Hambetani Mi Lava Mfumo Ni Ku Lulama Ka Xikwembu
“Rhangani mi tilavela Mfumo wa yena ni ku lulama ka yena, kutani sweswo hinkwaswo mi ta engeteleriwa swona.”—MATEWU 6:33.
1, 2. Vatsari ni Vafarisi va hundzule mintirho leyi a yi ri yinene eka vona yi va yini, naswona i xitsundzuxo xihi lexi Yesu a xi nyikeke valandzeri vakwe?
VATSARI ni Vafarisi va lave ku lulama hi ndlela ya vona vini, leyi a ku nga ri ndlela ya Xikwembu. Ku nga ri sweswo ntsena, kambe loko va endle mintirho leyi a yi ri yinene eka vona, a va yi hundzula va yi endla mintirho ya vukanganyisi leswaku va ta voniwa hi vanhu. A va nga tirheli Xikwembu, kambe a va tirhela ku tinyungubyisa ka vona vini. Yesu u tsundzuxe vadyondzisiwa va yena ehenhleni ko va ni xiphemu eka mukhuva wo tano: “Tivoneleni leswaku mi nga endli timfanelo ta n’wina ta vukhongeri emahlweni ka vanhu ku endlela ku voniwa hi vona; loko mi endlisa sweswo, a mi nga yi kumi hakelo eka Tata wa n’wina la nge matilweni.”—Matewu 6:1.
2 Yehova u nkhensa lava haka swisiwana—kambe ku nga ri lava nyikaka ku fana ni Vafarisi. Yesu u tsundzuxe vadyondzisiwa va yena ehenhleni ko va tekelela: “Hikokwalaho ke, loko u nyika swisiwana, u nga tidzunisi ha swona kukotisa leswi vakanganyisi va swi endlaka emasinagogeni ne tindleleni, leswaku va ta dzunisiwa hi vanhu. Ndzi tiyisile ndzi ri ka n’wina: Hakelo ya vona va yi kumile [hi xitalo].”—Matewu 6:2.
3. (a) Xana vatsari ni Vafarisi a va hakeriwa hi ku helela eku nyikeleni ka vona hi ndlela yihi? (b) Xana xiyimo xa Yesu a xi ri lexi hambaneke ehenhleni ka ku nyika hi ndlela yihi?
3 Rito ra Xigriki ra ‘va yi kumile [hi xitalo]’ (a·peʹkho) a ku ri rito leri hakanyingi a ri humelela eka tirisiti ta mabindzu. Ku tirhisiwa ka rona eDyondzweni ya le Ntshaveni ku kombisa leswaku “hakelo ya vona va yi kumile,” ku nga leswaku “va sayine risiti ya hakelo ya vona: lunghelo ra vona ro amukela hakelo ya vona ra xiyiwa, hi ku kongoma onge hi loko ana se va nyikiwe risiti ya yona.” (An Expository Dictionary of New Testament Words, hi W. E. Vine) Tinyiko ta swisiwana a ti hlambanyiwa erivaleni, eswitarateni. Mavito ya lava nyikelaka a ma tivisiwa emasinagogeni. Lava va nyikeleke hi mimpimo leyikulu, a va xiximiwa hi ndlela yo hlawuleka hi ku tshama etlhelo ka varhabi loko ku gandzeriwa. A va nyikela leswaku va ta voniwa hi vanhu, a va voniwile ni ku dzunisiwa hi vanhu; hikwalaho a va ta fungha risiti ya hakelo leyi teke hi ku nyika ka vona ‘Hakelo hi Xitalo.’ Languta xiyimo xa Yesu lexi hambaneke swonghasi! Nyika “exihundleni; kutani Tata wa wena la vonaka exihundleni, hi yena la nga ta ku hakela.”—Matewu 6:3, 4; Swivuriso 19:17.
