Yehova U Hi Hlayisile Loko Hi Yirisiwile—Xiyenge 3

A A KU ri March 14, 1990. Hi siku rero ra nkoka, a a ndzi ri exikarhi ka lava a va ri kona loko mutirhela-mfumo wa Ntirho wa Timhaka ta Vukhongeri eBerlin Vuxa a humesa papila leri nyikeke Timbhoni ta Yehova xiyimo lexi nga enawini laha hi nkarhi wolowo a ku vuriwa Rhiphabliki ra Xidemokrati ra Jarimani kumbe Jarimani Vuxa. Hi siku rero, ndzi anakanye hi ta loko ndzi va Mbhoni naswona ndzi tsundzuke hi minkarhi yo nonon’hwa leyi hi yi tokoteke.

Exikarhi ka va-1950, loko Margarete, mutirhi-kulorhi loyi a a ri Mbhoni, a vulavula na mina ro sungula hi ta ripfumelo ra yena leri sekeriweke eBibeleni, ku xanisiwa ka Timbhoni ta Yehova eJarimani Vuxa a ku tinyike matimba swinene. Endzhakunyana ka kwalaho u tshike ntirho a ya tirha kun’wana naswona ndzi sungule ku dyondza Bibele ni Mbhoni yin’wana. Ndzi khuvuriwile hi 1956, naswona mina na Margarete hi tekane hi lembe rero. Hi hlanganyele ni Bandlha ra Lichtenberg eBerlin. A ri ri ni vahuweleri va Mfumo va kwalomu ka 60 lava a va hlanganyela entirhweni wo chumayela.

Malembe mambirhi endzhaku ka ku khuvuriwa ka mina, vatirhela-mfumo va tile ekaya ra loyi a a rhangela ebandlheni ra hina. A va lava ku n’wi khoma, kambe a a ri entirhweni eBerlin Vupela-dyambu. Ndyangu wa yena wu swi kotile ku n’wi tivisa leswaku a tshama kona, naswona endzhaku ka tin’hwetinyana wu n’wi joyinile eVupela-dyambu. Hambi leswi a a ndzi ri ni malembe ya 24 hi vukhale, ndzi nyikiwe vutihlamuleri byo tika ebandlheni. Ndza nkhensa leswi Yehova a nyikaka vutlhari ni matimba lama lavekaka yo tamela mintirho yo tano.—2 Vakorinto 4:7.

Ku Phamela Swakudya Swa Moya

Loko Khumbi ra Berlin ri akiwa hi August 1961, Timbhoni ta Yehova eVuxeni ti hambanisiwile hi ku hatlisa ni vamakwavo wa vona eVupela-dyambu. Xisweswo ku sungule nkarhi lowu hi nga tiendlela tikopi ta tibuku, hi sungula hi muchini wo thayipa ivi ku landzela michini yo hambana-hambana yo kopa. Ku sukela hi 1963, ndzi hete malembe mambirhi ndzi ri karhi ndzi aka ndhawu leyi tumbeleke ekaya ra hina yo endlela eka yona vugandliselo lebyi. Endzhaku ko tirha siku hinkwaro tanihi muhleri wa michini leyi, ndzi hete vusiku byo tala ndzi ri karhi ndzi kandziyisa tikopi ta Xihondzo xo Rindza, ndzi pfuniwa hi vamakwerhu van’wana lava nga riki vangani. Valawuri va kumisise mintirho ya vukandziyisi bya nhlengeletano ya hina, kambe Yehova u hi pfunile leswaku swakudya swa hina, hi laha a swi vuriwa ha kona, swi fika hi nkarhi.

Ku humesa tikopi leti ringanaka ta magazini wa hina a swi lava maphepha yo tala naswona ku ya kuma hi xitalo a swi nga olovi. Loko a ho tshamela ku xava maphepha yo tala, leswi a swi ta va swi koke nyingiso wa valawuri. Hikokwalaho hi kombele Timbhoni to karhi leswaku ti xava maphepha matsongo ivi ti ta na wona eka dyondzo ya ntlawa wa hina ya Bibele. Ku suka kwalaho a ma yisiwa laha a hi kandziyisa kona timagazini. Kutani Timbhoni tin’wana a ti hangalasa timagazini leti kandziyisiweke.

