Ku Nyika Yehovha Leswi N’wi Fanelaka

HI KU VULA KA TIMOLEON VASILIOU

A ndzi khomiwile hikwalaho ka ku dyondzisa Bibele eximutanini xa Aidhonochori. Maphorisa ma ndzi hluvule tintangu ivi ma sungula ku ndzi ba mikondzo. Loko ma ri karhi ma ndzi ba, mikondzo ya mina yi fe vusindza kutani a ndzi nga ha ku twi ku vava. Ndzi nga si hlamusela lexi endleke leswaku ndzi biwa hi ndlela leyi, ku nga nchumu lowu a wu tolovelekile eGrikiya hi nkarhi wolowo, mi nge ndzi mi hlamusela ndlela leyi ndzi veke mudyondzisi wa Bibele ha yona.

ENDZHAKUNYANA ka ku velekiwa ka mina hi 1921, ndyangu wa ka hina wu rhurhele edorobeni ra Rodholívos, en’walungwini wa Grikiya. Loko ndza ha ri muntshwa, a ndzi hanya vutomi lebyi nga lawulekiki. Loko ndzi ri ni malembe ya 11 ndzi sungule ku dzaha. Endzhakunyana, ndzi ve xindzendzele ni mugemburi, naswona vusiku byin’wana ni byin’wana a ndzi ya eswinkhubyanini leswi humeke endleleni. Leswi a ndzi ri ni nyiko ya ku yimbelela, ndzi joyine bendhe ya kwalaho. Ku nga si hela lembe, a ndzi swi kota ku tlanga swo tala swa swichayachayana swa bendhe yoleyo. Kambe hi nkarhi lowu fanaka a ndzi ri na xikongomelo naswona a ndzi rhandza vululami.

Eku sunguleni ka 1940, loko Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava ya ha tinyike matimba, bendhe ya hina yi rhambiwe leswaku yi ya yimbelela enkosini wa xinhwanyatana xin’wana. Emasirheni, maxaka ni vanghana a va rila hi gome lerikulu. Ku pfumala ka vona ntshembo ku ndzi khumbile swinene. Ndzi sungule ku tivutisa, ‘Ha yini hi fa? Xana ku ni nchumu wun’wana evuton’wini handle ka ku hanya ka hina swa xinkarhana? Xana ndzi nga ti kuma kwihi tinhlamulo?’

Endzhaku ka masiku ma nga ri mangani, ndzi vone kopi ya Testamente Leyintshwa evuhirini bya yindlu ya mina. Ndzi yi tekile ivi ndzi sungula ku yi hlaya. Loko ndzi hlaye marito ya Yesu lama kumekaka eka Matewu 24:7 malunghana ni ku va tinyimpi letikulu ti ri xiphemu xa xikombiso xa vukona bya yena, ndzi sungule ku swi vona leswaku marito ya yena ma fanele ma tirha enkarhini wa hina. Emavhikini lama landzeleke, ndzi hlaye kopi leyi ya Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki minkarhi yo hlayanyana.

Kutani hi December 1940, ndzi endzele ndyangu wun’wana wa le kusuhi—ku nga noni ni vana va yona va ntlhanu. Ndzi kume xiputsa xa swibukwana ekamareni ra vona ra le henhla, naswona exikarhi ka swin’wana swa tona a ku ri ni lexi nge A Desirable Government, lexi kandziyisiweke hi Watch Tower Bible and Tract Society. Ndzi tshame kwalaho ekamareni ra le henhla ivi ndzi hlaya xibukwana xolexo hinkwaxo. Leswi ndzi swi hlayeke swi ndzi tiyisekisile leswaku hakunene hi hanya enkarhini lowu Bibele yi wu vitanaka ‘masiku yo hetelela’ ni leswaku Yehovha Xikwembu ku nga ri khale u ta herisa mafambiselo lawa ya swilo ivi a ma siva hi misava leyintshwa leyi lulameke.—2 Timotiya 3:1-5; 2 Petro 3:13.

