Xana U Khomeke Hi Mintirho Leyi Feke Kumbe Hi Ntirho Wa Yehova?
“NDZI khomele, ndzi khomekile.” Leyi i yin’wana ya tinhlamulo leti Timbhoni ta Yehova ti hlanganaka na tona loko ti ri karhi ti chumayela mahungu lamanene ya Mfumo erivaleni. (Matewu 24:14) Naswona hambi loko va vula leswaku “ndzi khomekile” minkarhi yin’wana a hi swona leswaku va khomekile hakunene, kambe i ntiyiso leswaku vanhu vo tala va khomekile. Hakanyingi va khomiwe hi “ku vilela hi swa misava”—mintshikilelo ya ku tihanyisa, ku hakela swikweleti, ku ya ni ku vuya entirhweni, ku kurisa vana, ku hlayisa muti, movha ni swilo swin’wana.—Matewu 13:22.
Kambe, hambi loko vanhu va nga ha va va khomekile hakunene, a hi vangani lava khomekeke hi mintirho leyi pfunaka kumbe leyi bindzulaka hakunene. Hi laha ntlharhi Solomoni yi tshameke yi tsala ha kona: “Loko ŝi ri tano, munhu o kuma yini hi ku karateka hikwaku ka yena, ni ku tšhiv̌erika ka mbilu ya yena loku a tikarataka ha kona e hansi ka dyambu? Hikuv̌a masiku hikwawo ya yena, hi la’ma nga ni mahlomulo, kutani ntiro hikwawo wa yena hi lo’wu nga ni tingana; hambi byi ri v̌usiku, mbilu ya yena a yi kumi ku wisa. Leŝi, na ŝona, i v̌uhav̌a.”—Eklesiasta 2:22, 23.
Nakambe Bibele yi ri ntirho wolowo lowu nga pfuniki nchumu i “mintirho leyi feke.” (Vaheveru 9:14, NW) Xana mintirho yo tano yi lawula vutomi bya wena? Leswi swi fanele swi ku karhata swinene tanihi Mukriste, tanihi leswi Xikwembu xi nga ta “tlherisela uṅwana ni uṅwana hi ku ringana ka mitiro ya yena.” (Psalma 62:12) Naswona tanihi leswi ‘nkarhi lowu saleke wu komeke,’ hi fanele hi xiya swinene leswaku a hi heti nkarhi emintirhweni leyi feke. (1 Vakorinto 7:29) Kambe xana mintirho leyi feke i yini? Hi fanele hi yi languta njhani? Naswona hi nga tiyisekisa ku yini leswaku hi khomeke hi mintirho leyi nga ya nkoka wa xiviri?
Ku Vona Mintirho Leyi Feke
Eka Vaheveru 6:1, 2, Pawulo u tsarile: “Hikokwalaho, a hi tshikeni ku yima eka tidyondzo leto sungula ta vukriste, kutani hi kongoma eku hetisekeni. Hi nga ha tlheli hi dyondzisa nakambe hi ta masungulo, ti nga ta ku hundzuka eka mintirho leyi nga pfuniki nchumu, ni ta ku pfumela eka Xikwembu, ni dyondzo ehenhla ka ta ku tibasisa, ni ta ku tlhandleka vanhu emavoko, ni ta ku pfuka ka vafi, ni ta siku ra ku avanyisiwa ka makumu.” Xiya leswaku ‘dyondzo ya masungulo’ yi katsa ku “hundzuka eka mintirho leyi nga pfuniki nchumu.” Tanihi Vakriste, vahlayi va Pawulo ana se a va hundzukile eka mintirho yoleyo leyi feke. Njhani?
