Ntirho Wa Vuphayona—Xana U Nga Wu Nghenela?
1 “A ndzi anakanyi hi ku endla ntirho wun’wana. A ndzi tshembi leswaku wu nga va kona ntirho wun’wana lowu nga tisaka ntsako ku fana ni lowu.” I mani la vuleke marito lawa? Hi un’wana wa madzana ya magidi ya Timbhoni ta Yehovha la endleke vutirheli bya nkarhi hinkwawo byi va ntirho-vutomi lowu tsakisaka swinene evuton’wini bya yena. Xana u tshama u anakanyisisa hi xikhongelo loko u ta swi kota ku endla ntirho wa vuphayona? Tanihi leswi hi tinyiketeleke hi ku helela eka Yehovha, entiyisweni hi fanele hi anakanyisisa hi ku hlanganyela hi xitalo eku twariseni ka mahungu lamanene ya Mfumo. Hikwalaho ka pakani leyi, hi kombela u anakanyisisa hi swivutiso swin’wana leswi vo tala va swi vutisaka malunghana ni ntirho wa vuphayona.
XIVUTISO 1: “Van’wana va ri ntirho wa vuphayona a hi wa un’wana ni un’wana. Xana ndzi nga swi tiva njhani loko ndzi nga wu nghenela?”
2 Nhlamulo yi titshege hi swiyimo swa wena ni vutihlamuleri bya wena bya Matsalwa. Ku ni vo tala lava rihanyo kumbe swiyimo swa vona swa sweswi evuton’wini swi nga va pfumeleliki leswaku va tirha tiawara ta 90 hi n’hweti evutirhelini. Hi xikombiso anakanya hi vamakwerhu vo tala va xisati lava tshembekaka lava nga vavasati tlhelo vamanana va Vakreste. Va hlanganyela evutirhelini hi xitalo hilaha va nga kotaka hakona loko swiyimo swa vona swi va pfumelela. Loko nkarhi wu va pfulekela, lembe rin’wana ni rin’wana va phayona nkarhinyana ku ringana n’hweti kumbe ku tlula, va kuma ntsako lowu tisiwaka hi ku ndlandlamuxa ku hlanganyela ka vona ensin’wini. (Gal. 6:9) Hambiloko swiyimo swa vona swi nga va pfumeleli ku tirha tanihi maphayona ya nkarhi hinkwawo enkarhini lowu, va khutaza moya wa vuphayona naswona i nkateko evandlheni hikwalaho ka leswi va nga vahuweleri lava hisekaka va mahungu lamanene.
3 Hi tlhelo lerin’wana, vamakwerhu vo tala va xinuna ni va xisati lava nga riki na vutihlamuleri byo tala va nghenele ntirho wa vuphayona hi ku lulamisa swiyimo swa vona. Ku vuriwa yini hi wena? Xana u muntshwa la heteke tidyondzo ta wena ta le xikolweni? Xana u nsati loyi nuna wa yena a kotaka ku wundla ndyangu hi mfanelo? Xana u nghenele vukati kambe u nga ri na vana va ku va wundla? Xana u kume mudende? Ku nghenela ntirho wa vuphayona kumbe ku nga wu ngheneli i xiboho lexi munhu un’wana ni un’wana a faneleke a tiendlela xona. Xivutiso xi ri, Xana u nga nghenela ntirho wa vuphayona evuton’wini bya wena?
4 Sathana u tirhisa swilo swa fambiselo ra misava ya yena leswaku a lawula vutomi bya hina hi swikavanyeto ni ku hi nghenisa endleleni ya vutianakanyi ya vutomi. Loko hi tiyimisele ku tshama hi nga ri xiphemu xa misava, Yehovha u ta hi pfuna leswaku hi rhangisa swilaveko swa Mfumo ni ku fanelekela ku kuma malunghelo ya ntirho wa swa le tilweni lama nga kona. Loko u ta swi kota ku lulamisa swiyimo swa wena leswaku u tirha tanihi phayona, ha yini u nga endli tano?
XIVUTISO 2: “Xana ndzi nga tiyiseka njhani leswaku ndzi ta swi kota ku tihanyisa entirhweni wa nkarhi hinkwawo?”