Lexi ndzi khumbeke ngopfu a ku ri vumbhoni bya Matsalwa bya leswaku lava tshembekaka va ta hanya hilaha ku nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi ni leswaku ku xaniseka ni rifu a swi nge he vi kona emisaveni yoleyo leyintshwa ehansi ka Mfumo wa Xikwembu. (Pisalema 37:9-11, 29; Nhlavutelo 21:3, 4) Loko ndzi ri karhi ndzi hlaya, ndzi nkhense Xikwembu hi xikhongelo hikwalaho ka swilo leswi, naswona ndzi xi kombele leswaku xi ndzi komba leswi xi swi languteleke. Ndzi swi xiyile leswaku ndzi fanele ndzi tinyiketela eka Yehovha Xikwembu hi moya-xiviri hinkwawo.—Matewu 22:37.

Ku Hanya Hi Leswi Ndzi Swi Dyondzeke

Ku sukela hi nkarhi wolowo, ndzi tshike ku dzaha, ku dakwa ni ku gembula. Ndzi hlengelete vana va noni leyi va ntlhanu ni tindzisana ta mina tinharhu, ivi ndzi va hlamusela leswi ndzi swi hlayeke eka xibukwana lexi. Ku nga ri khale hinkwerhu hi sungule ku byela van’wana switsongo leswi a hi swi tiva. Endhawini yoleyo hi tiviwe tanihi Timbhoni ta Yehovha, hambileswi a hi nga si tshama hi hlangana ni Timbhoni. Ku sukela eku sunguleni, a ndzi tirha tiawara to tlula dzana n’hweti yin’wana ni yin’wana ndzi byela van’wana hi timhaka to tsakisa leti ndzi ti dyondzeke.

Un’wana wa vafundhisi va kwalaho va Greek Orthodox u ye eka meyara a ya rila hi hina. Kambe a hi nga swi tivi leswaku masiku ma nga ri mangani emahlweni ka sweswo, Mbhoni leya ha riki muntshwa yi kume hanci leyi lahlekeke ivi yi yi tlherisela eka vini va yona. Hikwalaho ka ku tshembeka koloko, meyara a yi xixima Timbhoni, kutani yi arile ku yingisela mufundhisi loyi.

Siku rin’wana hi October 1941, loko ndza ha nyikela vumbhoni endhawini yo xavisela, munhu un’wana u vulavule hi Mbhoni ya Yehovha leyi a yi tshama edorobeni ra le kusuhi. A ku ri khale ka phorisa leri a ri vitaniwa Christos Triantafillou. Ndzi yile ndzi ya n’wi vona ivi ndzi kuma leswaku a a ri Mbhoni, ku sukela hi 1932. Wa nga vona ndlela leyi a ndzi tsake ha yona loko a ndzi nyika tibuku to tala ta Watch Tower ta khale! Tibuku leti ti ndzi pfune swinene leswaku ndzi endla nhluvuko hi tlhelo ra moya.

Hi 1943, ndzi kombise ku tinyiketela ka mina eka Xikwembu hi nkhuvulo wa mati. Hi nkarhi wolowo a ndzi fambisa tidyondzo ta Bibele eswimitanini swinharhu swa le kusuhi—eDhravískos, ePalaeokomi ni le Mavrolofos. Ndzi tirhise buku leyi nge The Harp of God loko ndzi fambisa tidyondzo ta Bibele. Eku heteleleni, ndzi ve ni lunghelo ra ku vona ku simekiwa ka mavandlha ya mune ya Timbhoni ta Yehovha endhawini leyi.

Ku Chumayela Hambi Ku Ri Ni Swihinga

Hi 1944, Grikiya ri ntshunxekile eku fumiweni hi Jarimani, naswona endzhaku ka nkarhinyana hi sungule ku kuma mpfuno eka hofisi ya rhavi ya Sosayiti ya Watch Tower eAtena. Hofisi ya rhavi yi ndzi rhambe ku ya chumayela ensin’wini leyi eka yona a ku nga ri na munhu loyi a nga tshama a twa rungula ra Mfumo. Endzhaku ko rhurhela kwalaho, ndzi tirhe epurasini ku ringana tin’hweti tinharhu ivi ndzi heta lembe rolero hinkwaro ndzi ri evutirhelini.