Van’wana eka lembe xidzana ro sungula, a va endla mintirho leyi feke “ya nyama,” va nga si amukela Kriste, ku nga “ku oswa, ni mikhuva ya thyaka, ni manyala, ni ku phahla swikwembu swa hava, ni xiloyiloyi,” ni swiendlo swin’wana swo biha. (Vagalatiya 5:19-21) Loko a yi nga kamberiwanga, mintirho yoleyo a yi ta va yi endle leswaku Vakriste volavo va fa emoyeni. Kambe hi musa, Vakriste volavo, va yi fularherile ndlela ya vona leyi nga ni khombo, va hundzuka naswona va ‘basisiwa.’ Xisweswo va kume xiyimo lexi tengeke eka Yehova.—1 Vakorinto 6:9-11.
Kambe, a hi Vakriste hinkwavo lava laveke ku hundzuka eka mintirho yo biha kumbe leyi thyakeke. Papila ra Pawulo a a ri kongomisiwe ngopfu-ngopfu eka vapfumeri va Vayuda, lava handle ko kanakana vo tala va vona a a va wu namarhela swinene Nawu wa Muxe va nga si n’wi amukela Kriste. Kutani ke, hi yihi mintirho leyi feke, leyi a a va fanele va hundzuka eka yona? Entiyisweni a ku na lexi hoxeke eka vona hi ku landzelela mihivahivana ni swilaveko swa Nawu mayelana ni swakudya. Xana Nawu a wu nga ‘hlawulekanga, wu lulama ni ku va lowunene’? (Varhoma 7:12) Ina, kambe eka Varhoma 10:2, 3, malunghana ni Vayuda, Pawulo u te: “Ndzi nga va mbhoni ya vona leswaku va hisekela Xikwembu, kambe va hiseka va nga ri na vutivi; hikuva leswi va nga tivangiki ku lulama loku nyikiwaka hi Xikwembu, kutani va lavaka ku lulama loku va tiendlelaka hi voxe, a va tivekanga ehansi ka ku lulama loku nyikiwaka hi Xikwembu.”
Ina, hi laha ku hoxeke Vayuda a a va pfumela leswaku hi ku namarhela swinene Nawu, va ta kota ku pona. Kambe Pawulo, u hlamusele leswaku “munhu a nga endliwi la lulameke emahlweni ka Xikwembu hi ku hlayisa Nawu, kambe ku ri ntsena hi ku pfumela eka Yesu Kriste.” (Vagalatiya 2:16) Loko nkutsulo wa Kriste wu humesiwile, mintirho ya Nawu—ku nga khathariseki leswaku yi xiximeka kumbe ku tiveka ku fikela kwihi—a yi ri mintirho leyi feke ni leyi nga pfuniki nchumu eku kumeni ka ku pona. Xisweswo Vayuda va timbilu letinene va lave tintswalo ta Xikwembu hi ku hundzuka eka mintirho yo tano leyi feke ivi va khuvuriwa leswaku va kombisa ku hundzuka ka vona.—Mintirho 2:38.
Hi dyondza yini eka leswi? Leswaku mintirho leyi feke a hi swiendlo swo biha kumbe leswi thyakeke ntsena; yi hlanganisa ntirho wihi na wihi lowu feke emoyeni, wa hava kumbe lowu nga pfuniki nchumu. Kambe xana Vakriste hinkwavo a va hundzukanga eka mintirho yo tano leyi feke va nga si khuvuriwa? I ntiyiso, kambe Vakriste van’wana eka lembe xidzana ro sungula endzhakunyana va wele eka ku tikhoma loku thyakeke. (1 Vakorinto 5:1) Naswona exikarhi ka Vakriste va Vayuda, a ku ri na mukhuva wo tlhelela eka mintirho leyi feke ya Nawu wa Muxe. Pawulo u boheke ku tsundzuxa vanhu vo tano leswaku va nga tlheleli eka mintirho leyi feke.—Vagalatiya 4:21; 5:1.
