Dyondzo Ya Xikwembu Ya Hlula

“Mahlo ya n’wina ma ta va mahlo lama vonaka Muleteri wa n’wina Lonkulu. Naswona tindleve ta n’wina ti ta twa rito endzhaku ka n’wina ri ku: ‘Ndlela hi leyi. Fambani ha yona.’”—ESAYA 30:20, 21, NW.

1. Ha yini swi fanerile leswaku vuleteri bya Yehovha byi vitaniwa dyondzo ya Xikwembu?

YEHOVHA XIKWEMBU i Xihlovo xa dyondzo leyi nga emahlweni swinene ku tlula yihi na yihi leyi munhu a nga yi dyondzaka. Loko hi n’wi yingisa loko a vulavula, ngopfu-ngopfu hi ku tirhisa Rito rakwe ro Kwetsima, u ta va Muleteri wa hina Lonkulu. (Esaya 30:20) Tsalwa ra Bibele ya Xiheveru ri tlhela ri n’wi vula “Loyi a nga ni Vukwembu.” (Pisalema 50:1, NW) Hikwalaho, ku letela ka Yehovha i dyondzo ya Xikwembu.

2. Ha yini ku ri ntiyiso leswaku Xikwembu hi xona ntsena lexi tlhariheke?

² Misava ya tinyungubyisa hi swivandla swa yona swo tala swa dyondzo, kambe a xi kona ni xin’we xa swona lexi dyondzisaka dyondzo ya Xikwembu. Phela vutlharhi hinkwabyo bya misava lebyi vanhu va byi hlengeleteke emalembeni lawa hinkwawo, a byi vuli nchumu loko byi ringanisiwa ni dyondzo ya Xikwembu leyi sekeriweke evutlharhini bya Yehovha lebyi nga pimekiki. Varhoma 16:27 yi vula leswaku Xikwembu hi xona ntsena xi tlhariheke, naswona leswi i ntiyiso tanihi leswi Yehovha a nga yena ntsena la nga ni vutlharhi lebyi heleleke.

3. Ha yini Yesu Kreste ku ri mudyondzisi lonkulu eka hinkwavo lava tshameke va va kona laha misaveni?

³ N’wana wa Xikwembu, Yesu Kreste, i xikombiso xa vutlharhi naswona i mudyondzisi lonkulu ku tlula hinkwavo lava tshameke va va kona emisaveni. A swi hlamarisi! Yehovha a a ri Mudyondzisi wakwe hi malembe yo tala ematilweni. Kahle-kahle, dyondzo ya Xikwembu yi sungule loko Xikwembu xi sungula ku letela xivumbiwa xa xona xo rhanga, N’wana wa xona la tswariweke a ri swakwe. Hikwalaho, Yesu u swi kotile ku vula a ku: “Ndzi vula swilo leswi hilaha Tatana a ndzi dyondziseke hakona.” (Yohane 8:28; Swivuriso 8:22, 30) Marito ya Kreste hi xiviri, lama tsariweke eBibeleni, ma engetela swo tala eka vutivi bya hina bya dyondzo ya Xikwembu. Hi ku dyondzisa leswi Yesu a swi dyondziseke, Vakreste lava totiweke va yingisa Muleteri wa vona Lonkulu, loyi ku rhandza ka yena ku nga leswaku ‘vutlharhi lebyo hambana-hambana bya Xikwembu’ byi tivisiwa van’wana hi ku tirhisa vandlha.—Vaefesa 3:10, 11; 5:1; Luka 6:40.