Hi lembe rolero ndzi katekisiwe hi ku vona mana wa mina a khuvuriwa, swin’we ni noni liya ni vana va yona, handle ka rikotse ra noni leyi, ku nga Marianthi, loyi a khuvuriweke hi 1943 ivi a va nsati wa mina la rhandzekaka hi November wa lembe rolero. Endzhaku ka malembe ya 30, hi 1974, tatana na yena u ve Mbhoni leyi khuvuriweke.

Eku sunguleni ka 1945 hi kume Xihondzo xo Rindza xo sungula lexi kopiweke xi huma ehofisini ya rhavi. Xihloko-nkulu xa xona a xi ku, “Yanani, Mi Endla Vanhu Va Matiko Hinkwawo Vadyondzisiwa.” (Matewu 28:19, The Emphatic Diaglott) Xikan’we-kan’we mina na Marianthi hi suke ekaya hi ya tirha emasin’wini ya le kule evuxeni bya Nambu wa Strymon. Endzhakunyana hi joyiniwe hi Timbhoni tin’wana.

Hakanyingi a hi famba hi nga ambalanga tintanghu hi ya fika eximutanini xin’wana, hi famba tikhilomitara to tala emagoveni ni le tintshaveni. Leswi a hi swi endlela ku hlayisa tintanghu ta hina hikuva loko to hlakala, a hi nga ha ri na tin’wana. Emalembeni ya ku sukela eka 1946 ku ya eka 1949, nyimpi ya xin’wana-manana a yi hlasela Grikiya, naswona a swi ri ni khombo swinene ku teka riendzo. A swi tolovelekile ku vona mintsumbu ematlhelo ka patu.

Ematshan’weni ya ku hetiwa matimba hi swiphiqo, hi ye emahlweni hi tirha hi ku hiseka. Minkarhi yo tala a ndzi titwa hilaha mupisalema a titweke hakona loko a tsarile a ku: “Ni loko nḍi famba e nkov̌eni wa nḍuti wa rifu, a nḍi tšhav̌i ku biha ni kuṅwe, hikuv̌a u na mina: Nhonga ya wena ni šongotelo ra wena, hi ŝona le’ŝi nḍi tiyisaka.” (Pisalema 23:4) Enkarhini lowu a hi tala ku nga vi kona ekaya ku ringana mavhiki yo tala, naswona minkarhi yin’wana a ndzi heta 250 wa tiawara hi n’hweti evutirhelini.

Vutirheli Bya Hina eAidhonochori

Xin’wana xa swimitana leswi hi swi endzeleke hi 1946 a ku ri Aidhonochori, leyi nga le henhla ka ntshava. Kwalaho hi hlangane ni wanuna loyi a hi byeleke leswaku a ku ri ni vavanuna vambirhi eximutanini lava a va lava ku twa rungula ra Bibele. Hambiswiritano, hikwalaho ka ku chava vaakelani va yena, wanuna loyi a nga swi lavanga ku hi heleketa eka vona. Nilokoswiritano hi ma kumile makaya ya vona naswona hi amukeriwe hi malwandla. Kahle-kahle, endzhaku ka timinete ti nga ri tingani, kamara ro xuxela eka rona a ri tele hi vanhu! Vanhu volavo a va ri maxaka ni vanghana lavakulu. Ndzi hlamarisiwe swinene hi ku vona ndlela leyi a va rhiye ndleve ha yona va hi yingisela. Hi ku hatlisa hi twe leswaku a va swi rindzele hi mahlo-ngati ku hlangana ni Timbhoni ta Yehovha, kambe hi nkarhi lowu a ka ha fuma Jarimani, a ti nga ri kona endhawini yoleyo. I yini lexi pfuxeke ku tsakela ka vona?

