Ku Tirha Ehansi Ka Voko Ra Yehovha Ra Rirhandzu

HI KU VULA KA LAMBROS ZOUMBOS

A a ndzi fanele ndzi endla xiboho xa nkoka: ku amukela nyiko ya papa-ntsongo loyi a lava leswaku ndzi va ndhuna-nkulu ya nhundzu ya yena—hi ndlela leyi a ndzi ta lulamisa swiphiqo swa timali swa ndyangu wa ka hina—kumbe ndzi va mutirheli wa nkarhi hinkwawo wa Yehovha Xikwembu. Ndzi lava ku hlamusela swivangelo leswi ndzi susumeteleke ku endla xiboho lexi eku heteleleni ndzi xi endleke.

NDZI velekeriwe edorobeni ra Volos, le Greece, hi 1919. Tatana a xavisa swiambalo swa va xinuna, naswona a hi tiphina hi swilo leswi vonakaka. Kambe hikwalaho ka ku hohloka ka ikhonomi loku veke kona eku heleni ka va-1920, Tatana u tikume a ri hava ni sente naswona u lahlekeriwe hi vhengele ra yena. Minkarhi hinkwayo a ndzi twa ku vava loko ndzi vona nghohe ya tatana leyi a yi ri hava ntshembo.

Ku ringana nkarhinyana ndyangu wa ka hina a wu dya rikoko ra xilondza. Siku rin’wana ni rin’wana a ndzi suka exikolweni ka ha sele awara leswaku ndzi ta ya folela ku phaka swakudya. Hambiswiritano, ku nga khathariseki vusweti bya hina a hi tiphina hi ntsako lowu a wu ri kona endyangwini. A a ndzi navela ku va dokodela, kambe emalembeni ya mina ya kondlo-a-ndzi-dyi, ndzi boheke ku tshika xikolo ivi ndzi sungula ku tirha leswaku ndzi ta pfuna ndyangu wa ka hina leswaku wu kota ku hanya.

Kutani hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, Majarimani ni Mantariyana ma hlasele Greece, ivi ku nghena ndlala leyikulu. Hakanyingi a ndzi vona vanghana va mina ni lava ndzi va toloveleke va fa hi ndlala eswitaratini—nchumu wo biha lowu ndzi nga ta ka ndzi nga wu rivali! Ndyangu wa ka hina wu tshame wu tiyisela ku ringana 40 wa masiku wu ri hava xinkwa, ku nga xakudya xa nkoka le Greece. Leswaku hi ta kota ku hanya, mina na buti hi ye emitini ya le kusuhi leswaku hi ya kuma mazambhala eka vanghana ni maxaka.

Mavabyi Ma Tise Nkateko

Eku sunguleni ka 1944, a a ndzi vabya swinene ndzi karhatiwa hi vuvabyi bya nhlonge leyi funengetaka mahahu. Loko ndzi ri exibedlhele tin’hweti tinharhu, ntukulu wa mina u ndzi tisele swibukwana swimbirhi ivi a ku: “Swi hlaye; ndza tshemba leswaku u ta swi tsakela.” Swibukwana leswi a ku ri leswi nge, Who Is God? ni lexi nge, Protection, leswi kandziyisiweke hi Watch Tower Bible and Tract Society. Endzhaku ka loko ndzi swi hlayile, ndzi avelane rungula ra swona ni vavabyi-kulorhi.

Loko ndza ha ku huma exibedlhele, ndzi sungule ku hlanganyela ni Vandlha ra Timbhoni ta Yehovha ra le Volos. Hambiswiritano, ku ringana n’hweti a ndzi ri muvabyi la tshamaka endlwini, naswona hi tiawara ta tsevu ku ya eka nhungu hi siku, a ndzi hlaya minkandziyiso ya khale ya Xihondzo xo Rindza kun’we ni tibuku tin’wana leti kandziyisiweke hi Sosayiti ya Watch Tower. Hikwalaho ka sweswo, vumoya bya mina byi kule hi ku hatlisa.

Ndzi Pona Ri Ahlamile

Siku rin’wana exikarhi ka 1944, a ndzi tshame exitulwini xa le ntangeni wa Volos. Hi xitshuketa vuthu ro pfuneta leri a ri seketela vuthu ra Majarimani, ri rhendzele ndhawu leyi ivi ri khoma hinkwavo lava a va ri kona. A hi ri kwalomu ka 24 loko hi byisiwa hi switarata hi yisiwa eyindlu-nkulu ya Gestapo, leyi nga endlwini yo hlayisela fole.