Torha Ra Vutlharhi

4. Ku hlamuseriwe yini malunghana ni vuswikoti bya byongo?

⁴ Leswaku hi kuma vutlharhi lebyi phameriwaka hi dyondzo ya Xikwembu, swi lava hi chivirikela ku tirhisa matimba ya hina ya ku ehleketa, lawa hi ma nyikiweke hi Xikwembu. Leswi swa koteka, hikuva byongo bya munhu byi ni vutshila lebyikulu. Buku leyi nge The Incredible Machine yi ri: “Hambi ku ri tikhompyutara leti rharhanganeke swinene leti hi nga ti anakanyaka a hi nchumu loko ti pimanisiwa ni ku rharhangana ni ku cinca-cinca loku nga pimekiki ka byongo bya munhu—timfanelo leti endlekaka hikwalaho ka fambiselo ra swikombiso swa tikhemikhali ta gezi leri rharhanganeke ni leri pfumelelanaka ni swiyimo. . . . Swirhwala-marungula swa timiliyoni leswi tsayitelaka ebyongweni bya wena nkarhi wihi na wihi swi rhwele ndzhwalo lowu nga pimekiki wa marungula. Swi tisa marungula mayelana ni swiyimo swa miri wa wena swa le ndzeni ni swa le handle: malunghana ni vusindza lebyi nga exikunwanini xa wena, kumbe ku nun’hwela ka kofi, kumbe marito yo hlekisa ya munghana wa wena. Loko swirhwala-marungula swin’wana swi hundzisa marungula ni ku ma hlela, swi humesa mintlhaveko yo karhi, ku tsundzuka, mianakanyo kumbe makungu lama yisaka eka xiboho. Hi xihatla, swirhwala-marungula swa le byongweni bya wena swi byela swirho swin’wana swa miri wa wena leswi swi faneleke ku swi endla: ku tshuka-tshukisa xikunwana xa wena, ku nwa kofi, ku hleka, kumbe ku nyikela nhlamuselo ya vutlharhi. Hi nkarhi lowu fanaka byongo bya wena nakambe byi kongomisa ku hefemula ka wena, ku basisa ngati, mahiselo ni swilaveko swin’wana swa nkoka leswi u nga swi xiyiki. Byi rhumela swileriso leswi endlaka leswaku miri wa wena wu tshamiseka ku nga khathariseki ku cinca-cinca loku hambetaka ka mbango lowu u nga eka wona. Nakambe byi lunghiselela swilaveko swa nkarhi lowu taka.”—Tluka 326.

5. Vutlharhi i yini hi ku ya hi Matsalwa?

⁵ Hambi leswi byongo bya munhu handle ko kanakana byi nga ni vutshila lebyi hlamarisaka, xana hi nga yi tirhisa njhani miehleketo hi ndlela leyinene? Leswi a swi lavi hi tinghenisa etidyondzweni to tika ta ririmi, matimu, sayense, kumbe tidyondzo leti kambisisaka vukhongeri. Hi fanele ngopfu-ngopfu hi tirhisa matimba ya hina yo ehleketa leswaku hi kuma dyondzo ya Xikwembu. Hi yona ntsena yi nyikaka vutlharhi bya ntiyiso. Kambe xana vutlharhi bya ntiyiso i yini? Hi tlhelo ra Matsalwa, rito vutlharhi ri vula ngopfu swiboho leswi hlutekeke leswi sekeriweke eka vutivi lebyi kongomeke ni ku twisisa ka ntiyiso. Vutlharhi byi hi pfuna ku tirhisa vutivi ni ku twisisa hi ndlela leyi humelelaka, leswaku hi lulamisa swiphiqo, ku papalata kumbe ku sivela makhombo, ku pfuna van’wana, ni ku fikelela swikongomelo swa hina. Lexi tsakisaka, Bibele yi hambanisa vutlharhi ni vuphukuphuku kun’we ni vuphunta—ku nga mikhuva leyi hi faneleke ku yi papalata hakunene.—Deteronoma 32:6; Swivuriso 11:29; Eklesiasta 6:8.

