Fambani Tanihi Lava Dyondzisiwaka Hi Xikwembu
“A hi yeni, hi tlhandlukela e nṭhav̌eni ya Yehova, . . . a ta hi dyonḍisa tindlela ta yena, kutani hi famba hi tindlela ta yena.”—MIKIYA 4:2.
1. Hi ku ya hi Mikiya, xana Xikwembu a xi ta va endlela yini vanhu va xona emasikwini ya makumu?
MIKIYA muprofeta wa Xikwembu u vhumbhe leswaku “e mikarini ya makumu,” ku nga enkarhini wa hina, vanhu vo tala a va ta xi lava swinene Xikwembu leswaku va xi gandzela. A va ta khutazana va ku: “A hi yeni, hi tlhandlukela e nṭhav̌eni ya Yehova, . . . a ta hi dyonḍisa tindlela ta yena, kutani hi famba hi tindlela ta yena.”—Mikiya 4:1, 2.
2, 3. Leswi Pawulo a swi vhumbheke malunghana ni ku va vanhu va va lava rhandzaka mali swi hetiseka njhani namuntlha?
2 Nkambisiso wa hina wa 2 Timotiya 3:1-5 wu nga hi pfuna ku vona vuyelo bya ku dyondzisiwa hi Xikwembu “emasikwini ya makumu.” Eka xihloko lexi hundzeke, hi sungule hi ku xiya mimpfuno leyi kumiwaka hi lava va amukelaka xitsundzuxo xa Pawulo xa leswaku va nga tshuki va va “lava tirhandzaka.” Pawulo u engetele leswaku enkarhini wa hina vanhu a va ta va “lava rhandzaka mali.”
3 A swi kali swi lava digri ya le kholichi ya matimu ya manguva lawa leswaku u vona ndlela leyi marito wolawo ma fanelaka ha yona eminkarhini ya hina. Xana a wu si tshama u hlaya hi lava tirhanaka ni timali ni valawuri va mavandla ya bindzu lava va nga enerisekiki hi ku kuma timiliyoni hi lembe? Varhandzi lava va mali va ya emahlweni va lava leyi engetelekeke, hambi ku ri hi tindlela leti nga riki enawini. Nakambe marito ya Pawulo ma va fanela kahle vanhu vo tala namuntlha, lava hambi va nga fuwanga, va nga ni makwanga, naswona va nga enerisekiki nikatsongo. Kumbexana u tiva vo tala lava endlaka sweswo endhawini ya ka n’wina.
4-6. Bibele yi va pfuna njhani Vakreste leswaku va papalata ku va lava rhandzaka mali?
4 Xana leswi Pawulo a swi boxeke a swi koteki leswaku munhu a swi papalata? A swi tano hi ku ya hi Mutsari wa Bibele, loyi khale swinene a vuleke ntiyiso lowu wu nge: “Ku rhandza . . . mali i rimitsu ra leswo biha hinkwaswo; hi yo mhaka ya ku navela mali . . . leyi yi nga hambukisa van’wana, va tshika vupfumeri, kutani timbilu ta vona ti ngheniwa hi mivilelo leyo tala.” Xiya leswaku Xikwembu a xi vulanga xi ku, ‘Mali i rimitsu ra leswo biha hinkwaswo.’ Xi vule leswaku rimitsu ra kona i ‘ku rhandza mali.’—1 Timotiya 6:10.
5 Lexi tsakisaka, mongo wa marito ya Pawulo wu kombisa leswaku Vakreste van’wana lavanene eka lembe xidzana ro sungula a va fuwile hi swilo leswi vonakaka, ku nga khathariseki leswaku a va kume rifuwo tanihi ndzhaka kumbe a va ri kume hi ku ri tirhela hi vutshembeki. (1 Timotiya 6:17) Xisweswo, ku nga khathariseki leswaku xiyimo xa hina xa swa timali hi xihi, Bibele yi hi tsundzuxa hi khombo ra ku va murhandzi wa mali. Xana Bibele yi hi nyika dyondzo yo karhi leyi engetelekeke ya ku papalata xiphiqo lexi lexikulu ni lexi tolovelekeke? Hakunene ya hi nyika, tanihi le Dyondzweni ya Yesu ya le Ntshaveni. Vutlharhi bya yona byi tiviwa emisaveni hinkwayo. Hi xikombiso, xiya leswi Yesu a swi vuleke eka Matewu 6:26-33.