Tanihi leswi vatirhela-mfumo a va ndzi ehleketelela leswaku a ndzi katseka eku kandziyisiweni ka tibuku, va tshame va ndzi veke tihlo. Eku heleni ka 1965, ndzi va vone va ri karhi va ndzi landzelela hi laha ku nga tolovelekangiki naswona ndzi ehleketa leswaku a va ri ku kunguhateni ka swin’wana. Xikan’we-kan’we, va humelerile mixo wun’wana.

Ku Pona Ri Ahlamile

A ndzi ri karhi ndzi ya entirhweni hi mixo wolowo wa xixika. A a ku nga si va vurhonga, naswona a ndzi ambale ndzi helela hikwalaho ka ku titimela lokukulu. Loko ndzi ri eku fambeni, ndzi vone tinhloko ta mune etlhelo ka patu. Vavanuna volavo va jikile kutani va ndzi kongoma. Lexi ndzi chaviseke, ndzi kume va ri vatirhela-mfumo. Xana a ndzi fanele ndzi endla yini?

Gamboko leyo tala a yi suseriwe etlhelo leswaku ku va ni ndlela yo famba ha yona. Ndzi ye emahlweni. Ndzi korhamise nhloko, mahlo ya mina ma langute ehansi. Ndzi endle xikhongelo xa xihatla hi ku hlevetela. Vavanuna volavo a va ri karhi va tshinela ekusuhi. Xana va ndzi tivile? Loko hi ri karhi hi tshinelelana ivi hi hundzana endleleni leyo khuma, a ndzi swi tshembanga leswi a swi humelela. Ndzi ye emahlweni hi ku hatlisa swinene. Un’wana wa vona u huwelerile a ku: “Heyi, hi yena. Yima!”

Ndzi tsutsumile hi laha ndzi nga kota ha kona. Loko ndzi fika ekhonweni, ndzi tlule darata ya muakelani kutani ndzi nghena hi le ndzhaku ka jarata ra mina. Loko ndzi nghena endzeni ka yindlu, ndzi khiyile ndzi tlhela ndzi goga rivanti. Ndzi huwelerile ndzi ku: “Un’wana ni un’wana a a pfuke! Va fikile ku ta ndzi khoma.”

Margarete u ye ndlwini ya le hansi hi xihatla kutani a yima enyangweni. Hi nkarhinyana a a ndzi ri ekamareni ra le hansi ndzi ri karhi ndzi tshivelela xitofu. Ndzi nghenisile tirhekhodo hinkwato ta bandlha leti a ndzi ri na tona ndzi ti hisa.

Vavanuna volavo va huwelerile hi rito lerikulu va ku: “Pfula!” Pfula rivanti! Hi mina muchuchisi wa vanhu.”

Margarete u yime handle ko tshukunyuka loko ndzi ri karhi ndzi hisa swilo hinkwaswo swi va nkuma. Kutani ndzi joyine Margarete kutani ndzi n’wi pfumelela ku pfula nyangwa. Vavanuna volavo va nghene endzeni ka yindlu.

Va vutisile va ku: “Hikwalaho ka yini u tsutsumile?”

Hi nkarhinyana ku fike vatirhela-mfumo lava engetelekeke, naswona yindlu hinkwayo yi sechiwile. A ndzi khathala swinene hi ndhawu ya vutumbelo laha a ku ri ni muchini wa hina wo kandziyisa ni maphepha ya 40 000. Kambe nyangwa lowu tumbeleke wo nghena ha wona a wu kumiwanga. Hambi leswi ndzi nga konanisiwa nkarhi wo leha, Yehova u ndzi pfunile leswaku ndzi tshama ndzi rhurile. Ntokoto lowu wu hi tshinete ekusuhi ni Tata wa hina wa le matilweni la rhandzekaka ni ku hi nyika matimba leswaku hi tiyisela.

