Xana U Phayona Leri Ringaniselaka?
TATANA la tsakeke u tshambuluta mavoko loko a ri karhi a rindzela xinhwanyetana xa yena lexi sungulaka ku deya. Loko xi wa hi xitshuketa, u xi khutaza ku ringeta nakambe. Wa swi tiva leswaku xi ta tiyelela xi va ni matimba.
Hi ndlela leyi fanaka, mutirheli lontshwa loyi a nga phayona a nga ha lava nkarhi ni xikhutazo emahlweni ko va a fikelela ku tiyelela loku lavekaka leswaku a kota ku va muhuweleri wa Mfumo wa nkarhi hinkwawo. Maphayona yo tala ma hambeta ma tirha hi ntsako malembe-xikhume yo tala. A hi vangani lava rhetemukaka hikwalaho ka ku cinca ka swiyimo swa vona leswi a va nga swi langutelanga. Van’wana va lahlekeriwa ni hi ntsako wa vona. Etikweni rin’wana, 20 wa tiphesente ta lava sunguleke ku phayona va tshika emalembeni mambirhi yo sungula ya ntirho wa vona wa nkarhi hinkwawo. I yini lexi nga ha susaka phayona entirhweni lowu lowu tsakisaka swinene? Xana xi kona lexi nga endliwaka leswaku ku papalatiwa swiphiqo leswi?
Hambileswi rihanyo leri nga nyawuriki, swilaveko swa timali, ni vutihlamuleri bya ndyangu swi nga vangela van’wana ku tshika vutirheli bya nkarhi hinkwawo, van’wana va tshikisiwa hi ku tsandzeka ku ringanisela lokunene exikarhi ka vutihlamuleri byo hambana-hambana bya Vukreste. Ndzingano swi vula “xiyimo lexi ku nga hava xiphemu xo karhi, nchumu, xiaki kumbe nkucetelo lowu tlulaka wun’wana kumbe lowu nga ringaniki ni lowun’wana.”
Yesu Kreste u kombise vadyondzisiwa va yena ndlela leyi ntirho wo chumayela ni ku endla vadyondzisiwa wu faneleke wu endliwa ha yona. Evutirhelini byakwe, u tlhele a kombisa ndlela leyi ku ringanisela ku nga endliwaka ha yona. Yesu u kombise varhangeri va vukhongeri bya Vayuda va ri lava kayivelaka ndzingano hi ku va byela a ku: “Mi humesa vukhume bya ximbowa-mbowani, ni bya aneta, ni bya kumini, kambe a mi na mhaka ni leswikulu swa Nawu, ku nga ku lulama, ni tintswalo, ni ku pfumela; kasi a mi fanerile ku endla swilo leswi, loko mi ri karhi mi endla ni leswiya swin’wana.”—Matewu 23:23.
Nsinya lowu wa nawu wu tirha kahle hi ndlela leyi fanaka ni namuntlha, ngopfu-ngopfu evutirhelini bya vuphayona. Hi ku susumetiwa hi ku hiseka swin’we ni xikongomelo lexinene, van’wana va nghenele vuphayona handle ko byi lulamela hi vukheta kumbe ku anakanyisisa hinkwaswo leswi byi swi lavaka. (Luka 14:27, 28) Van’wana va khomeka ku tlula mpimo evutirhelini bya nsimu lerova va honisa swiyenge swin’wana swa nkoka swa Vukreste. Xana va nga ku fikelela hi ndlela yihi ku ringanisela ivi va ku hlayisa?
Tshama U Tiyile eMoyeni!
Yesu a nga byi honisanga vumoya bya yena nikatsongo. Hambileswi mintshungu leyi a yi tele ku n’wi yingisela ni ku hanyisiwa yi laveke ku dya nkarhi wa yena swi nga fanelanga, u tivekele nkarhi wo endla xikhongelo lexi anakanyisisiweke. (Marka 1:35; Luka 6:12) Vuphayona lebyi ringaniseriweke namuntlha na byona byi lava leswaku munhu a ma tirhisa hi ku helela malunghiselelo hinkwawo leswaku a tshama a tiyile emoyeni. Pawulo u te: “Wena ke la dyondzisaka van’wana, a wu tidyondzisi xana?” (Varhoma 2:21) Entiyisweni ku nga va xihoxo ku heta nkarhi wa wena u chumayela van’wana loko hi hala tlhelo u honisa ku tinyika nkarhi wa dyondzo leyi faneleke ya munhu hi xiyexe ni xikhongelo xa nkarhi hinkwawo.
