Dyondzo 29

Nkulumo Leyi Khulukaka, Ya Bulo Ni Mavitanelo Lama Faneleke Ya Marito

1-4. Xaxameta swivangelo ni swikombiso swa ku pfumala nkhuluko.

¹ Loko u yima emahlweni ka vayingiseri leswaku u nyikela nkulumo, xana hakanyingi u tikuma u ambamba marito lama faneleke? Kumbe, loko u hlayela ehenhla, xana wa tilumaluma eka marito man’wana? Loko swi ri tano, u na xiphiqo xa nkhuluko. Munhu la khulukaka hi loyi a lunghekeleke ku tirhisa marito. A swi vuli munhu la “hatlisaka,” hi leswaku loyi a ntshunxekeke ngopfu kumbe la nga ehleketiki loko a tirhisa marito. I nkulumo yo olova kumbe ya tintswalo, leyi tsakisaka, leyi khulukaka hi ku olova kumbe hi ku ntshunxeka. Ku khuluka ku xaxametiwile eka xilipi xa Ndzayo ya Nkulumo leswaku ku nyikiwa nyingiso wo hlawuleka.

² Eku vulavuleni, swivangelo leswi tolovelekeke swinene swa ku pfumala nkhuluko i ku kayivela ku anakanya ni ku lunghiselela mhaka kahle. Nakambe ku nga ha vangiwa hi ku pfumala marito kumbe ku hluleka ku hlawula marito. Loko u hlaya, ku pfumala nkhuluko hakanyingi ku va kona hikwalaho ka ku nga titoloveti ku hlayela ehenhla, hambi leswi ni laha, ku ka u nga ma tivi marito ku vangaka ku tilumaluma kumbe ku kanakana. Evutirhelini bya nsimu, ku pfumala nkhuluko ku nga ha vangiwa hi tinhla leti ha timbirhi ku katsa ni tingana kumbe ku nga tiyiseki. Kwalaho, xiphiqo lexi i xikulu hikuva minkarhi yin’wana vayingiseri va wena va ta ku sukela va famba hi xiviri. EHolweni ya Mfumo vayingiseri va wena a va nge ku sukeli va famba kambe mianakanyo ya vona yi ta hambuka naswona swo tala swa leswi u swi vulaka swi ta lahleka. Kutani ke, i mhaka leyikulu; ku khuluka i mfanelo leyi faneleke ku hlakuleriwa hakunene.

³ Swivulavuri swo tala swi ni mukhuva lowu nga rhandzekiki wo nghenisa marito yo tanihi “nakambeeeh” kumbe “marito yo tano” lama nga vuliki nchumu. Loko u nga ma xiyi makhamba lawa u nghenisaka marito yo tano enkulumeni ya wena ha wona, u nga ha endla nongonoko wo titoloveta laha u vaka ni un’wana a yingisela ivi a phindha marito lawa endzhaku ka wena nkarhi wun’wana ni wun’wana loko u ma vula. U ta hlamala.

⁴ Vanhu van’wana nkarhi hinkwawo va vulavula hi ku phindha-phindha, hi leswaku va sungula xivulwa, kutani va tikavanyeta ivi va sungula nakambe. Loko u ngheniwe hi mukhuva lowu wo biha, ringeta ku wu hlula hi ku vulavula ka wena ka siku na siku. Endla matshalatshala lamakulu yo anakanya ku sungula ivi u twisisa mhaka kahle. Kutani vula mhaka leyi heleleke handle ko yima kumbe ku cinca mianakanyo “exikarhi.”

5-10. I swiringanyeto swihi leswi nyikeriwaka swo antswisa ku khuluka ka xivulavuri?

