“A kutirulwa ka nwina ku tshinele”!

1. Zini zi nga humelela hi 66 Nguveni ya Hina? (Wona mufota laha hehla.)

HI NGA ti alakanyela na u hi muKristu a hanyako le Jerusalema hi 66 Nguveni ya Hina. Ku na ni zotala u zi wonako na zi maheka. Xo ranga, a mwamangulu wa muRoma Florus i teka a 17 wa titalenta xikhwameni xi basileko xa tempeli. Zalezo, a vaJuda va vuka va hanya, va hlasela a masochwa ya Roma le Jerusalema na vaku va lava kutlhatlheka ka Roma. Kanilezi Roma i hlamula hi xihatla. Nzeni ka tihweti tinharu, kuta 30.000 wa masochwa na ma rangelwa hi Céstio Galo, mwamangulu wa Siria wa muRoma. A masochwa lawo ma hatlisa ma nghena tichokeni ta Jerusalema, zonake a vaJuda lavo va vahluwuki va tsutsuma va ya fihlala makhurisini ya tempeli. Hi kulanzela, a masochwa ya Roma ma sangula ku veka mhangweni a makhurisi ya le handle ya laha tempeleni! A doropa gontlhe gi lo sangula ku chava. U ti zwisa kuyini a xikhati u wonako zontlhe lezo na zi maheka?

2. Zini lezi a maKristu ma kurumetekileko ku maha hi 66 Nguveni ya Hina, niku lezo zi kotekisile kuyini?

² Handle ko kanakana wa ma alakanya a magezu ya Jesu ma tsalilweko hi mutsali wa Ivangeli, Luka yaku: “Loku mu wona Jerusalema na gi ranzelwe hi tiyimpi, pimani lezaku a kuhangalaka ka gona ku le kusuhani.” (Luka 21:20) Kanilezi u nga ha ti wutisa lezi: ‘Nzi nga zi lanzelisa kuyini a zileletelo zi tako ni xitlharihiso lexi?’ Jesu i tlhelile aku: “Lava va nga le Judia, a va chavele zitsungeni; ni lava va nga lomo mutini a va hume; ni lava va nga lahandle, ngha va nga engheni ka wona.” (Luka 21:21) U nga humisa kuyini Jerusalema na gi ranzelwe hi masochwa yo tala ke? Hi xitshuketi ku humelela nchumu wo hlamalisa. A masochwa ya Roma ma sangula ku suka ma famba! Kota lezi zi profetilweko, a kuvukela kabye ku lo “komiswa.” (Mat. 24:22) Makunu u na ni xikhati xa ku ingisa a zileletelo za Jesu. Zalezo u tekela ku tsutsuma uya zitsungeni le tlhatuko wa Congo wa Jordani, zinwe ni wontlhe maKristu lawa manwani yo tsumbeka ma hanyako doropeni lego kutani matlhelweni ya gona.a Makunu hi 70 Nguveni ya Hina ku suka butho ginwani ga Roma gi ya lovisa a doropa ga Jerusalema. Kanilezi wena u ponile hakuva u ingisile a zileletelo za Jesu.

3. Xiyimo muni xo fana ni xa zana ga malembe go sangula lexi a maKristu ma tova ka xona lokuloku, niku zini hi to wulawula hi zona ka nzima leyi?

³ Lokuloku, munwe ni munwani wa hina i tava ka xiyimo xo fana ni xalexo. Jesu a nga tlharihisangi a maKristu xungetano hi kuloviswa ka Jerusalema ntsena, kanilezi i tlhelile a tirisa a zimaho lezo za zana ga malembe go sangula kasi ku komba lezi zi to maheka a xikhati lexi “a kuxaniseka ka hombe” ku to sangula hi xitshuketi. (Mat. 24:3, 21, 29) A mahungu yo saseka hi lezaku ku tava ni “xidlemo xa tsanza-vahlayi” xi to pona a khombo lego ga misava yontlhe. (Gonza Kuvululelwa 7:9, 13, 14.) A Biblia gi hi byela yini xungetano hi zimaho lezo zi tako ke? Hi fanele ku chela nguvu kota hi ku tiva a hlamulo wa kona hakuva wu yelana nguvu ni kuhanyiswa ka hina. Zalezi a hi woneni a ku a zimaho lezi zi ta hi khumbisa kuyini hina wutsumbu.