Tinhloko leti timbirhi ta mindyangu a ti tiveka swinene evandleni ra Makhomunisi ra kwalaho, naswona hi tona ti ngheniseke mavonelo ya Vukhomunisi eka vanhu va kona. Kambe ti kume kopi ya buku leyi nge Government, leyi kandziyisiweke hi Sosayiti ya Watch Tower. Endzhaku ka loko ti yi hlayile ti khorwisekile leswaku ntshembo wa ntiyiso wa hulumendhe leyi hetisekeke, leyinene a ku ri Mfumo wa Xikwembu.

Hi burisane ni vavanuna lava ni vanghana va vona kukondza ku va exikarhi ka vusiku. A va enerisekile swinene hi tinhlamulo leti sekeriweke eBibeleni ta swivutiso swa vona. Hambiswiritano, endzhakunyana Makhomunisi ya le ximutanini xolexo ma endle xikungu xa ku ndzi dlaya hikuva a ma vula leswaku hi mina ndzi hundzuleke khale ka varhangeri va wona. Lexi hlamarisaka, un’wana wa lava a va ri kona hi vusiku byebyo a ku ri wanuna luya a ndzi byeleke hi vanhu lava tsakelaka va le ximutanini. Eku heteleleni u endle nhluvuko hi vutivi bya Bibele, a khuvuriwa ivi endzhakunyana a va nkulu la nga Mukreste.

Nxaniso Wa Tihanyi

Endzhakunyana ka ku hlangana ni khale ka Makhomunisi lawa, maphorisa mambirhi ma nghene endlwini leyi a hi fambisela nhlangano eka yona. Ma hi khome hi ri mune ma ri karhi ma hi kombetele hi swibamu ivi ma famba na hina exitichini xa maphorisa. Loko hi fika, ndhuna ya maphorisa, leyi a yi ri ni vuxaka lebyikulu na mufundhisi wa Greek Orthodox, yi fike yi hi sapatela. Eku heteleleni yi vutisile, “Xana ndzi ta endla yini hi n’wina?”

Maphorisa laman’wana lawa a ma yime endzhaku ka hina ma huwelele nkarhi wun’we ma ku: “A hi va beni swinene!”

Hi nkarhi wolowo a ku ri vusiku swinene. Maphorisa ma hi lotlele ekamareni ra le hansi ivi ma ya ebarheni ya le kusuhi. Loko se ma pyopyiwile, ma vuyile ivi ma ndzi yisa ekamareni ra le henhla.

Hi ku vona xiyimo lexi a va ri eka xona, ndzi swi vonile leswaku va nga ha ndzi dlaya nkarhi wun’wana ni wun’wana. Kutani ndzi khongele eka Xikwembu leswaku xi ndzi nyika matimba ya ku tiyisela swin’wana ni swin’wana leswi ndzi nga ha langutanaka na swona. Va teke tinhonga va sungula ku ndzi ba mikondzo, hilaha ndzi hlamuseleke hakona eku sunguleni. Endzhaku ka sweswo va ndzi be miri hinkwawo, ivi va ndzi tlherisela ekamareni ra le hansi. Kutani va tise un’wana ivi va sungula ku n’wi ba.

Ndzi tirhise nkarhi wolowo leswaku ndzi lunghiselela Timbhoni letin’wana timbirhi leta ha riki vantshwa leswaku ti langutana ni ndzingo lowu taka. Ku ri na sweswo, maphorisa ma hlawule ku ndzi yisa ekamareni ra le henhla nakambe. Ma ndzi hluvule tinguvu ta mina, ivi ma ndzi ba ma ri ntlhanu ku ringana awara, ma ndzi kandziyela nhloko hi mabutsu ya wona ya vuphorisa. Kutani ma ndzi lahlela eswitepisini swa le hansi, laha ndzi titivaleke ku ringana tiawara ta 12.

Loko hi ta va hi hetelele hi ntshunxiwile, ndyangu wun’wana wa kwalaho ximutanini wu hi rhurherile vusiku byebyo ivi wu hi khathalela. Hi siku leri tlhandlamaka, hi tlhelele ekaya. A hi hlakarile naswona hi karhele ku tlula mpimo hikwalaho ka ku biwa, lerova riendzo leri hi ntolovelo a ri ta teka tiawara timbirhi, ri hi teke nhungu wa tiawara. A ndzi pfimbile hikwalaho ka ku biwa lerova Marianthi a nga hatlanga a ndzi vona.