⁵ Nchumu wun’wana. Hi tolovele ku tirhisa marito loko hi tiphofula. Kutani ke, marito ma fanele ma titela loko hi swi tiva kahle leswi hi lavaka ku swi vula. A wu fanelanga u anakanya hi marito. Entiyisweni, i swinene ku titoloveta leswaku u tiyiseka loko mhaka yi twisiseka emianakanyweni ya wena naswona u ehleketa hi marito loko u ya emahlweni. Loko u endla sweswo, ni loko u hlayisa mianakanyo ya wena yi ri emhakeni ematshan’wini ya marito lawa u ma vulaka, marito ma fanele ma titela ntsena naswona mianakanyo ya wena yi fanele yi phofuriwa hi laha u yi twaka ha kona. Kambe loko u sungula ku ehleketa hi marito ematshan’wini ya mianakanyo nkulumo ya wena yi ta kavanyeteka.

⁶ Loko xiphiqo xa wena xa nkhuluko xi ri mhaka ya ku hlawula marito, dyondzo ya nkarhi na nkarhi yo engetela vutivi bya marito ya laveka. Eka Xihondzo xo Rindza ni tibuku tin’wana ta Sosayiti, xiya swinene marito lawa u nga ma tolovelangiki ivi u nghenisa man’wana ya wona eka marito ya wena ya siku na siku.

⁷ Tanihi leswi ku tilumaluma eku hlayeni hi ntolovelo ku vangiwaka hi ku va u nga tolovelananga ni marito, u ta va u endla kahle ku titoloveta ku hlayela ehenhla nkarhi na nkarhi, hi ndlela leyinene, loko lexi ku ri xiphiqo xa wena.

⁸ Ndlela yin’wana leyi leswi swi nga endliwaka ha yona i ku hlawula ndzimana yin’we kumbe timbirhi ta mhaka ivi u ti hlayela ehansi hi vukheta swinene ku kondza u tolovela mianakanyo hinkwayo ya xiphemu xexo. Hambanisa swiphemu swa mhaka, u swi fungha loko swi fanerile. Kutani sungula ku titoloveta ku hlayela xiphemu lexi ehenhla. Loko u titoloveta, xi hlaye hinkwaxo hi ku phindha-phindha ku kondza u kota ku hlaya swiphemu swa mhaka hinkwaswo u nga kanakani kumbe ku yima eka tindhawu leti nga fanelangiki.

⁹ Marito lama nga tolovelekangiki kumbe lama nonon’hwaka u fanele u ma vula hi ku phindha-phindha ku kondza ma ku olovela ku ma vula. Loko u kota ku vula rito ri ri roxe, kutani hlaya xivulwa hinkwaxo xi ri na rito rero ku kondza u swi kota ku ri nghenisa exivulweni hi ku olova hi laha u endlaka ha kona hi marito lama tolovelekeke.

¹⁰ Nakambe, nkarhi na nkarhi titolovete ku hlaya hi ku khuluka. Hi xikombiso, nkarhi hinkwawo hlayela ndzimana ya siku ni tinhlamuselo ehenhla ro sungula loko u swi vona. Titolovete ku pfumelela tihlo ra wena ri vona marito hi mintlawa, u vula mhaka leyi heleleke, ematshan’wini yo vona rito hi rito. Loko wo titoloveta, u nga yi kota mfanelo leyi ya nkoka ya ku vulavula ni ku hlaya loku humelelaka.

**********

11-15. Mfanelo ya bulo yi titshegise ku yini hi marito lama tirhisiwaka?

¹¹ Mfanelo yin’wana leyi rhandzekaka eku vulavuleni leyi kombisiweke eka xiphephana xa ndzayo i “Mfanelo ya bulo.” I nchumu lowu u nga na wona evuton’wini bya siku na siku, kambe xana u va na wona loko u yima u ya nyikela nkulumo? Lexi hlamarisaka, vanhu lava va bulaka hi ku olova hambi ku ri na ntlawa lowukulu hakanyingi va cinca va va “lava chumayelaka” hi ndlela yo karhi loko va averiwa ku lunghiselela ka ha ri na nkarhi leswaku va “nyikela nkulumo.” Kambe ndlela leyi humelelaka swinene ya ku vulavula erivaleni i ndlela ya bulo.