Ndzi Ri eKhotsweni Kambe Ndzi Ntshunxekile

Eku heleni ka va-1960, ndzi byeriwe ku ya vika entirhweni wa vusocha. Tanihi leswi a ndzi nga ta tirha hikwalaho ka ripfalo, ndzi sindzisiwe ku heta tin’hweti ta nkombo ndzi vekiwe tihlo ekampeni ya mahlonga. A a ku ri ni Timbhoni ta 15 ekampeni yoleyo eCottbus, edzonga-vuxa bya Berlin. Hinkwerhu ka hina a hi ri kwalaho, xivangelo xi ri vukala-tlhelo bya hina bya Vukriste. (Esaya 2:2-4; Yohane 17:16) Masiku ya hina yo tirha a ma lehile naswona ntirho a wu nonon’hwa. A hi pfuka hi 4:15 a.m. kutani hi yisiwa ehandle ka kampa ku ya tirha eswiporweni swa switimela. Hambi swi ri tano, loko ha ha pfaleriwile hi kume minkarhi yo byela van’wana hi ta Mfumo wa Yehova.

Hi xikombiso, a a hi ri ni vaprofeta vambirhi eCottbus. Siku rin’wana ndzi twe leswaku lontsongo wa kona a a tiyimisele swinene ku vulavula na mina. Xana a a lava yini? U ndzi byele swa le mbilwini ya yena hinkwaswo. Kokwa wa yena wa xisati a a ri muprofeta, naswona u kume matimba lama fanaka endzhaku ko hlaya tibuku ta yena. Hambi leswi wanuna loyi a a swi lava swinene ku tshunxeka eka matimba lawa a ma n’wi lawula, a a chava ku xupuriwa. U ririle swinene. Kambe a ndzi ta endla yini hi mhaka leyi?

Eku burisaneni ka hina, u hlamuserile leswaku vuswikoti bya yena byo vhumba vumundzuku bya hela loko a ri ni Timbhoni ta Yehova. Ndzi n’wi hlamusele leswaku ku ni mimoya yo biha, kumbe mademona ni leyinene, kumbe tintsumi to lulama. Hi ku tirhisa xikombiso xa lava veke Vakriste le Efesa wa khale, ndzi kandziyise xilaveko xo lahla swilo hinkwaswo leswi fambelanaka ni vuprofeta kumbe endlelo rin’wana ni rin’wana ra vungoma. (Mintirho 19:17-20) Ndzi n’wi byerile ndzi ku: “Kutani tihlanganise ni Timbhoni. Timbhoni ti kumeka hinkwako.”

Endzhaku ka masiku ma nga ri mangani jaha rero ri sukile ekampeni naswona a ndza ha twanga nchumu ha rona. Kambe ntokoto wa wanuna yoloye loyi a a chava naswona a a ri ni maxangu la rhandzeke ku kuma ntshunxeko wu engetele rirhandzu ra mina eka Yehova. Hina Timbhoni ta 15 a hi ri ekampeni hikwalaho ka ripfumelo ra hina, kambe a hi ntshunxekile hi ndlela ya moya. Jaha rero ri ntshunxiwile ekhotsweni, kambe a ra ha ri hlonga ra “xikwembu” lexi a xi ri chavisa. (2 Vakorinto 4:4) Hina Timbhoni hi fanele hi wu tsakela swonghasi ntshunxeko wa hina wa moya!

Ku Ringiwa Ka Vana Va Hina

A hi lavakulu ntsena lava a va fanele va yima va tiya eka ripfumelo ra vona leri sekeriweke eBibeleni kambe ni lavatsongo. Va tshikileriwile leswaku va landzula ripfumelo ra vona exikolweni ni le ntirhweni. Vana va hina hinkwavo va mune a va fanele va yimela ripfumelo ra vona.

Nkhuvo wa ku losa mujeko a a wu khomiwa exikolweni Musumbunuku wun’wana ni wun’wana. Vana a va endla nxaxamelo ejarateni, va yimbelela risimu, naswona va losa Thälmann loko mujeko wu tlakusiwa. Ernst Thälmann a a ri Mukhomunisi wa le Jarimani loyi a dlayiweke hi Manazi ya SS hi 1944. Endzhaku ka nyimpi ya vumbirhi ya misava, Thälmann u ve nghwazi eJarimani Vuxa. Hikwalaho ka ripfumelo ra hina leri sekeriweke eBibeleni ra leswaku ntirho wo kwetsima wu fanele wu kongomisiwa eka Yehova Xikwembu ntsena, mina ni nsati wa mina hi letele vana va hina leswaku va yima hi xichavo eka minkhuvo yo tano, va nga hlanganyeli.