Buku-mpfuno Leyikulu Ya Yehovha

6. Loko hi ta kombisa vutlharhi bya ntiyiso, i yini leswi hi faneleke ku swi tirhisa hi ndlela leyinene?

⁶ Hi rhendzeriwe hi vutlharhi byo tala bya misava. (1 Vakorinto 3:18, 19) Phela misava leyi yi tele hi swikolo ni tilayiburari leti nga ni timiliyoni ta tibuku! To tala ta tona i tibuku-mpfuno leti dyondzisaka ririmi, tinhlayo, sayense, ni tidyondzo tin’wana leti nyikaka vutivi. Kambe Muleteri Lonkulu u hi nyike Buku-mpfuno leyi ti tlulaka ekule hinkwato—ku nga Rito rakwe leri huhuteriweke, Bibele. (2 Timotiya 3:16, 17) Yi vula ntiyiso loko yi khumba timhaka to tanihi matimu, ntivo-misava ni ntivo-swimilana, kun’we ni loko yi vhumbha swilo swa nkarhi lowu taka. Tlhandla-kambirhi, yi hi pfuna ku hanya vutomi byo tsakisa swinene ni lebyi humelelaka swinene sweswi. Kunene, tanihi leswi swichudeni exikolweni xa misava swi fanelaka ku tirhisa tibuku ta swona, na hina hi fanele hi yi tiva kahle Buku-mpfuno leyikulu ya Xikwembu hi tlhela hi yi tirhisa, loko hi ta kota ku kombisa vutlharhi bya ntiyiso tanihi lava “dyondzisiwa[ka] hi Xikwembu.”—Yohane 6:45.

7. Ha yini u nga vulaka leswaku ku tiva leswi tameriweke hi Bibele ntsena a swi enelanga?

⁷ Kambe vutlharhi bya ku tiva Bibele a byi fani ni vutlharhi bya ntiyiso swin’we ni ku fambisana ni dyondzo ya Xikwembu. Hi xikombiso: Hi lembe xidzana ra vu-17 C.E., wanuna wa Mukhatoliki loyi a va ku i Cornelius van der Steen u lave ku va Mujesuit, kambe va n’wi alerile hikuva a a kome ngopfu. Manfred Barthel u vula leswi landzelaka ebukwini yakwe leyi nge The Jesuits—History & Legend of the Society of Jesus: “Komiti yi tivise van der Steen leswaku a yi tiyimisele ku tshika ku languta ku leha ka munhu, kambe lexi yena a a fanele a xi endla, i ku dyondza ku va rungulela Bibele hinkwayo hi nhloko. A swi nga ta kala swi laveka leswaku mhaka leyi yi hlamuseriwa loko van der Steen a a lo ala xikombelo lexi xa vutitivi.” Vona matshalatshala yonghasi lawa a ma endleke leswaku a tiva Bibele hinkwayo hi nhloko! Kambe entiyisweni ku twisisa Rito ra Xikwembu i swa nkoka swinene ku ri ni ku ri tiva hi nhloko.

8. I yini lexi nga ta hi pfuna ku vuyeriwa hi dyondzo ya Xikwembu hi ku kombisa vutlharhi bya ntiyiso?

⁸ Leswaku hi pfuniwa swinene hi dyondzo ya Xikwembu, ni leswaku hi kombisa vutlharhi bya ntiyiso, hi fanele hi va ni vutivi lebyi kongomeke bya Matsalwa. Nakambe hi fanele hi kongomisiwa hi moya wo kwetsima wa Yehovha, kumbe matimba lama tirhaka. Leswi swi ta hi pfuna ku dyondza mintiyiso yo enta, “swihundla leswi enteke swa Xikwembu.” (1 Vakorinto 2:10) Hikwalaho, a hi chivirikeleni ku dyondza Buku-mpfuno leyikulu ya Yehovha, ni ku khongelela ku kongomisiwa hi moya wakwe wo kwetsima. Hi ku pfumelelana na Swivuriso 2:1-6, a hi yingiseni vutlharhi, hi yingisa ku twisisa ni ku ku lavisisa. Hi fanele hi endla leswi wonge hi loko hi handzisisa xuma lexi fihliweke, hikuva hi yona ntsena ndlela yo ‘twisisa ku chava Yehovha ni ku kuma vutivi bya xiviri bya Xikwembu.’ Ku xiya ku hlula ni mimpfuno yin’wana ya dyondzo ya Xikwembu swi ta kurisa ku tlangela ka hina vutlharhi lebyi humaka eka xona.