6 Hi laha swi tsariweke ha kona eka Luka 12:15-21, Yesu u vulavule hi wanuna la fumeke, loyi a a ya emahlweni a ringeta ku hlengeleta rifuwo leri engetelekeke kambe a fa swi nga languteriwanga. Xana yinhla ya Yesu a ku ri yihi? U te: “Tlharihani mi tivonela eka makwanga wahi ni wahi, hikuva vutomi bya munhu a byi humi eka swilo leswi a swi fuweke hambiloko swi n’wi talele ngopfu.” Hi ku fambisana ni xitsundzuxo lexi, Bibele yi sola vulolo, naswona yi kandziyisa nkoka wa ku tirha hi vutshembeki. (1 Vatesalonika 4:11, 12) Kambe van’wana va nga ha kaneta va ku tidyondzo leti a ti tirhi enkarhini wa hina—kambe ta tirha, naswona ti le ku tirheni.
Ku Dyondzisiwa Ni Ku Pfuneka
7. Hi xihi xivangelo lexi hi nga na xona xo tiyiseka leswaku hi nga tirhisa ndzayo ya Bibele ehenhleni ka rifuwo hi laha ku humelelaka?
7 Ematikweni yo tala, u nga kuma swikombiso swa xiviri swa vavanuna ni vavasati va swiyimo hinkwaswo swa vumunhu ni swa timali lava va tirhiseke misinya ya milawu ya Xikwembu malunghana ni mali. Va pfunekile vona ni mindyangu ya vona, lerova leswi swi voniwa na hi vanhu va le handle. Hi xikombiso, ebukwini leyi nge Religious Movements in Contemporary America ya mutsari wa tibuku wa Yunivhesiti ya Princeton, mutivi wa mindhavuko u tsarile: “Etibukwini [ta Timbhoni] ni le ka tinkulumo ta le vandlheni, va tsundzuxiwa leswaku xiyimo xa vona a xi titsheganga hi mimovha leyintshwa, swiambalo swo durha, kumbe ku hanya hi vulovolovo. Hi hala tlhelo Mbhoni yi fanele yi tirha ntirho lowunene wa siku eka muthori wa yona [naswona yi fanele yi] tshembeka swinene . . . Mikhuva yo tano yi endla leswaku hambi ku ri munhu loyi a nga riki na vutshila lebyikulu a va mpfuno lowukulu eka muthori wa yena, naswona Timbhoni tin’wana le Philadelphia N’walungu [U.S.A.] ti fikelele swikhundlha swa ntirho leswi lavaka ku va ni vutihlamuleri lebyikulu.” Kunene, vanhu lava amukeleke dyondzo leyi humaka eka Xikwembu hi ku tirhisa Rito ra xona va tsundzuxiwile leswaku va tivonela eka malangutelo lama endlaka leswaku swi nonon’hwa ku hlangavetana ni swiyimo swa namuntlha. Ntokoto wa vona wu kombisa leswaku dyondzo ya Bibele yi yisa evuton’wini lebyi antswaka, lebyi tsakisaka.
8. Ha yini “ku tikurisa,” “ku titiva” ni “ku rhukana” swi nga hlanganisiwaka, naswona nhlamuselo ya swiga leswi swinharhu hi yihi?
8 Hi nga hlanganisa swilo swinharhu leswi landzelaka leswi Pawulo a swi xaxametaka. Emasikwini ya makumu, vanhu a va ta va lava “[tikurisaka], ni ku titiva, ni ku rhukana.” Swiendlo leswi swinharhu a swi fani, kambe hinkwaswo swi yelana ni manyunyu. Xo sungula i ku “tikurisa.” Xihlamusela-marito xi hi byela leswaku rito-nkulu ra Xigriki laha ri vula: “‘Loyi a tiendlaka nchumu wo karhi handle ka leswi a nga xiswona hi xiviri,’ kumbe ‘a tshembisa swo tlula leswi a nga kotaka ku swi endla.’” U nga swi vona leswaku ha yini Tibibele tin’wana ti tirhisa xiga lexi nge “ku tibuma.” Ku landzela ‘lava titivaka,’ kumbe hi ku kongoma “lava lavaka ku vonaka va tlakukile.” Vo hetelela hi ‘lava rhukanaka.’ Van’wana va nga anakanya leswaku varhukani hi lava va vulavulaka swo biha hi Xikwembu, kambe rito-nkulu ri katsa ku vula leswi vavisaka, leswi thyakisaka, kumbe nhlambha eka vanhu. Kutani Pawulo u vulavula hi ku rhukana loku kongomisiweke eka Xikwembu kumbe munhu.
