Va Hakeriwile Hi Ku Tshama Va Tengile
YEHOVHA u katekisa ni ku hakela malandza ya yena lama tsembekaka. Va nga fanela ku rindza nkarhi wo karhi leswaku va vona ku hetiseka ka makungu ya Xikwembu, kambe vona ntsako wa kona loko va kuma nkateko wakwe!
Leswi swi kombisiwe kahle kwalomu ka magidi-mbirhi wa malembe lama hundzeke, emhakeni ya muprista wa Muyuda Zakariya ni nsati wa yena Elizabeta, lava havambirhi a va ri va ndyangu wa Aroni. Xikwembu xi tshembise ku katekisa Vaisrayele hi vatukulu loko va xi tirhela hi ku tshembeka. Xi vule leswaku vana i hakelo. (Levhitika 26:9; Pisalema 127:3) Hambi swi ri tano, Zakariya na Elizabeta a va nga ri na n’wana, naswona a va dyuharile.—Luka 1:1-7.
Matsalwa ma vula leswaku Zakariya na Elizabeta “ha vambirhi a va lulamile emahlweni ka Xikwembu, a va famba emilawini hinkwayo ya Hosi ni le swilerisweni swa yona, va ri hava xisolo.” (Luka 1:6) A va rhandza Xikwembu swinene lerova a swi nga va tikeli ku landzelela ndlela yo lulama ni ku hlayisa milawu ya xona.—1 Yohane 5:3.
Mikateko Leyi Nga Rindzeriwangiki
A hi tlheleleni eku heleni ka ximun’wana kumbe eku sunguleni ka ximumu xa lembe ra 3 B.C.E. Heroda Lonkulu u fuma tanihi hosi eYudiya. Siku rin’wana, muprista Zakariya u nghene eVukwetsimelweni bya tempele eYerusalema. Loko vanhu va ha hlengeletanile ehandle ka vukwetsimelo va khongela, u hisa magandzelo ya risuna ealitarini ya nsuku. Tanihi leswi kumbexana wu xiyiwaka tanihi ntirho lowu xiyekaka eka hinkwayo leyi endliwaka siku ni siku, wu endliwa endzhaku ko nyikela magandzelo. Kumbexana muprista a a ri ni lunghelo leri kan’we ntsena evuton’wini byakwe.
Zakariya u hlamarisiwa hi leswi a swi vonaka. Phela, ntsumi ya Yehovha yi yimile etlhelweni ra xinene ra altari ya magandzelo ya risuna! Muprista loyi wo dyuhala wa tshuka a chava ngopfu. Kambe ntsumi yi ku: “U nga chavi Zakariya, hikuva ku khongela ka wena ku yingisiwile; Elizabeta, nsati wa wena, ú ta ku velekela n’wana wa mufana, kutani u ta n’wi thya vito ra Yohane.” Ina, Yehovha u twile swikhongelo swo hiseka swa Elizabeta na Zakariya.—Luka 1:8-13.
Ntsumi yi tlhela yi ku: “U tsaka u tsakisisa. Naswona lavo tala va ta tsakela ku velekiwa ka n’wana, hikuva ú ta va nkulukumba emahlweni ka Hosi; a nga ka a nga nwi vhinyo ni byalwa, kambe ú ta tala Moya lowo Kwetsima a nga si velekiwa.” Yohane u ta va Munaziri vutomi bya yena hinkwabyo a tele moya lowo kwetsima wa Xikwembu. Ntsumi yi ya emahlweni yi ku: “Ú ta endla leswaku lavo tala xikarhi ka Vaisraele va hundzukela eka Hosi Xikwembu xa vona; kutani, hi makungu ya Xikwembu, ú ta va murhangeri, a ri ni moya wa Eliya ni matimba ya yena; ú ta vuyisela timbilu ta vatatana eka vana va vona, a vuyisela ni vakaneti evutlharini bya lavo lulama, leswaku a lunghisela Hosi tiko leri lulameke.”—Luka 1:14-17.
Zakariya wa vutisa: “Xana mhaka leyi yi nga ndzi khorwisisa ku yini, leswi ndzi dyuhaleke, ni nsati wa mina a nga xikoxa ke?” Ntsumi yi hlamula, yi ku: “Hi mina Gabriele, la yimaka emahlweni ka Xikwembu; ndzi rhumiwile ku ta vulavula na wena ni ku ku tivisa mahungu lamanene lawa. Languta, u ta hundzuka mbheveve, u hluleka ku vulavula ku ko ku fika siku leri swilo leswi swi nga ta humelela ha rona, hikuva a wu pfumelanga marito ya mina, lama nga ta hetiseka hi nkarhi wa wona.” Loko Zakariya a huma evukwetsimelweni a nga vulavuli, kutani vanhu va tiva leswaku u vonile mahlori. Lexi a xi endla a ku ri ku kombetela kunene, a tirhisa mavoko ku phofula mianakanyo yakwe. Kute loko masiku ya ku tirha ka yena ma herile, a tlhelela ekaya.—Luka 1:18-23.