Vana va xikolo va dyondzisiwe tinsimu ta Xikhomunisi. Mina na Margarete hi ye exikolweni laha ku nghenaka vana va hina naswona hi hlamusela leswaku ha yini a va nga ta yimbelela tinsimu to tano ta politiki. Kambe hi vule leswaku va ta tinyiketela ku dyondza tinsimu ta muxaka wun’wana. Xisweswo, ku sukela loko va ha ri vatsongo, vana va hina va dyondze ku yima va tiya naswona va hambana ni tintangha ta vona.

Ku ya eku heleni ka va-1970, nhwanyana wa hina wo sungula u lave ku ya dyondzela ntirho ehofisini. Hambi swi ri tano mudyondzi un’wana ni un’wana a a fanele a rhanga a leteriwa vusocha masiku ya 14. Tanihi leswi ripfalo ra Renate a ri nga ta n’wi pfumelela ku hlanganyela eka leswi, u yime a tiya naswona eku heteleleni u rhuliwe ndzhwalo wo kuma vuleteri byo tano.

Enkarhini wa ku dyondza ka yena, Renate u nghene etlilasini leyi a nga byeriwa ku hlanganyela eka ku titoloveta ku duvula. Thicara ri te: “Renate, na wena wa ta eka ku titoloveta ku duvula.” A a nga yi tsakeli minkaneto ya yena. U tshembisile a ku: “A wu fanelanga u duvula, u nga khathalela swiphyuphyisi.”

Madyambu wolawo, hi kanele timhaka leti tanihi ndyangu. Hi vone leswaku vukona bya Renate eku titoloveteni ku duvula a byi nga lulamanga, hambi leswi a a nga hlanganyeli hi laha ku kongomeke. Hi ku nyikiwa matimba hi bulo ra hina ni hi xikhongelo, a nga tipfumelelanga ku va a chavisiwa. Mawaku xikhutazo lexonghasi eka hina ku vona nhwanyana wa hina lontsongo a seketela misinya ya milawu leyi lulameke!

Ku Andzisa Mintirho Ya Hina Yo Chumayela eRivaleni

Loko ku kanetiwa ka ntirho wa hina ku olovisiwa eku heleni ka va-1970, mimphakelo leyikulu ya tibuku ta hina ta Vukriste yi sungule ku tisiwa yi huma hi le Vupela-dyambu. Hambi leswi lowu a a wu ri ntirho lowu nga ni khombo, vamakwerhu lava nga ni xivindzi va tinyiketele ku wu endla. Hi yi tlangele swinene mimphakelo ya tibuku leyi yi engetelekeke ni matshalatshala ya lava endleke leswaku yi kumeka. Loko nxaniso wa ha tinyike matimba hi malembe yo sungula ya ku yirisiwa, ntirho wo chumayela hi yindlu na yindlu a wu ri ntlhontlho wa xiviri. Entiyisweni, ku chava ku xupuriwa ku endle leswaku van’wana va wu tshika. Kambe hi ku famba ka nkarhi ntirho wa hina wo chumayela erivaleni wu engeteleke hi laha ku hlamarisaka. Hi va-1960, a ko va na kwalomu ka 25 wa tiphesente ntsena ta vahuweleri va Mfumo leti a ti hlanganyela eka ntirho wa yindlu na yindlu minkarhi hinkwayo. Hambi swi ri tano, nhlayo ya lava a va hlanganyela nkarhi na nkarhi eka ntirho wolowo yi tlakukile yi va 66 wa tiphesente eku heleni ka va-1980! Enkarhini wolowo valawuri va nyike nyingiso wutsongo entirhweni wa hina wo chumayela erivaleni.

