Vito Leri Yisaka eRipfumelweni Ra Ntiyiso

WANSATI un’wana u byele un’wana wa Timbhoni ta Yehovha, a ku: “N’wina a mi pfumeli eka Yesu ni le ka ngati yakwe leyi ponisaka.” Wanuna un’wana u te: “Mi tivitana Timbhoni ta Yehovha, kambe mina ndzi mbhoni ya Yesu.”

Vonelo ra leswaku Timbhoni ta Yehovha a ti pfumeli eka Yesu kumbe ra leswaku a ti n’wi tlakusi hilaha ku faneleke ri tolovelekile swinene. Kambe, hi wihi ntiyiso?

I ntiyiso leswaku Timbhoni ta Yehovha ti khumbeka ngopfu hi vito ra Xikwembu, Yehovha.a Itamar, Mbhoni eBrazil, u ri: “Ku hundzuka lokukulu evuton’wini bya mina ku ve loko ndzi dyondze vito ra Xikwembu. Loko ndzi ri hlaya ro sungula, a swi fana ni loko ndzi pfuke evurhongweni lebyikulu. Vito leri nge Yehovha ri ndzi pfuxile ri tlhela ri ndzi susumeta; ri khumbe moya-xiviri wa mina swinene.” Nilokoswiritano, u engeta hi ku: “Mbilu ya mina ya khapakhapa ni hi rirhandzu ra Yesu.”

Ina, Timbhoni ta Yehovha ta swi xiya leswaku loko ti ta kuma vutomi lebyi nga heriki, ti fanele ti va ni ripfumelo “evitweni ra N’wana wa Xikwembu,” Yesu. (1 Yohane 5:13) Kambe xiga lexi nge ‘evitweni ra Yesu’ xi vula yini?

Leswi Vito Ra Yesu Ri Yimelaka Swona

Xiga lexi nge “eVitweni ra Yesu” ni swiga leswi fanaka na xona swi kumeka hinkwako eMatsalweni ya Vakreste ya Xigriki, kumbe eka “Testamente Leyintshwa.” Entiyisweni rito “vito,” leri tirhisiwaka ku kombetela eka xikhundla xa Yesu, ri humelela ku tlula ka 80, ebukwini ya Mintirho ntsena, ri humelela kwalomu ka 30. Vakreste va lembe-xidzana ro sungula va khuvule hi vito ra Yesu, va hanyisa hi vito rakwe, va dyondzisa hi vito rakwe, va vitana vito rakwe, va xaniseriwa vito rakwe ni ku twarisa vito rakwe.—Mintirho 2:38; 3:16; 5:28; 9:14, 16; 19:17.

Hi ku ya hi xihlamusela-marito xin’wana xa Bibele, rito ra Xigriki leri vulaka “vito,” hakanyingi ri tirhisiwa eBibeleni, eka “hinkwaswo leswi vito ri vulaka swona, eka vulawuri, mukhuva, xikhundla, vukulukumba, matimba, ku xiximeka ni swin’wana ni swin’wana, eka hinkwaswo leswi vito rero ri swi vulaka.” Hikokwalaho, vito ra Yesu ri yimela matimba lamakulu ya ku lawula, lawa Yehovha Xikwembu a n’wi nyikeke wona. Yesu hi byakwe u te: “Ndzi nyikiwe vulawuri hinkwabyo etilweni ni le misaveni.” (Matewu 28:18) Endzhaku ka loko Petro na Yohane va hanyise munhu la lamaleke, varhangeri va vukhongeri bya Xiyuda va lave ku tiva: “Xana leswi mi swi endle hi matimba ya mani kumbe hi vito ra mani?” Hi xivindzi, Petro u phofule ripfumelo rakwe eka vulawuri ni matimba lama yimeriwaka hi vito ra Yesu, loko a va tivisa leswaku a ku ri “hi vito ra Yesu Kreste wa Munazareta, . . . munhu loyi u yime laha mahlweni ka n’wina a ri loyi a hanyeke hikwalaho ka yena.”—Mintirho 3:1-10; 4:5-10.

Ku Pfumela Eka Yesu Kumbe Eka Khezari?

Hambiswiritano, ku va ni ripfumelo ro tano eka Yesu a swi nga ta olova. Tanihi laha Yesu a vhumbeke hakona, vadyondzisiwa vakwe a va ta ‘vengiwa hi matiko hinkwawo hikwalaho ka vito rakwe.’ (Matewu 24:9) Hikwalaho ka yini? Hikuva vito ra Yesu ri yimela xikhundla xakwe tanihi Mufumi la hlawuriweke hi Xikwembu, Hosi ya tihosi, loyi matiko hinkwawo ma faneleke ma n’wi nkhinsamela hi ku tiveka ehansi ka yena, ku nga nchumu lowu ma nga tiyimiselangiki kumbe ma nga swi laviki ku wu endla.—Pisalema 2:1-7.