Endzhaku ka timinete ti nga ri tingani, ndzi twe un’wana a huwelela vito ra mina ni ra loyi ndzi vulavuleke na yena le ntangeni. Ndhuna ya vuthu ya Mugriki, yi hi vitanile yi hi byela leswaku loko un’wana wa maxaka ya mina a hi vone hi byisiwa hi masocha, u yi byele leswaku hi Timbhoni ta Yehovha. Ndhuna leyi ya Mugriki, yi vule leswaku hi ntshunxekile ku tlhelela ekaya, nakambe yi hi nyike khadi ra yona ra ximfumo leri a hi ta ri humesa loko hi tlhela hi khomiwa.

Hi siku leri landzelaka, hi twe leswaku Majarimani ma dlaye vunyingi bya lava khomiweke, ma rihisela ku dlayiwa ka masocha mambirhi ya Majarimani hi vuthu ro kokela etlhelo ra Magriki. Handle ka leswi ndzi poneke ri ahlamile, ndzi dyondze eka xiendlakalo lexi leswaku vukala-tlhelo bya Vukreste i bya nkoka.

Hi xixikana xa 1944, ndzi kombise ku tinyiketela ka mina eka Yehovha hi nkhuvulo wa mati. Hi ximumu lexi landzeleke, Timbhoni ti ndzi endlele malunghiselelo ya leswaku ndzi hlanganyela ni Vandlha ra Sklithro leri nga etintshaveni, hi kona laha a ndzi ta hlakarhela hi ku helela erihanyweni ra mina. Nyimpi ya xin’wana-manana leyi tlhandlameke nhlaselo wa Majarimani hi nkarhi wolowo se a yi ri yikulu le Greece. Muti lowu a ndzi tshama ka wona a wu ri ntsindza wa mavuthu ya xitumbelelana. Muprista wa ndhawu leyi ni wanuna un’wana wa tihanyi va ndzi hehle hi ku vula leswaku ndzi nhlori ya mavuthu ya hulumendhe naswona ndzi konanisiwile hi huvo leyi nga lo tisimeka hi yoxe ya vuthu ra xitumbelelana.

Un’wana loyi a ri kona eka vuchuchisi lebyi fanaka ni bya le hubyeni, a a ri murhangeri wa mavuthu ya xitumbelelana ya ndhawu leyi. Endzhaku ka loko ndzi hete ku hlamusela xivangelo lexi endleke ndzi tshama emutini lowu ni leswaku leswi ndzi nga Mukreste, a ndzi ri ni vukala-tlhelo hi ku helela enyimpini ya xin’wana-manana, murhangeri u byele lavan’wana a ku: “Loyi a nga ta khumba munhu loyi, ndzi ta n’wi komba xa ncila wa bulubulu!”

Endzhakunyana, ndzi tlhelele edorobeni ra ka hina ra Volos ndzi tiye swinene eripfumelweni ku tlula rihanyo ra mina ra miri.

Nhluvuko Wa Moya

Hi ku hatlisa endzhaku ka sweswo, ndzi hlawuriwe ku va mulanguteri wa timali ta vandlha ra ka hina. Ku nga khathariseki swiphiqo leswi vangiweke hi nyimpi ya xin’wana-manana—swin’we ni ku va ndzi khomiwe ko talanyana hikwalaho ka swihehlo leswi hlohloteriweke hi vafundhisi swo lwisana ni vuproselita—ku hlanganyela evutirhelini bya Vukreste ku ndzi tisele ntsako lowukulu kun’we ni vandlha hinkwaro.

Eku sunguleni ka 1947, hi endzeriwe hi mulanguteri la famba-fambaka wa Timbhoni ta Yehovha. Riendzo leri a ri ri ro sungula endzhaku ka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava. Enkarhini wolowo vandlha ra hina ra Volos leri kulaka swinene ri avanyisiwe ri va mavandlha mambirhi, naswona ndzi hlawuriwe ku va mulanguteri la ungamelaka wa rin’wana ra mavandlha lawa. Mavuthu yo pfuneta ni minhlangano ya vutiko a yi chavisa vanhu enkarhini wolowo. Vafundhisi va pfunekile hikwalaho ka xiyimo lexi. Va hlohlotele vafumi leswaku va lwisana ni Timbhoni ta Yehovha hi ku hangalasa vunwa va vula leswaku hi Makhomonisi kumbe vaseketeri va mintlawa ya le ximatsini.

