Endla Leswinene Ngopfu eVuton’wini Bya Wena
TATANA a ri endlwini, emubedweni, a ri karhi a fa a dlayiwa hi khensa. N’wana wa yena wa mufana a ri endhawini yo tirhela eka yona, a ri karhi a basisa switirho swa tata wa yena swa vuvatli. Loko a ri karhi a khoma-khoma switirho leswi, u anakanye hi swilo swo saseka leswi tata wa yena a swi endleke ha swona. Hambileswi ndhawu yo tirhela eka yona a yi ri ekusuhi ni yindlu, n’wana loyi a swi tiva leswaku tata wa yena a nge he pfuki a nghenile kwalaho, a nga ha ta pfuka a swi khomile switirho leswi a ri ni vutshila lebyikulu byo swi tirhisa. Nkarhi wolowo a wu hundzile.
N’wana loyi u anakanye hi tsalwa ra Eklesiasta 9:10 leri nge: “Hikwaŝo leŝi v̌oko ra wena ri nga ŝi kumaka ku tira, ŝi tire hi matimba ya wena, hikuv̌a šiv̌andleni ša v̌afi laha u yaka kona, a ka ha ri na ntiro, hambi makungu, ni ku tiv̌a, hambi v̌utlhari.” A a ri tiva kahle tsalwa rolero. U ri tirhise ko tala loko a dyondzisa van’wana ntiyiso wa Bibele wa leswaku loko munhu a file a nga koti ku endla nchumu. Sweswi nhlamuselo ya Solomoni yi fikelele mbilu ya yena—hi fanele hi hanya vutomi hilaha ku teleke naswona hi tiphina hi masiku ya hina loko ha ha swi kota hikuva ku ta fika nkarhi lowu hi nga ta ka hi nga swi koti ku endla tano.
Tsakela Vutomi
Ebukwini hinkwayo ya Eklesiasta, Hosi yo tlhariha Solomoni u khutaza vahlayi va yena leswaku va tiphina evuton’wini. Hi xikombiso, ndzima ya 3 yi ri: “Hikwalaho nḍa ŝi tiv̌a leŝaku a ku na v̌unene ka [vanhu], loko ku nga ri ku tiṭakela ni ku tiendlela v̌unene e ku hanyeni ka v̌ona. Ni leŝaku loko munhu a dya, a nwa, a ṭakela ntiro hikwawo wa ku tikarata ka yena, na ŝona i ku nyika ka Šikwembu.”—Eklesiasta 3:12, 13.
Solomoni a huhuteriwe hi Xikwembu leswaku a phindha mianakanyo leyi: “Leši nḍi ši v̌oneke hi leši: hi le’šinene ni le’šo saseka e ku dya ni ku nwa, ni ku tiṭakela hi ku karateka hikwaku loku munhu a tikarataka ha kona e hansi ka dyambu, hi masiku hikwawo ya v̌utomi bya yena lawa Šikwembu ši ṅwi nyikeke wona, hikuv̌a hi kona ku av̌eriwa ka yena.”—Eklesiasta 5:18.
Hilaha ku fanaka, u khutaza vantshwa a ku: “Džaha, ṭakela v̌untŝha bya wena, mbilu ya wena yi ku ṭakisa hi masiku ya vuntŝha bya wena, u famba hi ku ranḍa ka mbilu ya wena, ni ku languta ka mahlo ya wena.” (Eklesiasta 11:9) Wa nga vona ndlela leyi swi nga swinene ha yona ku tiphina hilaha ku teleke hi ntamu ni matimba ya vuntshwa bya wena!—Swivuriso 20:29.
‘Tsundzuka Muvumbi Wa Wena’
Ina, Solomoni a nga vuli swona leswaku i vutlhari ku hlongorisa xin’wana ni xin’wana lexi nga kokaka timbilu kumbe mahlo ya hina. (Ringanisa 1 Yohane 2:16.) Leswi swi le rivaleni hi ku ya hi leswi a swi tsaleke endzhaku: “Kambe tiv̌a leŝaku Šikwembu ši ta ku av̌anyisa e ka ŝeŝo hikwaŝo [swilo leswi u swi hlongorisaka leswi nga enerisaka ku navela ka wena].” (Eklesiasta 11:10a) Ku nga khathariseki leswaku hi ni malembe mangani, hi fanele hi tsundzuka leswaku Xikwembu xa swi vona leswi hi swi endlaka hi vutomi bya hina naswona xi ta hi avanyisa hi ku pfumelelana na swona.