Ku Twisisa Loku Yaka eMahlweni

9, 10. Xikwembu xi te yini, hi laha swi tsariweke ha kona eka Genesa 3:15, naswona hi kwihi ku twisisa loku pakanisaka ka marito wolawo?

⁹ Dyondzo ya Xikwembu yi hlula hi ku phamela vanhu va Yehovha ku twisisa ka Matsalwa loku yaka emahlweni. Hi xikombiso, hi dyondze leswaku a ku ri Sathana Diyavulosi loyi a vulavuleke hi ku tirhisa nyoka le Edeni, a hemba, a ku Xikwembu xi ni mavunwa loko xi ku hakelo ya ku dya mbhandzu lowu yirisiweke i rifu. Kambe ha swi vona leswaku ku ka va nga yingisanga Yehovha Xikwembu swi tise rifu evanhwini. (Genesa 3:1-6; Varhoma 5:12) Kambe, Xikwembu xi nyike vanhu ntshembo loko xi byele nyoka, kumbe Sathana, xi ku: “Ndzi ta veka ku vengana exikarhi ka wena ni wansati, ni le xikarhi ka mbewu ya wena ni mbewu ya wansati. Ú ta ku faya nhloko kutani u ta n’wi luma xirhendze.”—Genesa 3:15, NW.

¹⁰ Marito lawa ma ve ni xihundla lexi paluxiweke hakatsongo-tsongo hi dyondzo ya Xikwembu. Yehovha u dyondzise vanhu vakwe leswaku nhlokomhaka-nkulu ya Bibele i ku lweriwa ka vuhosi byakwe hi Mbewu leyi humaka eka Abrahama na Davhida, leyi nga ni mfanelo yo fuma eMfun’weni. (Genesa 22:15-18; 2 Samuwele 7:12, 13; Ezekiyele 21:30-32) Muleteri wa hina Lonkulu u hi dyondzise leswaku Yesu Kreste i Mbewu yo sungula ya “wansati,” nhlengeletano ya Xikwembu ya vuako hinkwabyo. (Vagalatiya 3:16) Ku nga khathariseki miringo hinkwayo leyi Sathana a n’wi tiseleke yona, Yesu u hlayise vutshembeki—ku yisa eku feni, ku nga ku lumiwa ka Mbewu exirhendzeni. Nakambe hi dyondze leswaku vadyandzhaka va Mfumo va 144 000 lava humaka exikarhi ka vanhu va ta hlanganyela na Kreste eku phyandlaseni ka nhloko ya Sathana, “nyoka [ya] khale.” (Nhlavutelo 14:1-4; 20:2; Varhoma 16:20; Vagalatiya 3:29; Vaefesa 3:4-6) Hi byi tlangela swonghasi vutivi byo tano bya Rito ra Xikwembu!

Ku Nghena Eku Vonakaleni Loku Hlamarisaka Ka Xikwembu

11. Ha yini ku nga vuriwaka leswaku dyondzo ya Xikwembu ya hlula hi ku nghenisa vanhu eku vonakaleni ka moya?

¹¹ Dyondzo ya Xikwembu yi hlula hi ku tisa vanhu eku vonakaleni ka moya. Vakreste lava totiweke va swi vonile sweswo hi ku hetiseka ka 1 Petro 2:9, leyi nge: “Mi rixaka leri hlawuriweke, mi vaprista va Hosi, mi tiko leri hlawulekeke, vanhu lava nga va Xikwembu hi xiviri, leswaku mi ta kota ku twarisa mintirho leyo saseka ya loyi a mi vitaneke ku huma emunyameni, mi ta nghena eku vonakaleni ka yena loku hlamarisaka.” Namuntlha ku vonakala loku tisiwaka hi Xikwembu ku tlhela ku kumiwa hi “ntshungu lowukulu” lowu nga ta hanya hi masiku emisaveni ya paradeyisi. (Nhlavutelo 7:9; Luka 23:43, NW) Loko Xikwembu xi ri karhi xi dyondzisa vanhu va xona, Swivuriso 4:18 ya hetiseka: “Ndlela ya la’v̌o lulama yi kotisa ku v̌onakala, ku hatima ka kona ku engeteleka ku fikela nhlekanhi lo’wukulu.” Dyondzo leyi yi yaka emahlweni yi lulamisa ku twisisa ka hina dyondzo ya Xikwembu, ku fana ni loko swichudeni swi endla nhluvuko hikwalaho ka mpfuno lowunene wa mudyondzisi loko swi dyondza ririmi, matimu kumbe dyondzo yin’wana.