Ku Khomiwa Ni Ku Khotsiwa

Hi 1947, ndzi khomiwe kwalomu ka minkarhi ya khume ivi ndzi tengisiwa kanharhu ehubyeni. Nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu ndzi khomiweke ha wona a a ndzi ntshunxiwa. Hi ximun’wana xa 1948, ndzi gweviwe mune wa tin’hweti ekhotsweni hikwalaho ka vuproselita. Ndzi tirhele xigwevo xa mina ekhotsweni ra Volos. Hi nkarhi lowu fanaka nhlayo ya vahuweleri va Mfumo evandlheni ra ka hina yi andze kambirhi naswona ku tiphina hi ntsako swi tate timbilu ta vamakwerhu.

Hi October 1948, loko ndza ha khome nhlengeletano ni van’wana va tsevu lava a va rhangela evandlheni ra hina, maphorisa ma nghene endlwini hi xitshuketa naswona hi khomiwe hi kombeteriwe hi xibalesa. Va hi tekile va hi yisa exiticini xa maphorisa va nga hi hlamuselanga lexi va hi khomelaka xona, naswona hi fike hi biwa. Ndzi bukuteriwe xikandza hi phorisa leri a ri ri mubi wa xibakele. Endzhaku ka sweswo hi pfaleriwe exitokisini.

Endzhakunyana ndhuna ya maphorisa yi ndzi vitanile ehofisini ya yona. Loko ndzi pfula rivanti, yi ndzi hoxe hi bodlhele ra inki, leri nga ndzi hupa ivi ri ya fayekela ekhumbini. Yi endle leswi leswaku yi ndzi chavisa. Kutani yi ndzi nyike phepha ni xo tsala ivi yi ndzi lerisa yi ku: “Tsala mavito hinkwawo ya Timbhoni ta Yehovha la Volos, ivi u ndzi tisela wona nimixo. Loko wo ka u nga ma tisi, wa swi tiva leswaku ku ta humelela yini hi wena!”

A ndzi hlamulanga, kambe endzhaku ka loko ndzi tlhelele exitokisini, mina ni vamakwerhu hinkwavo hi khongele Yehovha. Ndzi tsale vito ra mina ntsena ephepheni ivi ndzi rindza leswaku yi ndzi vitana. Kambe a ndzi twanga nchumu lexi humaka eka ndhuna. Nivusiku, mavuthu ya nyimpi lama kanetaka ma fikile, naswona ndhuna yi rhangele vanhu va yona leswaku va ya lwa na wona. Loko nyimpi yi sungurile, yi vaviseke ngopfu, naswona wun’wana wa milenge ya yona a wu fanele wu tsemiwa. Eku heteleleni, nandzu wa hina wu tengiwile, naswona hi voniwe nandzu wo va hi khome nhlengeletano leyi nga riki enawini. Hinkwerhu ka hina va nkombo, hi gweviwe malembe ya ntlhanu ekhotsweni.

Tanihi leswi a ndzi ala ku hlanganyela eka Masa ya Sonto ekhotsweni, va ndzi susile ivi va ndzi pfalela ndzi ri ndzexe. Hi siku ra vunharhu, ndzi kombele ku vulavula ni mulanguteri wa khotso. Ndzi n’wi byele ndzi ku: “Ndzi lombe tindleve, kahle-kahle a swi twali ku xupula munhu loyi a tiyimiseleke ku heta malembe ya ntlhanu ekhotsweni hikwalaho ka ripfumelo ra yena.” U ehleketisise hi mhaka leyi, naswona eku heteleleni u te: “Ku sukela mundzuku u ta tirha ekusuhi na mina laha hofisini ya mina.”

Eku heteleleni, ndzi kume ntirho wo va mupfuni wa dokodela ekhotsweni. Hikwalaho ka sweswo, ndzi dyondze swo tala mayelana ni ku hlayisa rihanyo, leswi ndzi pfuneke swinene emalembeni lama landzeleke. Loko ndza ha ri khotsweni, ndzi ve ni minkarhi yo tala leyi ndzi pfulekeleke yo chumayela, naswona vanhu vanharhu va angule kahle ivi va va Timbhoni ta Yehovha.

