni vavasati lava nga ni tinghohe leti tsakeke. (Genesa 2:8) Mbilu ya wanuna ni wansati a yi ta tsakela mianakanyo ya leswaku hinkwavo lava a va ri vana va vona, vatukulu va vona. Hinkwavo a va hetisekile, va ri hava ku tsana eka xivumbeko ni xiyimo xa miri, va ri ni vuntshwa lebyi nga heriki lebyi taleke hi rihanyo lerinene ni ntsako wo hanya, hinkwavo ka vona va phofulelana rirhandzu leri hetisekeke, hinkwavo va gandzela Muvumbi wa vona, Tata wa vona wa le tilweni hi vun’we, va endla leswi kun’we ni tatana na manana vo sungula va vanhu. Mbilu ya wanuna ni wansati wo sungula yi fanele yi tsakile swonghasi hi mianakanyo yo va ni ndyangu wo tano!

15, 16. (a) Ha yini a ku ta va ni ndzalo ya swakudya eka ndyangu wa vanhu? (b) Loko ndyangu lowu tsakeke wu kula hi nhlayo, i ntirho wihi lowu a wu ta va kona eka vona ehandle ka ntanga wa Edeni?

¹⁵ A ku ta va ni ndzalo ya swakudya swa xirho xin’wana ni xin’wana xa ndyangu lowu wa vanhu lowu tateke misava hinkwayo. Xo sungula, a ku ri ni ndzalo ya swakudya kona entangeni wa Edeni. Xikwembu xi va lunghiselele ni ku va nyika matsavu hinkwawo lama humesaka timbewu leswaku ma tirha tanihi swakudya swa rihanyo, leswi tiyisaka vutomi, kun’we ni mirhi leyi tswalaka mihandzu.—Ringanisa Psalma 104:24.

¹⁶ Loko ndyangu wa vona lowu tsakeke wu ri karhi wu kula hi nhlayo, a va ta ndlandlamuxa ntanga wu ya fika etindhawini leti nga endzhaku ka mindzilakana ya Edeni, hikuva rito ra Xikwembu ri kombisa leswaku ehandle ka ntanga wa Edeni, misava a yi ri exiyin’weni lexi nga lunghisiwangiki. Hambi swi ri tano, a xi nga khathaleriwi naswona a xi yisiwanga eka mpimo lowu fanaka lowu tlakukeke wo hlakulela lowu fungheke ntanga wa Edeni. Yoleyo hi yona mhaka leyi ha yona Muvumbi wa vona a va byeleke ku “fuma” misava loko va ri karhi va yi tata.—Genesa 1:28.

17. Ha yini a ku ta va ni ndzalo ya swakudya eka vaaki lava engetelekaka, naswona i yini lexi eku heteleleni a xi ta humelela loko ntanga wu kurisiwa?

¹⁷ Loko ntanga wu ri karhi wu ndlandlamuxiwa hi vahlakuli ni vakhathaleri lava hetisekeke, misava leyi fumiwaka a yi ta mirisela vaaki lava andzaka hi xitalo. Eku heteleleni, ntanga lowu kulaka hi matimba a wu ta hlanganisa misava hinkwayo, naswona paradeyisi ya misava hinkwayo a yi ta humelela, yi nava tanihi kaya leri nga heriki ra vanhu. A yi ta va ndhawu leyo saseka leyi langutiwaka ku sukela etilweni, naswona Muvumbi wa le matilweni a a ta yi vula leyi nga kahle ngopfu.—Ringanisa Yobo 38:7.

18. Ha yini ntanga wa misava hinkwayo wa Edeni a wu ta va wu ntshunxekile eka xihinga, naswona i ku rhula kwihi loku a ku ta humelela?

¹⁸ Hinkwayo a yi ta va yi rhurile ni ku ntshunxeka eka xihinga ku fana ni ntanga lowuya wa Edeni lowu wanuna ni wansati lava ha ku tekanaka va tikumeke va ri eka wona. A ku nga ta va ni xilaveko xo chava khombo kumbe ku vavisiwa loku humaka eka swiharhi sweswo hinkwaswo ni swivumbiwa leswi hahaka leswi munhu wo sungula, Adamu, a swi xiyisiseke ni ku swi thya mavito. Ku fana ni tatana na manana va vona vo sungula va vanhu, vaaki volavo lava va hetisekeke va Paradeyisi ya misava hinkwayo a va ta fuma tinhlampfi ta lwandle, swivumbiwa leswi hahaka swa le matilweni, ni xilo xin’wana ni xin’wana lexi hanyaka lexi famba-fambaka emisaveni, hambi ku ri swivandzana swa xivandla lexi pfulekeke. Hi mianakanyo ya ntumbuluko yo va ehansi ka munhu, loyi a a vumbiwile ‘hi xifaniso xa Xikwembu,’ swivumbiwa leswi swi hanyaka swa le hansi a swi ta va ni ku rhula na yena. Valanguteri va swona va musa, lava nga ni vumunhu lebyi hetisekeke, eku fumeni ka swivumbiwa leswi swa le hansi leswi hanyaka, a va ta hlayisa moya wa ku rhula exikarhi ka ntumbuluko wa swiharhi. Nhlohlotelo wa ku rhula wa valanguteri lava va vanhu lava fanaka ni Xikwembu a wu ta hangalaka hi ndlela leyi sirhelelaka ehenhla ka swivumbiwa leswi swi hanyaka leswi anerisekaka swa le hansi. Ehenhla ka hinkwaswo, vanhu lava hetisekeke a va ta va eku rhuleni ni Xikwembu, lexi nkateko wa xona a wu nga ta kala wu susiwa eka vona.—Ringanisa Esaya 11:9.

