Rito Ra Xikwembu Ri Endla “Mahlori”

HI KU VULA KA THÉRÈSE HÉON

Siku rin’wana hi 1965, ndzi nghene endhawini ya mabindzu kutani ndzi fambisela va n’wamabindzu tikopi ta magazini wa Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka! Loko ndzi hundzuluka ndzi ku ndza famba, ndzi twa ku buluka. Kulu yi wela ehansi ekusuhi ni milenge ya mina. Un’wana wa va n’wamabindzu a ri karhi a rhuketela a ku: “Hi yona ndlela yo tirhisana ni Timbhoni ta Yehovha.”

XIENDLAKALO xexo xi ndzi chavisile—kambe a xi ndzi endlanga ndzi lava ku tshika ntirho wa vutirheli bya nkarhi hinkwawo. Mintiyiso ya Bibele leyi ndzi yi dyondzeke a yi ri ya risima swinene leswaku ndzi nga pfumelela xin’wana ni xin’wana xi ndzi hambanisa ni vutirheli bya mina. I nge ndzi hlamusela leswaku hikwalaho ka yini ndzi vula leswi.

Endzhaku ka ku velekiwa ka mina hi July 1918, vatswari va mina va ake eCap-de-la-Madeleine, ximutana lexi nga eQuebec, Canada, lexi tiviwaka tanihi The Place of Miracles (Xivandla xa Mahlori). Vanhu vo tala va khitikanela endhawini leyi ku ta gandzela, endhumbheni ya Wanhwana Mariya. Hambileswi byi nga riki kona vumbhoni bya mahlori lawa ku pfumeriwaka leswaku Mariya u tshame a ma endla, Rito ra Xikwembu ri endle leswi nga vonakala swi ri mahlori hakunene evuton’wini bya vanhu vo tala, tanihi leswi xitikwana lexi xi nga kula xi va doroba leri nga ni vaaka-tiko vo tlula 30 000.

Loko ndzi ri na 20 wa malembe hi vukhale, tata wa mina u vone ndlela leyi a ndzi rhandza timhaka ta vukhongeri ha yona, kutani a ndzi nyika Bibele ya yena. Loko ndzi sungule ku yi hlaya, swi ndzi hlamarisile ku dyondza eka Eksoda ndzima 20 leswaku ku gandzela swifaniso swi yirisiwa hilaha ku heleleke. Hiloko ndzi sungula ku lahlekeriwa hi ntshembo eka tidyondzo ta Kereke ya Khatoliki kutani ndzi tshika ndzi nga ha yi eka Masa. A ndzi nga swi rhandzi ku gandzela swifaniso. Ndza ha tsundzuka loko Tatana a ku: “Thérèse, xana a wu yi ekerekeni?” Ndzi hlamula ndzi ku: “E-e, ndzi le ku hlayeni ka Bibele.”

Ku hlaya Bibele ku hambete ku va xiphemu xa vutomi bya mina ni le ndzhaku ka ku tekiwa ka mina hi September wa 1938. Leswi nuna wa mina, Rosaire, a a hamba a tirha ni vusiku, ndzi swi endle mukhuva wa mina ku hlaya Bibele loko a ri entirhweni. Hiloko ndzi swi xiya leswaku Xikwembu xi fanele xi ri ni vanhu va xona, kutani ndzi sungula ku va lava.

Ku Lavisisa Ka Mina Vanhu Va Xikwembu

Hikwalaho ka leswi ndzi nga swi dyondza ekerekeni, loko ndza ha ri ntsongo, a ndzi chava ku ya eku etleleni, ndzi chava leswaku ndzi ta pfuka ndzi ri etiheleni. Ku susa ku chava koloko, a ndzi tibyela leswaku Xikwembu xa rirhandzu xi nge pfumeleli xilo xo chavisa xisweswo leswaku xi humelela. Ndzi hambete ndzi hlaya Bibele hi ku tiyiseka, ndzi lavisisa ntiyiso. A ndzi fana ni mutsheniwa wa Muetiyopiya loyi a a hlaya kambe a nga swi twisisi.—Mintirho 8:26-39.