Endzhaku ko tirha kwalomu ka malembe ya mune ekhotsweni, ndzi ntshunxiwile hi 1952 endzhaku ka loko ndzi hunguteriwe xigwevo hikwalaho ka mahanyelo lamanene. Endzhaku ka sweswo, ndzi boheke ku ya yima emahlweni ka huvo ya le Korinto hikwalaho ka mphika-makaneta ya vukala-tlhelo. (Esaya 2:4) Kwalaho, ndzi pfaleriwe ekhotsweni ra vuthu swa xinkarhana, naswona ku xanisiwa kun’wana ku tlhekekile. Tindhuna tin’wana a a ti xungeta hi ndlela leyi nga tolovelekangiki, ti ku: “Ndzi ta susa mbilu ya wena ndzi yi tsemelela hi tlhari,” kumbe va ku, “U nga anakanyi leswaku u ta fa rifu ra xihatla hi ku duvuriwa tsevu wa makulu ntsena.”

Muxaka Wun’Wana Wa Ndzingo

Hambiswiritano, endzhakunyana ndzi tlhelele ekaya, ivi ndzi hambeta ndzi tirha ni Vandlha ra Volos naswona a a ndzi tirha ntirho wo tihanyisa wa nkarhinyana. Siku rin’wana ndzi kume papila leri a ri ta hi le hofisini ya rhavi ra Sosayiti ya Watch Tower le Atena, leri a ri ndzi rhambela ku ya kuma vuleteri bya mavhiki mambirhi naswona ku sukela kwalaho a a ndzi ta sungula ku endzela mavandlha ya Timbhoni ta Yehovha ndzi ri mulanguteri wa xifundzha. Hi nkarhi wolowo, papa-ntsongo, loyi a nga ri na n’wana naswona a a ri ni nhundzu yo tala, u ndzi kombele leswaku ndzi hlayisa rifuwo ra yena. Ndyangu wa ka hina a wa ha ri evuswetini, naswona ntirho lowu a wu ta lulamisa swiphiqo swa ndyangu swa timali.

Ndzi endzele papa-ntsongo ndzi ya n’wi nkhensa hikwalaho ka nyiko ya yena, kambe ndzi n’wi byele leswaku ndzi tibohe ku amukela xiavelo xo hlawuleka xa vutirheli bya Vukreste. Loko a twe sweswo u pfukile, ivi a ndzi langutisisa kahle, ivi hi ku hatlisa a suka ekamareni. U vuye ni nyiko ya mali leyi a yi ta hlayisa ndyangu wa ka hina tin’hweti ti nga ri tingani. U te: “Yi teke, u ta endla leswi u swi lavaka hi yona.” Ku fika namuntlha, a ndzi swi koti ku hlamusela ndlela leyi ndzi titweke ha yona enkarhini wolowo. A a ndzi titwa onge ndzi twe rito ra Yehovha ri ku ka mina, ‘U endle xiboho lexinene. Ndzi na wena.’

Hi ku seketeriwa hi ndyangu wa ka hina, ndzi suke ndzi kongoma le Atena hi December 1953. Hambileswi ku nga manana ntsena la veke Mbhoni, swirho leswin’wana swa ndyangu wa ka hina a swi lwisananga na wona ntirho wa mina wa Vukreste. Loko ndzi fike ehofisini ya rhavi le Atena, nchumu wun’wana wo hlamarisa a wu ndzi rindzile. A a ku ri telegram leyi a yi huma eka sesi, a a ndzi tivisa leswaku matshalatshala ya Tatana ya malembe mambirhi yo lwela ku kuma mudende, hi siku rolero a ya humelerile. I yini xin’wana lexi a ndzi ta xi kombela? A a ndzi tivona onge ndzi ni timpiku, to haha ha tona entirhweni wa Yehovha!

