Vafi Va Kwihi Xana?
“MISAVA i ndhawu ya mabindzu; tilo i kaya ra hina,” i xiga xa Mayoruba ya le Afrika Vupela-dyambu. Mianakanyo leyi yi phindha-phindhiwa evukhongerini byo tala. Yi tisa langutelo ra leswaku misava yi fana ni ndhawu ya mabindzu, leyi hi yi endzelaka swa nkarhinyana, endzhakunyana hi yi siya. Hi ku ya hi dyondzo leyi, loko hi fa hi ya etilweni, vutshamo bya hina bya xiviri.
Bibele ya dyondzisa leswaku van’wana va ya etilweni. Yesu Kreste u byele vaapostola vakwe lava tshembekaka a ku: “Tindhawu ti tele endlwini ya Tata wa mina; . . . ndzi ya mi lunghisela kona. Loko ndzi yile ku ya mi lunghisela kona, ndzi ta vuya; kutani ndzi ta mi teka mi ta ka mina, leswaku laha ndzi nga kona, mi va kona na n’wina.”—Yohane 14:2, 3.
Marito ya Yesu a ma vuli swona leswaku vanhu hinkwavo lavanene va ya etilweni kumbe leswaku tilo i kaya ra vanhu. Van’wana va tekeriwa etilweni leswaku va ta fuma misava. Yehovha Xikwembu a a swi tiva leswaku tihulumendhe ta vanhu a ti nge swi koti ku lawula timhaka ta le misaveni. Hikwalaho, u lunghiselele hulumendhe ya le tilweni, kumbe Mfumo, lowu eku heteleleni wu nga ta lawula misava ni ku yi cinca yi va Paradeyisi leyi a ku ri xikongomelo xa yena eku sunguleni. (Matewu 6:9, 10) Yesu u ta va Hosi ya Mfumo wa Xikwembu. (Daniyele 7:13, 14) Van’wana va ta hlawuriwa exikarhi ka vanhu leswaku va ta fuma na yena. Bibele yi vhumbhe leswaku lava va tekeriwaka etilweni va ta va “[mfumo, NW] ni ku va vaprista lava tirhelaka Xikwembu xa hina,” kutani “va ta va tihosi emisaveni.”—Nhlavutelo 5:10.
I Vamani Va Yaka eTilweni?
Hi ku xiya vutihlamuleri lebyikulu lebyi vafumi lava va le tilweni va nga ta va na byona, a swi hlamarisi leswi va nga ta boheka ku fikelela swilaveko leswi kongomeke. Lava yaka etilweni va fanele va va ni vutivi lebyi kongomeke ha Yehovha, naswona va fanele va n’wi yingisa. (Yohane 17:3; Varhoma 6:17, 18) Va fanele va kombisa ripfumelo eka gandzelo ra nkutsulo ra Yesu Kreste. (Yohane 3:16) Kambe ku katseka swo tala. Va fanele va vitaniwa ni ku hlawuriwa hi Xikwembu hi ku tirhisa N’wana wa xona. (2 Timotiya 1:9, 10; 1 Petro 2:9) Ku tlula kwalaho, va fanele va va Vakreste lava khuvuriweke lava nga “tswariwa ra vumbirhi,” hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu. (Yohane 1:12, 13; 3:3-6) Va fanele va hlayisa ni vutshembeki bya vona eka Xikwembu ku kondza va fa.—2 Timotiya 2:11-13; Nhlavutelo 2:10.
Vanhu va timiliyoni ta ntsandza-vahlayi lava tshameke va hanya va tlhela va fa a va swi fikelelanga swilaveko leswi. Vo tala va ve ni nkarhi wutsongo wo dyondza hi Xikwembu xa ntiyiso. Van’wana a va si tshama va hlaya Bibele, kutani a va tivi nchumu mayelana na Yesu Kreste. Hambi ku ri exikarhi ka Vakreste va ntiyiso emisaveni namuntlha, a hi vangani lava hlawuriweke hi Xikwembu ku ya hanya etilweni.
Xisweswo, nhlayo ya lava va yaka etilweni a yi ta va yitsongo. Yesu u kombetele eka vanhu vo tano tanihi “ntlhambinyana.” (Luka 12:32) Endzhakunyana, swi paluxeriwe muapostola Yohane leswaku lava “kutsuriweke emisaveni” ku ya fuma na Kreste etilweni va ta va 144 000 ntsena. (Nhlavutelo 14:1, 3; 20:6) Loko va ringanisiwa ni magidi ya timiliyoni ta vanhu lava tshameke va hanya emisaveni, yoleyo i nhlayo leyitsongo hakunene.
Lava Va Nga Yiki eTilweni
Ku humelela yini hi lava va nga yiki etilweni? Xana va xanisiwa hi laha ku nga heriki endhawini yin’wana, hi laha vukhongeri byin’wana byi dyondzisaka ha kona? Kavula a swi tano, hikuva Yehovha i Xikwembu xa rirhandzu. Vatswari lava nga ni rirhandzu a va hoxi vana va vona endzilweni, naswona Yehovha a nga xanisi vanhu hi ndlela yoleyo.—1 Yohane 4:8.