KUSANGULA KA KUXANISEKA KA HOMBE

4. Xini xi to funga a kusangula ka kuxaniseka ka hombe, niku lezo zi ta mahekisa kuyini?

⁴ A kuxaniseka ka hombe ku ta sangula rini? A bhuku ga Kuvululelwa gi hlamula hi ku tlhamusela a kuloviswa ka “Babuloni wa hombe.” (Kuv. 17:5-7) A zo ku fanela a kuva a wukhongeli gontlhe ga mawunwa gi fananiswa ni xibhayi! A vafundisa va maha wubhayi ni varangeli va tiko legi go biha. Wutshanwini ga ku seketela Jesu ni Mufumo wakwe hi kutsumbeka, va seketela a vafumeli va vanhu va tlhela va tshova matshinya ya milayo ya Nungungulu kasi kuva ni ntamu ka politika. Va kombisa kuhambana ka hombe ni vatotilweko va Nungungulu lava va basileko, va fananiswako ni nhwana wo kala a nga se tiva wanuna. (2 Kor. 11:2; Jak. 1:27; Kuv. 14:4) Kanilezi himani a to lovisa a hlengeletano leyi yo fana ni xibhayi ke? Jehova Nungungulu i ta veka maalakanyo yakwe timbilwini ta “khume ga timhonzo” ta “xihari xo pswhuka.” A timhonzo leti ta khume ti yimela a mifumo leyi yi nga kona ya politika, leyi yi seketelako a Tlhangano wa Matiko (Nações Unidas), yi nga hlengeletano yi kombisiwako kota “xihari xo pswhuka.” — Gonza Kuvululelwa 17:3, 16-18.

5, 6. Hikuyini hi chikelelako magumo ya lezaku a kuloviswa ka Babuloni wa Hombe a ku wuli kufa ka vanhu vontlhe va khongelako?

⁵ Kanilezi, xana hi fanele ku chikelela magumo ya lezaku a kuloviswa ka wukhongeli gi wumbako Babuloni wa Hombe ku ta daya vontlhe lava a lumbako wukhongeli lego ke? Zi wonekisa ku khwatsi zi nga ta mahekisa lezo. Muprofeti Zakaria i pimiselwe ku tsala mahungu xungetano hi xikhati lexo. Na a wulawula hi munhu a nga lumba wukhongeli ga mawunwa, Zakaria i ngalo: “I taku: Mina a nzi muprofeti, nzi murimi wa misava; hakuva na nza hi muswa nzi lo xabyiwa nzi maha khumbi. Loku munwani aku kakwe: Timbanga ta yini a mirini wa wena ke? Zonake yena i taku: Nzi lo bayisiwa lomu ndlwini ya vanghana va mina.” (Zak. 13:4-6) Hikwalaho, zi wonekisa ku khwatsi hambu vafundisa vokari va ta tsika wukhongeli gabye va tlhela va kaneta lezaku va tshukile va maha xipanze xa wukhongeli ga mawunwa.

⁶ A vanhu va Nungungulu va tava ka xiyimo muni ka xikhati lexo? Jesu i tlhamusela lezi: “Loku lawo masiku ma wa nga komiswangi, ngha ku nga hi kona ni munwe a hanyisilweko; kanilezi hi kota ya vahlawulilweko a masiku lawo ma ta komiswa.” (Mat. 24:22) Kota lezi hi zi wonileko, hi 66 Nguveni ya Hina a kuxaniseka ku ‘komisilwe.’ Lezo zi nyikile xikhati a “vahlawulilweko,” ma nga maKristu ma totilweko, lezaku va huma doropeni lego ni ka matshamu ya laha kusuhani nago. Hi kufanana, a xipanze xo sangula xa kuxaniseka ka hombe loku ku tako xi “ta komiswa” hi kota ya “vahlawulilweko.” A “khume ga timhonzo” ta politika ti nga ta vumelelwa ku hihirita a vanhu va Nungungulu. Ti ta tsemariswa hi xikhatanyana.