12, 13. Hi tihi tidyondzo leti nga ni khombo leti dyondzo ya Xikwembu yi sirheleleke vanhu va Yehovha eka tona?

¹² Ndlela yin’wana leyi dyondzo ya Xikwembu yi hlulaka ha yona hi leswi yi sirhelelaka vadyondzi va yona eka “tidyondzo ta mademona.” (1 Timotiya 4:1) Hi hala tlhelo, languta Vujagana! Le ndzhaku hi 1878, mufundhisi lonkulu wa Rhoma Khatoliki, John Henry Newman, u tsarile a ku: “Hi ku va ni ntshembo wa leswaku matimba ya Vukreste ma nga sivela ku ngheniwa hi vubihi, ni leswaku ma nga hundzula mikhuva yo biha ya ku gandzela mademona yi tirhiseriwa evhangeli, . . . varhangeri va Kereke a va swi lungherile ku sukela khale, leswaku loko swi koteka, va amukela kumbe va tekelela, kumbe ku seketela mihivahivana ni mikhuva leyi a yi ri kona ya vanhu, swin’we ni filosofi ya lavo dyondzeka.” Newman u ye emahlweni a ku swilo swo fana ni mati lama khongeleriweke, tinguvu ta vufundhisi, ni swifaniso, “hinkwaswo swi sunguriwe hi vuhedeni, kutani swi kwetsimisiwa loko swi amukeriwa eKerekeni.” Vanhu va Xikwembu va swi tlangela hakunene leswi dyondzo ya Xikwembu yi va sirhelelaka eka vugwinehi byo tano. Yi hlula swivumbeko hinkwaswo swa vudemona.—Mintirho 19:20.

¹³ Dyondzo ya Xikwembu yi hlula dyondzo leyi hoxeke ya vukhongeri hi tindlela hinkwato. Hi xikombiso, tanihi leswi hi dyondzisiwaka hi Xikwembu, a hi pfumeli eka Vunharhu-un’we, kambe hi pfumela leswaku Yehovha hi La-nge-henhla-henhla, Yesu i N’wana wa yena, naswona moya wo kwetsima i matimba lama tirhaka ya Xikwembu. Ndzilo wa tihele a hi wu chavi, hikuva ha swi tiva leswaku tihele leti Bibele yi vulavulaka ha tona i sirha ra munhu leri tiviwaka hi mani na mani. Naswona, hambi loko vanhu va vukhongeri bya mavunwa va ku moya-xiviri wa munhu a wu fi, ha swi tiva leswaku vafi a va twi nchumu nikatsongo. Hi nga xaxameta mintiyiso yo tala leyi kumekaka hi ku dyondzisiwa hi Xikwembu. I nkateko lowukulu swonghasi ku ntshunxiwa evukhumbini bya moya bya Babilona Lonkulu, mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa!—Yohane 8:31, 32; Nhlavutelo 18:2, 4, 5.