Ku Tirhisa Vutlharhi

Emalembeni ya mina yo sungula entirhweni wa xifundzha, a ndzi fanele ku va ni vuxiyaxiya swinene hikuva Timbhoni ta Yehovha a ti xanisiwa hi varhangeri va vukhongeri ni va tipolitiki. Leswaku ndzi kota ku endzela vamakwerhu va Vukreste, ngopfu-ngopfu lava tshamaka emadorobeni lamatsongo ni le mitini, ndzi fambe tiawara to tala emunyameni ni vusiku. Vamakwerhu lava poneke ku khomiwa, va hlengeletanile endlwini ivi va ndzi rindza handle ko hela mbilu ku kondza ndzi fika. Mawaku ku khutazana loku maendzo wolawo ma veke na kona eka hina hinkwerhu!—Varhoma 1:11, 12.

Leswaku ndzi papalata ku voniwa, minkarhi yin’wana a ndzi ambala hi ndlela yo kanganyisa. Ndzi tshame ndzi ambala ku fana ni murisi leswaku ndzi ta kota ku hundza eka vapfari va ndlela ndzi ya fika eka vamakwerhu lava hlengeletaneke, lava a va ri ni torha ra vurisi bya moya. Eka xiendlakalo xin’wana, hi 1955, mina na Mbhoni-kulorhi hi tiendle vaxavisi va swinyalana leswaku hi papalata ku ehleketeleriwa hi maphorisa. Ntirho wa hina a ku ri ku tihlanganisa ni vamakwerhu van’wana va Vukreste lava se a va tsanile emoyeni edorobeni leritsongo ra Árgos Orestikón.

Hi veketele leswi a hi swi xavisa erivaleni emakete ya mani na mani ya doroba. Hambiswiritano, jaha rin’wana ra phorisa leri langutelaka ndhawu leyi, ri hi ehleketelerile, naswona nkarhi wun’wana ni wun’wana loko ri hundza, a a ri hi langutisisa hi ku hi ehleketelela. Eku heteleleni, ri ndzi byerile ri ku: “A wu tikombi u ri muxavisi wa swinyalana.” Hi nkarhi wolowo, tinhlangwana tinharhu ti tshinerile ivi ti navela ku xava swinyalana. Loko ndzi ri karhi ndzi va kombisa leswi ndzi swi xavisaka, ndzi te: “Jaha leri ra phorisa ri dya swinyalana swo fana na leswi, naswona ma n’wi vona leswaku u tiyile a tlhela a va mbhuri!” Vavasati lava va langute phorisa leri ivi va ba xikhiyana. Na rona ri n’wayiterile ivi ri famba.

Loko se ri fambile ndzi kume nkarhi wo ya evhengeleni leri vamakwerhu va hina va moya a va tirha eka rona tanihi varhungi. Ndzi kombele un’wana wa vona leswaku a ndzi rhungela kunupu leyi ndzi yi tsemeke ebajini ra mina. Loko a ri karhi a yi rhungelela, ndzi korhamile ndzi va hlevela ndzi ku: “Ndzi huma hofisini ya rhavi leswaku ndzi ta mi vona.” Eku sunguleni vamakwerhu a a va chavile, tanihi leswi a va nga si tshama va hlangana ni Timbhoni-kulobye hi malembe yo tala. Ndzi va khutaze hi laha ndzi koteke hakona naswona ndzi endle malunghiselelo yo hlangana na vona emasirheni ya kwala dorobeni leswaku hi ta yisa bulo emahlweni. Lexi tsakisaka, riendzo a a ri khutaza, naswona va tlhele va hiseka nakambe evutirhelini bya Vukreste.

Ku Kuma Munghana Wo Tshembeka

Hi 1956, endzhaku ka malembe manharhu ndzi sungule ntirho wo famba-famba, ndzi hlangane na Niki, nhwana wa Mukreste loyi a a rhandza ntirho wo chumayela naswona a navela ku tirhisa vutomi bya yena evutirhelini bya nkarhi hinkwawo. Hi rhandzanile naswona hi tekane hi June 1957. A a ndzi tivutisa loko Niki a ta swi kota ku fikelela swilaveko swa ntirho wo famba-famba ehansi ka swiyimo swo nonon’hwa leswi a swi ri kona enkarhini wolowo eka Timbhoni ta Yehovha le Greece. Hi mpfuno wa Yehovha u swi kotile, xisweswo u ve wansati wo sungula ku famba ni nuna wa yena entirhweni wa xifundzha le Greece.