Swikhongelo Leswi Tsakisaka Xikwembu
4. Ha yini swikhongelo swa Vafarisi swi vangele Yesu ku vula vanhu volavo leswaku i vakanganyisi?
4 Yehova u tsakela swikhongelo leswi kongomisiwaka eka yena—kambe ku nga ri hi laha Vafarisi va khongeleke ha kona. Yesu eka valandzeri vakwe u te: “Loko mi khongela, mi nga fani ni vakanganyisi; hikuva vona va rhandza ku khongela va yimile emasinagogeni ne mahlanganeni ya tindlela, leswaku va ta voniwa hi vanhu. Ndzi tiyisile ndzi ri ka n’wina: Hakelo ya vona va yi kumile.” (Matewu 6:5) Vafarisi a va ri ni swikhongelo swo tala swo swi phata siku na siku, hi minkarhi yo karhi, ku nga khathariseki leswaku hi kwihi laha a va ri kona. Kahle-kahle, a a va fanele va swi endla exihundleni. Hambi swi ri tano, hi ku endla ha vomu, va kote ku va “[e]mahlanganeni ya tindlela,” va voniwa hi vahundzi va ndlela ematlhelweni ya mune, loko nkarhi wo khongela wu fika.
5. (a) Hi yihi mikhuva yin’wana leyi vangeleke swikhongelo swa Vafarisi leswaku swi nga yingisiwi hi Xikwembu? (b) I swilo swihi leswi Yesu a swi vekeke eku sunguleni eka xikhongelo xa yena xa xikombiso, naswona xana namuntlha vanhu va pfumelelana na swona?
5 Eku kombisiweni ka ku hlawuleka ka mavunwa, a va “endla ni swikhongelo leswo leha leswaku va ta voniwa.” (Luka 20:47) Mukhuva wun’wana wa nomu wu te: “Vanhu va vukhongeri va khale a va tolovele ku yima awara emahlweni ko vula Tefillah [xikhongelo].” (Mishnah) Hi nkarhi wolowo un’wana ni un’wana a a tiyiseka ku vona ku tinyiketela ka vona ivi a ku hlamala! Swikhongelo swo tano a swi yanga helo. Yesu u vulavule hi ku khongelela exihundleni, handle ka ku vuyelela loku nga pfuniki, naswona u va nyike xikombiso xo olova. (Matewu 6:6-8; Yohane 14:6, 14; 1 Petro 3:12) Xikhongelo xa xikombiso xa Yesu xi rhangisa swilo swo sungula emahlweni: “Tata wa hina la nge matilweni, vito ra wena a ri hlawuleke; a ku te ku fuma ka wena; ku rhandza ka wena a ku endliwe misaveni.” (Matewu 6:9-13) Namuntlha i vanhu va nga ri vangani lava tivaka vito ra Xikwembu, a ha ha vulavuli hi ku lava leswaku ri hlawulekisiwa. Xisweswo va xi endla Xikwembu lexi nga hava vito. A wu te Mfumo wa Xikwembu ke? Vo tala va ehleketa leswaku ana se wu fikile, endzeni ka vona. Va nga ha khongelela leswaku ku rhandza ka xona ku endliwa, kambe vo tala va endla ku rhandza ka vona vini.—Swivuriso 14:12.
6. Hikwalaho ka yini Yesu a avanyise ku titsona swakudya ka Vayuda tanihi loku nga pfuniki nchumu?
6 Ku titsona swakudya ka amukeleka eka Yehova—kambe ku nga ri hi laha Vafarisi va ku endleke ha kona. Ku fana ni ku hanana eka swisiwana ni ku khongela ka vatsari ni Vafarisi, Yesu nakambe u landzule ku titsona swakudya ka vona tanihi leswi nga pfuniki nchumu: “Loko mi titsona swakudya, mi nga khanyanisi mimombo ku fana ni vakanganyisi lava tionhaka tinghohe, va ku va ta voniwa hi vanhu leswaku va le ku titsoneni ka swakudya. Ndzi tiyisile ndzi ri ka n’wina: Hakelo ya vona se va yi kumile.” (Matewu 6:16) Mikhuva ya milomu ya vona yi kombe leswaku hi nkarhi wa ku titsona swakudya Vafarisi a va nga fanelanga ku hlamba kumbe ku titota kambe a va fanele ku tifungha hi ku titota minkuma etinhlokweni ta vona. Loko va nga titsoni swakudya, Vayuda nkarhi na nkarhi a va hlamba ni ku tota miri wa vona hi mafurha.