5 I ntiyiso leswaku ematikweni yo tala tiawara leti lavekaka vhiki rin’wana ni rin’wana entirhweni wa ku tihanyisa leswaku u kuma leswi langutiwaka tanihi swilaveko swa vutomi ti engetelekile hi ku famba ka malembe. Nilokoswiritano, vo tala va nghenele ntirho wa vuphayona hi makume ya malembe, naswona Yehovha u hambeta a va hlayisa. Leswaku u humelela tanihi phayona, ku laveka ripfumelo ni moya wa ku tinyiketela. (Mat. 17:20) Hi ni xitiyisekiso eka Pisalema 34:10 xa leswaku ‘lava lavaka Yehovha a va nge pfumali nchumu leswinene.’ Mani na mani la nghenelaka ntirho wa vuphayona u fanele a endla tano a ri ni ntshembo lowukulu wa leswaku Yehovha u ta n’wi hlayisa. Hi leswi a nga eku swi endleleni maphayona yo tshembeka hinkwako-nkwako! (Ps. 37:25) Ina, hi ku pfumelelana ni nsinya wa nawu lowu nga eka 2 Vatesalonika 3:8, 10, na 1 Timotiya 5:8, maphayona a ma langutelanga van’wana leswaku va ma seketela hi timali.
6 Un’wana ni un’wana la anakanyisisaka hi ntirho wa vuphayona u fanele a endla hilaha Yesu a vuleke hakona: ‘Rhanga u tshama ehansi u hlayela ntsengo.’ (Luka 14:28) Ku endla tano swi kombisa vutlharhi. Vulavula ni lava phayoneke hilaha ku humelelaka ku ringana malembe yo hlaya. Va vutise leswaku Yehovha u va hlayise hi ndlela yihi. Mulanguteri wa wena wa xifundzha i phayona leri nga ni ntokoto leri nga tsakelaka ku ku nyika swiringanyeto swa ndlela yo humelela evutirhelini bya nkarhi hinkwawo.
7 Munhu a nge wu twisisi hi ku helela ntiyiso wa xitshembiso xa Yesu lexi nga eka Matewu 6:33 handle ka loko a tiveka emavokweni ya Yehovha. Phayona leri tshembekaka ra hlamusela: “Loko mina ni phayona-kulorhi hi fika exiavelweni lexintshwa, a hi ri ni matsavu ma nga ri mangani, phakiti leritsongo ra majarini, naswona a hi nga ri na mali. Hi hete swakudya hinkwaswo loko hi lalela ivi hi ku, ‘Sweswi a ha ha ri na swakudya swa mundzuku.’ Hi khongele hi mhaka leyi, ivi hi ya etlela. Mixo lowu landzeleke Mbhoni ya kwalaho yi hi endzerile ivi yi titivisa, yi ku, ‘Ndzi khongele Yehovha leswaku a hi rhumela maphayona. Sweswi ndzi nga famba na n’wina dyambu hinkwaro, kambe tanihi leswi ndzi humaka endhawini ya le makaya, ndzi ta dya swakudya swa ni nhlikanhi na n’wina, ndzi te na swakudya leswi leswaku hi dya swin’we.’ A ku ri nyama yo tala ya homu ni matsavu.” A swi hlamarisi leswi Yesu a hi tiyisekiseke leswaku hi ‘tshika ku vilela malunghana ni mimoya-xiviri ya hina’! Kutani u engeterile a ku: “I mani eka n’wina loyi a nga engetelaka xisungunhu xin’we eka mpimo wakwe wa vutomi hikwalaho ka ku vilela?”—Mat. 6:25, 27.
8 Misava leyi hi hanyaka eka yona yi rhandza swilo leswi vonakaka ku tlurisa. Ntshikilelo lowu yaka emahlweni wu hi susumetela ku tifanisa na yona. Hambiswiritano, loko hi tlangela vutirheli bya nkarhi hinkwawo hi ku titsongahata swi endla leswaku hi kolwa hi leswi hi nga na swona. (1 Tim. 6:8) Maphayona lama ringaniselaka ni ku hleleka evuton’wini bya wona ma ni nkarhi wo tala ensin’wini naswona ma kuma ntsako lowukulu ni ntamu wa moya hi ku dyondzisa van’wana ntiyiso. Hambileswi va nga ringetiki ku hanya vutomi bya ku titsona, ku ringanisela ka vona etimhakeni ta swa timali swi va pfune ku kuma mikateko ya ntirho wa vuphayona.