Hi hambete swin’we entirhweni wo famba-famba ku ringana khume ra malembe, hi tirhela mavandlha yo tala le Greece. Hakanyingi, a a hi ambala hi ndlela yo kanganyisa, hi tamele minkwama, hi famba tiawara to tala nivusiku leswaku hi kota ku fikelela vandlha ro karhi. Ku nga khathariseki nkaneto lowukulu lowu a hi tshamela ku langutana na wona, hi tsakisiwe hi ku tivonela hi xiviri ku andza loku hlamarisaka ka nhlayo ya Timbhoni.

Ntirho Wa Bethele

Hi January 1967, mina na Niki hi rhambiwe ku ya tirha eBethele, ku nga ndlela leyi hofisi ya rhavi ra Timbhoni ta Yehovha yi vitaniwaka ha yona. Xirhambo lexi xi hi hlamarise hinkwerhu, kambe hi xi amukerile, hi ku tshemba leswaku Yehovha a a kongomisa swilo. Loko nkarhi wu famba, hi sungule ku twisisa leswaku i lunghelo ra risima ku tirha exivindzini lexi xa vutirheli bya le tilweni.

Endzhaku ka tin’hweti tinharhu hi nghenele vutirheli bya Bethele, vandla ra nyimpi ri vutle mfumo, naswona Timbhoni ta Yehovha a a ti boheka ku yisa ntirho wa tona emahlweni hi ku tumbela. Hi sungule ku va ni minhlangano hi mintlawa leyitsongo, hi ve ni tinhlengeletano ta hina enhoveni, hi chumayele hi vutlhari, hi kandziyise ni ku hangalasa tibuku ta Bibele exihundleni. A a swi nga nonon’hwi ku tolovelana ni swiyimo leswi, tanihi leswi a hi pfuxete ntsena maendlelo lawa hi ma tirhiseke emalembeni lama hundzeke leswaku hi yisa mintirho ya hina emahlweni. Ku nga khathariseki ku yirisiwa, nhlayo ya Timbhoni yi andze yi suka eka nhlayo leyi nga hansi ka 11 000 hi 1967 yi ya eka 17 000 hi 1974.

Endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 30 entirhweni wa Bethele, Niki na mina ha ha hambeta hi tiphina hi mikateko ya hina ya moya, ku nga khathariseki swipimelo swa rihanyo ni ku dyuhala. Ku tlula khume ra malembe, a a hi tshama emiakweni ya rhavi leyi nga eKartali Street le Atena. Hi 1979, rhavi lerintshwa ri nyiketeriwile le Marousi, elokixini ra Atena. Kambe ku sukela hi 1991, hi tsakele ku tirha erhavini lerikulu ra miako leyintshwa le Eleona, ku nga 60 wa tikhilomitara ku ya en’walungwini wa Atena. Hi kona laha ndzi tirhaka endhawini ya vavabyi eBethele ya hina, laha vuleteri lebyi ndzi byi kumeke loko ndzi ri mupfuni wa dokodela ekhotsweni byi veke bya risima swinene.

Enkarhini wa mina wo tlula mune wa malembe-xikhume ndzi ri evutirhelini bya nkarhi hinkwawo, ku fana na Yeremiya, ndzi vone ntiyiso wa xitshembiso xa Yehovha: “V̌a ta lwa na wena, kambe v̌a nga ka v̌a nga ku hluri, hikuv̌a nḍi na wena e ku ku lwela, ku v̌ula Yehova.” (Yeremiya 1:19) Ina, mina na Niki hi tiphine hi ndzheko lowu khapaka wa mikateko ya Yehovha. Hi hambete hi tiphina hi nkhathalelo wa yena wa rirhandzu leri teleke ni tintswalo leti nga fanelangiki.

Xikhutazo xa mina eka vantshwa lava nga enhlengeletanweni ya Yehovha, i ku nghenela vutirheli bya nkarhi hinkwawo. Hi ndlela leyi va nga amukela xirhambo xa Yehovha xo n’wi ringa ivi va vona loko a ta hetisisa xitshembiso xa yena xo ‘pfula mafasitere ya tilo, a va chululela mikateko hi mpimo lowukulu.’ (Malakiya 3:10) Hi ku ya hi ntokoto wa mina, ndza mi tiyisekisa n’wina vantshwa leswaku Yehovha hakunene u ta mi katekisa n’wina lava mi n’wi tshembaka hi ku helela.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Lambros Zoumbos ni nsati wa yena, Niki