Ntirho Wa Wanuna
“¡Ropa, zapato, casa, y comida!” Marito lawa ma huma eka risimu ra khale ra Xipaniya lama xaxametaka swilo swa mune swa xisekelo leswi wanuna a languteriwaka ku swi kumela ndyangu wa yena: swiambalo, tintangu, ndhawu ni swakudya. Naswona vavanuna vo tala lava nga ni vutihlamuleri hi ku tinyungubyisa va ringeta ku byarha ndzhwalo wolowo.
Hambi swi ri tano, loko u ri wanuna la nga ni ndyangu, xana wa swi khathalela swilaveko swa moya swa nkoka lowu engetelekeke swa ndyangu wa wena? Kumbe xana, tanihi vavanuna vo tala, u ehleketa leswaku ku khathalela timhaka ta vukhongeri ekaya entiyisweni a hi ntirho wa wanuna? Eka mindhavuko yin’wana a swi languteriwanga ni leswaku vavanuna va nga tirhisa nkarhi ku dyondzisa vana va vona hi ta Xikwembu ni Bibele.
Rito ra Xikwembu ri nyika ngopfu-ngopfu wanuna wa muti vutihlamuleri byo nghenisa rirhandzu ra Xikwembu eka ndyangu wa yena na ku tlangela loku enteke ka mimpimanyeto ya Xikwembu. Hi xikombiso, eka Vaefesa 6:4, Matsalwa ma tsundzuxa vavanuna va Vakriste hi ndlela leyi: “Na n’wina vatatana, mi nga dyisi vana va n’wina embitsi, kambe mi va kurisa, hi ku va laya ni ku va dyondzisa ta [Yehova].”
Hambi loko van’wana va tolovelane ni marito lawa, va nga ha va va nga swi lemuki leswaku tsalwa leri ri kongomisiwe hi ku hlawuleka eka tatana, wanuna wa muti. Hi xikombiso, vanhu lava vulavulaka Xipaniya na Xiputukezi va nga ha twisisa marito ya Vaefesa 6:4 leswaku ma kongomisiwe eka tatana ni le ka manana ha vambirhi. Hi tindzimi leti rito ra “vatatana” na rito “vatswari” ma fana. Hambi swi ri tano, eka ndzimana 1 ya Vaefesa ndzima 6, muapostola Pawulo u endle tinhlamuselo eka hinkwavo tatana na manana hi ku tirhisa rito ra Xigriki go·neuʹsin, leri humaka eka go·neusʹ, leri vulaka “mutswari.” Kambe eka ndzimana 4, rito ra Xigriki leri tirhisiweke a ri ri pa·teʹres, leri vulaka “vatatana.” Ina, eka Vaefesa 6:4, Pawulo u yise marito ya yena hi ku kongoma eka wanuna endyangwini.
Kavula, loko ku nga ri na wanuna endyangwini leswaku a rhangela, kutani wansati u fanele ku byarha vutihlamuleri lebyi. Hi mpfuno wa Yehova vamanana vo tala va humelerile eku kuriseni ka vana va vona hi ku va laya ni ku va dyondzisa ta Yehova. Hambi swi ri tano, loko wanuna wa Mukriste a ri kona, u fanele ku rhangela. Loko a honisa vutihlamuleri lebyi, swa nonon’hwa swinene eka ndyangu hinkwawo ku hlayisa xiyimiso lexinene xa mphamelo wa moya. Naswona wanuna wo tano u ta tihlamulela eka Yehova hikwalaho ka ku honisa ka yena.
Ku khathalela ka Xikwembu emhakeni leyi ku tikomba etimfanelweni ta Matsalwa leti vekeriweke valanguteri ni malandza ya vutirheli ebandlheni ra Vukriste. Bibele yi boxa leswaku loyi a hlawuleriwaka xikhundla xexo “ú fanele ku fambisa ndyangu wa yena swinene, a vona leswaku vana va yena va dyondzisiwa ku yingisa, va va ni xichavo hi matlhelo hinkwawo. Hikuva loko munhu a nga tivi ku fambisa ndyangu wa yena, ú ta swi kotisa ku yini ku risa kereke ya Xikwembu xana?”—1 Timotiya 3:4, 5, 12; Tito 1:6.
Wanuna la nga ni ndyangu u fanele ku tsakela ku titsona mintsako ni minkarhi yo endla swilo swa munhu hi xiyexe hikwalaho ka xiyimo xa moya xa vana va yena. Minkarhi yin’wana a nga ha boheka ku hunguta nkarhi lowu vekeriweke mintirho yin’wana leswaku a va na nkarhi lowunene wo wu heta ni vana va yena minkarhi hinkwayo. (Deuteronoma 6:6, 7) Hambi swi ri tano, a nge hundziseli xiavelo lexi a xi nyikiweke hi Xikwembu eka van’wana. Rirhandzu ra yena eka vana va yena ni leswi va swi tsakelaka ri ta tlula ku va kumela swiambalo, tintangu, ndhawu ni swakudya.
Entiyisweni i mphikamakaneta ku kurisa vana hi ku “va laya ni ku va dyondzisa ta [Yehova, NW].” Hi yona mhaka leyi vutihlamuleri byo sungula byi nga bya wanuna. Loko tatana wa Mukriste a endla ntirho wa yena kahle, xisweswo a nga languta vana va yena lava chavaka Xikwembu tanihi nkateko lowu humaka eka Yehova. A nga vula na mupisalema a ku: “Kukotisa misev̌e e v̌okweni ra nhenha, v̌ana v̌a v̌untŝha v̌a tano. Ku katekile munhu loyi, nkotloto wa yena wu teleke v̌ona.”—Psalma 127:4, 5.