Varhangeri va vukhongeri va siku ra Yesu na vona a va swi lavanga ku nkhinsama va tiveka ehansi ka Yesu. Va te: “A hi na hosi yin’wana handle ka Khezari,” xisweswo va bakanya N’wana wa Xikwembu. (Yohane 19:13-15) Ematshan’weni ya sweswo, va veke ripfumelo ra vona evitweni—matimba ni vulawuri—bya Khezari ni hulumendhe yakwe leyikulu. Va tlhele va endla xiboho xa leswaku Yesu u fanele a fa ku endlela leswaku va ta hlayisa xikhundla xa vona ni xiyimo.—Yohane 11:47-53.

Loko ku hundze malembe-xidzana endzhaku ka rifu ra Yesu, vunyingi bya lava va tivulaka Vakreste, byi amukele langutelo leri fanaka ni ra varhangeri va Xiyuda. Lava va vuriwaka Vakreste va veke ripfumelo ra vona ematimbeni ni le vulawurini bya Hulumendhe kutani va katseka eka hasahasa ya yona. Hi xikombiso, hi lembe-xidzana ra vu-11, endzhaku ka loko kereke yi endle leswaku ku va ni tinhenha leti nga endliki nchumu eka militia Christi, kumbe valwi va Vakreste, “vutihlamuleri bya ku fambisa nyimpi yo lulama byi susiwile eka Vujagana, ematshan’weni ya sweswo byi yisiwa emahlweni hi kereke hi ku tirhisa vayimeri va yona, ku nga valwi va Vakreste.” (The Oxford History of Christianity) Rungula leri ri engeta hi ku vula leswaku swihlambanyiso swo karhi swa vupapa swi vange leswaku vunyingi bya valwi va tinyimpi ta nkutsulo va pfumela leswaku hi ku hlanganyela etinyimpini ta nkutsulo, “va endle ntwanano ni Xikwembu naswona va tiyiseka leswaku va ta kuma ndhawu eParadeyisi.”

Van’wana va nga ha vula leswaku swa koteka ku tshembeka eka Yesu hi nkarhi lowu fanaka u hlanganyela etimhakeni ta politiki, swin’we ni le tinyimpini ta matiko. Va nga ha vona onge i ntirho wa Mukreste ku lwisana ni vubihi kun’wana ni kun’wana laha byi nga kumekaka kona ni leswaku leswi swi katsa ku tirhisa nyimpi loko swi laveka. Kambe, xana Vakreste vo sungula va ve ni vonelo leri?

Xihloko lexi nga eka magazini lowu nge The Christian Century, xi ri: “Vakreste vo sungula a va tirhanga emavuthwini ya nyimpi.” Yi hlamusela leswaku ku fikela hi lembe-xikhume ra 170-180 C.E., a ku na vumbhoni ni byin’we bya leswaku Vakreste va lwile enyimpini. Kutani xihloko lexi xi ku: “Ntsena Vakreste va tshike ku kaneta ntirho wa nyimpi hakatsongo-tsongo.”

Vuyelo byi ve byihi? Xihloko xa The Christian Century xi ri: “Kumbexana a ku na nchumu wun’wana lowu tiseke ndzhukano lowukulu eka Vukreste ku tlula mukhuva wa byona wa ku va exiyin’weni lexi nga hambanangiki ngopfu ni xa lava nga riki Vakreste emhakeni ya nyimpi. Leswaku Vakreste va seketela ripfumelo ra Mukutsuri wo rhula hi tlhelo rin’wana kasi hi tlhelo lerin’wanyana va seketela tinyimpi ta vukhongeri kumbe ta matiko hi xitalo, swi ri onhe ngopfu ripfumelo.”

Ku Tekelela Vakreste Vo Sungula Namuntlha

Xana swa koteka namuntlha eka Vakreste ku tekelela xikombiso lexinene xa Vakreste vo sungula? Timbhoni ta Yehovha eka lembe-xidzana leri ti kombise leswaku swa koteka. Loko a vulavula hi tona, muhleri wa Holocaust Educational Digest u te: “A ku na Mbhoni ya Yehovha leyi nga ta pfuka yi ye enyimpini. . . . Loko hinkwavo lava nga ni swikhundla swa vulawuri emisaveni a va ri va vupfumeri lebyi, [Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava] ingi yi nga vanga kona.”