XIKHATI XA KURINGWA NI KULAMULWA

7, 8. I mole wa yini wu to vululeka anzhako ka kuloviswa ka tihlengeletano ta wukhongeli ga mawunwa, niku a vanhu vo tsumbeka va Nungungulu va ta kombisa ku hambana ni vanwani hi ndlela muni?

⁷ Zini zi to humelela anzhako ka kuloviswa ka tihlengeletano ta wukhongeli ga mawunwa? Xi tava xikhati xa ku kombisa lezi hakunene zi nga lomu mbilwini. A kutala ka vanhu va ta hlota wuchavelo ka tihlengeletano ta vanhu leti ti fananiswako ni ‘maribye ya zitsunga.’ (Kuv. 6:15-17) Kanilezi hi ndlela yo fananisa, a vanhu va Nungungulu va ta tsutsuma vaya ka wuchavelo legi Jehova a to va longiselela. Ka zana ga malembe go sangula, a xikhatana lexiya xa kutsemariswa ka kuxaniseka a xi vangi xikhati xa ku a vaJuda vo tala va hunzuluka va maha maKristu. Xi vile xikhati xa ku lava va nga sina va hi maKristu va kombisa kuingisa. Hi kufanana, a hi nge rinzeli lezaku a xikhatana xa kutsemariswa ka kuxaniseka ka hombe xi ta maha ku kuva ni makholwa yo tala ya maswa. Kanilezi, xi tava xikhati xa ku a maKristu wontlhe ya lisine ma kombisa liranzo la wona hi Jehova ma tlhela ma seketela a vamakabye va Kristu. — Mat. 25:34-40.

⁸ Hambu lezi hi nga zi zwisisiko khwatsi zontlhe lezi zi to maheka xikhatini lexo xa kuringwa, hi nga wula hi mahlweni lezaku zi ta lava kutikarata ko kari. Ka zana ga malembe go sangula, a maKristu ma wa fanele ku siya titshomba ta wona ma tlhela ma timisela tixanisa kasi ku pona. (Mar. 13:15-18) Kasi ku simama hi tsumbekile, hinawu hi ta ti yimisela ku luza zilo zo kari hi nga nazo ke? Xana hi tava hi longile ku maha ni xihi xi lavekako kasi ku kombisa kutsumbeka ka hina ka Jehova? Ehleketa kutsongwani! Phela ka xikhati lexo, hi hina hoce hi to ngha hi lanzela a xikombiso xa muprofeti wa kale Danieli hi ku simama hi khozela Nungungulu hambu ko humelela ni xihi. — Dan. 6:10, 11.

9, 10. a) Mahungu muni lawa a vanhu va Nungungulu va to ma huwelela ka xikhati lexo? b) A valala va vanhu va Nungungulu va ta hlamulisa kuyini?

⁹ Lexo xi nga tava xikhati xa ku xumayela a mahungu yo saseka ya Mufumo. A xikhati lexo xi ta ngha xi hunzile. Ku ta ngha ku chikele a xikhati xa “kugumesa.” (Mat. 24:14) Handle ko kanakana a vanhu va Nungungulu va ta huwelela mahungu yo bava ya kulamulwa. Lezo zi nga ha patsa ku huwelela lezaku a tiko go biha ga Satani gi laha kusuhani ni ku lova. A Biblia gi fananisa a mahungu lawo ni maralala loku giku: “Ku lona vula ya maralala ya hombe hi le tilweni hehla ka vanhu, a kutika ka ginwe ni ginwani ku wa hi talenta; ni vanhu va lo rukatela Nungungulu hi kota ya xixaniso xa maralala, hakuva xi wa hi xa hombe nguvu.” — Kuv. 16:21.