¹² Swiga swa bulo swi tirhisiwa. Ku humelela lokukulu ka ku vulavula hi ku bula ku titshege hi marito lawa ma tirhisiwaka. Loko u lunghiselela nkulumo leyi hlelekeke, hi ntolovelo a hi swinene ku phindha marito hi ku pakanisa hi laha ma humelelaka ha kona ephepheni. Matsalelo ma hambanile ni rito leri vulavuriwaka. Kutani vumba mianakanyo leyi hi ku ya hi marito ya wena n’wini. Papalata ku tirhisa swivulwa leswi rharhanganeke.

¹³ Nkulumo ya wena eplatifomo yi fanele yi kombisa marito ya wena ya siku na siku. A wu fanelanga u ringeta “ku hundzeleta.” Hambi swi ri tano, nkulumo ya wena leyi lunghiseleriweke hi ntolovelo yi ta tlula mavulavulelo ya siku na siku, tanihi leswi tinhla ta wena ti ehleketeleriweke hi vukheta swinene ka ha ri na nkarhi naswona yi ta nyikeriwa hi ku rhelela lokukulu. Hikwalaho, marito ya wena hi woxe ma ta vuriwa kahle.

¹⁴ Leswi swi kandziyisa nkoka wa ku titoloveta siku na siku. Loko u vulavula, u nga tihundzuli. Papalata ririmi leri tolovelekeke kambe ri nga fanelanga. Papalata ku phindha-phindha marito ni swivulwa leswi fanaka nkarhi na nkarhi leswaku u hundzisela mianakanyo yin’wana ni yin’wana leyi hambaneke leyi u nga na yona. Dyondza ku vulavula leswi nga swa nkoka. Tinyungubyise hi bulo ra wena ra siku na siku, kutani loko u ri eplatifomo, marito ma ta ta hi ku olova swinene naswona u ta swi kota ku vulavula hi mfanelo ya bulo leyi nga ta tsakisa, yi olova ni ku amukeleka eka vayingiseri vahi na vahi.

¹⁵ Leswi ngopfu-ngopfu swi tano evutirhelini bya nsimu. Naswona eka tinkulumo ta xichudeni, loko u vulavula ni n’wini wa muti, ringeta ku vulavula onge hi loko u ri ensin’wini, u tirhisa marito lawa a wu ta ma tirhisa kwalaho hi ndlela leyi tolovelekeke ni leyi olovaka. Leswi swi ta vumba nkulumo ya xitshuketa ni ya ntiyiso, naswona leswi nga swa nkoka ngopfu, swi ta ku letela leswaku u vulavula hi ndlela leyi humelelaka swinene evutirhelini bya nsimu.

16-19. Kombisa ndlela leyi ku nyikela nkulumo ku nga khumbaka mfanelo ya bulo ha yona.

¹⁶ Manyikelelo ya nkulumo yo tanihi bulo. Mfanelo ya bulo a yi titsheganga hi marito lama tirhisiwaka ntsena. Mukhuva kumbe ndlela ya wena yo nyikela nkulumo i ya nkoka na yona. Leswi swi katsa mpfumawulo wa rito, ku cinca-cinca ka rito ni ku twala ka marito. Yi fana ni ku vulavula ka siku na siku, hambi loko yi kongomisiwe eka vayingiseri.

¹⁷ Nkulumo ya bulo yi hambanile ni nkulumo ya le rivaleni. Yi hambanile ni mavulavulelo “yo chumayela” naswona a yi lavi leswaku u vulavula hi ndlela leyi u nga yi tolovelangiki.

¹⁸ Ndlela yin’wana leyi swivulavuri leswi sungulaka swi lahlaka mfanelo ya bulo ha yona, i ku lunghiselela mavekelo ya marito ya mhaka hi ku helela ka ha ri emahlweni swinene. Loko u lunghiselela ku nyikela nkulumo, u nga ehleketi leswaku u fanele u landzelela rito na rito ra nkulumo ku kondza u tiva ku yi nhlokohaka leswaku u va u lunghiselele kahle. Loko u vulavula mhaka leyi u yi hleleke, ku lunghiselela nkulumo ku fanele ku kandziyisa mpfuxeto wa vukheta wa mianakanyo leyi nga ta vuriwa. Leswi swi fanele swi pfuxetiwa tanihi mianakanyo ku kondza yi landzelelana hi ku olova emianakanyweni ya wena. Loko yi vumbiwe hi ku landzelelana naswona yi kunguhatiwe kahle, leswi a swi fanelanga swi nonon’hwa, naswona eku nyikeleni ka nkulumo mianakanyo yi fanele yi ta hi ku ntshunxeka na hi ku olova. Loko sweswo swi ri tano, ni loko swi phofuriwa hi ku navela ku vulavula, mfanelo ya bulo yi ta va xiphemu xa nkulumo ya wena.