Leswi fanaka swi nga ha vuriwa hi hasahasa ya swifundzha ya sweswinyana, yo fana ni leyi humeleleke eIreland N’walungu. Malembe yo karhi lama hundzeke, un’wana wa Timbhoni ta Yehovha a a chumayela hi yindlu ni yindlu endhawini ya Maprotestente, edorobeni ra Belfast. Endzhaku ka loko n’wini wa muti a kume leswaku Mbhoni leyi a yi ri Mukhatoliki eku sunguleni, u vutise a ku: “Loko wa ha ri Mukhatoliki, xana a wu seketela Vuthu ra Riphabliki ra Ireland, [IRA (Irish Republican Army)]?” Mbhoni yi swi xiyile leswaku wanuna loyi a nga ha kariha, hikuva u pfaleriwile endzhaku ko kumiwa a hlomile hi xibamu, a ri endleleni yo ya dlaya Mukhatoliki, naswona a a ha ku ntshunxiwa. Kutani Mbhoni yi hlamula yi ku: “Sweswi a ndza ha ri Mukhatoliki. Ndzi un’wana wa Timbhoni ta Yehovha. Tanihi Mukreste wa ntiyiso, a ndzi nge pfuki ndzi dlaye munhu hikwalaho ka hulumendhe yo karhi kumbe munhu wo karhi.” Hikwalaho ka sweswo n’wini wa muti a n’wi qhavula, a ku: “Ku dlaya hinkwako ku hoxile. N’wina mi endla ntirho lowunene. Yanani emahlweni.”

Leswi Vuriwaka Hi Ku Va Ni Ripfumelo eVitweni Ra Yesu

Hambiswiritano, ku va ni ripfumelo evitweni ra Yesu swi vula leswi tlulaka ntsena ku papalata nyimpi. Swi vula ku yingisa swileriso hinkwaswo swa Kreste. Phela, Yesu u te: “Mi vanakulorhi va mina loko mi endla leswi ndzi mi lerisaka swona,” naswona xin’wana xa swileriso swakwe hi leswaku hi “rhandzana.” (Yohane 15:14, 17) Rirhandzu ri lava ku endla van’wana leswinene. Ri bakanya xihlawuhlawu hinkwaxo xa rixaka, vukhongeri ni xa ntshamisano. Yesu u kombise ndlela leyi swi nga endliwaka ha yona.

Vayuda va nkarhi wa Yesu a va nga va rhandzi Vasamariya. Hilaha ku hambaneke, Yesu u vulavule ni wansati wa Musamariya, kutani hikwalaho ka sweswo, yena ni van’wana vo tala va ve ni ripfumelo evitweni rakwe. (Yohane 4:39) Nakambe Yesu u vule leswaku vadyondzisiwa vakwe a va ta va timbhoni takwe “eYerusalema swin’we ni le tikweni hinkwaro ra Yudiya ni le Samariya ni ku ya fika exiphen’wini xa le kule swinene xa misava.” (Mintirho 1:8) Rungula rakwe leri nyikaka vutomi a ri nga fanelanga ri helela eka Vayuda ntsena. Hikokwalaho, Petro u lerisiwe ku endzela ndhuna ya masocha ya dzana ya le Rhoma, Korneliyo. Hambileswi a swi nga ri enawini ku va Muyuda a endzela munhu wa rixaka rin’wana, Xikwembu xi kombe Petro leswaku a “nga vuli munhu leswaku u nyamile kumbe a nga basanga.”—Mintirho 10:28.

Hi ku tekelela Yesu, Timbhoni ta Yehovha ta swi tsakela ku pfuna vanhu hinkwavo—ku nga khathariseki ndhavuko wa vona wa rixaka, vukhongeri kumbe ikhonomi—leswaku va dyondza hi ku ponisiwa loku taka hi vito ra Yesu. Ripfumelo evitweni ra Yesu ri ti susumetela ku ‘vula erivaleni leswaku Yesu i Hosi.’ (Varhoma 10:8, 9) Ha ku khutaza leswaku u amukela mpfuno wa tona, ku endlela leswaku na wena u dyondza ku va ni ripfumelo evitweni ra Yesu.

Entiyisweni vito ra Yesu ri fanele ri susumeta vanhu leswaku va n’wi fundzha, va va ni xichavo eka yena ni ku n’wi yingisa. Muapostola Pawulo u te: “Matsolo hinkwawo ya lava nga etilweni ni lava nga emisaveni ni lava nga ehansi ka misava, ma nkhinsama hi vito ra Yesu, naswona ririmi rin’wana ni rin’wana ri fanele ku twarisa erivaleni leswaku Yesu Kreste i Hosi leswaku ku vangamisiwa Xikwembu Tatana.” (Vafilipiya 2:10, 11) Hambileswi vunyingi bya vaaki va misava va nga swi rhandziki ku titsongahatela ku fuma ka Yesu, Bibele yi komba leswaku nkarhi wu le kusuhi laha vanhu hinkwavo va nga ta boheka ku endla tano kumbe va lova. (2 Vatesalonika 1:6-9) Hikokwalaho, sweswi i nkarhi wa ku veka ripfumelo evitweni ra Yesu hi ku hlayisa swileriso swa yena hinkwaswo.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 6]

Timiliyoni ti dlayile ni ku dlayiwa hi vito ra Yesu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Yesu a a nga ri na xihlawuhlawu. Xana wena u na xona?