7. (a) Xana valandzeri va Yesu a va ta tikhomisa ku yini loko va titsona swakudya? (b) Mayelana ni ku titsona swakudya i yini lexi Yehova a a xi lava emasikwini ya Esaya?
7 Mayelana ni ku titsona swakudya, Yesu u byele valandzeri vakwe a ku: “Tota nhloko ya wena hi mafurha, u hlamba ni nghohe; u ta ka u nga vonaki eka vanhu leswaku u le ku titsoneni ka swakudya, kambe u ta voniwa hi Tata wa wena.” (Matewu 6:17, 18) Esikwini ra Esaya Vayuda lava hambukeke va kumiwe va tsakele ku titsona ka vona swakudya, va xanisa mimoya-xiviri ya vona, va korhamisa tinhloko ta vona, ni ku tshama etinguveni ta masaka ni le minkumeni. Kambe Yehova u lave leswaku va ntshunxa lava tshikileriweke, lava va nga ni ndlala, va rhurhela lava nga riki na makaya ni ku ambarisa lava nga riki na swiambalo.—Esaya 58:3-7.
Hlayisa Rifuwo Ra Le Tilweni
8. Xana i yini lexi vangeleke vatsari ni Vafarisi ku lahlekeriwa hi ndlela yo amukeriwa hi Xikwembu, naswona i nsinya wihi wa nawu, lowu endzhaku wu vuriweke hi Pawulo, lowu va wu honiseke?
8 Eku hlongoriseni ka vona ku lulama, vatsari ni Vafarisi va lahlekeriwe hi ndlela yo kuma ku amukeriwa hi Xikwembu ivi va yisa nyingiso eku dzuniseni ka vanhu. Va sungule ku namarhela swinene mikhuva ya vanhu lerova va veka Rito ra Xikwembu leri tsariweke etlhelo. Va veke timbilu ta vona exiyin’weni xa misava ematshan’wini ya rifuwo ra le tilweni. Va honise ntiyiso wo olova lowu Mufarisi loyi a veke Mukriste a wu tsaleke ehansi malembe endzhaku: “Xin’wana ni xin’wana lexi mi xi endlaka, xi endleni hi mbilu hinkwayo, onge hi loko mi tirhela [Yehova], ku nga ri vanhu; hikuva ma swi tiva leswaku mi ta nyikiwa ndzhaka hi [Yehova], yi ri hakelo ya n’wina.”—Vakolosa 3:23, 24.
9. I makhombo wahi lawa ma nga xungetaka rifuwo ra misava, kambe i yini lexi nga ta endla leswaku rifuwo ra ntiyiso ri tshama ri hlayisekile?
9 Yehova u tsakela ku tinyikela ka wena eka yena, ku nga ri eka akhawunti ya wena ya banki. Wa swi tiva leswaku mbilu ya wena yi laha rifuwo ra wena ri nga kona. Xana ku kurha ni tinsumba ti nga dya rifuwo ra wena? Xana makhamba ma nga cela makhumbi ya ndzhope kutani ma yi yiva? Kumbe eminkarhini leyi ya manguva lawa ya ku tsekatseka ka ikhonomi, xana inflexini yi nga ehlisa matimba ya yona yo xava kumbe ku wa ka makete ya xitoko ku nga swi herisa hinkwaswo? Xana mpimo wa vugevenga lowu kulaka wu ta vangela leswaku rifuwo ra wena ri yiviwa? Ku nga ri loko ri hlayisiwe etilweni. Ku nga ri loko tihlo ra wena—rivoni leri voningaka miri wa wena hinkwawo—ri olova, ri kongomisiwe eMfun’weni wa Xikwembu ni vululami bya xona. Rifuwo ri ni ndlela yo nyamalala ha yona. “U nga tikarati ku hlengeleta rifuwo, ṭhika ku anakanya rona? U ŝi langutela yini leŝi hunḍaka? Rifuwo ri ta mila timpapa, ri haha ehenhla kukotisa gama.” (Swivuriso 23:4, 5) Kutani ha yini u lahlekeriwa hi vurhongo hikwalaho ka rifuwo? “Ku šura ka mufuwi a ku ṅwi nyiki v̌urongo.” (Eklesiasta 5:12) Tsundzuka xitsundzuxo xa Yesu: “Mi nge koti ku tirhela Xikwembu ni rifuwo.”—Matewu 6:19-24.
