Papila Leri Humaka Eireland

Riendzo Leri Tlulaka Hinkwawo Lawa Ndzi Tshameke Ndzi Ma Teka!

VATSWARI va mina va ndzi byele leswi: “U fanele u endla swilo leswi tsakisaka leswaku u ta tshika ku vilela hi swikambelo swa wena. A hi fambe hi endzela muzala wa wena eIreland leswaku hi ya hlanganyela eku chumayeleni vanhu lava swi tikaka leswaku va twa mahungu lamanene ya Mfumo.”

A ndzi nga swi ehleketi leswaku i goza ra kahle. Handle ka sweswo, a ndzi khomiwa hi rhumbyana hileswi ndzi nga swi kotangiki ku hlaya kahle swikambelo swa mina naswona a ndzi nga si tshama ndzi ya eNghilandhi kumbe ku famba hi xihaha-mpfhuka. Xana nhwana loyi a hisekaka la nga ni malembe ya 17 loyi a tshamaka edorobeni leri nga ni mphensamphensa ra le London a a ta swi kotisa ku yini ku tshama exidorobanini lexi vutomi bya kona byi nga ehansi lexi nga emakumu edzonga-vupela-dyambu bya Ireland?

A ndzi nga fanelanga ndzi vilela. Hi nkarhi lowu xihaha-mpfhuka xa hina xi fikeke ha wona, ndzi yi tsakerile swinene Ireland. Hambiswiritano, leswi a hi pfuke ka ha ri mixo swinene swi endle leswaku loko hi ri eka riendzo ra hina ndzi khomiwa hi vurhongo emovheni. Kutani nkarhi na nkarhi a ndzi pfuka leswaku ndzi vona ndhawu leyi funengetiweke hi maribye lama vangamaka ni ku tlhela ma sasekisa tiko-xikaya leri a ri vonaka hi le ka rirhangu leri nga ni maribye.

Hi vusiku byo sungula hi fike edorobeni ra le Skibbereen naswona hi ve ni xinakulobye lexi tsakisaka ni ndyangu lowu rhurheleke eIreland leswaku wu ya pfuna eka ntirho wo chumayela hi Mfumo. A hi tlanga drama ya vanhu va le Bibeleni. Un’wana ni un’wana wa hina a hlawula vito ra munhu wa le Bibeleni endzeni ka nkwama kutani a encenyeta ntokoto lowu fambisanaka ni munhu wa kona. Van’wana a va fanele va vhumbha leswaku i mani.

Hi siku leri landzelaka, mina, vatswari va mina, makwavo wa mina wa xinuna, vamuzala va hina ni ndyangu wun’wana, hi teke xikepe hi ya eXihlaleni xa le Heir, lexi nga kaya ra vanhu lava nga ehansi ka 30. Yesu u vule leswaku mahungu lamanene ma fanele ma chumayeriwa emisaveni hinkwayo. Kutani hi hete siku hinkwaro hi ri karhi hi bula hi swilo leswi khutazaka leswi humaka eMatsalweni ni vanhu lava, lava nga ni xinghana ni malwandla ni ku tlhela hi hlamarisiwa hi ndhawu leyi yo saseka.

Dyambu a ri voninga kahle exibakabakeni xa wasi. Moya wa kona a wu twala nun’hwelo wo nandziha lowu humaka eswinsinyanini swa rihlaza leswi nga ni swiluva swa xitshopana leswi nun’hwelaka ku fana na khokhonati. Swiluva swa ximun’wana leswi a swi funengete misava a swi fana ni mete. Ti-cormorants ni ti-gannets leti tshameke ni vana va tona a ti tshame endhawini leyi nga ni sava leyi kongomaka eka rigiyagiya leri nga ni maribye. Ekulenyana laha mahlo ma nga kotaka ku vona a ku ri ni swihlala switsongo kun’wana ni kun’wana, swo tala swa swona a ku nga tshami munhu eka swona, hinkwaswo ka swona a swi ri endhawini leyi nga tolovelekangiki leyi vuriwaka Nsonga wa Roaringwater. Mawaku ndlela leyi hi hlamarisiweke swinene ha yona hi timfanelo hinkwato ta ntumbuluko wa Yehovha!