9 Loko u swi vona hakunene leswaku hi hanya emasikwini yo hetelela ni leswaku misava leyi yo homboloka yi heleriwa hi nkarhi, u ta susumeteleka leswaku u endla mindzulamiso leyi faneleke hi tlhelo ra moya leswaku u chumayela mahungu lamanene nkarhi wun’wana ni wun’wana. Hi ku kambisisa xiyimo xa wena hi tlhelo ra swa ikhonomi ni ku nyiketa Yehovha timhaka hinkwato, u nga swi vona leswaku u nga n’wi tirhela nkarhi hinkwawo. Hambiloko u boheka ku tshika swilo swin’wana leswi u swi navelaka leswaku u kota ku phayona, u ta tiphina hi mikateko ya Yehovha leyi fuweke.—Ps. 145:16.
XIVUTISO 3: “Tanihi n’wana wa kondlo-a-ndzi-dyi, ha yini ndzi fanele ndzi anakanyisisa hi ntirho wa vuphayona tanihi ntirho-vutomi wa mina?”
10 Loko wa ha hetisa malembe ma nga ri mangani lama saleke exikolweni, hi ntolovelo u ehleketisisa hi vumundzuku bya wena. U navela leswaku u va la hlayisekeke, u va ni ntsako ni ku eneriseka. Vatsundzuxi va timhaka ta dyondzo va nga ha ringeta ku ku kongomisa eka ntirho-vutomi lowu nghenisaka mali lowu lavaka malembe yo tala ya dyondzo ya le kholichi. Ripfalo ra wena ra Vukreste leri leteriweke kahle ri ku byela leswaku u fanele u tilulamisela ku tirhela Yehovha hi xitalo hilaha swi nga kotekaka hakona. (Ekl. 12:1) U nga ha tlhela u ehleketa hi ku nghenela vukati ni ku va ni ndyangu. Xana u nga endla yini?
11 Xiboho lexi u xi endlaka enkarhini lowu wa vutomi bya wena xi nga ha khumba vumundzuku bya wena hinkwabyo. Loko ana se u ri Mbhoni ya Yehovha leyi tinyiketeleke, leyi khuvuriweke, u tinyiketele hi moya-xiviri hinkwawo eka Yehovha. (Hev. 10:7) Loko u kuma nkarhi, ringeta vuphayona bya nkarhinyana ku ringana n’hweti yin’we kumbe ku tlula. Leswi swi ta ku pfuna leswaku u vona mintsako ni vutihlamuleri lebyi tisiwaka hi vuphayona bya nkarhi hinkwawo, naswona u ta kota ku vona leswi u nga ta swi endla hi vutomi bya wena. Kutani, ematshan’weni ya ku tirhisa nkarhi lowu u vaka na wona hi ku lava ntirho wa nkarhi hinkwawo wa ku tihanyisa loko u hetile xikolo, swi nga va njhani loko wo sungula hi vuphayona bya nkarhi hinkwawo? Van’wana lava heteke nkarhi wo leha evuton’wini bya vona va nga ngheneli ntirho wa vuphayona sweswi va tisola hikwalaho ka leswi va hlweleke ku byi nghenela.
12 Loko u ri muntshwa, wu tirhise kahle nkarhi wa wena wa ku hlakulela ku titshamela-wexe, ni ku tiphina hi vuyelo lebyi wu byi tisaka entirhweni wo chumayela wa nkarhi hinkwawo. Loko u navela ku nghenela vukati siku rin’wana, ku hava masungulo yo antswa ya vukati lawa u nga ma vekaka handle ka ku rhanga u va phayona ra nkarhi hinkwawo. Loko u sungula ku kula emirini ni le moyeni, u nga ha hlawula ku endla vuphayona byi va ntirho-vutomi wa wena u ri karhi u lava munghana wa vukati la tsakelaka ntirho lowu fanaka. Mimpatswa yin’wana leyi phayoneke swin’we yi nghenele ntirho wa xifundzha kumbe wa vurhumiwa. I ndlela ya vutomi leyi vuyerisaka hakunene!