¹⁹ Ndlela yin’wana leyi u nga titiyisekisaka ha yona hi leswi i ku endla matshalatshala yo vulavula ni vanhu vo hambana-hambana eka vayingiseri. Vulavula hi ku kongoma ni munhu un’we hi nkarhi wo karhi. Ehleketa hi munhu yoloye a ri loyi a vutiseke xivutiso, ivi u xi hlamula. Tivone u vulavula ni munhu yoloye etlhelweni hi mhaka yoleyo. Kutani hundzela eka un’wana eka vayingiseri ivi u phindha maendlelo lama fanaka.

20-23. Munhu a nga ku endla njhani ku hlaya ka yena ku tsakisa?

²⁰ Ku hlayisa manyikelelo ya nkulumo yo tanihi bulo loko u hlaya hi yin’wana ya timfanelo ta nkulumo leti nonon’hwaka swinene ku ti khoma, kambe i ya nkoka swinene. Kavula, ku hlaya ka hina ko tala ka le rivaleni i ka le Bibeleni, ku hlaya tindzimana loko hi nyikela nkulumo leyi lunghiseleriweke. Bibele yi fanele yi hlayiwa hi ntlhaveko ni ku twisisa nhlamuselo ya yona kahle. Yi fanele yi hanya. Hi tlhelo rin’wana, vatirheli va ntiyiso va Xikwembu a va nge ku nghenisi ku cinca-cinca ka rito loku nga tolovelekangiki ka vafundhisi va vukhongeri. Malandza ya Yehova ma ta hlaya Rito ra Yena hi ku kandziyisa lokunene ni ku tiya loku ringaniseriweke ka ririmi leri hanyaka leri Buku leyi yi ri lulamelaka.

²¹ Swi tano ni loko u hlaya Xihondzo xo Rindza kumbe tindzimana eka dyondzo ya buku. Laha na kona, xivumbeko xa marito ni swivulwa a xi kunguhatiwanga hi ndlela ya bulo, kutani ku hlaya ka wena a ku nge twali tanihi ka bulo nkarhi hinkwawo. Kambe, loko u wu kuma mongo wa leswi u swi hlayaka kutani u swi hlaya kahle na hi ku twisiseka hi laha u nga kotaka ha kona, hakanyingi u nga swi endla swi twala onge hi loko ku ri nkulumo leyi lunghiseleriweke hambi leswi kumbexana swi nga ta hambananyana ni mavulavulelo lawa u ma tirhisaka hi ntolovelo. Hikwalaho, swi fanele swi va mukhuva wa wena ku tsala mimfungho yihi na yihi leyi yi nga ta ku pfuna, loko u lunghiselela ka ha ri na nkarhi, kutani u endla hi matimba ya wena hinkwawo leswaku u nyikela mhaka hi ndlela ya xiviri, ya ntumbuluko.

²² Loko u hlaya kumbe u vulavula hi ndlela ya bulo, mhaka ya nkoka i ku tiyimisela ni ku veka mhaka hi ndlela ya ntumbuluko. Mbilu ya wena a yi khape naswona u vulavula hi ndlela leyi tsakisaka vayingiseri va wena.

²³ Mavulavulelo lamanene a ma nge tirhisiwi hi nkarhi wo karhi ntsena tanihi mukhuva lowunene. Kambe loko u tirhisa ririmi lerinene siku na siku swi ta vonaka eplatifomo tanihi leswi mukhuva lowunene lowu u wu tirhisaka ekaya nkarhi hinkwawo wu vonakaka loko u ri evanhwini.

**********

24, 25. Ha yini mavitanelo lama hoxeke ya marito ma nga laveki?