Ku Tivonela Eka Mintirho Leyi Feke
Xisweswo vanhu va Yehova namuntlha va fanele va tivonela leswaku va nga weli entlhan’wini wa mintirho leyi feke. Matlhelo hinkwawo hi hlaseriwa hi mintshikilelo yo lahla mahanyelo lamanene, hi nga tshembeki ni ku nghenela ku tikhoma ko biha ka rimbewu. Lexi khomisaka gome, magidi ya Vakriste lembe na lembe va hluriwa hi mintshikelelo leyi, naswona loko va nga hundzuki va susiwa ebandlheni ra Vukriste. Kutani ke, sweswi Mukriste u fanele a yingisa xitsundzuxo xa Pawulo lexi kumekaka eka Vaefesa 4:22-24, ku tlula rini na rini: “Hikokwalaho, tshikani mahanyelo ya n’wina ya khale, mi hluvula munhu wa khale loyi a a onhiwa hi mhaka ya ku navela ka yena loku kanganyisaka. Mimoya ya n’wina ni miehleketo ya n’wina a swi hundzuke swi va leswintshwa. Ambalani munhu lontshwa la vumbiweke hi xifaniso xa Xikwembu, la tikombaka hi ku lulama ka yena ni ku hlawuleka loku nga ni ntiyiso.”
Kavula, Vaefesa lava Pawulo a va tsaleleke ana se a va n’wi ambarile munhu lontshwa hi mpimo wo karhi. Kambe Pawulo u va pfune ku vona leswaku ku endla tano a ku ri mhaka leyi hambetaka! Loko Vakriste va nga lwi hi matimba, va nga ha tlhelela emintirhweni leyi feke hi ku navela loku xisaka loku hambetaka ni loku onhaka. Swi tano ni le ka hina namuntlha. Minkarhi hinkwayo hi fanele hi lwela ku ambala vumunhu lebyintshwa, hi nga byi pfumeleli leswaku byi thyakisiwa hi swivati leswi hi swi kumeke eka vutomi bya hina bya khale. Hi papalata—hi venga—xivumbeko xihi na xihi xa mintirho yo biha ya nyama. Mupisalema wa khutaza, “ṅwina la’mi ranḍaka Yehova, v̌engani le’ŝo biha!”—Psalma 97:10.
Lexi tsakisaka, vanhu vo tala va Yehova namuntlha va xi amukerile xitsundzuxo lexi naswona va tshama va ri lava baseke emahanyelweni ya vona. Kambe, van’wana va hambukisiwe hi mintirho leyi nga hoxangiki hi ku kongoma, kambe yi ri ya hava ni leyi nga pfuniki nchumu nikatsongo. Hi xikombiso, van’wana va katseke swinene eka makungu yo endla mali kumbe ku hlengeleta swilo leswi vonakalaka. Kambe Bibele ya tsundzuxa: “Kambe lava navelaka rifuwo, va wela endzingweni, emintlhan’wini ya ku navela leswo tala leswi nga pfuniki nchumu, ku nga ku navela loku ku dlayisaka vanhu, ni ku va peta ekhombyeni ni le ku loveni.” (1 Timotiya 6:9) Eka van’wana, dyondzo ya misava yi tikombe yi ri ntlhamu. I ntiyiso, mpimo wo karhi wa dyondzo ya tiko wa laveka leswaku munhu a kuma ntirho. Kambe loko va ri karhi va hlongorisa dyondzo ya le henhla ya misava leyi dyaka nkarhi, van’wana va tivavisile emoyeni.
Ina, mintirho yo tala yi nga ha va yi nga ri ya thyaka hi yoxe. Kambe hambi swi ri tano yi nga va yi file loko yi nga engeteli nchumu evuton’wini bya hina sweswi kumbe ku hi endla hi kuma tintswalo ta Yehova Xikwembu. Mintirho yo tano yi heta nkarhi ni matimba kasi a yi na mimpfuno ya moya, hambi ku ri ku phyuphya loku nga heriki.—Ringanisa Eklesiasta 2:11.