13 Ku nga khathariseki leswaku u hambeta u phayona ku fikela rini, u ta va u kume dyondzo leyi u yi lavaka ni ku kuma ndzetelo lowu nga kumiwiki kun’wana emisaveni. Ntirho wa vuphayona wu nga ku dyondzisa ku titsongahata, ku hleleka, ndlela yo hanyisana ni vanhu, ku titshega hi Yehovha ni ku hlakulela ku lehisa mbilu ni musa—timfanelo leti nga ku hlomiselaka ku byarha vutihlamuleri lebyikulu.
14 Vutomi a byi si tshama byi va lebyi kanakanisaka hi ndlela leyi eka vanhu. I swilo swi nga ri swingani ntsena leswi nga heriki, handle ka leswi tshembisiweke hi Yehovha. Tanihi leswi vumundzuku bya wena byi ku pfulekeleke, i nkarhi wihi lowunene handle ka lowu u nga na wona sweswi wa ku ehleketisisa hileswi u nga ta swi endla hi vutomi bya wena emalembeni lama taka? Ehleketisisa hi lunghelo ra ntirho wa vuphayona hi vukheta. A wu nge tisoli loko wo hlawula ntirho wa vuphayona tanihi ntirho-vutomi wa wena.
XIVUTISO 4: “Xana a hi ntirho wo nonon’hwa ku fikelela xilaveko xa tiawara? Ku vuriwa yini loko ndzi nga ti fikeleli tiawara?”
15 Loko u endla xikombelo xa ntirho wa vuphayona bya nkarhi hinkwawo, u fanele u hlamula xivutiso lexi nge: “Xana u swi lunghekerile ku fikelela xilaveko xa tiawara ta 1000 hi lembe?” Leswaku u ti fikelela, u fanele u tirha tiawara tinharhu hi siku ensin’wini. Ina, leswi swi lava ku va ni xiyimiso lexinene ni ku titshinya. Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani maphayona yo tala ma va ni tirhelo lerinene ni leri vuyerisaka.
16 Hambiswiritano, Eklesiasta 9:11 yi vulavula ntiyiso loko yi ku, ‘Nkarhi ni xiendlakalo lexi nga rindzeriwangiki swi hi wela hinkwerhu.’ Vuvabyi lebyikulu ni swiyimo swin’wana leswi nga languteriwangiki swi nga vangela phayona leswaku ri salela endzhaku hi tiawara. Loko xiphiqo xi nga heti nkarhi wo leha niloko xi humelela eku sunguleni ka lembe ra ntirho, ku nga ha laveka ku cinciwa ka xiyimiso leswaku ku ta siviwa nkarhi lowu nga lahleka. Kambe ku vuriwa yini loko ku va ni xiphiqo lexikulu naswona phayona ri tsandzeka ku fikelela xilaveko xa tiawara?
17 Loko vuvabyi byi heta tin’hweti ti nga ri tingani kumbe ku va ni xiyimo xin’wana xa xihatla lexi u nga kotiki ku xi lawula naswona u tsandzeka ku fikelela xilaveko xa tiawara, u nga vonana ni xirho xa Komiti ya Ntirho wa Vandlha ivi u hlamusela xiphiqo xa kona. Loko vakulu lava va vona swi fanerile leswaku u hambeta ni ntirho wa vuphayona handle ko karhateka hi ku fikelela nkarhi lowu lahlekeke, va nga endla xiboho xexo. Matsalana u ta fungha Rhekhodo ya Muhuweleri wa Vandlha a kombisa leswaku a wu boheki ku siva nkarhi lowu nga lahleka. Lowu a hi mpfumelelo wa ku xwa entirhweni, kambe i ku kombisa ku anakanyela swiyimo swa wena hi ku hlawuleka. —Vona xiengetelo xa Vutirheli Bya Hina Bya Mfumo bya August 1986, ndzimana 18.