²⁴ Mavitanelo ya marito. Mavitanelo lamanene ya marito na wona i ya nkoka, naswona ma xaxametiwe ma ri woxe eka xiphephana xa Ndzayo ya Nkulumo. Hambi leswi ku nga riki Vakriste hinkwavo lava veke ni xiphemu lexikulu xa dyondzo ya misava, hi laha Petro na Yohane a va langutiwa ha kona tanihi vanhu lava nga dyondzangiki ni lava tolovelekeke, hambi swi ri tano, i swa nkoka leswaku hi nga endli ku nyikela ka hina rungula ku nga tsakisi hikwalaho ko vula marito hi ndlela leyi hoxeke. I nchumu lowu wu nga lulamisiwaka hi ku olova loko hi wu nyika nyingiso lowu eneleke.

²⁵ Loko mavitanelo ya munhu ya marito ma bihe ngopfu, swi nga ha endleka leswaku a hundzisela mianakanyo leyi hoxeke eka miehleketo ya vayingiseri va yena, leyi yi nga ta ka yi nga tsakisi hi ku helela. Loko u twa un’wana a vula rito hi ndlela leyi hoxeke enkulumeni ya yena, nchumu lowu tolovelekeke hi leswaku emianakanyweni ya wena, ri tlhava ku fana ni rivoni ro yimisa. U nga ha tlhela u tshika ku landzela nhlamuselo ya yena ivi u sungula ku anakanya hi rito leri a ri vuleke hi laha ku hoxeke. Swi nga ku endla u susa nyingiso wa wena eka leswi swi vuriwaka wu ya eka ndlela leyi swi vuriwaka ha yona.

26, 27. I swiphiqo swihi leswi xaxametiweke mayelana ni mavitanelo ya marito?

²⁶ Hi nga ha vula leswaku ku na tinxaka tinharhu leti tolovelekeke ta swiphiqo mayelana ni mavitanelo ya marito. Xo sungula i ku dyoha loko u vula rito. Tindzimi to tala ta manguva lawa ti na ndlela yin’we ya mavitanelo, kambe eka ririmi ra Xinghezi ndlela ya kona a hi yin’we, leswi endlaka xiphiqo xi nonon’hwa swinene. Kutani ku tlhela ku va na mavitanelo lamanene ya marito kambe lama hundzeletiweke, ku kandziyisa ngopfu, ku nyikela ntlhaveko lowu nga riki wa ntumbuluko, hambi ku ri ku tikurisa, kutani leswi a swi tsakisi. Xiphiqo xa vunharhu i ririmi ro pfumala ku khathala, leri funghiwaka hi ku mita marito nkarhi na nkarhi, u hlanganisa kumbe u tlula mapeletwana ni swiendlo swin’wana swo tano. Swi fanele ku papalatiwa.

²⁷ Hakanyingi eku vulavuleni ka hina ka siku na siku hi tirhisa marito lawa hi ma toloveleke kahle; kutani ku ma vitana a hi xiphiqo lexikulu emhakeni leyi. Xiphiqo lexikulu xi va kona eku hlayeni. Kambe Timbhoni ta Yehova ti endla xiphemu lexikulu xa ku hlaya erivaleni kun’we ni le xihundleni. Hi hlayela vanhu Bibele loko hi famba hi yindlu na yindlu. Nkarhi wun’wana hi komberiwa ku hlaya tindzimana eka dyondzo ya Xihondzo xo Rindza, eka dyondzo ya le kaya ya Bibele kumbe eka dyondzo ya buku ya bandlha. I swa nkoka leswaku ku hlaya ku va loku pakanisaka, leswaku mavitanelo ya marito ma faneleka. Loko swi nga ri tano, swi nyika mianakanyo ya leswaku a hi swi tivi leswi hi vulavulaka ha swona. Nakambe swi endla rungula ri nga wu koki nyingiso.

28-34. Munhu a nga pfuniwa njhani ku antswisa mavitanelo ya yena ya marito?