Ripfumelo Leri Susaka Ku Vilela
10. Ha yini swi ri swa nkoka swinene ku va ni ripfumelo ra wena eka Xikwembu ku ri ni rifuwo ra leswi vonakaka, naswona i ndzayo yihi leyi Yesu a yi nyikeke?
10 Yehova u lava ripfumelo ra wena leswaku ri va eka yena, ku nga ri eka rifuwo ra leswi vonakaka. “Ehandle ka ku pfumela a swi endleki ku tsakisa Xikwembu. Un’wana ni un’wana loyi a lavaka ku tshinelela Xikwembu ú fanele ku pfumela leswaku xi kona, ni leswaku xi hakela lava va xi lavaka.” (Vaheveru 11:6) Yesu u te: “Hikuva vutomi bya munhu a byi humi eka swilo leswi a swi fuweke hambiloko swi n’wi talele ngopfu.” (Luka 12:15) Timiliyoni leti nga ebankini a ti nge endli leswaku mahahu lama khomiweke hi mavabyi ma hambeta ma tirha kumbe mbilu leyi karhaleke yi hambeta yi pompela. Kutani “hikokwalaho ndzi nge ka n’wina,” Yesu u yisa Dyondzo ya yena ya le Ntshaveni emahlweni: “mi nga tshuki mi vilela hi swa vutomi bya n’wina leswaku mi ta dya yini kumbe mi ta nwa yini, hambi ku ri ku vilela hi swa miri wa n’wina leswaku mi ta ambala yini. Xana vutomi a byi tluri swakudya ke? Na wona miri a wu tluri swiambalo ke?”—Matewu 6:25.
11. Hi kwihi laha Yesu a kumeke swo tala swa swikombiso swa yena kona, naswona leswi swi kombisiwe njhani eDyondzweni ya le Ntshaveni?
11 Yesu a a ri mutshila wa swikombiso swa marito. A a anakanya hi swona hinkwako laha a a languta kona. U vone wansati a vekela rivoni leri lumekiweke ehenhla ka xitlhoma-rivoni kutani a xi hundzuluxa xi va xikombiso. U vone murisi a hambanisa tinyimpfu eka timbuti; kutani xi va xikombiso. U vone swihlangi swi huha endhawini ya mabindzu; kutani swi va xikombiso. Naswona a swi ri tano eka Dyondzo ya le Ntshaveni. Loko a vulavule hi ku vilela ehenhleni ka swilaveko swa nyama, u vone swikombiso eka tinyanyana leti a ti haha-haha ni makhon’wa lama funengeteke matlhelo ya xitsunga. Xana tinyanyana ta byala kutani ti tshovela? Doo. Xana makhon’wa ma swula na ku luka? Doo. Xikwembu xi ma endlile, xa ma khathalela. Hambi swi ri tano, u na ntikelo ku tlula tinyanyana ni makhon’wa. (Matewu 6:26, 28-30) Xi nyikele N’wana wa xona hikwalaho ka wena, ku nga ri swona.—Yohane 3:16.
12. (a) Xana swikombiso swa tinyanyana ni swiluva swi vule leswaku vadyondisiwa va Yesu a va nga ta fanela ku tirha? (b) Xana i yinhla yihi leyi Yesu a a yi endla mayelana ni ntirho ni ripfumelo?