Handle ko kanakana u tikarhatela ku khomeka hi mintirho leyi vuyerisaka ya moya. Kambe, swa pfuna ku hamba u tikambisisa. Nkarhi na nkarhi, u nga ha tivutisa swivutiso swo tanihi leswi: ‘Xana ntirho wa mina wa nsimu ni ku hlanganyela minhlangano swa kavanyeteka hi leswi ndzi sunguleke ntirho wo tihanyisa lowu nga riki xilaveko lexikulu?’ ‘Xana ndzi ni nkarhi wo tala wa ku tihungasa kambe ndzi va ni nkarhi wutsongo wa dyondzo ya munhu hi xiyexe kumbe ya ndyangu?’ ‘Xana ndzi heta nkarhi ni matimba yo tala ndzi hlengeleta rifuwo kambe ndzi tsandzeka ku khathalela lava pfumalaka ebandlheni, tanihi vavabyi ni lava dyuhaleke?’ Tinhlamulo ta swivutiso leswi ti nga ha paluxa xilaveko xa leswaku u rhangisa swinene mintirho ya moya.
Tshama U Khomekile eNtirhweni Wa Yehova
Hi laha 1 Vakorinto 15:58 yi vulaka ha kona, ku na ‘swo tala swo swi endla entirhweni wa Hosi.’ Xo sungula i ku chumayela hi ta Mfumo ni ntirho wo endla vadyondzisiwa. Eka 2 Timotiya 4:5, Pawulo u tsundzuxile: “Endla ku chumayela Mahungu Lamanene ku va ntirho-vutomi wa wena, u tirha hi ku tinyiketela.” (Jerusalem Bible) Vakulu ni malandza ya vutirheli va ni swo tala swo swi endla leswaku va khathalela swilaveko swa ntlhambi. (1 Timotiya 3:1, 5, 13; 1 Petro 5:2) Tinhloko ta mindyangu—leti to tala ta tona ti nga vatswari lava nga voxe—na tona ti na vutihlamuleri byo tala byo langutela mindyangu ya tona ni ku pfuna vana va tona leswaku va kurisa vuxaka bya vona ni Xikwembu. Ntirho wo tano wu nga ha karharisa ni ku tika, nkarhi wun’wana. Kambe mintirho leyi a yi fanga, yi tisa ku aneriseka ka xiviri!
Xiphiqo hi lexi: Xana munhu u wu kumisa ku yini nkarhi wo endla mintirho leyi hinkwayo ya nkoka? Ku tilaya ni ku hleleka ka munhu hi yexe swa laveka. Eka 1 Vakorinto 9:26, 27, Pawulo u tsarile: “Hikokwalaho, mina a ndzi tsutsumi muhula-hula; a ndzi bi xibakela tanihi munhu la baka moya ntsena; kambe ndzi xanisa miri wa mina, ndzi wu endla hlonga, leswaku ndzi nga kumeki ndzi ri la tsandzekaka, endzhaku ka loko mina ndzi ta va ndzi dyondzisile van’wana.” Ndlela yin’wana yo tirhisa nsinya wa nawu wa tsalwa leri ku ta va ku hamba u kambela xiyimiso xa wena hi wexe ni mahanyelo ya wena. U ta kuma leswaku swi tele swilo leswi nga pfuniki nchumu leswi u nga swi susaka leswi hetaka nkarhi ni matimba ya wena.
Hi xikombiso, xana nkarhi ni matimba ya wena yo tala swi hetiwa hi ku languta TV, ku tlanga, ku hlaya tibuku ta misava kumbe eka ku titsakisa ko karhi? Hi ku ya hi xihloko xin’wana lexi nga eka The New York Times, vanhu lavakulu le United States va heta “tiawara to tlula 30 hi vhiki” va langute TV. Hakunene nkarhi wo tano wu nga tirhiseriwa swin’wana leswinene! Nsati wa mulanguteri un’wana wa xifundza wa vika: “Ndzi suse hinkwaswo swilo leswi dyaka nkarhi, swo tanihi ku hlalela thelevhixini.” Vuyelo byi ve byihi? U swi kotile ku hlaya encyclopedia ya Bibele ya tivholumo timbirhi ya Insight on the Scriptures hinkwayo!