Ndzi tiphine hi ku va ni vanghana vo tala lavanene evandlheni ra le Skibbereen ra Timbhoni ta Yehovha naswona ndzi ringete ku endla swilo leswi a ndzi nga si tshama ndzi swi endla. Swilo swin’wana leswintshwa leswi ndzi swi tsakeleke a ku ri ku valanga hi xikepe. Ku valanga hi xikepe i ndlela leyinene yo vona ribuwa ra le Ireland! Hi ye hi ya phasa tinhlampfi leswaku hi ta lalela ha tona, kambe tintini leti a ti ri kwalaho hi tona a ti rhanga ti kuma tinhlampfi. Hi tiendlele mintlango ya le ribuweni ni ku tlhela hi ringeta ku cina ncino wa vanhu lava humaka eIreland.

Hi tinyike nkarhi wo tlhela hi dyondza switsongo hi doroba ra le Skibbereen. Hi va-1840, doroba ra Ireland ni tindhawu leti nga ekusuhi na rona a ti ri tin’wana ta tindhawu leti ntshovelo wa mazambhana wu nga vangiki kahle. Vanhu va magidi va file hikwalaho ka ndlala naswona va kwalomu ka 9 000 va lahliwe esirheni rin’we. Swi hi chavelerile ku tiva leswaku ehansi ka Mfumo wa Xikwembu, a ku nge he vi ni ndlala naswona vanhu vo tala lava feke va ta pfuxeriwa evuton’wini eparadeyisini ya laha misaveni.

Hi fambe ni Timbhoni ta kwalaho hi endzela vanhu lava swi tikaka ku va fikelela hileswi nsimu ya vandlha ra tona yi nga yikulu. Hi chayele hi rhelela hi xindledyana lexi nga lo thwi, hi kongoma etindlwini leti nga emakumu ka rigiyagiya leri loko hi ri eka rona a hi vona Lwandle ra Ireland. Nakambe vanhu lava a hi hlangana na vona a va ri na xinghana ni malwandla. Hilaha hi endleke hakona eXihlaleni xa Heir, hi sungule ku vula leswaku a hi ri eriendzweni naswona hi heta nkarhi wun’wana hi ri karhi hi chumayela rungula leri tsakisaka leri humaka eBibeleni.

Mana wa mina u burisane ni wansati loyi a amukeleke timagazini ta hina, ku nga Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka! Loko hi tlhela hi hlangana na yena endzhaku ka masiku ma nga ri mangani, u hi byele leswaku u tiphinile hi ku ti hlaya.

U hi kombele a ku: “Mi vuya ni timagazini tin’wana.” Hi n’wi byele leswaku ku nga ri khale hi ta tlhelela ekaya kambe hi ta n’wi rhumela munhu un’wana leswaku a n’wi endzela.

Kutani u hlamule a ku: “Loko mi vuya, ndzi kombela mi ta ndzi vona. Vanhu va le Ireland a va rivali vanhu!”

Siku ro hetelela ra riendzo ra hina hi ri hete eribuweni ni vamakwerhu va le vandlheni ra kwalaho. Hi tiendlele nchumu wo oxa lowu nga ni masweko kutani hi sweka ti-mussel leti hi ti hlengeleteke eka man’wana ya maribye lama kukuriweke elwandle. Nhwanyana loyi, loyi a tshamaka edorobeni u swi tsakerile swinene!

Kutani, xana ndzi ehleketa leswaku a ri ri njhani vhiki ra mina eIreland? A ri ri riendzo leri tlulaka hinkwawo lawa ndzi tshameke ndzi ma teka! A ri ngo tsakisa ntsena kambe a swi enerisa ku tiva leswaku a ndzi endla swilo leswi tsakisaka Yehovha naswona a swi tisa ku vangama eka yena. Ndza swi rhandza ku tirhela Xikwembu xa hina naswona loko u ri ni vanghana lavanene ni ndyangu lowu titwaka hi ndlela leyi fanaka naswona wu tirha swin’we na wena, ku va ntsako lowukulu. Loko ndzi fika ekaya, ndzi nkhense Yehovha hileswi a ndzi nyikeke vanghana vo tala lava n’wi rhandzaka ni hikwalaho ka swilo swo saseka leswi ndzi swi tsundzukaka leswi ndzi nga ta swi tlangela hilaha ku nga heriki.

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 25]

An Post, Ireland