Ku Hangalaka Ka Xisungusungu
XISUNGUSUNGU (fundamentalism)—eka malembe-xikhume ma nga ri mangani lama hundzeke, a ko va vandla leritsongo leri a ri ri eka Vuprotestente. Kambe swilo swi cincile swinene! Bruce B. Lawrence, muhlamuseri wa vukhongeri, u tsale leswaku emalembeni ya 30 lama hundzeke, a hi vangani lava a va ta anakanya leswaku eku heleni ka lembe-xidzana ra vu-20, xisungusungua a xi ta va mhaka ya nkoka ni leyi rhandziwaka ku tlula-mpimo eka swihaxa-mahungu ni le ka ndzavisiso lowu endliwaka etiyunivhesiti.
Kambe, sweswo hi swona leswi humeleleke. Swiviko swa maphepha-hungu leswi vulavulaka hi ku kombisiwa ka ku vilela eswitarateni loku nga ni madzolonga, ni leswi vulavulaka hi vadlayi, mavandla lama lwisanaka ni ku susiwa ka khwiri, nkucetelo wa mintlawa ya vukhongeri eka timhaka ta tipolitiki ni ku hisiwa erivaleni ka tibuku leti ti tekiwaka ti ri ndzhukano i switsundzuxo swa nkarhi na nkarhi swa swiendlo swa van’waxisungusungu. Magazini wa vhiki na vhiki wa swa timali wa le Italy, lowu vuriwaka Mondo Economico, wu vule leswaku etindhawini to tala xisungusungu xi “hlasela hi vito ra Xikwembu.”
Van’waxisungusungu hakanyingi va tekiwa tanihi lava hundzeletaka swilo ni lava hisekelaka etlhelo, va pfuxa swikhiri ni ku endla minhlaselo ya vutherorisi. Vanhu va chavisiwa hi ku andza ka mintlawa yo tanihi leyi vuriwaka Comunione e Liberazione eka Vukhatoliki bya Rhoma, Gush Emunim eka Vuyuda ni Christian Coalition eka Vuprotestente bya le Amerika N’walungu. Ha yini xisungusungu xi hangalaka? Xana xi susumetiwa hi yini? Xana ku nga va ku ri “ku rihisela ka Xikwembu” hilaha Gilles Kepel wa le Furwa mutivi wa ntshamisano wa vanhu a ringanyetaka hakona?
[Nhlamuselo ya le hansi]
a N’waxisungusungu i munhu loyi a khomelelaka swi tiya eka mimpimanyeto ya ndhavuko ni ya vukhongeri. Nhlamuselo ya “xisungusungu” yi ta hlamuseriwa hi xitalo exihlokweni lexi landzelaka.
[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 3]
Nina Berman/Sipa Press