Ta Rivala
◼ “Ku ni swilo swa kwalomu ka 160 000 leswi lahlekeke swa le timuziyamu hinkwato ta le Rhaxiya.”—RIA NOVOSTI, RHAXIYA.
◼ “Xibamubamu lexi vuriwaka Phoenix Mars xa Ndzawulo ya le United States yo Endla Swihaha-mpfhuka ni Swilo swa le Mpfhukeni xi vone gamboko yi na eka mapapa ya le pulanetini ya Mars.”—“NASA MISSION NEWS,” U.S.A.
◼ “Vachayeri ni vakhandziyi lava endlaka 65 wa tiphesente lava faka emagondzweni ya le Greece va va va nga bohanga mabandhi ya vuhlayiseki kumbe ku ambala swihuku.”—EIKONES, GREECE.
Mindzhwalo Leyi Lahlekaka
Vanhu va tala ku lahlekeriwa hi mindzhwalo ya vona loko va famba hi swihaha-mpfhuka. Phepha-hungu rin’wana ri vika leswaku hi 2007 “ku lahleke tibege ta 42 wa timiliyoni, ku nga tibege leti tlulaka 25 wa tiphesente eka leti lahlekeke hi 2006.” (International Herald Tribune) Vunyingi bya tibege toleto ti tlheriseriwe eka vini va tona ku nga si hundza masiku mambirhi, kambe leti endlaka tiphesente tinharhu, “ku nga bege yin’we eka vanhu van’wana ni van’wana va 2 000, a ta ha kumekanga.” Tibege leti lahlekeke hi 2007 ti koxe lava tikhampani ta swihaha-mpfhuka ntsengo wo ringana 38 wa tibiliyoni ta tirhandi. Swin’wana leswi vangeke ku lahleka ka tibege i “ku tala ka vanhu hileswi vakhandziyi va engetelekaka, minkarhi leyi hetiwaka loko ku chichiwa mindzhwalo eka swihaha-mpfhuka leswi rhwaleke,” ku khomiwa ka mindzhwalo hi ndlela yo biha ni ku tsala mavito lama hoxeke eka mindzhwalo ya vanhu.
Makhatoliki Lama Tshamaka Swin’we Ma Nga Tekananga
Magazini wun’wana wu vula leswaku nkambisiso lowu endliweke le Furwa wu kombisa “ku tekeriwa ehansi ka vukhongeri” tanihi xivangelo xin’wana lexi endlaka vanhu va cinca ndlela leyi va hanyaka ha yona, ku nga khathariseki leswaku va le ka vukhongeri byihi. (Population & Sociétés) Hi xikombiso, vantshwa va kwalomu ka 88 wa tiphesente lava nga emalembeni ya le xikarhi ka 18 na 24 va le Furwa va vula leswaku vona i Makhatoliki, kambe lava endlaka 80 wa tiphesente va ya ekerekeni ntsena loko va ya emicatweni, eka minkhuvulo kumbe eminkosini. Ku hohloka ka mahanyelo lawa vanhu va ma toloveleke swi vonaka eka ndlela leyi ku hanyiwaka ha yona emindyangwini. Eka malembe ya 40 lama hundzeke, mpatswa wun’we eka ya khume a wu tshama swin’we wu nga tekananga. Namuntlha ku ni mimpatswa ya kaye eka ya khume leyi tshamaka swin’we yi nga tekananga. Nkambisiso wolowo wu paluxe leswaku “exikarhi ka Makhatoliki yo tala lama yaka ekerekeni nkarhi ni nkarhi, 75 wa tiphesente ta wona ma sungule hi ku tshama swin’we ma nga si tekana.”
Van’wamapurasi Va Le Indiya Va Tidlaya Ngopfu
Phepha-hungu rin’wana ri vika leswaku le Indiya ku sukela hi 2002 van’wamapurasi lava tlulaka 17 000 va tidlaya lembe ni lembe, hakanyingi va tidlaya hi ku nwa mirhi yo dlaya switsotswana. (The Hindu) Swiphiqo swin’wana leswi van’wamapurasi lava va langutanaka na swona i dyandza, ku ehla ka minxavo ya swibyariwa swa vona, ku tlakuka ka mali ya swilo leswi va swi tirhisaka loko va rima ni swiphiqo leswi va vaka na swona loko va lomba mali ebangi. Hikwalaho ka sweswo, vo tala va ya eka valombisi va timali, lava va va koxaka ntswalo wo tala, leswi endlaka leswaku va sala va ri eswikweletini. Van’wamapurasi van’wana va kala va xavisa swirho swin’wana swa miri wa vona leswaku va hakela swikweleti. Hambiswiritano, loko va tsandzeka kumbe marhengu ya vona ma nga tirhi, magidi ya vona va vona swi antswa ku tidlaya.
Tingwenya Ta Le Nayili Ta Vulavula Ti Nga Si Tlhotlhorha
Phepha-hungu rin’wana ra le London, ri ri: “Swingwenyana leswi nga si tlhotlhorhaka swa vulavurisana loko swa ha ri endzeni ka matandza” leswaku swi ta tlhotlhorha hi nkarhi wun’we. (The Times) Swingwenyana swa le Nayili swi rhekhodiwile loko swi ri karhi swi vulavula swi ri endzeni ka matandza. Marito ya swona lama rhekhodiweke ma ye ma ya tlangeriwa ntlawa wun’wana wa matandza. Swingwenyana swoleswo leswi nga si tlhotlhorhaka loko swi twa marito lama rhekhodiweke swi lo namba swi tshuka-tshuka swinene endzeni ka matandza ku tlula leswi nga si wu twaka mpfumawulo wa swingwenyana lowu rhekhodiweke. Xiviko xexo xi ri: “Swingwenyana leswi tweke pongo ra swingwenyana swin’wana leswi nga si tlhotlhorhaka swi endle leswaku na swona swi tlhotlhorha hi nkarhi wun’we lowu siyanaka hi khume ra timinete.” Matandza lama nga vulavurisanangiki kumbe lawa a mo pfa ma twa mpfumawulo a ma tlhotlhorhanga hi nkarhi wun’we.