Ku Aka Vumunhu Bya Vukriste Eka Vana Va Hina

MANA wa Wanda, loyi nuna wa yena a a n’wi tshikile, u tirhe hi matimba ku aka timfanelo ta Vukriste eka n’wana wa yena wa wanhwana. Loko Wanda a ri na malembe ya 12, ndzetelo lowu wu ringiwile. Enkarhini wolowo, Wanda, swin’we ni makwavo wa yena lontsongo wa nhwanyana ni wa mufana, va sindzisiwe ku sukela mana wa vona va ya tshama ni tata wa vona swa xinkarhana. Tata wa yena a a nga ri mupfumeri, kutani Wanda a ta hanyisa ku yini loko mana wa yena a nga ri kona ku n’wi rindza?

Mphikamakaneta leyi kongomanaka ni vatswari hinkwavo va Vakriste i nkarhi lowu vana va vona va faneleke ku tiendlela swiboho hi voxe, leswi ringaka ripfumelo ra vona vini. Vana va nga ha hambanisiwa ni vatswari va vona va Vakriste tanihi Wanda. Va nga ha langutana ni ntshikilelo wa tintangha exikolweni wa ku endla leswo biha. Kumbe va nga ha langutana ni miringo ya matimba swinene. Vatswari va Vukriste va navela ni ku khongela leswaku loko nkarhi wolowo wu fika, vana va vona va ta va ni vumunhu bya Vukriste byo tiya ku ringanela, leswaku va tiyisela ndzingo.

Vatswari va nga ti akisa ku yini timfanelo leti tiyeke ta Vukriste eka vana va vona? Hi nga si kambisisa leswi nga humelela eka Wanda, a hi voneni hi laha Bibele yi hi pfunaka ha kona ku hlamula xivutiso xexo. Xisekelo xa nhlamulo xi kumeka emaritweni lawa ya muapostola Pawulo eka Vakriste va le Korinto: “A ku na munhu loyi a nga vekaka masungulo man’wana ehandle ka lawa ya nga vekiwa, a nga yena Yesu Kriste. Kambe loko munhu a aka ehenhla ka masungulo walawo hi nsuku, kumbe hi silivhere, hambi ku ri hi maribye ya nxavo wa nkoka, kumbe timhandze, kumbe byanyi, kumbe tinhlanga, ntirho wa munhu loyi wu ta vonaka; hikuva siku ra Hosi ri ta fika ri ri ni ndzilo, ri ta komba leswi ntirho wa un’wana ni un’wana wu nga swona.”—1 Vakorinto 3:11-13.

Masungulo

Hikwalaho ka yini Pawulo a tsale marito lawa? A a sungule xiyimiso xo aka vumunhu bya Vukriste eKorinto, kambe xiyimiso xi ve na swiphiqo. Kavula, xiyimiso xa ku aka xa Pawulo a xi nga katsi vana va yena n’wini va nyama. A xi katsa lava va nga hundzuka Vakriste hi ku chumayela ka yena. Kambe a a va languta tanihi vana va moya, naswona leswi a nga swi vula i swa nkoka ni le ka vatswari.—1 Vakorinto 4:15.

Pawulo i nkarhinyana a fikile eKorinto naswona u simeke bandlha ra Vukriste kwalaho. Lava va nga angula kahle eku chumayeleni ka yena va endle ku hundzuka lokukulu ka vumunhu bya vona. Van’wana khale a va ri vanhu va ku tikhoma loko biha, makhamba, vagandzeri va swifaniso ni swidakwa. (1 Vakorinto 6:9-11) Hi ndlela yo fankisela, va swi kotile ku hundzukela eku ehleketeni ka Vukriste hikuva Pawulo a a veke masungulo lamanene. A a ku ri yini masungulo wolawo? “A ku na munhu loyi a nga vekaka masungulo man’wana ehandle ka lawa ya nga vekiwa a nga yena Yesu Kriste.”—1 Vakorinto 3:11.