Makwerhu André ni nsati wakwe, lava a va tshama efuletini leyi nga ehansi ka ya hina, va sungule ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha hi va-1957. Ndzi byele muhariva wa mina leswaku loko Timbhoni ti ta ku ta chumayela eka muako lowu a hi tshama eka wona, a gongondza eka silin’i ya yena. Xisweswo a ndzi ta tiva leswaku ndzi nga ti pfuleli. Kambe siku rin’wana u rivale ku ndzi tsundzuxa.

Siku rero ndzi pfule rivanti kutani ndzi hlangana na Kay Munday, phayona, tanihi leswi vatirheli va nkarhi hinkwayo va Timbhoni ta Yehovha va vitanisiwaka swona. U burisane na mina hi vito ra Xikwembu, a hlamusela leswaku Xikwembu xi na vito ra xona ra xiviri, ku nga Yehovha. Endzhaku ka loko a fambile, ndzi kambisise Bibele ya mina ku tiyiseka leswaku leswi a nga swi vula a swi seketeriwe ematsalweni ya Bibele hakunene. Ndzavisiso wa mina wu ndzi tsakisile swinene.—Eksoda 6:3, nhlamuselo ya le hansi ya Douay Version; Matewu 6:9, 10; Yohane 17:6.

Loko Kay a tlhela a vuya, hi bule hi dyondzo ya Khatoliki ya Vunharhu-un’we, leyi a yi dyondzisa leswaku Xikwembu i swiphemu swinharhu eka Xikwembu xi ri xin’we. Endzhakunyana ndzi hlahluve Bibele ya mina hi vukheta ndzi tienerisa leswaku a yi dyondzisi Vunharhu-un’we hakunene. (Mintirho 17:11) Nkambisiso wa mina hi ndzexe wu tiyisekise leswaku Yesu a nga ringani ni Xikwembu. U vumbiwile. U ni masungulo kasi Yehovha a nga na masungulo. (Pisalema 90:1, 2; Yohane 14:28; Vakolosa 1:15-17; Nhlavutelo 3:14) Ndzi enerisekile hi leswi a ndzi ri karhi ndzi swi dyondza, ndzi tsakele ku ya emahlweni ni mbulavurisano wa Bibele.

Siku rin’wana hi 1958, hi nkarhi wa moya wa gamboko wa November, Kay u ndzi rhambe ku ya enhlengeletanweni wa xifundzha lowu a wu khomiwe madyambu wolawo eholweni leyi hiriweke. Ndzi amukele xirhambo xexo kutani ndzi tsakele nongonoko wolowo. Endzhaku ka sweswo ndzi vutise Mbhoni leyi yi nga ta yi ta vulavurisana na mina: “Xana Mukreste wa ntiyiso u fanele ku chumayela hi yindlu ni yindlu?”

Nhlamulo ya yona a ku ri: “Ina, mahungu lamanene ma fanele ku twarisiwa, naswona Bibele yi vula leswaku ku endzela vanhu ni ku ya emakaya ya vona i ndlela ya nkoka ya ku chumayela.”—Mintirho 20:20.

Nhlamulo ya yona yi ndzi tsakisile! Yi ndzi khorwisile leswaku ndzi kume vanhu va Xikwembu. Loko a yi te: “E-e, ku chumayela a hi ka nkoka,” a ndzi ta kanakana loko ndzi kume ntiyiso, hikuva a ndzi swi tiva leswi Bibele a yi swi vula hi ku famba u chumayela hi yindlu ni yindlu. Ku sukela kwalaho, ndzi ye emahlweni ndzi kula hi tlhelo ra moya.

Endzhaku ka nhlengeletano yoleyo ya xifundzha, ndzi sungule ku hlanganyela minhlangano ya Timbhoni ta Yehovha leyi a yi khomeriwa edorobeni ra le kusuhi ra Trois-Rivières. Kay ni phayona-kulobye, Florence Bowman, a va ri vona Timbhoni leti a ti tshama eCap-de-la-Madeleine. Siku rin’wana ndzi te: “Ndzi ta famba na n’wina hi siku leri tlhandlamaka loko mi ya eku chumayeleni.” Va tsakile loko ndzi fambe na vona.