¹⁰ A ku na ni xinwe xa lezo xi to hunza na xi nga woniwangi hi valala. Na a pimiselwa hi Nungungulu, muprofeti Ezekieli i tlhamusele lezi Goge wa Magoge, ku nga patsano wa matiko, a to maha: “Hosi Jehova i ngalo: Hi siku lego ku ta enghena maalakanyo mbilwini ya wena, u pola makungo yo biha; u taku: Nzi ta kanziha nziya tikweni ga miti yi nga bhiyelwangiko. Nzi taya ka vona lava va nga su cucululu, lava va tshamisekako, a miti yabye yi nga hiko na makhurisi, yi nga hiko na tibhingo hambu ni tinyangwa. Kasi ku teka mufulo ni ku phanga; u nawuluta a canja ga wena ka marumbi lawa makunu ma nga ni vanhu, u vukela a vanhu lava va tsombanyisilweko hi le matikweni, lava va nga ni zifuyo ni nhunzu, lava va tshamako xikari ka misava.” (Ezek. 38:10-12) Hi mawulawulela ya moya, a vanhu va Nungungulu va ta woneka va hi vona voce, a ku khwatsi hi loku va hi “xikari ka misava.” Lezo zi ta ma bayisa nguvu matiko. Ma ta telwa hi manyawunyawu ya hombe ya ku vukela a vatotilweko va Jehova zinwe ni vanghana vabye.

11. a) Zini hi faneleko ku tshama na hi zi alakanya xungetano hi kugamana ka zimaho kuxanisekeni ka hombe? b) A ziwoniso lezi zi to woneka le tilweni zi ta va khumbisa kuyini vanhu?

¹¹ A xikhati lexi hi hlolako lezi zi mahekako hi kulanzela, hi fanele ku tshama na hi alakanya lezaku a Mhaka ya Nungungulu a yi wuli a xikhati xo kongoma xa zimaho lezo. Zi wonekisa ku khwatsi a zimaho zo kari zi ta kotlana ka xikhati xo kari. Jesu i wula lezi ka xiprofeto xakwe xungetano hi kugumesa ka tiko legi: “Ku tava kona a ziwoniso le gambyeni, ni le hwetini, ni le tinyeletini; ni laha misaveni a vamatiko va ta xaniseka, va kanganyiseka hi kota ya kudzinza ka bimbi ni mabyandlati. Vanhu va ta titivala hi kuchava, ni ku langutela lezi zi tako tikweni; hakuva a mintamu ya tilo yi ta tsekatsekiswa. Zonake va ta wona N’wana wa munhu na ata hi refu, a hi ni ntamu ni kungangamela ka hombe.” (Luka 21:25-27; gonza Marku 13:24-26.) Xana a kutatiseka ka xiprofeto lexi ku ta patsa ziwoniso ni zimaho zo chavisa tilweni ga xiviri ke? A hi rinzeleni, hi ta wona hi zona. A xo tiya hi lezaku a ziwoniso lezo zi ta vanga kuchava ni kururumela timbilwini ta valala va Nungungulu.

12, 13. a) Zini zi to humelela a xikhati lexi Jesu a tota na “a hi ni ntamu ni kungangamela ka hombe” ke? b) A malanza ya Nungungulu ma ta ku yini ka xikhati lexo?

¹² Zini zi to humelela a xikhati lexi Jesu a tota na “a hi ni ntamu ni kungangamela ka hombe” ke? Lexo xi tava xikhati xa ku chachazela a vanhu vo tsumbeka ni ku tsayisa lava va nga tsumbekangiko. (Mat. 24:46, 47, 50, 51; 25:19, 28-30) Hi kuya hi Mateu, Jesu i dayelele a xiwoniso xakwe hi ku hlawutela mufananiso wa tiyivu ni timbuti, aku: “Laha a N’wana wa munhu a ta ngata hi kungangamela kakwe, ni tingelosi tontlhe ti hi zinwe naye, zonake i ta tshama xitshanwini xakwe xa kungangamela. Ku ta tsombanyiswa a matiko wontlhe mahlweni ka yena; i ta va hambanyisa a vanwe ka vanwani, kota a murisi a phakako tiyivu ka timbuti. I ta veka tiyivu reveni gakwe ga xinene, kanilezi a timbuti hi le reveni ga xibhabha.” (Mat. 25:31-33) Kulamulwa muni loku a tiyivu ni timbuti ti to ku kuma? A mufananiso wu gumesa hi magezu lawa: “Ni lava [va timbuti] va taya kutsayisweni ka pinzukelwa; kanilezi a valulamileko va taya wutomini ga pinzukelwa.” — Mat. 25:46.