Wa nga vona ndlela leyi swi nga vuphukuphuku ha yona ku anakanya leswaku hi nga hanya vutomi bya vutianakanyi ivi hi hlwela ku tinyiketela eka Xikwembu ku kondza ku va loko se hi kurile! Vutomi bya hina byi nga ha hela nkarhi wihi na wihi. Hambiloko byi nga heli, a swi olovi ku tirhela Xikwembu loko u dyuharile. Hi ku xiya ntiyiso lowu, Solomoni wa tsala: “Anakanya Muv̌umbi wa wena hi masiku ya v̌untŝha bya wena, ku nga si ta masiku ya khombo, ku nga si fika ni malembe lawa u nga ta v̌ula ha wona, u ku: A nḍa ha ṭakisiwi ha wona.”—Eklesiasta 12:1.
Ku dyuhala ku tinyika matimba. Hi marito yo fanekisela Solomoni sweswi u hlamusela hi vuyelo bya ku dyuhala. Swandla ni mavoko swa rhurhumela, milenge ya tsana naswona matino ma hunguteka. Misisi yi sungula ku basa ivi yi hela. Vurhongo byi hela hi ku hatlisa swinene lerova munhu u pfuxiwa na hi mpfumawulo wa xinyenyana. Switwi—swa ku vona, ku twa, ku khumba, ku nun’hweta ni ku nantswa—hinkwaswo swa hela. Miri lowu tsaneke wu vanga ku chava ku wa ni ‘ku chava’ kun’wana eswitarateni. Eku heteleleni munhu wa fa.—Eklesiasta 12:2-7.
Ku dyuhala ku ni khombo ngopfu-ngopfu eka lava va tsandzekeke ku ‘tsundzuka Muvumbi wa vona Lonkulu’ loko va ha ri vantshwa. Hikwalaho ko tlanga hi vutomi bya yena, munhu wo tano ‘a nga ma tsakeli’ malembe ya yena ya vudyuhari. Ku hanya vutomi bya ku nga chavi Xikwembu swi nga ha tlhela swi engetela eka swiphiqo ni switlhavi swa ku dyuhala. (Swivuriso 5:3-11) Lexi vavisaka, loko va languta emahlweni, vanhu vo tano a va voni vumundzuku kambe va vona sirha.
Ku Tsaka Eku Dyuhaleni
Leswi a swi vuli swona leswaku vanhu lava dyuhaleke a va nge byi tsakeli vutomi. EBibeleni, ‘ku leha ka masiku ni malembe ya ku hanya’ na swona swi hlanganisiwa ni nkateko wa Xikwembu. (Swivuriso 3:1, 2) Yehovha u byele munghana wa yena Abrahama a ku: “Loko u ri wena, . . . u ta yimberiwa u dyuhele ŝinene.” (Genesa 15:15) Ku nga khathariseki swirhalanganya swa ku dyuhala, Abrahama u kume ku rhula ni ku phyuphya eku dyuhaleni ka yena, a eneriseka loko a anakanya hi vutomi lebyi a byi nyiketeleke eka Yehovha. Nakambe hi ripfumelo a langutele “muti lowu nga ni masungulo lama tiyeke,” ku nga Mfumo wa Xikwembu. (Vaheveru 11:10) Xisweswo, u fe “a hanye ngopfu, ni ku taleriwa hi masiku.”—Genesa 25:8.
Hikwalaho Solomoni u khutazile a ku: “Hambi munhu a nga hanya malembe la’yo tala, o fanele ku ṭaka ha wona.” (Eklesiasta 11:8) Hambi ha ha ri vantshwa kumbe hi dyuharile, ntsako wa ntiyiso wu fambisana ni vuxaka bya hina na Xikwembu.
Loko jaha leriya a ri ri endhawini yo tirhela eka yona ri veka xitirho xo hetelela xa tata wa rona, ri anakanye hi swilo leswi. Ri anakanye hi vanhu hinkwavo lava ri va tivaka lava ringeteke ku hanya vutomi bya vona hi ndlela leyinene kambe lava nga wu kumangiki ntsako hikuva a va nga ri na byona vuxaka na Muvumbi wa vona. Wa nga vona ndlela leyi swi fanelaka ha yona leswi endzhaku ka ku nyikela xikhutazo xo tsaka loko munhu a ha hanya, Solomoni a katsakanyeke timhaka hi marito lawa: “A hi yingiseni makumu ya timhaka hikwato: Tšhav̌a Šikwembu, u hlayisa milawu ya šona, hikuv̌a hi yona fanelo hikwayo ya munhu”!—Eklesiasta 12:13.