Siku rin’wana makwerhu loyi a ndzi tirha na yena evutirhelini u te ni nhwanyana wa yena lontsongo. Hi ku tsakisiwa hi vukona bya nhwanyana yoloye, mukhegulu loyi hi nga vulavula na yena u hi rhambe ku nghena endlwini ya yena. U ri tlangerile rungula ra hina ra Matsalwa naswona a pfumela leswaku hi n’wi endzela nakambe. Ndzi byele nsati wa mina leswaku a tlhelela, naswona u sungule dyondzo ya le kaya ya Bibele ni wansati yoloye. Ku nga khathariseki vudyuhari bya yena ni rihanyo leri tsaneke, wansati loyi u ve makwerhu wa hina naswona u ya emahlweni a ri karhi a chivirika entirhweni wa Yehova.

Mindzulamiso Loko Ntshunxeko Wu Tshinela

Yehova u hi lunghiselele nkarhi lowu a hi ta tiphina hi ntshunxeko lowukulu. Hi xikombiso: Emahlweninyana ka ku herisiwa ka ku yirisiwa, hi tsundzuxiwe ku hundzula ndlela leyi a hi vitanana ha yona eminhlanganweni. Hikwalaho ka vuhlayiseki bya hina, a hi vitanana hi mavito manene. Vunyingi bya lava tivaneke emalembeni lama hundzeke a va nga xi tivi xivongo xa vapfumeri-kulobye. Hambi swi ri tano, eku lunghiseleleni ka ku amukela vunyingi bya lava tsakelaka eminhlanganweni ya hina, hi khutaziwe ku vitanana hi swivongo. Eka van’wana leswi swi vonake swi nga fanelanga, kambe lava landzeleke xitsundzuxo lexi endzhakunyana va endle ndzulamiso hi ku olova swinene loko hi kuma ntshunxeko wa hina.

Hi khutaziwe ni ku sungula minhlangano ya hina hi risimu. Hi ndlela leyi hi tolovelane ni tirhelo leri landzeriwaka hi mabandlha etindhawini letin’wana. Ndzulamiso wun’wana a wu khumba mpimo wa mintlawa ya hina ya dyondzo. Yi engetelekile hakatsongo-tsongo ku sukela eka vanhu va mune hi va-1950 ku ya eka nhungu. Endzhakunyana yi engeteriwe yi va ni 10 naswona eku heteleleni yi va ni 12. Ku engetela kwalaho, ku kamberiwe swiyimo ku tiyisekisa leswaku ndhawu ya minhlangano ya bandlha rin’wana ni rin’wana yi le xikarhi eka vunyingi bya Timbhoni.

Minkarhi yin’wana a hi kota ku vona vutlhari bya ndzulamiso lowu ringanyetiweke endzhaku ka loko wu endliwile. Yehova u tikombise hi minkarhi yo tala swonghasi tanihi Tatana la nga ni vutlhari ni la khathalelaka! Hakatsongo-tsongo, u hi pfunile leswaku hi fambisana ni nhlengeletano ya yena hinkwayo ya laha misaveni, naswona hi titwe hi ri xiphemu xa vumakwerhu bya misava hinkwayo bya vanhu va yena hi laha ku engetelekeke. Hakunene, Yehova Xikwembu u sirhelele vanhu va yena hi rirhandzu eka malembe hinkwawo ya kwalomu ka 40 lama va tirheke ha wona va yirisiwile eJarimani Vuxa. Vona ndlela leyi hi tsakaka ha yona sweswi leswi hi amukeriweke ximfumo!

Namuntlha, ku ni Timbhoni ta Yehova ta 22000 kumbe ku tlula laha eku sunguleni a ku vuriwa Jarimani Vuxa. I vumbhoni bya vuleteri bya vutlhari ni nkhathalelo wa rirhandzu wa Yehova Xikwembu. Nseketelo wa yena emalembeni lawa a hi yirisiwile ha wona wu komba leswaku a nga lawula xiyimo xihi na xihi. Ku nga khathariseki tlhari rihi na rihi leri kongomisiwaka eka vanhu va yena, a ri nga humeleli. Minkarhi hinkwayo Yehova u va hlayisa kahle lava n’wi tshembaka. (Esaya 54:17; Yeremia 17:7, 8)—Hi ku vula ka Horst Schleussner.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]

Horst na Margarete Schleussner emiakweni ya Sosayiti eBerlin Vuxa