Xikwembu Xi Wisa eMintirhweni Ya Xona Yo Tumbuluxa

19. (a) Malunghana ni xikongomelo xa Xikwembu, i yini lexi wanuna ni wansati vo sungula va faneleke va xi xiyile? (b) Xikwembu xi kombise yini malunghana ni nkarhi?

¹⁹ Tanihi leswi mpatswa lowu hetisekeke wa vanhu a wu ta anakanyisisa hi xivono lexi hetiweke xa misava hi ku ya hi xikongomelo xa Xikwembu, a va ta xiya swin’wana. Leswaku va hetisisa xileriso lexi xo hlamarisa lexi xi humaka eka Xikwembu, a swi ta lava nkarhi. Nkarhi wo tani hi kwihi ke? Muvumbi wa vona ni Tata wa vona wa le tilweni a a swi tiva. U va kombisile leswaku minxaxamelo leyikulu ya masiku ya ku vumba manuku a yi fike emakun’wini man’wana ni leswaku a va yime eka “madyambu,” yinhla yo sungula ya siku lerintshwa hi ku ya hi mfungho wa Xikwembu hi xoxe wa masiku yo tumbuluxa. A ku fanele ku ri siku leri katekisiweke ni ku hlawuleriwa xikongomelo xa Xikwembu hi xoxe lexi tengeke, lexi lulameke. Munhu la hetisekeke, muprofeta wa Xikwembu, u swi xiyile leswi. Mhaka leyi huhuteriweke ya hi byela:

20. Mhaka ya Bibele yi vula yini malunghana ni “siku ra ntlhanu na mambiri”?

²⁰ “Šikwembu ši languta hikwaŝo leŝi ši ŝi endleke, kutani maŝiv̌o, a ŝi ri ŝinene ngopfu. Kutani ku v̌a madyambu, ku v̌a ni mišo, ri v̌a siku ra ntlhanu na riṅwe. Hi kona ku endliwa ka matilo ni misav̌a ni ŝilo hikwaŝo ŝa ŝona. Kutani hi siku ra ntlhanu na mambiri, Šikwembu ši heta ntiro hikwawo lowu ši nga wu endla; kutani hi siku ra ntlhanu na mambiri, ši wisa e ntirweni hikwawo lowu ši wu endleke. Šikwembu ši katekisa siku ra ntlhanu na mambiri, ši ri hlawula, hikuv̌a hi siku lero, ši wisile e ntirweni hikwawo wa šona, lowu ši nga wu tumbuluša hi ku wu tira. [Lawa i matimu ya matilo ni misava hi nkarhi wa ku tumbuluxiwa ka swona, hi siku leri Yehova Xikwembu a endleke misava ni tilo].”—Genesa 1:31–2:4.

21. (a) Xana Bibele yi vula leswaku Xikwembu xi hete siku ra xona ra ku wisa ni leswaku a swi ri swinene ngopfu? Hlamusela. (b) I swivutiso swihi leswi tlakukaka?

²¹ Mhaka a yi vuli swona leswaku Xikwembu xi hete siku ra xona ra ku wisa ivi xi vona leswaku a swi ri swinene ngopfu ni leswaku ku vile madyambu ni mixo, siku ra vunkombo. Ku fambisana ni masiku yo sungula ya tsevu ya ku tumbuluxa, siku ra vunkombo a ra ha ta vuriwa lerinene ngopfu, hikuva a ri nga si hela. Xana Yehova Xikwembu a nga vula siku leswaku i rinene ngopfu ra ha ri ekule hi ndlela yoleyo ke? Xana a ri ri siku ra ku wisa hi ku rhula eka xona ra ha ri ekule hi ndlela yoleyo ke? Ku vuriwa yini hi ntshembo lowuya wa vumundzuku lowu tsakisaka mbilu lowu wanuna ni wansati vo sungula va tivoneke va ri eka wona esikwini ra vona ra ku tekana eParadeyisini? A hi voneni loko xivono xi paluxeka exihlokweni lexi landzelaka.

[Nhlamuselo ya le hansi]

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini Ke?

◻ I ntirho wihi lowu Xikwembu xi wu nyikeke Adamu ku tlhandlekela eku khathaleleni ka ntanga, naswona leswi swi lave yini?

◻ Xana mhaka ya ku tumbuluxa eka Genesa 1:1-25 yi paluxa yini ke?

◻ Wansati wo sungula wa munhu u vumbisiwe ku yini, naswona Adamu u hlamule njhani esikwini ra ku tekana ka vona?

◻ I mintshembo yihi ya vumundzuku leyi a yi ri emahlweni ka mpatswa wo sungula wa vanhu?

◻ Xana Xikwembu xi kombise leswaku minxaxamelo leyikulu ya masiku ya ku tumbuluxa yi fikelele makumu man’wana hi ndlela yihi?