12 Laha Yesu a a nga byeli valandzeri va yena leswaku a va nga fanelanga ku tirha leswaku va ta tiwundla ni ku tiambexa. (Vona Eklesiasta 2:24; Vaefesa 4:28; 2 Vatesalonika 3:10-12.) Eka mixo wolowo wa ximun’wana, tinyanyana a ti gingiriteka ti handza swakudya, ti famba swin’we, ti aka swisaka, ti byamela matandza, ti phamela mavondlo ya tona. A ti tirha kambe ti nga karhateki. Swiluva na swona a swi ri karhi swi dzima timitsu ta swona emisaveni, swi lava mati ni mimunyu ni ku humelerisa matluka ya swona leswaku ma fikelela miseve ya dyambu. A swi fanele ku vupfa kutani swi hluka ni ku humesa mbewu ya swona swi nga si fa. A swi tirha kambe swi nga karhateki. Xikwembu xi phamela tinyanyana ni makhon’wa. ‘Xana a xi nge mi ambexi ku tlurisa, n’wina vanhu va ku pfumela lokuntsongo ke?’—Matewu 6:30.
13. (a) Ha yini a swi fanerile eka Yesu ku tirhisa mpimo wa xisungunhu loko a vulavula hi ku engetela malembe ya munhu ya ku hanya? (b) Hi ku fanekisela xana u nga byi lehisisa ku yini vutomi bya wena hi timiliyoni ta tikhilomitara leti nga heriki?
13 Kutani vanani ni ripfumelo. Mi nga vileli. Ku karhateka a ku nge cinci nchumu. Yesu u vutise a ku: “I mani ka ṅwina l’a nga tiengetelaka šiyimo ša yena hi šisungunhu ši ri šiṅwe hi miv̌ilelo ya mbilu ya yena-ke?” (Matewu 6:27, BX) Kambe hikwalaho ka yini Yesu a fanise mpimo wa xiviri wa mpfhuka, xisungunhu, ni mpimo wa nkarhi wa malembe ya ku hanya? Kumbexana hi leswi Bibele hakanyingi yi fanisaka malembe ya ku hanya ka vanhu ni riendzo, yi tirhisa marito yo tanihi “ndlel[a] ya v̌adyohi,” “ndlela ya la’v̌o lulama,” ‘ndlela yo anama leyi yisaka eku loveni,’ ni ‘ndlela yo khuma leyi yisaka evuton’wini.’ (Psalma 1:1; Swivuriso 4:18; Matewu 7:13, 14) Hi ndlela yo fanekisela ku vilela hi swilaveko swa siku na siku a swi nge byi engeteri vutomi bya munhu hambi ku ri hi xiphemu, “šisungunhu . . . šiṅwe.” Kambe hi ndlela yo fanekisela, ku ni ndlela ya ku lehisa vutomi bya wena hi timiliyoni ta tikhilomitara leti nga heriki. Ku nga ri hi ku vilela hi ku: “Xana hi ta dya yini” kumbe “Hi ta nwa yini?” kumbe “Hi ta ambala yini?” kambe hi ku va ni ripfumelo ni ku endla leswi Yesu a hi byelaka ku swi endla: “Rhangani mi tilavela Mfumo wa yena ni ku lulama ka yena, kutani sweswo hinkwaswo mi ta engeteleriwa swona.”—Matewu 6:31-33.
Ku Kuma Mfumo Wa Xikwembu Ni Ku Lulama Ka Xona
14. (a) Hi yini nhloko-mhaka ya Dyondzo ya le Ntshaveni? (b) Xana vatsari ni Vafarisi va lave Mfumo ni ku lulama hi ndlela yihi leyi hoxeke?