18 Maphayona lama nga ni ntokoto ma tirha tiawara leti engeteleleke eku sunguleni ka lembe ra ntirho. Ntirho wa vona wa vuphayona hi wona wu rhangaka emahlweni, hikwalaho minkarhi yin’wana swi fanerile ku papalata mintirho leyi nga riki ya nkoka. Loko phayona ri salela endzhaku hikwalaho ka xiyimiso lexi nga riki xinene kumbe ku tsandzeka ku titshinya leswaku ri xi namarhela, ri fanele ri swi tiva leswaku i vutihlamuleri bya rona leswaku ri siva nkarhi lowu nga lahleka handle ko langutela ku anakanyeriwa ko hlawuleka.
19 Ku ni minkarhi yin’wana laha phayona ri langutanaka ni ku cinca ka swiyimo loku nga rindzeriwangiki eka swiyimo swa rona. Ri nga ha vona onge a ri nge swi koti ku fikelela xilaveko xa tiawara ku ringana nkarhi wo leha hikwalaho ka swiphiqo swa rihanyo leswi phikelelaka, ku engeteleka ka vutihlamuleri bya ndyangu, ni swin’wana. Emhakeni leyi, ndlela ya vutlhari i ku tirha tanihi muhuweleri wa vandlha ni ku nghenela ntirho wa vuphayona bya nkarhinyana loko swi koteka. Ku hava lunghiselelo ra nkarhi na nkarhi ra leswaku munhu a tshama a ri phayona loko swiyimo swa yena swi n’wi endla a nga swi koti ku fikelela xilaveko xa tiawara.
20 Ha tshemba leswaku ku anakanyisisa hi vukheta ka lava fanelekaka swi ta khutaza van’wana leswaku va nghenela ntirho wa vuphayona handle ko vilela swi nga fanelanga. Swi ta tlhela swi khutaza ni lava ana se va nga eka ntirho wa nkarhi hinkwawo leswaku va hambeta va phayona. Hi lava leswaku maphayona ma humelela entirhweni wa nkarhi hinkwawo.
XIVUTISO 5: “Ndzi lava ku endla ntirho lowu nga ta ndzi tsakisa. Xana ntirho wa vuphayona wu ta ndzi enerisa?”
21 Ntsako wa ntiyiso wu titshege ngopfu hi ku va ni vuxaka lebyikulu na Yehovha ni ku tiyiseka leswaku hi n’wi tirhela hi ku tshembeka. Yesu u tiyisele mhandzi ya nxaniso “hikwalaho ka ntsako lowu a wu vekiwe emahlweni ka yena.” (Hev. 12:2) Ntsako wa yena a wu tisiwa hi ku endla ku rhandza ka Xikwembu. (Ps. 40:8) Eka mafambiselo lawa ya sweswi ya swilo, hi nga kuma ntsako wa ntiyiso loko swilo swo tala evuton’wini bya hina swi fambisana ni vugandzeri bya Yehovha. Ku hisekela swilo swa moya swi hi endla hi va ni xikongomelo evuton’wini hikuva embilwini ha swi tiva leswaku hi endla leswinene. Ntsako wu tisiwa hi ku nyika, naswona ha swi tiva leswaku a ku na ndlela yin’wana leyi hi nga tinyiketaka ha yona ku tlula ku dyondzisa van’wana ndlela yo kuma vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyintshwa ya Xikwembu.—Mint. 20:35.
22 Phayona leri tshahiweke eka ndzimana yo sungula ri swi hlamusele hi ndlela leyi: “Xana wu kona ntsako lowu tlulaka ku vona munhu loyi u n’wi dyondziseke a va mudzunisi wa Yehovha la gingiritekaka? Swa tsakisa ni ku tiyisa ripfumelo, ku vona ndlela leyi matimba lawa Rito ra Xikwembu ri nga na wona, ma susumetelaka vanhu leswaku va hundzula vutomi bya vona leswaku va tsakisa Yehovha.” (Vona Xihondzo xo Rindza xa October 15, 1997, matluka 18-23.) Kutani i yini lexi ku tiselaka ntsako? Loko u tsakela ntirho wa nkoka ni lowu khomelelaka ematshan’weni ya ntsako wa xinkarhana lowu nyikeriwaka hi misava, i ntirho wa vuphayona lowu nga ku enerisaka ni ku ku tisela ntsako wa ntiyiso.