Ku Chumayela EDorobeni Ra Ka Hina

A ndzi anakanya leswaku un’wana ni un’wana u ta ri amukela rungula ra Bibele, kambe ndzi hatle ndzi swi vona leswaku a swi nga ri tano. Loko Kay na Florence va averiwe kun’wana, a ku ri mina ntsena loyi a a chumayela mintiyiso ya Bibele hi yindlu ni yindlu edorobeni. Hi xivindzi, ndzi ye emahlweni ndzi chumayela ndzi ri ndzexe kwalomu ka malembe mambirhi, ku kondza loko ndzi khuvuriwa hi June 8, 1963. Hi rona siku rero ndzi tsarise eka leswi hi nkarhi wolowo a swi vuriwa vuphayona bya nkarhi wa holideyi.

Ndzi hambete ndzi va phayona ra nkarhi wa holideyi ku ringana lembe rin’we. Hiloko Delvina Saint-Laurent a tshembisa leswaku u ta ta kan’we hi vhiki eCap-de-la-Madeleine a ta tirha na mina, loko ndzo va phayona ra nkarhi hinkwawo. Kutani ndzi tate xikombelo xa mina xa vuphayona. Hambiswiritano, leswi khomisaka gome, hileswaku mavhiki mambirhi ndzi nga si sungula vutirheli bya nkarhi hinkwawo, Delvina u lovile. Xana a ndzi fanele ndzi endla yini? Phela, a ndzi xi tatile xikombelo xa vuphayona naswona a ndzi nga swi lavi ku cinca makungu ya mina. Kutani hi October 1964, ndzi sungule ntirho vutomi wa mina wa vutirheli bya nkarhi hinkwawo. Eka mune wa malembe lama nga tlhandlama, ndzi fambe hi yindlu ni yindlu ndzi ri ndzexe.

Makhatoliki ya le Cap-de-la-Madeleine a ma hambeta ma va ni rivengo. Man’wana hi ku ringeta ku ndzi sivela ku chumayela ma ndzi vitanele maphorisa. Tanihi leswi ndzi nga vula ha kona eka xingheniso xa mina, siku rin’wana, n’wamabindzu u ndzi xungete hi ku ndzi balesela emilengeni. Phela, leswi swi vangele leswaku yi va mhaka yo bula hi yona edorobeni. Xitichi xa televhixini xa kwalaho xi swi vitane tsima ro lwisana ni Timbhoni ta Yehovha. Mhaka yoleyo hinkwayo yi ve vumbhoni byo hlawuleka. Nkateko wa kona, endzhaku ka khume ra malembe xaka ra n’wamabindzu la nga ndzi balesela ri ve Mbhoni hi roxe.

“Mahlori” Lama Endliwaka Hi Rito Ra Xikwembu

Loko malembe ma ri karhi ma famba, ndzi vone ku kanetiwa ka mintiyiso ya Bibele ku ya ku hela eCap-de-la-Madeleine, ku fana ni ku mbindzimuka ka khumbi hakantsongo-ntsongo. Hi 1968, Timbhoni tin’wana ti rhurhele laha, kutani vanhu va ndhawu leyi, va sungule ku amukela mintiyiso ya Bibele. Hikwalaho ka sweswo, eku sunguleni ka va-1970, ku ve ni ku andza lokukulu ka tidyondzo ta Bibele. Ku fikelela laha ndzi nga va ni tidyondzo ta Bibele to tala lerova ndzi boheka ku kombela Timbhoni tin’wana leswaku ti ndzi pfuna ku ndzi fambisela tin’wana ta tona, leswaku ndzi ta kota ku tama ndzi ri ni xiphemu eka ntirho wa ku famba hi yindlu ni yindlu.

Siku rin’wana wansati un’wana u teke buku yo pfuneta ku hlaya Bibele eka mina leyi nge Ntiyiso Lo’wu Yisaka E Vutonwini Le’byi Nga Heriki. Munghana wa yena hi nkarhi wolowo a a ri wanuna loyi vito ra yena a a ri André, nyankakatla wa xigevenga, loyi a nga hlanganyela ebulwini. Ku bula na André, swi pfuxe ku tsakela eka yena, kutani ku sunguriwe dyondzo ya Bibele na yena. Hi ku hatlisa endzhaku ka sweswo u sungule ku vulavula ni vanghana va yena hileswi a a swi dyondza.