Ntshembo wa vunyingi lebyikulu bya lava feke i ku pfuxeriwa aparadeyisini emisaveni. Bibele yi vula leswaku Yehovha u vumbe misava “leŝaku yi akiwa.” (Esaya 45:18) Mupisalema u te: “Loko ma ri matilo, i matilo ya Yehova, e misav̌a, o yi nyikile v̌ana v̌a v̌anhu.” (Pisalema 115:16) I misava, leyi nga ta va kaya ra vanhu ra hi laha ku nga heriki ku nga ri tilo.
Yesu u vhumbhile a ku: “Nkarhi wa ta lowu hinkwavo lava nge masirheni va nga ta twa rito ra yena [ra Yesu, “N’wana-wa-Munhu”], kutani va ta huma.” (Yohane 5:27-29) Muapostola wa Mukreste Pawulo u tiyisile a ku: “Leswi ndzi swi languteleke eka Xikwembu . . . hileswaku lavo lulama ni lava nga lulamangiki va ta pfuka eku feni.” (Mintirho 24:15) Emhandzini ya nxaniso, Yesu u tshembise mudyohi la hundzukeke vutomi hi ku pfuxeriwa aparadeyisini emisaveni.—Luka 23:43, NW.
Kambe xana xiyimo xa vafi lava nga ta pfuxeriwa ku hanya emisaveni hi xihi sweswi? Xiendlakalo xa le vutirhelini bya Yesu xi pfuna ku hlamula xivutiso lexi. Munghana wa yena Lazaro a a file. Emahlweni ko va Yesu a ya n’wi pfuxa, U byele vadyondzisiwa va Yena a ku: “Lazaro murhandziwa wa hina, ú etlele, kambe ndzi ya ku ya n’wi pfuxa.” (Yohane 11:11) Xisweswo Yesu u fanise rifu ni ku etlela, vurhongo lebyikulu byo pfumala milorho.
Vurhongo Bya Rifu
Matsalwa man’wana ma twanana ni mianakanyo leyi ya ku etlela vurhongo bya rifu. A ma dyondzisi leswaku vanhu va ni moya-xiviri lowu nga fiki lowu hundzelaka exivandleni xa moya loko va file. Ematshan’weni ya sweswo, Bibele yi ri: “V̌afi a v̌a tiv̌i ntšhumu . . . Riranḍu ra v̌ona, ni ku v̌enga ka v̌ona, ni mona wa v̌ona ŝi lahlekile . . . Šivandleni ša v̌afi [sirha] laha u yaka kona, a ka ha ri na ntiro, hambi makungu, ni ku tiv̌a, hambi v̌utlhari.” (Eklesiasta 9:5, 6, 10) Tlhandla-kambirhi, mupisalema u vule leswaku vanhu “v̌a tlhelela e nṭhurini; kutani hi siku rolero makungu ya v̌ona ma ta hela.”—Pisalema 146:4.
Matsalwa lawa ma swi veka erivaleni leswaku lava etleleke vurhongo bya rifu a va hi voni kumbe ku hi twa. A va swi koti ku tisa nkateko kumbe khombo. A va le tilweni naswona a va tshami na vakokwana lava feke. A va hanyi.
Hi nkarhi lowu faneleke wa Xikwembu, lava sweswi va etleleke vurhongo bya rifu, lava xi va tsundzukaka, va ta pfuxeriwa evuton’wini emisaveni ya paradeyisi. Yi ta va misava leyi basisiweke yi nga ha ri na nthyakiso, mahlomulo ni swiphiqo leswi vanhu va swi tokotaka sweswi. Wolowo wu ta va nkarhi wa ntsako lowukulu swonghasi! Eka Paradeyisi yoleyo va ta va ni ntshembo wo hanya hi laha ku nga heriki, hikuva Pisalema 37:29 ya hi tiyisekisa: “La’v̌o lulama v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta ṭhama ka yona hi masiku.”
[Bokisi leri nga eka tluka 6, 7]
NDZI TSHIKE KU GANDZELA VAFI
“Loko ndza ha ri mufana, a ndzi pfuna tatana hi nkarhi wa magandzelo ya nkarhi na nkarhi ya tata wa yena la feke. Eka xiendlakalo xin’wana loko tatana a horile evuvabyini lebyi chavisaka, xingomatanda xi n’wi byele leswaku loko a tlangela ku hola ka yena u fanele ku endla gandzelo ra mbuti, mintsumbula, timanga ni byalwa, a endlela tata wa yena la feke. Tatana u tlhele a tsundzuxiwa ku kombela ku siveriwa mavabyi ni makhombo man’wana hi vakokwa wa yena lava feke.
“Manana u xave leswi a swi laveka eka gandzelo, leri a ri ta endleriwa esirheni ra kokwa wa mina wa xinuna. Sirha a ri ri etlhelonyana ka yindlu ya ka hina, hi ku landza mukhuva wa ndhawu ya ka hina.