XIVUTISO 6: “Loko wu nga ri xilaveko xa leswaku munhu a kuma vutomi lebyi nga heriki, xana a ndzi fanelanga ndzi tihlawulela ku phayona kumbe ku nga phayoni?”
23 I ntiyiso, hi wena u faneleke u tiendlela xiboho xa ku phayona. I Yehovha ntsena la tivaka swiyimo swa wena n’wini evuton’wini. (Rhom. 14:4) U ni mfanelo ya ku ku langutela leswaku u n’wi tirhela hi mbilu, moya-xiviri, mianakanyo ni matimba ya wena hinkwawo. (Mar. 12:30; Gal. 6:4, 5) U rhandza la nyikaka a tsakile, loyi a n’wi tirhelaka hi ku tsaka, ku nga ri hi ku n’unun’uta kumbe ku sindzisiwa. (2 Kor. 9:7; Kol. 3:23) Xivangelo xa wena xa ku tirha nkarhi hinkwawo ku fanele ku va ku rhandza Yehovha ni vanhu lava nga ensin’wini. (Mat. 9:36-38; Mar. 12:30, 31) Loko leyi ku ri ndlela leyi u titwaka ha yona, kutani ntirho wa vuphayona wu lava leswaku u wu ehleketisisa kahle.
24 Ha tshemba leswaku leswi hlamuseriweke laha swi ta ku pfuna leswaku u anakanyisisa hi ku navela ka wena ko nghenela ntirho wa vuphayona. Xana u nga swi kota ku lulamisa swiyimo swa wena leswaku u nghenela ntirho wa vuphayona bya nkarhi hinkwawo? Laha hansi ku kandziyisiwe khalendara leyi nge “Xiyimiso Xa Mina Xa Vhiki Na Vhiki Xa Ntirho Wa Vuphayona.” Vona loko u nga tiendlela xiyimiso lexi fambisanaka na wena lexi nga ku pfumelelaka ku endla tiawara ta 23 hi vhiki evutirhelini. Kutani, kombisa ripfumelo ni ku tshemba Yehovha hilaha ku heleleke. Hi ku pfuniwa hi yena u nga humelela! U tshembisile: ‘Ndzi ta mi chululela mikateko kukondza mi nga ha pfumali nchumu.’—Mal. 3:10.
25 Hikwalaho, ha vutisa, “Ntirho wa vuphayona—xana u nga wu nghenela?” Loko u ku “Ina,” hlawula siku ra ku sungula ntirho wa vuphayona bya nkarhi hinkwawo hi ku hatlisa ivi u tiyiseka leswaku Yehovha u ta ku katekisa hi vutomi bya ntsako!
[Chati leyi nga eka tluka 6]
(Leswaku u kuma rungula leri engetelekeke,vona nkandziyiso)
Xiyimiso Xa Mina Xa Vhiki Na Vhiki Xa Ntirho Wa Vuphayona Bya Nkarhi Hinkwawo
MUSUMBHUNUKU Nimixo
RAVUMBIRHI Nimixo
RAVUNHARHU Nimixo
RAVUMUNE Nimixo
RAVUNTLHANU Nimixo
MUGQIVELA Nimixo
SONTO Nimixo
MUSUMBHUNUKU Nindzhenga
RAVUMBIRHI Nindzhenga
RAVUNHARHU Nindzhenga
RAVUMUNE Nindzhenga
RAVUNTLHANU Nindzhenga
MUGQIVELA Nindzhenga
SONTO Nindzhenga
MUSUMBHUNUKU MNimadyambu
RAVUMBIRHI Nimadyambu
RAVUNHARHU Nimadyambu
RAVUMUNE Nimadyambu
RAVUNTLHANU Nimadyambu
MUGQIVELA Nimadyambu
SONTO Nimadyambu
Tirhisa pensele leswaku u tsala xiyimiso xa wena xa siku rin’wana ni rin’wana ra vhiki.
Endla tiawara ta 23 vhiki rin’wana ni rin’wana entirhweni wa nsimu.
Ntsengo wa tiawara ta vhiki hinkwaro ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․