9. Ku hambana ni malangutelo lama hangalakeke lama vavisaka, i malangutelo wahi lawa Bibele yi khutazaka vanhu leswaku va ma hlakulela?
9 Xana u titwisa ku yini loko u ri ni vanhu lava hlamuseriwaka hi Pawulo, hambi i vatirhi-kuloni, lava u nghenaka na vona xikolo, kumbe maxaka? Xana u titwa u ntshunxekile? Kumbe, xana vanhu vo tano va ku nonon’hwisela vutomi, va endla swi ku tikela ku langutana ni minkarhi leyi ya hina? Kambe Rito ra Xikwembu ri hi dyondzisa ku papalata malangutelo lawa, ri hi nyika switsundzuxo swo tanihi leswi kumekaka eka 1 Vakorinto 4:7; Vakolosa 3:12, 13; na Vaefesa 4:29.
10. I yini lexi kombaka leswaku vanhu va Yehovha va pfuneka hi ku amukela dyondzo ya Bibele?
10 Hambi leswi Vakreste va nga hetisekangiki, loko va tirhisa dyondzo leyi leyinene va pfuneka swinene eminkarhini leyi yo nonon’hwa. Magazini wa le Italy lowu nge La Civiltà Cattolica wu vule leswaku nchumu wun’wana lowu endlaka Timbhoni ta Yehovha ti ya emahlweni ti andza “hi leswi nhlengeletano leyi yi nyikaka swirho swa yona vutitivisi lebyi kongomeke ni lebyi tiyeke.” Kambe loko mutsari a ku ‘vutitivisi lebyi tiyeke,’ xana a a vulavula hi “[lava tikurisaka], ni ku titiva, ni ku rhukana”? Ku hambana ni sweswo, magazini wa Majesuit wu kombisa leswaku nhlengeletano leyi “yi nyika swirho swa yona vutitivisi lebyi kongomeke ni lebyi tiyeke, naswona eka vona leyi i ndhawu leyi va amukeriwaka hi mavoko mambirhi ni moya wa vumakwerhu ni wa vun’we.” Xana a swi le rivaleni leswaku swilo leswi Timbhoni ti dyondzisiweke swona swa ti pfuna?
Dyondzo Yi Pfuna Swirho Swa Ndyangu
11, 12. Pawulo u swi kombise kahle hi ndlela yihi leswi xiyimo a xi ta va xiswona emindyangwini yo tala?
11 Hi nga katsa mune wa swilo leswi landzelaka leswi swi yelanaka hi ndlela yo karhi. Pawulo u vhumbhe leswaku emasikwini ya makumu, vo tala a va ta va ‘lava nga yingisiki vatswari va vona, lava nga riki na ku nkhensa, lava nga tshembekiki, lava nga riki na rirhandzu.’ Wa swi tiva leswaku swiphiqo swimbirhi eka leswi—ku nga nkhensi ni ku nga tshembeki—swi hi rhendzerile. Kambe hi nga swi vona hi ku olova leswaku ha yini Pawulo a swi veke exikarhi ka “lava nga yingisiki vatswari va vona” ni ‘lava nga riki na rirhandzu.’ Swiendlo leswi swa mune swa fambisana.