14 Eka xiga xo sungula xa Dyondzo ya yena ya le Ntshaveni, Yesu u vulavule hi Mfumo wa matilo wu ri lowu nga wa lava va khathalelaka xilaveko xa vona xa moya. Eka xiga xa vumune, u vule leswaku lava va nga ni ndlala ni torha ra leswo lulama a va ta xurha. Laha Yesu u veka Mfumo ni ku lulama ka Yehova endhawini yo sungula. Hi swona swi nga nhloko-mhaka ya Dyondzo ya le Ntshaveni. Hi swona nhlamulo ya swilaveko swa vanhu hinkwavo. Kambe i ndlela yihi leyi Mfumo wa Xikwembu ni ku lulama ka Xikwembu swi vaka leswi kumekaka ha yona? Xana hi hambetisa ku yini hi swi lava? Ku nga ri hi laha vatsari ni Vafarisi va endleke ha kona. Va lave Mfumo ni ku lulama hi ku tirhisa Nawu wa Muxe, lowu a va wu teka leswaku wu katsiwile eka mikhuva ya nomu, tanihi leswi a va tshemba leswaku Nawu lowu tsariweke ni mikhuva ya nomu a swi nyikiwe hi Xikwembu eka Muxe eNtshaveni ya Sinayi.
15. (a) Hi ku ya hi Vayuda, xana mikhuva ya vona ya nomu yi sungule rini, naswona va yi tlakuse njhani ku tlula Nawu wa Muxe lowu tsariweke? (b) Xana mikhuva leyi kahle-kahle yi sungule rini, naswona ku ve ni vuyelo byihi eNawini wa Muxe?
15 Mikhuva ya vona mayelana ni leswi yi te: “Muxe u amukele Nawu [nhlamuselo ya le hansi, “‘Nawu wa Nomu’”] eSinayi kutani a wu yisa eka Yoxuwa, kutani Yoxuwa a wu yisa eka vakulukumba, kutani vakulu va wu yisa eka Vaprofeta; kutani Vaprofeta va wu yisa eka vavanuna va Sinagoga Leyikulu.” Hi ku famba ka nkarhi nawu wa vona wa nomu wu tlakusiwile hambi ku ri ku tlula Nawu lowu tsariweke: “[Loko] a tlula marito ya Nawu [lowu tsariweke], a nga na nandzu,” kambe loko “a engetela eka marito ya vatsari [mikhuva ya nomu], u ni nandzu.” (Mishnah) Milawu ya vona ya nomu a yi sungulanga eSinayi. Entiyisweni, yi sungule ku andza hi xihatla kwalomu ka malembe xidzana mambirhi emahlweni ka Kriste. Yi engeterile, yi susa ni ku endla Nawu wa Muxe lowu tsariweke swa hava.—Ringanisa Deuteronoma 4:2; 12:32.
16. Ku lulama ka Xikwembu ku ta njhani eka vanhu?
16 Ku lulama ka Xikwembu a ku tanga hi Nawu kambe ehandle ka wona: “Hikuva a ku na munhu ni un’we loyi a nga ta hlayiwa la lulameke emahlweni ka xona hi mhaka ya leswi a nga endla hi ku lerisa ka Nawu; ntiyiso wa kona hileswaku Nawu wu komba lexi ku dyoha ku nga xona. Kambe sweswi ndlela leyi Xikwembu xi endlaka ha yona leswaku vanhu va va lava lulameke, yi pfuleteriwile, yi nga ri yo tshemba swa Nawu; vumbhoni bya yona byi kona ematsalweni ya Nawu ni Vaprofeta: Hileswaku Xikwembu xi endla vanhu va va lavo lulama hi ku pfumela ka vona eka Yesu Kriste.” (Varhoma 3:20-22) Kutani ke ku lulama ka Xikwembu ku ta hi ripfumelo eka Kriste Yesu—yena hi laha ku faneleke ‘a vekeriweke vumbhoni hi Nawu ni Vaprofeta.’ Vuprofeta bya Mesiya byi hetiseke eka Yesu. Yena u tlhele a hetisisa Nawu; wu susiwile hi ku va wu gongondzeriwa emhandzini ya yena ya nxaniso.—Luka 24:25-27, 44-46; Vakolosa 2:13, 14; Vaheveru 10:1.
