Varhandziwa Va Wena Lava Feke—Xana U Ta Tlhela U Va Vona?
JOHN a a ri na malembe ya kaye ntsena loko mana wa yena a fa. Endzhaku u tsundzuke leswi humeleleke enkosini: “Ndzi n’wi mpfampfarhutele xifaniso ivi ndzi tsala marito ma nga ri mangani endzhaku ka xona, ndzi n’wi kombela leswaku a hi rindza hinkwerhu kwale tilweni. Ndzi xi nyike Tatana leswaku a xi nghenisa ebokisini ra mufi, hambi leswi a a file, a ndzi tsaka loko ndzi anakanya leswaku u ri kumile rungula ra mina ro hetelela.”—How It Feels When a Parent Dies, hi Jill Krementz.
A swi kanakanisi leswaku John a a n’wi rhandza swinene mana wakwe. Endzhaku ko hlamusela timfanelo takwe letinene, u te: “Kumbexana swi endliwa hi leswi ndzi nga swi laviki ku tsundzuka swihoxo swa yena, kambe a ndzi tsundzuki nchumu xo biha ha yena. A ri manana wo saseka ku tlula hinkwavo lava ndzi tshameke ndzi va vona evuton’wini bya mina.”
Ku fana na John, vo tala va va navela varhandziwa va vona lava feke, naswona va pfumela leswaku va nga tsaka ku tlhela va va vona. Edith, loyi jaha ra yena ra malembe ya 26 hi vukhale ri dlayiweke hi khensa, u te: “Ndzi tibyela leswaku jaha ra mina ku na laha ri hanyaka kona, kambe a ndzi tivi leswaku hi kwihi. Xana ndzi ta tlhela ndzi ri vona? A ndzi swi tivi, kambe ndzi tshemba tano.”
Ina, Muvumbi wa munhu la nga ni rirhandzu, a nga ku honisi ku navela loku ka vanhu ka ntumbuluko. Hi yona mhaka leyi a tshembiseke leswaku nkarhi wa ta lowu ha wona timiliyoni ta vanhu ti nga ta tlhela ti hlanganisiwa ni varhandziwa va tona lava feke. Rito ra Xikwembu ri na swikombo swo tala malunghana ni xitshembiso lexi xa ku pfuxiwa ka vafi loku taka.—Esaya 26:19; Daniyele 12:2, 13; Hosiya 13:14; Yohane 5:28, 29; Nhlavutelo 20:12, 13.
I Vamani Va Pfuxeriwaka eTilweni?
A hi kambisiseni ntshembo wa John wa leswaku mana wakwe u n’wi rindzile le tilweni. Vanhu vo tala lava nghenaka kereke va ni ntshembo wolowo. Leswaku va seketela mianakanyo yoleyo, vafundhisi ni vakondleteri van’wana, va tirhisa tindzimana ta Bibele hi ndlela leyi hoxeke.
Hi xikombiso, mutshila wo pfuna lava feriweke, Dok. Elisabeth Kübler-Ross, ebukwini yakwe leyi nge On Children and Death u te: “Ku fa swi vula ku lahla miri wa hina, ku fana ni loko munhu a lahla xiambalo xakwe xa khale lexi hlakaleke, kumbe ku huma ekamareni rin’wana a ya eka rin’wana. Eka Eklesiasta 12:7, ha hlaya: ‘Nṭhuri wu nga si tlhelela e misav̌eni laha wu humeke kona, ni moya wu nga si tlhelela e ka Šikwembu le’ši nyikeke wona.’ Yesu u te: ‘Ndzi ya mi lunghisela ndhawu leswaku laha ndzi nga kona, na n’wina mi va kona.’ Kasi eka khamba leri nge xihambanweni u te: ‘Namuntlha u ta va na mina eparadeyisini.’”
Xana tindzimana leti nga laha henhla hakunene ti vula leswaku varhandziwa va hina lava feke, va hanya sweswi naswona va hi rindzile le matilweni? A hi kambisiseni tindzimana leti hi vukheta, hi sungula hi Eklesiasta 12:7. Swi le rivaleni leswaku ntlharhi leyi tsaleke marito lawa a yi nga tiyimiselanga ku kaneta leswi se yi swi vuleke eka yona buku leyi ya Bibele: “Hikuv̌a la’v̌a hanyaka v̌a ŝi tiv̌a leŝaku v̌a ta fa, kambe v̌afi a v̌a tiv̌i ntšhumu.” (Eklesiasta 9:5) A a vulavula hi rifu ra vanhu hinkwavo. Xana swa twala ku pfumela leswaku vanhu hinkwavo lava alaka leswaku Xikwembu xi kona ni makhamba lama nga hundzukiki ma tlhelela eka Xikwembu loko ma fa? Doo. Kahle-kahle, a nga kona loyi ku nga vuriwaka sweswo eka yena hambi loko hi titeka hi lulamile kumbe hi bihile hi hexe. Tanihi leswi a nga riki kona eka hina la tshameke a va ni Xikwembu etilweni, xana swi nga vuriwa njhani leswaku hi tlhelela eka xona?