12 Munhu wihi na wihi la xiyisisaka, lontsongo kumbe lonkulu, u ta pfumela leswaku ku nga yingisi vatswari swi kona hinkwako-nkwako, naswona swi ya swi nyanya. Vatswari vo tala va rila hi leswaku vantshwa va vonaka va nga nkhensi nchumu lexi va endleriwaka xona. Vantshwa vo tala va vilela hi leswaku vatswari va vona a va tshembekanga kahle eka vona (kumbe endyangwini hinkwawo), kambe va khomeke ngopfu hi mintirho ya vona, ku titsakisa kumbe ku tikhathalela. Ematshan’wini yo ringeta ku xiyisisa leswaku i mani loyi a nga ni xihoxo, languta vuyelo bya kona. Rivengo exikarhi ka vanhu lavakulu ni vantshwa hakanyingi ri vangela vana va kondlo-a-ndzi-dyi va tiendlela mpimanyeto wa vona wa mahanyelo, kumbe va tikhoma hi ndlela yo biha. Vuyelo hi byihi? Nhlayo leyi engetelekaka ya vana va kondlo-a-ndzi-dyi lava kumaka makhwiri, ku susiwa ka makhwiri, ni mavabyi lama tluletiwaka hi vuxaka bya rimbewu. Hakanyingi, ku pfumaleka ka rirhandzu ekaya ku vanga madzolonga. Kumbexana u nga hlamusela swikombiso swa le ndhawini ya ka n’wina, leswi kombisaka leswaku rirhandzu ra hela.
13, 14. (a) Ha yini hi fanele ku kambisisa Bibele leswaku hi hlangavetana ni xiyimo lexi nyanyaka ku biha xa mindyangu yo tala? (b) Xikwembu xi nyika xitsundzuxo xa muxaka muni xa vutlharhi malunghana ni vutomi bya ndyangu?
13 Leswi swi nga ha hlamusela leswaku ha yini vanhu vo tala va ya va venga lava khale a va vonaka va ri xiphemu xa ndyangu wa vona lowu kuleke, va xivongo, nyimba kumbe ntlawa wun’we. Hambi swi ri tano, tsundzuka leswaku a hi boxi swilo leswi leswaku hi kandziyisa swilo swa namuntlha leswi dyisaka mbitsi. Tinhla-nkulu ta hina timbirhi leti hi ti lavaka hi leti nge: Xana tidyondzo ta Bibele ti nga hi pfuna ku papalata ku karhatiwa hi swiphiqo leswi Pawulo a swi xaxameteke, naswona xana hi ta pfuneka hi ku tirhisa tidyondzo ta Bibele evuton’wini bya hina? Tinhlamulo ta kona ti nga va ina, hi laha swi vonakaka ha kona eka mune wa tinhla letiya ta nxaxamelo wa Pawulo.
14 Nhlamuselo leyi landzelaka leyi tolovelekeke ya amukeleka swinene: Ku hava dyondzo leyi tlulaka ya Bibele hi ku endla vutomi bya ndyangu byi va lebyi kufumetaka mbilu ni lebyi humelelaka swinene. Sweswo swi tiyisiwa hi xikombiso xin’we ntsena xa ndzayo ya yona leyi nga pfunaka swirho swa ndyangu ku papalata mintlhamu swi tlhela swi hlula. Vakolosa 3:18-21 yi swi kombisa kahle sweswo, kambe ka ha ri ni tindzimana tin’wana to tala leto xonga ni leti pfunaka, leti rungula ra tona ri kongomisiweke eka vavanuna, vavasati ni vana. Dyondzo leyi ya tirha esikwini ra hina. Kavula, hambi ku ri emindyangwini ya Vakreste va ntiyiso, ku ni swiphiqo ni mintlhontlho. Kambe, hi ntolovelo vuyelo bya kona byi komba leswaku Bibele yi nyikela ndzayo leyi pfunaka swinene emindyangwini.
15, 16. Mukambisisi un’wana u kume xiyimo xihi loko a kambisisa Timbhoni ta Yehovha le Zambia?
15 Mukambisisi wa le Yunivhesiti ya Lethbridge, le Canada, u kambisise vutomi bya vanhu va le Zambia ku ringana lembe na hafu. U gimete hi ku: “Timbhoni ta Yehovha ti humelela swinene ku tlula swirho swa mintlawa yin’wana ya vukhongeri hi ku hlayisa vuxaka lebyi tiyeke bya vukati. . . . Ku humelela ka vona ku kombisa vuxaka lebyi antswisiweke exikarhi ka nuna na nsati, lava hi ku lwela ku landzelela vutivi bya vona lebyintshwa, lebyi va pfunaka ku tshama va ntshunxekile ni ku tirhisana, va khomanaka hi ku landza nawu lowu humaka eka Xikwembu, mukongomisi wa vona lontshwa. . . . Wanuna la nga Mbhoni ya Yehovha u dyondzisiwa ku tiya eku byarheni ka vutihlamuleri byo hlayisa nsati ni vana vakwe hi ndlela leyi faneleke. . . . Wanuna ni wansati va khutaziwa ku va vanhu lava nga ni vutshembeki . . . Xilaveko lexi lexikulu xa vutshembeki xi tiyisa vukati.”