17. Hi ku ya hi muapostola Pawulo, xana Vayuda va kayele njhani ku tiva ku lulama ka Xikwembu?
17 Hikwalaho, muapostola Pawulo u tsarile hi ku tsandzeka ka Vayuda ku lava ku lulama: “Ndzi nga va mbhoni ya vona leswaku va hisekela Xikwembu, kambe va hiseka va nga ri na vutivi; hikuva leswi va nga tivangiki ku lulama loku nyikiwaka hi Xikwembu, kutani va lava ku lulama loku va tiendlelaka hi voxe, a va tivekanga ehansi ka ku lulama loku nyikiwaka hi Xikwembu. Hikuva makumu ya Nawu i Kriste, ku endlela leswaku un’wana ni un’wana la pfumelaka a endliwa la lulameke.” (Varhoma 10:2-4) Nakambe Pawulo u tsale ha Kriste Yesu: “A a nga ri na xidyoho; hambiswiritano, Xikwembu xi n’wi endlile leswaku a va xo xidyoho leswaku hikwalaho ka hina, leswaku hikwalaho ka yena, hi endliwa lava lulameke emahlweni ka Xikwembu.”—2 Vakorinto 5:21.
18. Xana ‘ku beleriwa ka Kriste’ ku langutiwe njhani hi vahlayisi va mikhuva va Vayuda, vativi va filosofi va Magriki kun’we ni “lava vitaniweke”?
18 Vayuda va langute Mesiya la faka tanihi xilo lexi nga pfuniki nchumu lexi tsaneke. Vativi va filosofi va Vagriki va sandze Mesiya wo tano tanihi vuphukuphuku. Hambi swi ri tano, swi hi laha Pawulo a twariseke ha kona: “Vayuda va kombela mahlori, Vagriki vona va lava vutlhari, kambe loko hi ri hina hi twarisa Kriste la [beleriweke], loyi a nga xikhunguvanyiso eka Vayuda ni vuhunguki eka vamatiko; kambe eka lava vitaniweke, hambi va ri Vayuda, hambi va ri Vagriki, Kriste i matimba ya Xikwembu. Hikuva leswi va nge i ‘vuhunguki bya Xikwembu,’ swi ni vutlhari ku tlula vutlhari bya vanhu, ni leswi va nge i ‘ku tsana ka Xikwembu,’ swi ni matimba ku tlula matimba ya vanhu.” (1 Vakorinto 1:22-25) Kriste Yesu i xikombiso xa matimba ya Xikwembu ni vutlhari naswona i ndlela ya Xikwembu ya vululami ni vutomi lebyi nga heriki bya vanhu lava yingisaka. “Kutani ku ponisiwa a ku kumeki eka munhu un’wana, hikuva vanhu a va nyikiwanga vito rin’wana laha misaveni, ehandle ka vito ra Yesu, leri hi fanelaka ku ponisiwa ha rona.”—Mintirho 4:12.
19. Nhloko-mhaka leyi landzelaka yi ta kombisa yini?
19 Nhloko-mhaka leyi landzelaka yi ta kombisa leswaku loko hi ta balekela ndzoviso kutani hi kuma vutomi lebyi nga heriki, hi fanele ku hambeta hi lava Mfumo wa Xikwembu ni ku lulama ka xona. Sweswo swi fanele ku endliwa, ku nga ri hi ku yingisela ntsena leswi vuriwaka hi Yesu kambe na hi ku swi endla.
Swivutiso Swa Mpfuxeto
◻ Xana vanamarheli va vukhongeri va Vayuda va ti hundzuluxele eka yini tinyiko ta vona ta nsovo, swikhongelo ni ku titsona swakudya?
◻ Hi yihi ndhawu yo hlayiseka yo hlayisa rifuwo ra wena?
◻ Ha yini hi fanele hi papalata ku vilela ehenhleni ka swilaveko swa hina swa nyama?
◻ I ku tivulela kwihi ka mavunwa loku Vayuda va ku endleke mayelana ni masungulo ya mikhuva ya vona ya nomu?
◻ Xana Mfumo wa Xikwembu ni ku lulama ka xona swi ta hi ndlela yihi?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]
Vafarisi a va rhandza ku khongela va yime emahlanganeni ya tindlela laha a va kota ku voniwa kona hi vanhu