Mathwasana Ya Gilead Ma Kuma ‘Ntsako Lowukulu Eku Nyikeni’
HI SONTO, March 6, 1994, ndyangu wa Bethele wa yindlu-nkulu ya misava hinkwayo ya Timbhoni ta Yehovha ni vaendzi van’wana a va hlengeletanele xiendlakalo lexi tsakisaka—ku thwasa ka ntlawa wa vu-96 wa Xikolo xa Bibele xa Gilead xa Watchtower. Emaritweni yakwe yo pfula, mutshama-xitulu wa nongonoko Karl F. Klein, loyi se a tirheke eka Huvo leyi Fumaka ya Timbhoni ta Yehovha ku lava ku ringana makume mambirhi ya malembe, u byele swichudeni swa 46 a ku: “Yesu u vule leswaku ku ni ntsako lowukulu eku nyikeni, ku tlula eku amukeleni. Swi ta va tano exiavelweni xa n’wina xa vurhumiwa—loko mi nyika ngopfu, mi ta va ni ntsako lowukulu.”—Mintirho 20:35.
Marito Yo Lelana Ya Xitsundzuxo
Ku landzele nongonoko wa tinkulumo leti nyikeriweke emahlweni ka swichudeni. Leon Weaver, xirho xa Komiti ya Ndzawulo ya Ntirho, u vulavule hi xihloko lexi nge “Ku Tiyisela Ku Dzunisa Yehovha.” Hinkwerhu hi langutana ni miringo. (2 Vakorinto 6:3-5) Makwerhu Weaver u te: “Loko hi tshikileriwa, swa olova leswaku hi sungula ku tirhisa vutlharhi bya hina vini.” Hambi swi ri tano, u tsundzuxe swichudeni a ku: “Xihi na xihi lexi mi langutanaka na xona emiringweni leyi welaka vanhu, Yehovha wa xi vona. A nge mi tshiki mi ringiwa ku tlula leswi mi nga swi tiyiselaka.”—1 Vakorinto 10:13.
“Tlangelani Swiavelo Swa N’wina Nkarhi Hinkwawo” a ku ri xihloko xa nkulumo leyi landzeleke, leyi nyikeriweke hi Lyman Swingle wa Huvo leyi Fumaka. Vaisrayele minkarhi yin’wana a va nga tihlawuleli lomu va nga ta tshama kona ni leswi va nga ta swi endla. Rixaka rin’wana ni rin’wana a ri averiwa xiphemu xa tiko, naswona Valevhi a va averiwa mintirho yo karhi leswaku va yi endla. Hi laha ku fanaka, vo tala lava nga entirhweni wa nkarhi hinkwawo namuntlha—tanihi varhumiwa ni swirho swa ndyangu wa Bethele—a va tihlawuleli lomu va nga ta tshama kona ni ntirho lowu va nga ta wu endla. Ku vuriwa yini loko munhu a ri ni ku kanakana hi xiavelo xakwe? Makwerhu Swingle u te: “Loko u languta swinene eka Musunguri Lonkulu wa ripfumelo ra hina, Yesu, u tlhela u landzelerisisa xikombiso xakwe, u nga ka u nga heli mbilu.”—Vaheveru 12:2, 3.
Leonard Pearson, wa Komiti ya Mapurasi ya Watchtower, u landzerile hi xihloko lexi nge “Tshama U Langute Pakani.” U te: “U nga ha va ni khamera leyinene ngopfu, u va ni nchumu wo saseka lowu u nga wu tekaka, ni ndhawu leyinene, kambe u nga humesi xifaniso lexinene—loko khamera ya wena yi nga kongomanga.” Ku kotisa khamera leyi vonaka ekule, langutelo ra hina ri fanele ri katsa ku chumayela ka misava hinkwayo loku endliwaka. Hi nga tshuki hi rivala xifaniso lexi. Makwerhu Pearson u te: “Lava langutaka swa vona a va nge wu kumi ntsako eswiavelweni swa vona. Lava langutaka Yehovha ni ntirho lowu a va nyikeke wona leswaku va wu endla, va ta humelela.”
“Swi Tele Leswi Hi Nga Swi Nkhensaka” a ku ri xihloko xa nkulumo leyi landzeleke, leyi nyikeriweke hi John E. Barr, ku nga xirho xin’wana xa Huvo leyi Fumaka. Makwerhu Barr u khongotele swichudeni a ku: “Mi nga tshuki mi rivala mfanelo ya n’wina ya ku nkhensa Yehovha. I xin’wana xa swihlovo leswikulu swa ku eneriseka, ku nga khathariseki leswaku i xiavelo xihi lexi u nga na xona.” Moya wo kombisa ku nkhensa wu susumetele Davhida ku tsala a ku: “Nḍi panḍeriwe nḍilakana e nḍawini le’yinene, ni nḍaka ya mina e matikweni la’ma ṭakisaka.” (Pisalema 16:6) Makwerhu Barr u te: “Mi ni rifuwo ra risima hikwalaho ka leswi mi titwaka mi ri ekusuhi na Yehovha evuton’wini bya n’wina bya siku na siku. Yehovha a nge mi tekeli vuxaka byebyo loko mi hambeta mi byi teka tanihi nchumu lowu tsakisaka, lowu nkhensekaka.”