16 Nkambisiso wolowo a wu sekeriwe eka mintokoto yo hlayanyana ya xiviri. Hi xikombiso, mukambisisi loyi u vule leswaku ku hambana ni mikhuva ya ndhavuko, “vavanuna lava nga Timbhoni ta Yehovha va tala ku kumiwa va ri karhi va pfuna vasati va vona emintangeni, ku nga ri hi nkarhi wa ku halula ntsena, kambe ni hi nkarhi wa ku byala ni ku cela.” Xisweswo swi le rivaleni leswaku ku na mintokoto ya ntsandza-vahlayi emisaveni hinkwayo leyi kombisaka leswaku dyondzo ya Bibele yi khumba vutomi bya vanhu.
17, 18. I vuyelo byihi lebyi hlamarisaka lebyi kumiweke enkambisisweni wa ndzhaka ya vukhongeri ni vuxaka bya rimbewu emahlweni ka vukati?
17 Xihloko lexi hundzeke xi boxe mhaka leyi kumiweke hi Journal for the Scientific Study of Religion. Hi 1991 a yi ri na xihloko lexi nge “Ndzhaka Ya Vukhongeri Ni Rimbewu Ra Le Mahlweni Ka Vukati: Vumbhoni Lebyi Humaka Eka Vantshwa Va Tiko Lava Nga Xikombiso.” Kumbexana wa swi xiya leswaku vuxaka bya rimbewu emahlweni ka vukati byi andze hi ndlela yihi. Vantshwa vo tala va pfumelela ku kokiwa hi ku navela ku va ni vuxaka bya rimbewu va ha ri vatsongo, naswona vana vo tala va kondlo-a-ndzi-dyi va ni swigangu swo tala leswi va endlaka vuxaka bya rimbewu na swona. Xana tidyondzo ta Bibele ti nga yi hundzula mikhuva leyi?
18 Vaprofesa vanharhu lava tirhaka swin’we lava kambisiseke xivutiso xexo, a va anakanya leswaku va ta kuma ‘leswaku vana va kondlo-a-ndzi-dyi ni vantshwa lava vupfeke lava kuriseriweke emindyangwini ya Vakreste lava namarhelaka milawu swinene a va ta va va nga vanga na rimbewu ra le mahlweni ka vukati.’ Kambe va kume yini? Exikarhi ka 70 na 82 wa tiphesente a va endle vuxaka bya rimbewu emahlweni ka vukati. Eka van’wana “xisekelo xa ndhavuko [xi hungute] mboyamelo wa vuxaka bya rimbewu emahlweni ka vukati, kambe ku nga ri ‘vuxaka bya rimbewu emahlweni ka vukati eka vana hinkwavo va kondlo-a-ndzi-dyi.’” Vakambisisi va vulavule hi vantshwa van’wana lava vonakaka onge va huma emindyangwini ya vukhongeri lava “tikombaka va ve ni rimbewu ra le mahlweni ka vukati hi ndlela leyi tlakukeke loko yi ringanisiwa ni Maprotestente Lamakulu.”—Xiitaliki i xerhu.
19, 20. Dyondzo ya Xikwembu yi pfune ni ku sirhelela vantshwa vo tala exikarhi ka Timbhoni ta Yehovha hi ndlela yihi?
19 Vaprofesa lava va kume leswi hambaneke eka vantshwa va Timbhoni ta Yehovha, lava a va ri exikarhi ka “ntlawa lowu hambaneke swinene ni leyin’wana.” Ha yini? “Mpimo wa ku tinyiketela ni wa ku hlangana ni vanhu van’wana lowu vangiwaka hi mintokoto, swilo leswi languteriweke ni ku katseka eka mintirho ya vukhongeri . . . hi ntolovelo swi nga endla leswaku u khomelela swinene eka mimpimanyeto ya ripfumelo.” Va engeterile: “Timbhoni ti languteriwa leswaku ti hetisisa vutihlamuleri bya ku vula evhangeli ta ha ri vana va kondlo-a-ndzi-dyi ni vantshwa lava vupfeke.”