14. Ha yini malandza ya Xikwembu ma nga hambetaka ma famba eku vonakaleni ka moya?

¹⁴ Leswi dyondzo ya Xikwembu yi hlulaka miehleketo leyi hoxeke ya vukhongeri, yi pfuna malandza ya Xikwembu ku famba eku vonakaleni ka moya. Kahle-kahle, va twa rito endzhaku ka vona ri va byela ri ku: “Ndlela hi leyi, fambani ha yona.” (Esaya 30:21) Dyondzo ya Xikwembu nakambe yi sirhelela malandza ya xona eka mianakanyo ya mavunwa. Loko “vaapostola va mavunwa” va vanga mpfilumpfilu evandlheni ra Korinto, muapostola Pawulo u tsarile a ku: “Matlhari lawa hi lwaka ha wona, a hi lama tirhisiwaka hi vanhu, kambe hi matimba ya Xikwembu ma ni ntamu wo hirimuxa makhokholo. Hi hlanhla makungu ya vunwa, hi mbundzumuxa ni swihingakanyo hinkwaswo swa lava tikurisaka, va sivela vanhu ku tiva Xikwembu. Hi koka mianakanyo hinkwayo hi yi endla leswaku yi yingisa Kriste.” (2 Vakorinto 10:4, 5; 11:13-15) Miehleketo leyi hambaneke ni dyondzo ya Xikwembu yi hlanhliwa hi ndzetelo lowu nyikeriwaka hi moya wo rhula evandlheni, ni hi ku chumayela mahungu lamanene eka lava nga ehandle.—2 Timotiya 2:24-26.

Ku Gandzela Hi Moya Ni Ntiyiso

15, 16. Swi vula yini ku gandzela Yehovha hi moya ni ntiyiso?

¹⁵ Loko ntirho wa ku chumayela hi Mfumo wu ri karhi wu ya emahlweni, dyondzo ya Xikwembu ya hlula hi ku kombisa lava titsongahataka ndlela yo gandzela Xikwembu “hi moya ni ntiyiso.” Exihlobyeni xa Yakobo lexi a xi ri ekusuhi ni muti wa Sikari, Yesu u byele wansati wa Musamariya leswaku a nga n’wi nyika mati lama nyikaka vutomi lebyi nga heriki. Loko a vulavula hi Vasamariya, u engetele a ku: “N’wina mi gandzela lexi mi nga xi tiviki . . . Nkarhi wa ta, ni sweswi wu tile, lowu vagandzeri va xiviri va nga ta gandzela Tatana hi moya ni ntiyiso, hikuva Tatana ú lava vagandzeri lavo tano.” (Yohane 4:7-15, 21-23) Kutani Yesu u titivise leswaku hi yena Mesiya.

¹⁶ Kambe xana Xikwembu hi nga xi gandzela njhani hi moya? Hi ku nyikela vugandzeri lebyi tengeke lebyi humaka etimbilwini leti tlangelaka, leti teleke hi ku rhandza Xikwembu loku vangiwaka hi vutivi lebyi kongomeke bya Rito ra xona. Hi nga gandzela Yehovha hi ntiyiso hi ku fularhela mavunwa ya vukhongeri, hi endla ku rhandza ka yena, hi laha swi hlavuteriweke ha kona eka Buku-mpfuno yakwe leyikulu.

Ku Hlula Miringo Ni Misava

17. U nga swi kombisa njhani leswaku dyondzo ya Xikwembu yi pfune malandza ya Yehovha ku langutana ni miringo?

¹⁷ Loko vanhu va Xikwembu va langutana ni miringo, dyondzo ya Xikwembu ya hlula minkarhi hinkwayo. Xiya leswi: Loko ku sungula Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava hi September 1939, malandza ya Yehovha a ma fanele ku twisisa Buku-mpfuno yakwe hi ndlela yo hlawuleka. Lexi nga pfuna ngopfu i xihloko xa The Watchtower ya November 1, 1939, lexi xi yi andlaleke kahle dyondzo ya Xikwembu emhakeni ya vukala-tlhelo bya Vukreste. (Yohane 17:16) Hi ku fanana, eku sunguleni ka 1960, swihloko swa Xihondzo xo Rindza malunghana ni ku titsongahata loku hikiweke eka ‘valawuri lava tlakukeke’ va hulumendhe swi pfune vanhu va Xikwembu ku pfumelelana ni dyondzo ya Xikwembu loko va karhatiwa hi xiyimo xa tiko.—Varhoma 13:1-7; Mintirho 5:29.