Xana Pawulo u ma vekise ku yini masungulo lawa loko a dyondzisa vapfumeri lava vantshwa eKorinto? Wa hi byela: “Hikokwalaho vamakwerhu, mina loko ndzi tile eka n’wina, a ndzi tanga hi ku tiendla la hlamarisaka hi ku vulavula kumbe hi vutlhari, siku ndzi mi tiviseke xihundla xa makungu ya Xikwembu; kambe ndzi tilulamisile leswaku, loko ndzi ri exikarhi ka n’wina, ndzi nga lavi ku tiva swin’wana loko a nga ri Yesu Kriste, yena Kriste la vambiweke.” (1 Vakorinto 2:1, 2; Mintirho 18:5) A nga kongomisanga nyingiso eka yena n’wini kumbe ku sasekisa ntiyiso leswaku a nyikela vutlhari lebyi tlakukeke lebyi pfuxaka ku tsakela. Ematshan’wini ya sweswo, u kongomise nyingiso eka Yesu Kriste ni ndlela leyi loyi a a tirhisiwa hi Xikwembu ha yona.

Entiyisweni, Yesu i masungulo lamanene yo tiya eku akeni ka Vukriste. U nyikele gandzelo ra nkutsulo. Sweswi i Hosi ya le tilweni, xisweswo ku nga ri khale u ta herisa valala va Xikwembu eArmagedoni. Kutani u ta tirhisa ku lulama ka Xikwembu hi ku fuma ka malembe ya gidi, naswona tanihi Muprista-lonkulu wa Xikwembu, hakantsongo-ntsongo u ta yisa rixaka ra vanhu eku hetisekeni. I masungulo wahi man’wana lawa munhu a nga ma lavaka?

Hikwalaho, eku akeni ka vumunhu bya Vukriste eka vana va hina, hi endla kahle hi ku tekelela Pawulo naswona hi tiyiseka leswaku va swi tlangela swiendlakalo leswi swa nkoka. Ku sukela evutsongwanini bya vona, hi fanele ku dyondzisa vana va hina ku rhandza Yesu hikwalaho ka leswi a hi endleleke swona ni leswi a ha hi endlelaka swona.—1 Petro 1:8.

Ku Aka

Hambi swi ri tano, loko Pawulo a veke masungulo lawa lamanene, loko a fambile, ntirho wo aka wu hinganyetiwile. (1 Vakorinto 3:10) Xiphiqo a xi nga hambanangi ni lexi vatswari vo tala va xi tokotaka namuntlha. Va kurisa vana va vona eripfumelweni ra Vukriste naswona va tiyiseka leswaku vana va twisisa leswaku ntiyiso i yini. Kambe loko va kula, vana va tlhentlhela ekule kumbe va lahla ripfumelo. Ha yini swi ri tano? Hakanyingi i mhaka ya swiaki leswi tirhisiweke.

Pawulo u vule leswaku vumunhu byi nga akiwa hi swiaki swa nkoka: nsuku, silivhere ni maribye ya nxavo wa le henhla. Kumbe byi nga akiwa hi swiaki swa nxavo wa le hansi: timhandzi, byanyi na tinhlanga. (1 Vakorinto 3:12) Sweswi, loko muaki a tirhisa nsuku, silivhere ni maribye ya nxavo wa le henhla, u fanele a aka muxaka wa xivumbeko lexi tlakukeke, xona xa nxavo lowu xiyekaka. Kambe muaki la tirhisaka timhandzi, byanyi na tinhlanga u aka ntsena nchumu lowu nga xikhomela-ndhawu, wa nkarhinyana, ni wa nxavo wa le hansi.

Swi tikomba onge swiaki sweswo swa moya leswi nga tiyangiki a a swi tirhisiwa eKorinto. Van’wana lava va nga landzelela ku veka ka muapostola Pawulo ka masungulo a va aka hi swa nxavo wa le hansi, va nga simeki swivumbeko leswi tiyeke ni leswi khomelelaka. Vakorinto a a va sungule ku titshega hi vanhu, kutani a a ku ri na ku nga twanani, mavondzo ni ku lwa exikarhi ka vona. (1 Vakorinto 1:10-12; 3:1-4) Xana leswi a swi ta va swi siveriwe njhani? Hi ku tirhisa ka vona swiaki leswi antswaka ni leswi khomelelaka.