Kumiko u ve phayona ku ringana malembe-xikhume mambirhi. Hambileswi a nga ni vana vanharhu ni nuna la nga riki mupfumeri, u swi xiyile hi ku ya hi ntokoto wa yena leswaku nkarhi wo antswa eka yena wo hlaya ni ku dyondza Bibele hi loko a nga si ya eku etleleni. Loko a ri karhi a dyondza, u tsala tinhla leti a nga ta ti tirhisa entirhweni wa nsimu leswaku a hlayisa vutirheli bya yena bya siku na siku byi ri byintshwa ni ku tsakisa. Maphayona man’wana lama humelelaka ma pfuka ndyangu hinkwawo wu nga si pfuka leswaku ma engetela matimba ya vumoya bya wona hi nkarhi wa nimixo lowu nga riki na huwa. U nga ha va ni minkarhi yin’wana leyi faneleke leyi u nga ha tivekelaka yona etlhelo leswaku u lunghiselela minhlangano ni ku tshama u fambisana ni tibuku ta sweswinyana ta Vukreste. Loko u navela ku hlayisa ntsako wa wena evutirhelini, dyondzo ya munhu hi xiyexe a hi nchumu lowu nga endliwaka hi ku tsutsuma kumbe ku honisiwa.
Ku Ringanisela Vutihlamuleri Bya Ndyangu
Vatswari lava nga maphayona nakambe va fanele va tsundzuka leswaku xiphemu lexikulu xa “leswi [Yehovha a] rhandzaka swona” eka vona xi katsa ni ku khathalela swilaveko swa nyama, mintlhaveko ni swa moya swa mindyangu ya vona. (Vaefesa 5:17; 6:1-4; 1 Timotiya 5:8) Minkarhi yin’wana hambi ku ri vanghana va vukati lava pfumelaka swin’we ni swirho swa ndyangu va chava leswaku va ta pfumala nkhathalelo ni nseketelo wa nsati ni wa manana loko o sungula ku phayona. Langutelo ro tano ri nga ha n’wi endla a nga hisekeli ngopfu ku navela ka yena ku va phayona. Hambiswiritano, hi ku kunguhata kahle ni ku anakanyisisa ka ha ri emahlweni, u nga swi kota ku ringanisela.
Maphayona yo tala ma ringeta ku endla ntirho wa wona hinkwawo wo chumayela loko swirho swa ndyangu swi nga ri kona ekaya. Kumiko, la boxiweke eku sunguleni, u va a ri ni ndyangu wa yena loko va fihlula, u lelana ni nuna wa yena ni vana loko va famba nimixo, naswona u fika ekaya va nga si vuya. Hi Misumbunuko u sweka swakudya swo hlayanyana ka ha ri emahlweni leswaku a kota ku wisa ni ku kota ku dya ni ndyangu wa yena ematshan’wini yo tshama a khomekile exitangeni. Ku tirha mintirho yo talanyana hi nkarhi wun’we, ku fana ni ku endla ntirho wun’wana wa le ndlwini loko u ri karhi u lulamisa swakudya, nakambe swa pfuna. Hi ndlela yoleyo, Kumiko u kuma hambi wu ri nkarhi wo rhamba vanghana va vana va yena a tlhela a endla vuhungasi byo hlawuleka na vona.
Leswi vana va kulaka va fika emalembeni ya vona ya kondlo-a-ndzi-dyi, hakanyingi va lava nyingiso lowu engetelekeke wa vatswari va vona leswaku va langutana ni mintlhaveko leyintshwa, ku navela, ku pfumala ntshembo, ni ku chava loku va telaka. Leswi swi lava ku xalamuka ni ku antswisa xiyimiso xa mutswari la nga phayona. Anakanya hi Hisako, manana la nga phayona leri nga ni vana vanharhu. Xana u endle yini loko n’wana wa yena wa nhwanyana lonkulu a sungule ku vonaka a pfumala ntsako ni ku hisekela minhlangano ya Vukreste ni ntirho wa nsimu hikwalaho ka nkucetelo wa vanghana va misava va xikolo? Nchumu wa nkoka a ku ri leswaku nhwanyana wa yena a a fanele ku endla ntiyiso wu va wa yena naswona a fanele ku tiyiseka hi ku helela leswaku ku tihambanisa ni misava i ndlela yo antswa.—Yakobo 4:4.
Hisako u ri: “Ndzi anakanye ku tlhela ndzi dyondza na yena siku rin’wana ni rin’wana tidyondzo ta xisekelo ta buku leyi nge Hanya Hi Masiku. Eku sunguleni a hi dyondza timinete ti nga ri tingani, hikwalaho ka leswi nhwanyana loyi wa mina hakanyingi a karhatiwa hi swivavi swa le khwirini ni ku pandziwa hi nhloko loko ku fika nkarhi wo dyondza. Kambe a hi dyondza nkarhi hinkwawo. Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani, xiyimo xa yena xi antswe hi ku hatlisa, hi nkarhinyana u tinyiketerile ni ku khuvuriwa.” Sweswi Hisako u tiphina hi vutirheli bya nkarhi hinkwawo ni nhwanyana wa yena.