Muleteri wa Gilead Jack Redford u landzerile a vulavula hi xihloko lexi nge “Xana U Ta Ri Tirhisa Njhani Ririmi Ra Wena?” Ku vulavula ka vuhunguki ku vanga hasahasa leyikulu! (Swivuriso 18:21) Xana ririmi ri nga lawuriwa njhani? Makwerhu Redford u hlamule a ku: “U fanele ku rhanga u letela mianakanyo ya wena, hikuva ririmi ri kombisa swa le mianakanyweni ni le mbilwini.” (Matewu 12:34-37) Yesu u veke xikombiso xo saseka; u tirhise ririmi rakwe ku dzunisa vito ra Yehovha. Makwerhu Redford u byele ntlawa a ku: “Namuntlha ku ni ndlala ya ku twa marito ya Yehovha. N’wina mi tiva marito wolawo. Mi ni ‘ririmi ra lava dyondzisiweke.’ Kutani nkarhi hinkwawo endlani leswaku ririmi ra n’wina ri lawuriwa hi mianakanyo ni mbilu leyi tinyiketeleke hi ku helela eka Yehovha.”—Esaya 50:4.
Nkoka wa xikhongelo wu kandziyisiwe enkulumeni leyi nge “Xana U Famba Tanihi Loko U Ri Na Yehovha?” Ulysses Glass, mutsarisi wa xikolo, u te: “Loko tatana a tirha hi matimba leswaku a wundla ndyangu wakwe kambe a nga vulavuli na wona naswona a nga vuli marito yo kombisa rirhandzu, ndyangu wakwe wu nga ha anakanya leswaku u tirha hi mbilu yo vava ku nga ri hi ku susumetiwa hi rirhandzu. Ni le ka hina swi tano. Hi nga ha va hi khomekile entirhweni wa Xikwembu. Kambe loko hi nga khongeli, kutani swi ta kombisa leswaku hi tinyiketele entirhweni ku nga ri eka Tatana wa le tilweni wa rirhandzu.”
Theodore Jaracz, wa Huvo leyi Fumaka, u vulavule hi xihloko lexi nge “Lexi Endlaka Leswaku Mintshungu Yi Hlanganyela Ni Vanhu Va Xikwembu.” Lembe na lembe madzana ya magidi ma khitikanela enhlengeletanweni ya Yehovha. (Zakariya 8:23) I yini lexi funghaka Timbhoni ta Yehovha tanihi vanhu va Xikwembu? Xo sungula, va amukela Bibele tanihi Rito ra Xikwembu. (2 Timotiya 3:16) Xa vumbirhi, va hlayisa vukala-tlhelo etimhakeni ta politiki. (Yohane 17:16) Xa vunharhu, va nyikela vumbhoni hi vito ra Xikwembu. (Yohane 17:26) Xa vumune, va kombisa rirhandzu ra ku tinyiketela. (Yohane 13:35; 15:13) Loko hi ri ni mimfungho leyi, hi xivindzi hi nga ‘twarisa emisaveni hinkwayo mintirho yo saseka ya loyi a hi humeseke emunyameni a hi tisa eku vonakaleni kakwe loku hlamarisaka.’—1 Petro 2:9.
Endzhaku ka tinkulumo leti nyanyulaka, swichudeni hinkwaswo swa 46 swi amukele tidiploma. Swi averiwe ematikweni ya 16 ya misava hinkwayo.
Nongonoko Wa Ndzhenga Wa Leswi Ni Leswiya
Ni ndzhenga, Donald Krebs wa Komiti ya le Bethele u fambise Dyondzo ya Xihondzo xo Rindza leyi komisiweke. Kutani mathwasana ma nyikele nongonoko lowu nge ‘Vutlharhi Byi Hambeta Byi Huwelela eSwitarateni.’ (Swivuriso 1:20) Va hlamusele mintokoto leyi vuyerisaka leyi va veke na yona eku nyikeleni ka vumbhoni eswitarateni ni le mabindzwini. Hakunene, Yehovha u katekisa lava nga ni xivindzi xa ku chumayela hi xitshuketa. Thwasana rin’wana ri te: “Eka mina ndzi vona onge hi fana ni masikelo emavokweni ya tintsumi leti tshovelaka. Loko vutshila bya hina byi kariha, tintsumi teto ti ta hi tirhisela ku endla ntirho lowu engetelekeke.” (Ringanisa Nhlavutelo 14:6.) Nongonoko lowu wa swichudeni a wu katsa ni nkombiso wa ti-slide lowu nyikeke vayingiseri riendzo leri dyondzisaka ra le Bolivia, Malta ni le Taiwan—ku nga man’wana ya matiko manharhu lawa mathwasana ya ntlawa lowu ma rhumeriweke eka wona.