20 Kutani dyondzo ya Bibele yi khumbe Timbhoni ta Yehovha hi ndlela leyinene hi ku ti pfuna ku papalata ku tikhoma loko biha. Sweswo swi vula ku sirheleriwa eka mavabyi lama tluletiwaka hi vuxaka bya rimbewu, laha man’wana ya wona ma nga tshungulekiki, kasi man’wana ya dlaya. Swi sirhelela eka ntshikilelo wa ku susa makhwiri, leswi Bibele yi dyondzisaka leswaku swi fana ni ku dlaya munhu. Nakambe swi endla leswaku vantshwa lava vupfeke va kota ku nghenela vukati va ri ni mapfalo lama baseke. Sweswo swi vula vukati lebyi akiweke ehenhla ka masungulo lama tiyeke swinene. I tidyondzo to tano leti nga hi pfunaka ku hlangavetana ni swiphiqo, ku va ni rihanyo lerinene ni ku va lava tsakeke.
Dyondzo Leyinene
21. I swilo swihi leswi Pawulo a swi vhumbheleke nkarhi wa hina hi ndlela leyi kongomeke?
21 Sweswi se u nga tlhelela eka 2 Timotiya 3:3, 4, u xiya leswaku i yini swin’wana leswi Pawulo a vuleke leswaku a swi ta endla leswaku swi nonon’hwela vo tala ku hlangavetana ni minkarhi ya hina—kambe a swi nga ta nonon’hwela hinkwavo: “Va ta va vanhu va tihanyi, lava nga riki na ku tsetselela, valumbeti, lava nga tikotiki, lavo leva, lava vengaka leswo lulama, va ta va timbabva, vanhu va futa, lava nga ni manyunyu, lava rhandzaka ku tiphina ku tlula ku rhandza Xikwembu.” Wolowo i ntiyiso hakunene! Hambi swi ri tano, dyondzo ya Bibele yi nga hi sirhelela ni ku hi hlomisela ku langutana na swona, hi tlhela hi hlula.
22, 23. Pawulo u gimete nxaxamelo wakwe hi xikhutazo xihi lexinene, naswona nkoka wa xona hi wihi?
22 Muapostola Pawulo u gimeta nxaxamelo wakwe hi marito lama khutazaka. U gimeta mhaka yakwe hi xileriso xa Xikwembu lexi na hina xi nga hi tiselaka mpfuno lowu nga pimekiki. Pawulo u vulavula hi lava “[tiendlaka] wonge hi loko va [tinyiketele eka Xikwembu, NW], kambe va ta ala matimba ya [xona]. Fambela kule ni vanhu lavo tano.” Tsundzuka leswaku nhlayo ya vantshwa va tikereke tin’wana lava endlaka vuxaka bya rimbewu emahlweni ka vukati kahle-kahle yi tlakuke ku tlula ya vantshwa van’wana. Kambe hambi loko nhlayo ya vangheni volavo va kereke lava endlaka vuoswi a yi ringana ni ya van’wana, xana sweswo a swi nga ta kombisa leswaku ndlela leyi va gandzelaka ha yona a yi na matimba? Nakambe, xana tidyondzo ta vukhongeri ta yi hundzula ndlela leyi vanhu va tirhaka ha yona emabindzwini, ndlela leyi va tirhisanaka ha yona ni lava nga ehansi ka vona, kumbe ndlela leyi va khomaka maxaka ya vona ha yona?
23 Marito ya Pawulo ma komba leswaku hi fanele hi tirhisa leswi hi swi dyondzaka eRitweni ra Xikwembu, hi va ni ndlela ya vugandzeri leyi kombisaka matimba ya xiviri ya Vukreste. Mayelana ni lava ndlela leyi va gandzelaka ha yona yi nga riki na matimba, Pawulo wa hi byela: “Fambela kule ni vanhu lavo tano.” Xexo i xileriso lexi nga erivaleni, lexi nga ta hi tisela mimpfuno ya xiviri.