Xana mutsari wa Bibele a a vula yini loko a ku ‘moya wu tlhelela eka Xikwembu xa ntiyiso’ endzhaku ka rifu? Loko a tirhisa rito ra Xiheveru leri hundzuluxeriweke va ku “moya,” a nga vulavuli hi nchumu wo karhi lowu hlawulekeke lowu endlaka munhu a hlawuleka eka munhu un’wana. Kambe, eka Eklesiasta 3:19, yena mutsari loyi wa Bibele la huhuteriweke u vula leswaku munhu ni swiharhi ‘swi ni moya wun’we.’ Entiyisweni a a vula leswaku “moya” i matimba ya vutomi lama nga eka tisele leti vumbaka mimiri ya nyama ya munhu ni ya swiharhi. Moya lowu a hi wu kumanga eka Xikwembu hi ku kongoma. Hi wu kume eka vatswari va hina loko hi tikiwa ni ku velekiwa. Ku tlula kwalaho, moya a wo suka hi xiviri wu famba wu tsemakanya mpfhuka, wu tlhelela eka Xikwembu loko munhu a fa. Xiga lexi nge, ‘moya wu tlhelela eka Xikwembu xa ntiyiso,’ i xiga-ririmi lexi vulaka leswaku vutomi bya nkarhi lowu taka bya munhu la feke sweswi byi le mavokweni ya Xikwembu. Swi le ka yena leswaku i mani loyi a lavaka ku n’wi tsundzuka ivi a n’wi pfuxa eku feni. Vona leswaku Bibele yi swi veka njhani leswi erivaleni, eka Pisalema 104:29, 30.
Yehovha Xikwembu u kunguhate leswaku nhlayo yo karhi ya valandzeri va Kreste lava tshembekeke, ntsengo wa vona wu nga 144 000, wu ta pfuxeriwa evuton’wini bya le matilweni tanihi vana va moya va Xikwembu. (Nhlavutelo 14:1, 3) Lava va vumba hulumendhe ya le tilweni swin’we na Kreste ku tisela vanhu mikateko emisaveni.
Vo sungula ku tiva leswi a ku ri vaapostola va Yesu lava tshembekaka, lava a va byeleke a ku: “Tindhawu ti tele endlwini ya Tata wa mina; loko a swi nga ri tano, a ndzi ta va ndzi mi byerile; kutani ndzi ya mi lunghisela kona. Loko ndzi yile ku ya mi lunghisela kona ndzi ta vuya. kutani ndzi ta mi teka mi ta ka mina, leswaku laha ndzi nga kona, mi va kona na n’wina.” (Yohane 14:2, 3) Vaapostola volavo ni Vakreste van’wana vo sungula va file naswona va boheke ku rindza va nga twi nchumu eku feni ku kondza Yesu a ta, a ta va hakela hi ku va pfuxela etilweni. Hi yona mhaka leyi hi hlayaka leswaku Stefani, mudlawela-ripfumelo wo sungula wa Vukreste, ‘u etlele eku feni.’—Mintirho 7:60; 1 Vatesalonika 4:13.
Ku Pfuxeriwa Ku Hanya eMisaveni
Ku vuriwa yini hi xitshembiso xa Yesu eka khamba leri feleke etlhelo kakwe? Ku fana ni Vayuda vo tala va nkarhi wolowo, wanuna loyi a a tshemba leswaku Xikwembu xi ta rhumela Mesiya loyi a nga ta simeka mfumo, a tisa ku rhula ni nsirhelelo eka rixaka ra Vayuda emisaveni. (Ringanisa 1 Tihosi 4:20-25 na Luka 19:11; 24:21 na Mintirho 1:6.) Ku tlula kwalaho, mudyohi loyi u kombise ripfumelo malunghana ni leswaku Yesu hi Yena la hlawuriweke hi Xikwembu leswaku a va Hosi. Kambe, hi nkarhi wolowo, rifu leri Yesu a a langutane na rona tanihi muhehliwa ri endle leswi swi vonakala swi nga ta koteka. Hi yona mhaka leyi Yesu a tshembiseke mubohiwa loyi hi ku n’wi byela xitshembiso Xakwe hi marito lama nge: “Kunene ndzi ri ka wena namuntlha, U ta va na mina eParadeyisini.”—Luka 23:42, 43, NW.