Xivangelo Xo Tsaka
Hi laha swi nga tshembisiwa ha kona, Elizabeta hi ku hatlisa u va ni xivangelo xo tsaka. Wa tika, a susa tingana ta ku va mhika. Xaka ra yena Mariya na yena u tsakile, hikuva ntsumi leyi fanaka, Gabriele, yi ri eka yena: “Vona, u ta tika, kutani u ta veleka n’wana wa mufana; u ta n’wi thya vito ra Yesu. Yena ú ta va nkulukumba, a vuriwa N’wana wa Loyi-a-nge-henhla-henhla; Hosi Xikwembu xi ta n’wi nyika xiluvelo xa Davhida tata wa yena.” Mariya u tsakela ku va “nandza wa Xikwembu.”—Luka 1:24-38.
Mariya u suka hi ku hatlisa a ya ekaya ra Zakariya na Elizabeta emutini wa tiko ra Yudiya. Loko a twa ku xeweta ka Mariya, n’wana a tshuka-tshuka hi ku tsaka endzeni ka Elizabeta. Hi ku susumetiwa hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu, Elizabeta a tlakusa rito a ku: “U katekile exikarhi ka vavasati, ku katekile ni n’wana la nge ndzeni ka wena. Swi endlise ku yini leswaku mana wa Hosi yanga a ta eka mina xana? Loko ku xeweta ka wena ku fikile etindleveni ta mina, n’wana ú tshuka-tshukile hi ku tsaka endzeni ka mina. Ku katekile la pfumelaka leswaku leswi Hosi yi n’wi byeleke swona, swi ta endleka.” Mariya u angula hi ntsako lowukulu. U tshamile na Elizabeta tinh’weti leti laveke ku ringana tinharhu.—Luka 1:39-56.
Yohane Wa Velekiwa
Hi nkarhi lowu faneleke, Elizabeta na Zakariya lava dyuhaleke va veleka n’wana wa mufana. Hi siku ra vunhungu xihlangi xa yimbisiwa. Maxaka ma lava ku xi thya vito ra Zakariya, kambe Elizabeta a ku: “E-e, ú ta thyiwa vito ra Yohane.” Xana nuna wa yena wa mbheveve wa pfumela? U tsala eribyeni a ku: “Vito ra yena i Yohane.” Kan’we-kan’we ririmi ra Zakariya ri ntshunxeka, a sungula ku vulavula, a dzunisa Yehovha.—Luka 1:57-66.
A tele hi moya lowo kwetsima, muprista loyi a tsakeke ngopfu wa profeta. U vulavula onge i Mukutsuri la tshembisiweke—‘rimhondzo ro ponisa endlwini ya Davhida’—ana u vekiwile hi ku pfumelelana ni ntwanano wa Abrahama malunghana ni Mbewu yo katekisa matiko hinkwawo. (Genesa 22:15-18) Tanihi murhangeri wa Mesiya, n’wana wa Zakariya wo velekiwa hi mahlori u ta ‘famba emahlweni ka Yehovha ku tivisa vanhu hi ta ku ponisiwa.’ Endzhaku ka malembe, Yohane a kula a kuma matimba emoyeni.—Luka 1:67-80.
Va Hakeriwile Hi Laha Ku Fuweke
Zakariya na Elizabeta a va ri swikombiso leswinene swa ku pfumela ni ku tiyisela. Va ye emahlweni va tirhela Yehovha hi ku tshembeka, hambi leswi a va fanele ku rindzela Xikwembu, kutani nkateko wa vona lowukulu wu te loko va dyuharile.
Kambe, Elizabeta na Zakariya va kume mikateko leyikulu swonghasi! Havambirhi va profetile hi ku susumetiwa hi moya wa Xikwembu. A va ri ni lunghelo ro va vatswari ni valeteri va murhangeri wa Mesiya, Yohane Mukhuvuri. Ku tlula kwalaho, Xikwembu xi va langute tanihi lavo lulama. Hi ku fanana, lava namuntlha va chivirikelaka ku landzela ndlela ya Xikwembu va nga va ni xiyimo lexinene emahlweni ka Xikwembu, naswona va ta kuma mikateko leyikulu hikwalaho ko famba hi milawu ya Yehovha hi ndlela leyi faneleke.