²⁸ Ndzayo ehenhleni ka mavitanelo lama hoxeke ya marito a yi fanelanga yi endliwa hi ku hundzeleta. Loko ku ri na ku kanakana malunghana ni marito yo karhi, ndzayo ya le tlhelweni yi ta va yi enerile. Kambe hambi loko marito ma nga ri mangani ma vuriwa hi laha ku hoxeke enkulumeni, loko ku ri marito lawa hi ma tirhisaka nkarhi na nkarhi evutirhelini bya hina kumbe eku vulavuleni ka hina ka siku na siku, swi nga pfuna xichudeni loko mulanguteri wa xikolo o yisa nyingiso eka wona leswaku xi dyondza ndlela yo ma vula hi laha ku faneleke.

²⁹ Hi tlhelo rin’wana, eku hlayeni ka Bibele loko xichudeni xo tshuka xi vitana vito rin’we kumbe mambirhi ya Xiheveru hi ndlela leyi hoxeke, leswi a swi nge tekiwi swi ri ku tsana loku xiyekaka. Hambi swi ri tano, loko xi vitana mavito yo tala hi laha ku hoxeke, leswi swi ta kombisa ku nga lunghiseleli, naswona ndzayo yi fanele yi nyikeriwa. Xichudeni xi fanele xi pfuniwa ku dyondza ndlela yo tiva mavitanelo lama faneleke ya marito ivi xi titoloveta wona.

³⁰ Swi tano na hi mavitanelo ya marito lama hundzeletiwaka. Loko ma onha nkulumo hikwalaho ka ku swi endla nkarhi na nkarhi, xichudeni xi fanele xi pfuniwa. Nakambe swi fanele swi xiyiwa leswaku, loko va vulavula hi ku hatlisa, vanhu vo tala va tala ku vitana marito ma nga ri mangani hi ndlela leyi hoxeke. Ku hava ndzayo leyi lavaka ku nyikeriwa eka leswi, kambe loko swi endliwa nkarhi na nkarhi, loko xichudeni xi tsema marito ya xona nkarhi na nkarhi naswona swi nonon’hwa ku twisisa nkulumo ya xona kumbe swi endla rungula ri nga tsakisi, kutani swi nga va swinene ku xi nyika mpfuno hi tlhelo ra mavitanelo ya marito.

³¹ Kavula, mutsundzuxi wa wena u ta swi tsundzuka leswaku mavitanelo lama amukelekaka ya marito ma nga ha cinca-cinca hi ku ya hi tindhawu. Hambi ku ri tidikixinari hakanyingi ti xaxameta mavitanelo lama amukelekaka ya marito yo tlula man’we. Kutani u ta tirhisa vukheta loko a tsundzuxa ehenhleni ka mavitanelo ya marito. A nge swi endli mhaka ya ku tihlawulela ka yena hi yexe.

³² Loko u ri ni xiphiqo xa mavitanelo ya marito, a swi nge ku nonon’hweli ku lulamisa loko u veka mianakanyo ya wena eka xona. Hambi ku ri swivulavuri leswi nga ni ntokoto, loko swi nyikiwa xiavelo xo hlaya swi teka dikixinari ivi swi languta marito lawa swi nga ma tolovelangiki. A va ma weli ehenhla. Kutani ke, tirhisa dikixinari.

³³ Ndlela yin’wana leyi mavitanelo ya marito ma nga antswisiwaka ha yona i ku hlayela un’wana loyi a vulaka marito kahle, naswona u n’wi kombela leswaku a ku yimisa a ku lulamisa nkarhi wun’wana ni wun’wana loko u endla xihoxo.

³⁴ Ndlela ya vunharhu i ku yingisela swivulavuri leswinene hi vukheta. Anakanya u ri karhi u yingisela; xiya marito lawa va ma vulaka ku hambana na wena. Ma tsale ehansi; ma kambisise eka dikixinari ivi u titoloveta wona. Hi ku hatlisa na wena u ta va ni mavitanelo lama faneleke ya marito. Ku nyikela nkulumo hi ku khuluka, hi ndlela ya bulo, swin’we ni mavitanelo lama faneleke ya marito, swi ta antswisa mavulavulelo ya wena swinene.