Vatatana lava phayonaka na vona va fanele ku va ni vukheta leswaku va nga khomeki ku tlula mpimo loko va khathalela lava tsakelaka ensin’wini swin’we ni mintirho ya vandlha lerova va tsandzeka ku nyika vana va vona lava ha kulaka nseketelo lowu tiyeke wa mintlhaveko ni nkongomiso lowu va faneleke. Lowu a hi nchumu lowu wanuna a nga wu hundziselaka eka nsati wa yena. Nkulu wa Mukreste loyi a tshamaka a khomekile naswona ku nga khale a ri phayona, loyi nakambe a nga ni bindzu leritsongo u tinyika nkarhi wo dyondza ni vana va yena va mune ha un’we-un’we. (Vaefesa 6:4) Ku engetela kwalaho, u lunghiselela minhlangano ya vhiki na vhiki ni ndyangu wa yena. Maphayona lama ringaniselaka a ma yi honisi mindyangu ya wona hi tlhelo ra nyama kumbe ra moya.
Ku Ringanisela Hi Tlhelo Ra Timali
Langutelo lerinene hi swilaveko swa siku na siku i mhaka leyi maphayona ma faneleke ma ringeta ku ringanisela kahle eka yona. Nakambe ni laha, hi nga dyondza swo tala eka xikombiso lexinene ni ndzayo ya Yesu. U tsundzuxile malunghana ni ku tshamela ku vilela ni ku karhateka hi swilo leswi vonakaka. Ematshan’wini ya sweswo, u khutaze vadyondzisiwa va yena leswaku va rhangisa Mfumo ku sungula, u va tshembise leswaku Xikwembu xi ta va khathalela tanihi laha xi endlaka hakona eka swilo hinkwaswo leswi xi swi tumbuluxeke. (Matewu 6:25-34) Hi ku landzela ndzayo leyi leyinene, maphayona yo tala ma swi kotile ku tshama entirhweni wa nkarhi hinkwawo hi malembe yo tala, naswona Yehovha u katekise matshalatshala ya wona yo kuma ‘vuswa bya siku rin’wana ni rin’wana.’—Matewu 6:11.
Muapostola Pawulo u tsundzuxe Vakreste-kulobye leswaku ‘ku ringanisela ka vona ku tiviwa hi vanhu hinkwavo.’ (Vafilipiya 4:5, ringanisa NW.) Entiyisweni, ku ringanisela loku ku lava leswaku hi ri hlayisa kahle rihanyo ra hina. Maphayona lama ringaniselaka ma endla matshalatshala hinkwawo leswaku ma kombisa ku tianakanyela endleleni ya wona ya vutomi ni le ka langutelo ra wona mayelana ni swilo leswi vonakaka, hi ku tiva leswaku van’wana va langute mahanyelo ya wona.—Ringanisa 1 Vakorinto 4:9.
Vantshwa lava nghenelaka ntirho wa vuphayona va fanele va papalata ku tirhisa mpfuno wa vatswari va vona hi ndlela leyi nga fanelangiki. Loko va ha tshama ni vatswari va vona ekaya, va nga ha kombisa ku ringanisela lokunene loko va hoxa xandla eka mintirho ya le kaya ni ku va ni ntirho wa nkarhinyana lowu nga ta va pfuna leswaku va pfuneta hi timali to hlayisa kaya.—2 Vatesalonika 3:10.
Maphayona Lama Ringaniselaka I Mpfuno Hakunene
U nga ha va u ri phayona leri tikarhatelaka ku ringanisela lokunene. Vana ni xivindzi. Tanihi leswi n’wana lontsongo a lavaka nkarhi leswaku a dyondza ku tiyelela hi yexe leswaku a kota ku famba, maphayona yo tala lama vupfeke ma vula leswaku swi ma tekele nkarhi wo leha leswaku ma khathalela mintirho ya wona hinkwayo.
Ku va ni dyondzo ya munhu hi xiyexe, ku khathalela swirho swa ndyangu ni ku khathalela swilaveko swa wona swa nyama hi swin’wana swa leswi maphayona ma lwelaka ku ringanisela eka swona. Swiviko swo tala swi kombisa leswaku maphayona yo tala ma hetisisa vutihlamuleri bya wona hi ndlela leyi xiyekaka swinene. Hakunene ma pfuna etikweni naswona i ya risima eka Yehovha ni nhlengeletano ya yena.