Endzhaku ka sweswo, Wallace na Jane Liverance—varhumiwa lava heteke malembe ya 17—va burisane ni xivulavuri. Hi October 1993 va rhamberiwe eMapurasini ya Watchtower, laha Makwerhu Liverance sweswi a tirhaka tanihi un’wana wa valeteri va Gilead.
Ku landzele ntlango wa swivono swa mune, lowu nga ni xihloko lexi nge “Ku Xixima Vakulukumba eVudyuharini Bya Vona.” Loko vanhu va dyuhala, va nga ha hetiwa matimba hi nchavo wa ku hundzuka vanhu lava nga ha pfuniki nchumu, lava nga khathaleriwiki. (Pisalema 71:9) Ntlango lowu lowu khumbaka mbilu wu kombise ndlela leyi hinkwerhu evandlheni hi nga seketelaka ha yona vadyuhari vo tano lava tshembekeke.
Endzhaku ka risimu ni xikhongelo xo pfala, hinkwavo lava a va ri kona va 6 220 eHolweni ya Nhlengeletano ya Doroba ra Jersey ni lava a va ri eka tiholo leti eka tona a ku tirhisiwa satellite, va titwe va phyuphyile. Hi khongelela mathwasana lawa eswiavelweni swa wona leswintshwa. Onge ma nga hambeta ma kuma ntsako lowukulu lowu tisiwaka hi ku nyika.
[Bokisi leri nga eka tluka 26]
Tinhlayo Ta Ntlawa
Nhlayo ya matiko lama yimeriweke: 9
Nhlayo ya matiko lawa va averiweke eka wona: 16
Nhlayo ya swichudeni: 46
Xiringaniso xa malembe: 33,85
Xiringaniso xa malembe entiyisweni: 16,6
Xiringaniso xa malembe evutirhelini bya nkarhi hinkwawo: 12,2
[Bokisi leri nga eka tluka 27]
Malta Ri Nyikiwa Nyingiso Wo Hlawuleka
VUJAGANA byi sivele ntiyiso wa Bibele eMalta malembe yo tala. Varhumiwa vo hetelela va le Gilead lava rhumeriweke kona, Frederick Smedley na Peter Bridle, a va thwase eka ntlawa wa vunhungu, le ndzhaku hi 1947. Hambi swi ri tano, endzhakunyana ka ku fika ka vona va khomiwile va tlhela va hlongoriwa eMalta. 1948 Yearbook of Jehovah’s Witnesses ya vika: “Varhumiwa lava vambirhi, nkarhi lowu va wu heteke va ri etihubyeni swin’we ni vatirheli va tiko, wa ringana ni lowu va wu heteke evutirhelini bya nsimu, hikwalaho ka nkaneto wa Ntlawa wa Vafundhisi va Rhoma Khatoliki. Vaprista va ri Malta i tiko ra Makhatoliki naswona loyi a nga riki wa kona u fanele a suka.” Sweswi, endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 45, varhumiwa va mune va ntlawa wa vu-96 wa Gilead va averiwe ku ya eMalta.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]
Ntlawa Wa Vu-96 Lowu Thwasaka Wa Xikolo Xa Bibele Xa Gilead Xa Watchtower
Eka nxaxamelo lowu nga laha hansi, tilayeni ti hlayeriwe ku sukela emahlweni ku ya endzhaku naswona mavito ma xaxametiwe ku suka eximatsini ku ya exineneni eka layeni yin’wana ni yin’wana.
(1) Ehlers, P.; Giese, M.; Sellman, S.; Zusperregui, J.; Rowe, S.; Jackson, K.; Scott, T. (2) Liehr, T.; Garcia, I.; Garcia, J.; Fernández, A.; Davidson, L.; Liidemann, P.; Gibson, L.; Juárez, C. (3) Fouts, C.; Pastrana, G.; Claeson, D.; Fernández, L.; Walls, M.; Dressen, M.; Pastrana, F.; Burks, J. (4) Burks, D.; Scott, S.; Jackson, M.; Mauray, H.; Juárez, L.; Zusperregui, A.; Brorsson, C.; Rowe, C. (5) Sellman, K.; Liidemann, P.; Davidson, C.; Mauray, S.; Walls, D.; Dressen, D.; Schaafsma, G.; Liehr, S. (6) Claeson, T.; Gibson, T.; Giese, C.; Ehlers, D.; Fouts, R.; Schaafsma, S.; Brorsson, L.