Ku Andza Hambi Ku Ri Na Nkaneto

Hi 1949, loko nyimpi ya xin’wana-manana ya ha ya emahlweni hi rhurhele eTesalonika. Ndzi averiwe ku ya tirha tanihi mupfuni wa nandza wa vandlha eka rin’wana ra mavandlha ya mune edoroba-nkulu rolero. Vandlha leri ri kurile endzhaku ka lembe lerova hi simeka rin’wana, naswona ndzi averiwe ku va nandza wa vandlha, kumbe mulanguteri la ungamelaka. Endzhaku ka lembe vandlha lerintshwa ri ve ni nhlayo ya vanhu leyi andzisiweke kambirhi, naswona ku simekiwe vandlha rin’wana!

Vakaneti a va hlundzukile hikwalaho ka ku andza ka Timbhoni ta Yehovha eTesalonika. Siku rin’wana hi 1952 loko ndzi fika ekaya ndzi huma entirhweni, ndzi kume yindlu ya hina yi hisiwile yi ri nkuma. Marianthi a lo ponisa vutomi bya yena ntsena. Enhlanganweni hi vusiku byolebyo, hi hlamusele xivangelo xa ku ta hi swiambalo leswi thyakeke—a hi nga ha ri na nchumu. Vamakwerhu va Vakreste a va ri na ntwela-vusiwana naswona a va hi seketela swinene.

Hi 1961, ndzi averiwe ku ya entirhweni wo famba-famba, ndzi endzela mavandlha yo hambana-hambana vhiki rin’wana ni rin’wana ndzi tiyisa vamakwerhu hi tlhelo ra moya. Eka malembe ya 27 lama landzeleke, mina na Marianthi hi endzele swifundzha ni miganga ya le Makedoniya, Thrace na Thessaly. Hambileswi Marianthi wa mina la rhandzekaka a nga ha voni kahle ku sukela hi 1948, u tirhe na mina hi xivindzi, a tiyisela miringo yo tala ya ripfumelo. Na yena u khomiwile, a tengisiwa ni ku khotsiwa minkarhi yo tala. Rihanyo ra yena ri sungule ku tsana, ivi a fa hi 1988 endzhaku ko khomiwa hi vuvabyi bya khensa nkarhi wo leha.

Hi rona lembe rolero, ndzi hlawuriwe ku va phayona ro hlawuleka eTesalonika. Sweswi endzhaku ka malembe yo tlula 56 ndzi tirhela Yehovha, ndza ha tirha hi matimba naswona ndzi hlanganyela evutirhelini hinkwabyo. Minkarhi yin’wana, a ndzi fambisa tidyondzo ta Bibele ta 20 ni vanhu lava tsakelaka vhiki rin’wana ni rin’wana.

Ndza swi twisisa leswaku sweswi hi le masungulweni ya nongonoko lowukulu wa ku dyondzisa lowu nga ta ya emahlweni ku ya fika emisaveni leyintshwa ya Yehovha, naswona wu ya emahlweni ku ya fika eka gidi ra malembe. Kambe, ndza swi vona leswaku lowu a hi nkarhi wa leswaku hi debyisa mavoko, hi kokela endzhaku, kumbe hi heta nkarhi wa hina hi enerisa swilaveko swa hina swa nyama. Ndzi nkhensa Xikwembu hi ku va xi ndzi pfunile ku hlayisa xitshembiso lexi ndzi xi endleke eku sunguleni hikuva swa fanela leswaku hi tinyiketela eka Yehovha hi moya-xiviri hinkwawo, hi tirhela yena.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]

Ndzi ri karhi ndzi nyikela nkulumo loko ntirho wa hina wo chumayela wu yirisiwile

[Xifaniso lexi nga eka tluka 25]

Ndzi ri na nsati wa mina, Marianthi