Vuhundzuluxeri bya Bibele lebyi nghenisaka hefemulo emahlweni ka rito leri nge “namuntlha” byi vanga xiphiqo eka vanhu lava lavaka ku twisisa marito ya Yesu. Yesu a nga yanga eka paradeyisi yo karhi hi siku rero. Kambe, u lo tietlelela eku feni a nga twi nchumu ku ringana masiku manharhu ku kondza Xikwembu xi n’wi pfuxa eku feni. Hambi ku ri endzhaku ka ku pfuxiwa ka Yesu eku feni, a tlhandlukela etilweni, a a fanele a rindza evokweni ra xinene ra Tata wa yena ku kondza ku fika nkarhi wa leswaku a fuma vanhu tanihi Hosi. (Vaheveru 10:12, 13) Hi ku hatlisa, ku fuma ka Mfumo wa Yesu ku ta ntshunxa vanhu ni ku cinca misava hinkwayo yi va paradeyisi. (Luka 21:10, 11, 25-31) Kutani u ta hetisisa xitshembiso xa yena eka mubohiwa yoloye hi ku n’wi pfuxa eku feni a ta hanya emisaveni. Yesu u ta va ni munhu loyi hi mongo wa leswaku U ta pfuna vanhu hi swilaveko swa vona, ku katsa ni xilaveko xo endla mahanyelo ya yena ma pfumelelana ni milawu ya Xikwembu yo lulama.
Ku Pfuxiwa Ka Vafi Vo Tala
Ku fana ni mubohiwa la hundzukeke, vanhu vo tala va ta pfuxeriwa laha misaveni. Leswi swi pfumelelana ni xikongomelo xa Xikwembu xo vumba munhu. Wanuna ni wansati wo sungula, a va vekiwe entangeni wa paradeyisi, va byeriwa leswaku va tata misava. Loko a a va nga wu tlulanga nawu wa Xikwembu, a va ta va va nga dyuhalanga ni ku fa. Hi nkarhi wa Xikwembu lowu faneleke, misava hinkwayo a yi ta va yi tatiwile, yi endliwa paradeyisi hi Adamu ni vatukulu vakwe lava hetisekeke.—Genesa 1:28; 2:8, 9.
Hambi swi ri tano, hikwalaho ka leswi Adamu na Evha va nga dyoha hi vomu, va titisele rifu vona swin’we ni vana va vona. (Genesa 2:16, 17; 3:17-19) Hi yona mhaka leyi Bibele yi nge: “Kutani ke, kukotisa leswi ku dyoha ku ngheneke emisaveni hi munhu a ri un’we [Adamu], kutani rifu ri ngheneke hikwalaho ka ku dyoha, hi mukhuva wolowo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo, hikuva hinkwavo va dyohile.”—Varhoma 5:12.
I munhu un’we ntsena loyi a tswariweke a ri hava xidyoho lexi kumiweke hi ndzhaka. Yoloye a ku ri N’wana wa Xikwembu la hetisekeke, Yesu Kreste, loyi vutomi bya yena byi susiweke ematilweni byi ya embelekweni wa wanhwana wa Muyuda, ku nga Mariya. Yesu u tshame a ri hava xidyoho naswona a a nga fanelanga a dlayiwa. Xisweswo, rifu rakwe ri na ntikelo wo kutsula “swidyoho swa misava.” (Yohane 1:29; Matewu 20:28) Hi yona mhaka leyi Yesu a swi koteke ku vula a ku: “Hi mina ku pfuka ni vutomi; la pfumelaka ka mina, hambi a nga fa, ú ta hanya.”—Yohane 11:25.
Ina, u nga va na wona ntshembo wo tlhela u vonana ni varhandziwa va wena lava feke, kambe leswi swi lava leswaku u va ni ripfumelo eka Yesu tanihi Mukutsuri wa wena, u n’wi yingisa tanihi Hosi leyi hlawuriweke hi Xikwembu. Ku nga ri khale Mfumo wa Xikwembu wu ta kukula vubihi hinkwabyo emisaveni leyi. Hinkwavo vanhu lava alaka ku titsongahatela ku fuma ka wona, va ta herisiwa. Hambi swi ri tano, vafumiwa va Mfumo wa Xikwembu va ta pona naswona va ta khomeka hi ntirho wa ku endla misava yi va paradeyisi.—Pisalema 37:10, 11; Nhlavutelo 21:3-5.
Kutani ku ta landzela nkarhi lowu nyanyulaka wa leswaku ku pfuka ka vafi ku sungula. Xana u ta va u ri kona ku ta amukela lava feke? Sweswo swi titshege hi leswaku u endla yini sweswi. Hinkwavo lava titsongahatelaka vuhosi bya Mfumo wa Yehovha hi N’wana wa yena Yesu Kreste, va ta kuma mikateko leyi hlamarisaka.