Leswi swi yimela swivumbeko leswiya swa nkoka leswi lavekaka eka xiphemu xa vumunhu bya Vukriste. I swivumbeko swihi? Muapostola Petro u boxe xin’we: “Ku pfumela ka n’wina loku tlulaka nsuku hi nkoka.” (1 Petro 1:6, 7) Hosi Solomoni u boxe swimbirhi nakambe: vutlhari ni ku twisisa, ku va na swona ‘swi tlula ku va ni silivhere.’ (Swivuriso 3:13-15, NW) Naswona Hosi Davhida u hi tsundzuxa leswaku ku chava Yehova ni ku tlangela milawu ya yena “ŝi nav̌eriwa ngopfu ku tlula nsuku.”—Psalma 19:9, 10.

Leswi ni swiaki swin’wana swa nkoka swi nga akeriwa eka vumunhu bya Vukriste leswaku swi pfuneta vana va hina ku humelela emiringweni. Hambi swi ri tano, hi nga tiyiseka njhani leswaku hi aka hi swiaki swo tano? Hi ku nyikela nyingiso etimbilwini ta vana va hina ni ta hina vini.

Ntirho Lowu Humelelaka Wa Ku Aka

Xiphemu lexi mbilu ya mutswari yi xi endlaka entirhweni lowu wo aka xi vonaka enawini lowu nyikeriweke hi Yehova eka vatswari va tiko ra Israyele wa khale: “Milawu leyi nḍi ku nyikaka namuntlha yi ta v̌a e mbilwini ya wena.” Kutani a ya emahlweni a ku: “U ta yi dyonḍisa v̌ana v̌a wena.” (Deuteronoma 6:6, 7) Hikwalaho, loko hi nga si aka van’wana, hi fanele ku tiaka hina vini. Vana va hina va fanele ku vona hi swilo leswi hi swi vulaka ni ku swi endla leswaku vumunhu bya hina byi endliwe hi swiaki leswinene.—Vakolosa 3:9, 10.

Kutani ke, ku dyondzisa ka hina ku fanele ku fikelela timbilu ta vona. Yesu, muaki lonkulu la humelelaka wa vumunhu bya Vukriste, u fikelele timbilu hi ku tirhisa swifaniso na swivutiso. (Matewu 17:24-27; Marka 13:34) Vatswari va kuma leswaku maendlelo lama fanaka yo dyondzisa ya humelela. Va tirhisa swifaniso ku endla leswaku mintiyiso ya Vukriste yi nghena etimbilwini ta vana va vona lavatsongo, naswona va tirhisa swivutiso leswi anakanyisisiweke kahle ku kumisisa leswi vana va vona lava kuleke va swi ehleketaka hakunene, ndlela leyi va ehleketaka ha yona etimbilwini ta vona.—Swivuriso 20:5.

Loko Muxe a ringeta eka Vaisrayele ku aka ku navela ko tshama va tshembekile, u te: “U ri kari u hlayisa milawu ya Yehova ni ku lerisa ka yena . . . leŝaku u ṭaka.” (Deuteronoma 10:13) Hi ku fanana, vatswari va endla kahle ku va kombisa hi laha ku khorwisaka leswaku ha yini swilo swo tanihi ku tshembeka, ku tikhoma loku baseke, ni vanghana lavanene swi ri swa ku pfuna vona, ku nga ri ku hlamusela vana va vona leswi mimpimanyeto ya Xikwembu yi nga swona ntsena.

Eku heteleleni, Yesu u te: “Kambe vutomi lebyi nga heriki, hi leswaku va ku tiva, wena ntsena u nga Xikwembu xa ntiyiso, na Yesu Kriste loyi u n’wi rhumeke.” (Yohane 17:3) Loko vana va tiva Yehova hi voxe va ha ri vatsongo, va dyondza ku vulavula na yena hi swiphiqo swa vona, naswona va ri ni ntokoto wa ku hlamula ka yena swikhongelo swa vona, va va ni xiphemu xa nkoka swinene xa vumunhu bya Vukriste: vuxaka bya munhu hi xiyexe ni Muvumbi wa vona.

Ndzilo

Pawulo u kume leswaku loko ntirho wo aka le Korinto wu nga endliwi hi mfanelo, swivumbeko swa misava, swo tanihi ku pambuka ni ku nga twanani, a swi dzima timitsu. Leswi a swi ri ni khombo hikuva, loko a hlamusela u te: “Ndzilo [wu] ta komba leswi ntirho wa un’wana ni un’wana wu nga swona.”—1 Vakorinto 3:13.