“Vanghana, maxaka ni vaakelani a va rhambiwile entirhweni wo phahla. Tatana, a ambale hi ndlela yo fanela xiendlakalo lexi, a a tshame exitulwini a langutile ndhumbha laha a ku longoloxiwe tinhloko ta timbuti to hlayanyana leti a ku endliwe magandzelo ha tona nkarhi lowu hundzeke. Ntirho wa mina a ku ri ku chela byalwa enghilazini, leyi ndzi yi nyikeke tatana. Yena u byi chele ehansi egandzelweni. Tatana u vitane vito ra tata wa yena kanharhu ivi a khongelela ku kutsuriwa eka makhombo ya nkarhi lowu taka.
“Timanga ti nyikeriwile, ni khuna ri dlayiwa, ri swekiwa, ivi ri dyiwa hi vanhu hinkwavo lava a va ri kona. Na mina ndzi dyile, kutani ndzi cina loko ku yimbeleriwa ni loko ku chayiwa macomana. Tatana u cine hi matimba hambi leswi a swi tikomba leswaku u dyuharile. Exikarhi ka ntirho lowu u khongele vakokwana lava feke ku katekisa hinkwavo lava nga kona, loko lavan’wana, ku katsa na mina hi hlamula hi ku Ise, leswi vulaka leswaku ‘Onge swi nga va tano.’ Ndzi hlalele tatana hi ntsako lowukulu ni ku navela, ndzi langutele siku leri na mina ndzi nga ta va ndzi kule swinene leswaku ndzi endlela vakokwana lava feke magandzelo.
“Ku nga khathariseki magandzelo yo tala lama endliweke, ndyangu a wa ha hluleka ku kuma ku rhula. Hambi leswi a ku ri na vana vanharhu va vafana lava hanyaka va manana, ku hava na un’we wa vana va vanhwanyana lavanharhu la hanyeke nkarhi wo leha; hinkwavo va fe va ha ri swihlangi. Loko manana a tika nakambe, tatana u endle magandzelo yo hlawuleka leswaku n’wana a ta velekiwa a hlayisekile.
“Manana u veleke n’wana un’wana wa nhwanyana. Malembe mambirhi endzhakunyana n’wana u sungule ku vabya, ivi a fa. Tatana u vutise xingomatanda, kutani xi vula leswaku a ku ri na nala la vangaka rifu leri. Xingomatanda xi vule leswaku loko ‘moya-xiviri’ wa n’wana wu ta tilwela, ku laveka rihunyi leri pfurhaka, bodlhela ra byalwa ni ximbyanyana, va endla gandzelo ha swona. Rihunyi leri pfurhaka a ri fanele ku vekiwa esirheni, byalwa a byi fanele byi haxiwa esirheni, kasi ximbyanyana a xi fanele xi celeriwa xa ha hanya ekusuhi ni sirha. Leswi a swi endleriwa ku pfuxa moya-xiviri wa nhwanyana la feke ku rihisela rifu ra yena.
“Ndzi yise bodlhela ra byalwa ni rihunyi leri pfurhaka esirheni, kutani tatana a khoma ximbyanyana, lexi a xi celeleke hi ku ya hi swiletelo swa xingomatanda. Hinkwerhu ka hina a hi tshemba leswaku ku nga si hela masiku ya nkombo, moya-xiviri wa nhwanyana la feke wu ta va wu dlaye munhu la vangeke rifu ra yena ra xitshuketa. Tin’hweti timbirhi ti hundzile, kambe ku hava rifu leri vikiweke emugangeni wa ka hina. Ndzi sungule ku heleriwa hi ntshembo.
“A ndzi ri ni malembe ya 18 hi vukhale hi nkarhi wolowo. Endzhakunyana ka kwalaho, ndzi hlangane na Timbhoni ta Yehovha leti ndzi kombeke ku suka eMatsalweni leswaku vafi a va nge endli leswinene kumbe leswo biha eka lava hanyaka. Loko Rito ra Xikwembu ri dzika embilwini ya mina, ndzi byele tatana leswaku a ndzi nge he hlanganyeli na yena eku endleni ka magandzelo ya vafi. Eku sunguleni, loko a hlamusela, a a ndzi hlundzukerile hikwalaho ko n’wi fularhela. Kambe loko a xiyile leswaku a ndzi nga tiyimiselanga ku landzula vupfumeri bya mina lebyintshwa, a nga ndzi alelanga ku gandzela Yehovha.
“Hi April 18, 1948, ndzi kombise ku tinyiketela ka mina hi nkhuvulo wa mati. Ku sukela kwalaho, ndzi ye emahlweni ndzi tirhela Yehovha hi ntsako ni ku eneriseka lokukulu, ndzi pfuna van’wana ku tshika ku gandzela vakokwana lava feke, lava nga ta ka va nga hi pfuni kumbe ku hi vavisa.”—Xi nyikeriwe hi J. B. Omiegbe, wa le Dorobeni-nkulu ra Benin, eNigeria.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]
Ku ta va ni ntsako lowukulu loko vafi va pfuxeriwe emisaveni ya paradeyisi