24. Xikhutazo lexi nga eka Nhlavutelo ndzima 18 xi fana njhani ni xitsundzuxo xa Pawulo?
24 Hi ndlela yihi? Entiyisweni buku yo hetelela ya Bibele yi hlamusela hi wansati wo fanekisela, muoswi la vitaniwaka Babilona Lonkulu. Vumbhoni byi komba leswaku Babilona Lonkulu u yimela mfumo wa misava hinkwayo wa vukhongeri bya mavunwa, lebyi Yehovha Xikwembu a byi kambisiseke ivi a byi cukumeta. Kambe hina a hi boheki ku katseka. Nhlavutelo 18:4 ya hi khutaza: “N’wina vanhu va mina, humani mi n’wi siya, leswaku mi ta kala mi nga ngheni eswidyohweni swa yena, mi ta kala mi nga weriwi hi maxangu ya yena.” Xana rungula rero a ri fani ni leri ri nyikeriweke hi Pawulo loko a ku, “fambela kule ni vanhu lavo tano”? Ku landzela xitsundzuxo xexo i ndlela yin’wana leyi hi nga pfunekaka ha yona eka dyondzo ya Xikwembu.
25, 26. Hi byihi vumundzuku lebyi hlayiseriweke lava sweswi va amukelaka ni ku tirhisa dyondzo ya Yehovha Xikwembu?
25 Ku nga ri khale Xikwembu xi ta nghenelela hi ku kongoma etimhakeni ta vanhu. Xi ta herisa vukhongeri hinkwabyo bya mavunwa, kun’we ni mafambiselo ya swilo hinkwawo layo biha lama nga kona. Sweswo swi ta tisa ntsako, hi laha Nhlavutelo 19:1, 2 yi kombisaka ha kona. Lava va amukelaka ni ku landzela dyondzo ya Xikwembu emisaveni va ta pfumeleriwa ku ya emahlweni va landzela tidyondzo ta xona loko ku hundze swihinga swa minkarhi leyi yo nonon’hwa.—Nhlavutelo 21:3, 4.
26 Ku hanya eParadeyisini yoleyo ya laha misaveni leyi kondleteriweke swi ta va swi tsakisa swinene ku tlula ndlela leyi hi nga anakanyaka ha yona. Xikwembu xi tshembisa leswaku swi nga koteka eka hina, naswona hi nga xi tshemba hi ku helela. Xisweswo xi hi nyika xivangelo lexikulu xa ku amukela dyondzo ya xona leyi pfunaka, hi yi landzelela. Rini? A hi landzeleleni tidyondzo ta xona sweswi, eminkarhini ya hina yo nonon’hwa, ni le Paradeyisini leyi xi hi tshembisaka yona.—Mikiya 4:3, 4.
Tinhla To Anakanyisisa Ha Tona
◻ Vanhu va Yehovha va pfuniwa njhani hi xitsundzuxo xakwe ehenhleni ka rifuwo?
◻ Magazini wa Majesuit wu tiyisa vuyelo byihi lebyinene lebyi kumiwaka hi malandza ya Xikwembu hi ku tirhisa Rito ra xona?
◻ Nkambisiso wa le Zambia wu paluxe mimpfuno yihi leyi kumiweke hi mindyangu leyi tirhisaka dyondzo ya Xikwembu?
◻ Dyondzo ya Xikwembu yi nyikela nsirhelelo wihi eka vantshwa?
[Bokisi leri nga eka tluka 15]
VONA VUYELO LEBYI CHAVISAKA SONGHASI!
“Vana va kondlo-a-ndzi-dyi va langutane ni khombo lerikulu ra AIDS, hikwalaho ka leswi va lavaka ku vona leswaku vuxaka bya rimbewu ni swidzidzirisi swi tsakisa ku fikela kwihi, ni leswi va lavaka ku tipeta ekhombyeni, va titsakisa swa xinkarhana, ni hikwalaho ka leswi va anakanyaka leswaku a va nge fi, naswona a va yingisi vuhosi,” ku vula xiviko lexi nyikeriweke enhlengeletanweni ya AIDS na vana va kondlo-a-ndzi-dyi.—Daily News ya New York ya Sonto, March 7, 1993.
“Nkambisiso wa Nhlangano wa Matiko le Yuropa, Afrika ni le Asia Dzonga wu kume leswaku vanhwanyana va kondlo-a-ndzi-dyi lava hisekelaka vuxaka bya rimbewu va vonaka va ta va ‘vahlaseriwa’ lavakulu va ntungu wa AIDS.”—The New York Times ya Ravuntlhanu, July 30, 1993.
[Swifaniso leswi nga eka tluka 16, 17]
Dyondzo ya Bibele yi pfuna Timbhoni ta Yehovha evandlheni ni le kaya