Ndzilo i yini? Ku nga ha va ndzingo wihi na wihi lowu Sathana a wu tisaka ehenhla ka Mukriste. Ku nga ha va ntshikilelo lowukulu, miringo ya nyama, swilo leswi vonakaka, nxaniso, hambi ku ri minkucetelo leyi tsanisaka ya ku kanakana. Miringo yo tano swa boha yi ta. “Ntirho wa munhu loyi wu ta vonaka; hikuva siku . . . ri ta fika ri ri ni ndzilo.” Vatswari lava tlhariheke va aka vumunhu bya vana va vona va ri ni ku langutela ka leswaku vana va ta ringiwa. Kambe va tiyiseka leswaku hi mpfuno wa Yehova, vana va vona va nga pona endzingweni. Loko vatswari va ri na langutelo leri, va ta katekisiwa swinene.

Hakelo

Pawulo u te: “Loko leswi akiweke hi munhu loyi swi tiyile, ú ta kuma hakelo.” (1 Vakorinto 3:14) Muapostola Pawulo u amukele hakelo. U tsalele Vakriste edoroba-nkulu ra Tesalonika, laha na kona a nga endla ntirho wo aka, a ku: “Xana hi kwihi ku langutela ka hina ni ku tsaka ka hina, hi yihi harhi ya ku hlula leyi hi nga ta tidzunisa ha yona emahlweni ka Hosi ya hina Yesu, siku a vuyaka ke? Xana a hi n’wina xana? Hakunene, hi n’wina mi nga ku dzuneka ka hina, ni ku tsaka ka hina.”—1 Vatesalonika 2:19, 20.

Mana wa Wanda u kume hakelo leyi. Loko Wanda a ri na malembe ya 12 hi vukhale a tikuma a hambanisiwile ni mana wa yena, eku sunguleni u rile a kondza a etlela. Kutani a tsundzuka xitsundzuxo xa mana wa yena xo kanela swiphiqo swa yena na Yehova hi xikhongelo. U khongerile naswona hi ku hatlisa a va ni miehleketo ya ku languta ebukwini ya tinqingho ku vona loko ku ri na un’wana wa Timbhoni ta Yehova ekusuhani. U vulavule na vona kutani a kuma leswaku ndyangu a wu tshama le hansi exitarateni xolexo ku suka endlwini ya tata wa yena. “A ndzi tsakile!” ku vula Wanda.

Hi ku khutaziwa hi ndyangu lowu, Wanda u lunghiselele vamakwavo va yena ku tlhelela entirhweni wa Vukriste. Wa hlamusela, “A ndzi ri ni vutihlamuleri bya leswaku hi tilunghisela ku ya eminhlanganweni, a ndzi fanele ku hlantswa swiambalo swa hina, ndzi kama misisi ya hina, naswona ndzi tiyiseka leswaku hi basile na ku languteka.” A ku ri ntirho wo tika eka nhwanyana lontsongo, kambe u swi endlile. Nkarhi wun’wana tata wa yena u ringete ku sivela ku hlanganyela ka vona minhlangano, kambe vana va n’wi kombela, kutani a va pfumelela ku famba.

Endzhakunyana, vana va hlanganisiwe ni mana wa vona. Loko Wanda a ri ni malembe ya 15 hi vukhale, u ve Mukriste la khuvuriweke, kutani eku heteleleni u phofule ku navela ka yena ko va murhumiwa. Ina, ntirho wa mana wa Wanda wu humelerile eku ringiweni. U tsakele hakelo ya ku vona n’wana wa yena a tiyimela a tiyile hi yexe entiyisweni. Onge vatswari hinkwavo va Vukriste va nga va ni ku humelela loku fanaka loko va ri karhi va tirha ku aka vumunhu bya Vukriste eka vana va vona.

[Bokisi leri nga eka tluka 27]

Hi laha xihloko lexi xi kombisaka ha kona, loko vatswari va ri karhi va ringeta ku aka vumunhu bya Vukriste eka vana va vona, vana hi voxe na vona va ni vutihlamuleri. Vona, ku fana ni Vakriste van’wana, va fanele ku endla ntirho wo aka eka vona vini. (Vaefesa 4:22-24) Hambi leswi vatswari va nga ni nkarhi wa kahle wo pfuneta eka leswi, eku heteleleni munhu un’wana ni un’wana u fanele ku endla makungu ya yena n’wini yo tirhela Yehova.