18. Lava a va tivitana Vakreste eka lembe xidzana ra vumbirhi ni ra vunharhu C.E. a va ku languta njhani ku tihungasa hi swilo swa manyala, naswona dyondzo ya Xikwembu yi nyikela mpfuno wihi emhakeni yoleyo namuntlha?

¹⁸ Dyondzo ya Xikwembu yi hi pfuna ku hlula miringo, yo tanihi swirimbana swo rhandza ku tihungasa hi swilo swa manyala. Xiya leswi vuriweke hi lava a va tivula Vakreste eka lembe xidzana ra vumbirhi ni ra vunharhu ra Nguva ya hina leyi Tolovelekeke. Tertullian u tsarile: “Loko ku ri rihuhe ra serekisi, vuhunguki bya minkombiso ni vuharhi bya le swivandleni swa mintlango, a hi lavi ku vulavula ha swona, hambi ku ri ku swi vona, kumbe ku swi yingisa kunene.” Mutsari un’wana wa nkarhi wolowo u vutisile a ku: “Xana Mukreste wo tshembeka u ta va a lava yini eka vuhungasi lebyi byo biha, tanihi leswi a nga fanelangiki a ehleketa ni hi vuhomboloki bya byona? Ha yini a tsakisiwa hi minkombiso yo navetisa rimbewu leri nga fanelangiki?” Hambi leswi vatsari lava va hanyeke emalembeni yo tala endzhaku ka Vakreste va lembe xidzana ro sungula, a va lwisana ni ku tihungasa hi swilo leswo biha. Namuntlha, dyondzo ya Xikwembu yi hi nyika vutlharhi bya ku papalata ku tihungasa hi swilo leswi nyameke, leswi thyakeke, ni swa madzolonga.

19. Dyondzo ya Xikwembu yi hi pfuna njhani leswaku hi hlula misava?

¹⁹ Ku fambisana ni dyondzo ya Xikwembu swi hi pfuna ku hlula misava hi yoxe. Ee, ku tirhisa dyondzo ya Muleteri wa hina Lonkulu swi hi endla hi hlula minkucetelo leyo biha ya misava leyi, leyi nga ehansi ka matimba ya Sathana. (2 Vakorinto 4:4; 1 Yohane 5:19) Vaefesa 2:1-3 yi vula leswaku Xikwembu xi hi hanyisile hambi leswi a hi file eswivini ni le swidyohweni loko ha ha famba hi ku landza mufumi loyi a lawulaka mimoya. Hi nkhensa Yehovha hi leswi dyondzo yakwe yi hi pfunaka ku hlula ku navela ka misava ni moya lowu humaka eka nala wakwe, loyi a nga nala wa hina—mukanganyisi lonkulu, Sathana Diyavulosi!

20. Hi swihi swivutiso leswi faneleke ku kambisisiwa hi laha ku engetelekeke?

²⁰ Kutani, swi le rivaleni leswaku dyondzo ya Xikwembu yi hlula hi tindlela to tala. Kahle-kahle, swi vonaka swi nga koteki ku swi xaxameta hinkwaswo swihinga leswi yi swi hlulaka. Yi khumba vanhu emisaveni hinkwayo. Kambe xana wena yi ku endlela yini? Xana dyondzo ya Xikwembu yi byi khumba njhani vutomi bya wena?

U Dyondze Yini Xana?

◻ Vutlharhi bya ntiyiso byi nga hlamuseriwa njhani?

◻ I yini leswi Xikwembu xi swi paluxeke hakatsongo-tsongo malunghana na Genesa 3:15?

◻ Dyondzo ya Xikwembu yi hlule njhani etimhakeni ta moya?

◻ Swi vula yini ku gandzela Xikwembu hi moya ni ntiyiso?

◻ Dyondzo ya Xikwembu yi ma pfune njhani malandza ya Yehovha ku hlula miringo ni misava?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 10]

Yesu u hlayise vutshembeki ku fikela loko a fa—ku nga ku lumiwa ka Mbewu exirhendzeni