Ku na nkarhi lowu ndzi nga dyondza Bibele ni mune wa swigevenga, leswi exikarhi ka swona a ku ri ni xin’we lexi a xi nga vulavuli ngopfu. Vito ra xona a a ri Pierre. Siku rin’wana hi awara ya mbirhi matakuxa, mina ni nuna wa mina hi twe ku gongondza erivantini. Anakanyisisa hi xivono lexi: Mune wa swigevenga leswiya, a swi yime enyangweni swi tele ku ta ndzi vutisa swivutiso. Nkateko wa kona, Rosaire a nga vilelanga hi ku endzeriwa koloko a ku nga rindzeriwanga.

Vavanuna volavo va mune va sungula ku va kona eminhlanganweni. Hambiswiritano, i André na Pierre ntsena lava nga khomelela. Va cince vutomi bya vona leswaku byi pfumelelana ni mimpimanyeto ya Xikwembu, kutani va khuvuriwa. Sweswi se ku hundze malembe ya 20, havumbirhi bya vona va ri karhi va tirhela Yehovha hi ku tshembeka. Loko va sungula ku dyondza, a va tiviwa swinene hi vugevenga bya vona kutani a va tshama va rindziwa hi maphorisa. Minkarhi yin’wana maphorisa a ma ta ma ta va lava loko hi ri eku dyondzeni ka Bibele kumbe loko hi ri eminhlanganweni ya vandlha. Ndza tsaka leswaku ndzi chumayele eka “vanhu hinkwavo,” xisweswo ndzi vone, naswona hi ku kongoma ndlela leyi Rito ra Xikwembu ri endlaka ku hundzuka loku hakunene ku nga mahlori.—1 Timotiya 2:4.

Loko a ndzi lo byeriwa eku sunguleni ka vutirheli bya mina leswaku hi ku famba ka nkarhi ku ta akiwa Holo ya Mfumo eCap-de-la-Madeleine, ni leswaku a yi ta tala hi vanhu va Yehovha, a ndzi nga ta swi pfumela. Swa ndzi tsakisa leswi vandlha leritsongo leri ri nga edorobeni ra muakelani ra Trois-Rivières ri kule ri va mavandlha ya tsevu lamakulu, lama hlanganyelaka eka Tiholo ta Mfumo tinharhu, lama katsaka vandlha leri nga eCap-de-la-Madeleine.

Ndzi tsakele ku pfuna vanhu va kwalomu ka 30 leswaku va tinyiketela ni ku khuvuriwa. Sweswi, ndzi ri ni 78 wa malembe hi vukhale, ndzi nga vula ndzi tiyisile leswaku ndza tsaka ku va ndzi nyiketele vutomi bya mina eka Yehovha. Hambiswiritano, ndza pfumela leswaku a ku ri ni minkarhi leyi a ndzi titwa ndzi ri ni gome. Leswaku ndzi humelela eku lwisaneni ni minkarhi yeleyo ya gome, a ndzi pfula Bibele ya mina kutani ndzi hlaya tindzimana to karhi leti a ti ndzi phyuphyisa swinene. A ndzi swi koti ku tlurisa siku ndzi nga hlayanga Rito ra Xikwembu. Lexi xi khuthazaka ngopfu hileswi Yohane 15:7 yi swi vulaka, loko yi ku: “Loko mi tshama eka mina, ni loko marito ya mina ma tshama eka n’wina, kombelani xin’wana ni xin’wana lexi mi xi rhandzaka, kutani mi ta endleriwa xona.”

Ndzi ni ntshembo wa ku vona Rosaire eka misava leyintshwa leyi nga kusuhi swinene. (2 Petro 3:13; Nhlavutelo 21:3, 4) Emahlweninyana ka rifu ra yena hi 1975, a a ri kusuhi ni ku khuvuriwa. Sweswi, ndzi tiyimisele ku tiyisela evutirhelini bya nkarhi hinkwawo ni ku ya emahlweni ndzi tsaka entirhweni wa Yehovha.