Na wena u nga ha xiya leswaku u nga ma olovisisa ku yini mahanyelo ya wena. Solomoni u te: “V̌urongo bya munhu l’a tiraka bya nanḍiha, hambi a dya ngopfu, hambi a dya ŝiṭanana; kambe ku šura ka mufuwi a ku ṅwi nyiki v̌urongo.” (Eklesiasta 5:12) Xana nkarhi ni matimba ya wena yo tala swi hetiwa eku hlengeleteni ka rifuwo leri nga riki ra nkoka? Phela, loko hi va ni swilo swo tala, hi ta va ni swilo swo tala swo swi hlayisa, swo swi endlela ndzindza-khombo, hi swi lunghisa ni ku swi sirhelela. Xana swi nga ha ku pfuna ku hunguta swin’wana swa swilo swa wena?
Ku va ni xiyimiso lexinene i yin’wana ya tindlela to tirhisa nkarhi wa wena kahle. Xiyimiso xo tano xi fanele xi katsa xilaveko xa munhu xa ku wisa kumbe ku tlanga. Kambe u fanele u rhangisa swilaveko swa moya. Ku fanele ku vekeriwa etlhelo nkarhi wo ya eminhlanganweni hinkwayo ya bandlha nkarhi hinkwawo. Nakambe u fanele u kunguhata leswaku hi wahi masiku kumbe madyambu lawa u nga ma tirhiselaka ntirho wo vula evhangeli. Hi ku kunguhata kahle, u nga ha swi kota ni ku andzisa ntirho wa wena wa nsimu, kumbe xana u tirha tanihi phayona ra nkarhinyana hi minkarhi yin’wana. Kambe, tiyiseka leswaku u endla xiyimiso xa dyondzo ya wena hi wexe ni ya ndyangu, ku katsa ni ku lunghiselela swinene minhlangano. Hi ku va la lunghiseleleke, a wu nge vuyeriwi ntsena eminhlanganweni kambe u ta swi kota ku ‘kombisa rirhandzu ni mintirho leyinene’ hi tinhlamulo ta wena.—Vaheveru 10:24.
Ku kuma nkarhi wo dyondza swi nga lava ku titsona swo karhi. Hi xikombiso, mindyangu ya Bethele emisaveni hinkwayo yi pfuka ni mixo yi burisana hi ndzimana ya siku. Xana swi nga koteka leswaku wena u xava nkarhi wutsongo mixo wun’wana ni wun’wana u endla dyondzo ya wena hi wexe? Mupisalema u te: “Nḍi rangela v̌uronga, nḍi huwelela! Nḍi ri kari nḍi langutela ku ṭhembisa ka wena.” (Psalma 119:147) Kavula, ku pfuka ni mixo swi ta lava ku endla xiyimiso xa nkarhi lowunene wo ya eku etleleni leswaku u ta sungula siku leri tlhandlamaka u ri na matimba naswona u wisile.
Mimpfuno Ya Ku Khomeka Hi Ntirho Wa Yehova
Ku va ‘ni swo tala swo swi endla entirhweni wa Hosi’ swi lava ku kunguhata, ku tilaya ni ku tinyiketela. Kambe u ta kuma mimpfuno leyikulu hi ku endla tano. Kutani ke, tshama u khomekile hi ntirho wa Yehova, hayi hi mintirho leyi feke kumbe ya hava leyi tisaka vuhava ntsena ni mahlomulo. Hikuva u kombisa ripfumelo ra wena hi mintirho yoleyo ivi u kuma ku amukeriwa hi Xikwembu naswona eku heteleleni, u kuma hakelo ya vutomi lebyi nga heriki!
[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]
Ku endla xiyimiso lexinene swi pfuna Mukriste leswaku a tirhisa nkarhi wa yena hi vutlhari swinene