¹³ A timbuti ti ta hlamulisa kuyini a xikhati lexi ti to wona tiya “kutsayisweni ka pinzukelwa”? A Biblia gi ngalo “ti ta rila.” (Mat. 24:30) Kanilezi a vamakabye va Kristu ni vanghana vabye va taku yini ka xikhati lexo? Na va hi ni kukholwa ko mbhelela ka Jehova Nungungulu ni N’wana wakwe Jesu Kristu, va ta ingisa a xileletelo lexi: “Loku lezi zilo zi sangula ku maheka, ololokani mu tlakusa a tihloko ta nwina, hakuva a kutirulwa ka nwina ku tshinele.” (Luka 21:28) Hakunene, hi ta tsaka, na hi tsumba lezaku a kutlhatlhiswa ku chikele.

VA NGANGAMELA MUFUNWENI

14, 15. I ntiro muni wa kuhlengeleta wu to maheka anzhako ka loku Goge wa Magoge a sangulile kuvukela kakwe, niku a kuhlengeleta loko ku patsa yini?

¹⁴ Zini zi to humelela anzhako ka loku Goge wa Magoge a sangulile ku vukela a vanhu va Nungungulu? Mateu na Marku va hlawutela a ximaho xalexi xa xinwe vaku: “[A N’wana wa munhu] i ta ruma tingelosi, a tsombanyisa a vahlawulilweko vakwe le matlhelweni ya mune, kusukela magemeta-musi ya misava ku kala magemeta-musi ya tilo.” (Mar. 13:27; Mat. 24:31) A ntiro lowu wa kuhlengeleta a wu wuli a kuhlengeletwa ko sangula ka vatotilweko; Ne a wu wuli a kufungiwa ko gumesa ka misalela ya vatotilweko. (Mat. 13:37, 38) A kufungiwa loko ku maheka na ku nga se sangula a kuxaniseka ka hombe. (Kuv. 7:1-4) Makunu, i ntiro muni wa kuhlengeleta lowu Jesu a wulawulako hi wona? Hi xikhati lexi a misalela ya lava va 144.000 yi to kuma a nchachazelo wa yona wa le tilweni. (1 Tes. 4:15-17; Kuv. 14:1) Lezi zi ta maheka xikhatanyana anzhako ka kusangula ka kuvukela ka Goge wa Magoge. (Ezek. 38:11) Hi kulanzela, ku ta tatiseka a magezu lawa ya Jesu: “A valulamileko va ta ngangamela kotisa gambo Mufunweni wa Raru wabye.” — Mat. 13:43.b

¹⁵ A vanhu vo tala va wuKristu ga mawunwa va kholwa lezaku a maKristu ma taya tilweni na ma hi ni miri wa nyama. Hikwalaho va alakanya lezaku Jesu i ta woneka kuwuyeni kakwe kota Hosi. Kanilezi a Biblia gi komba ziku dlunya lezaku “a xiwoniso xa N’wana wa munhu” xi ta woneka le tilweni niku Jesu ita “hi marefu ya tilo ni ntamu.” (Mat. 24:30) A magezu lawa hi wumbiri ga wona ma komba lezaku a nga ta woniwa. Tlhatakumbiri, “a nyama ni nkhata a zi na kuga a tshomba ya mufumo wa Nungungulu.” Hikwalaho, lava va to tekiwa vaya tilweni va ta ranga hi ku “hunzuluswa xiyimo hi xikhatanyana xo fanana ni kutsopeta ka tihlo, loku ku biwa a mpunzu wo gumesa.”c (Gonza 1 Va Le Korinte 15:50-53.) Hi ndlela leyo, a misalela ya vatotilweko vo tsumbeka yi ta hlengeletwa hi xikhatanyana xa kutsopeta ka tihlo.

16, 17. Zini zi faneleko ku ranga zi maheka mahlweni ka muchado wa Yivana le tilweni?

¹⁶ Neti va chikela tilweni vontlhe lava va 144.000, ku ta sangula malulamiselo yo gumesa ya muchado wa Yivana. (Kuv. 19:9) Kanilezi ku na ni nchumu wunwani wu to humelela mahlweni ka ximaho lexo xo tsakisa. Alakanya lezaku xikhatanyana mahlweni kaku a misalela ya lava va 144.000 yi tekiwa yiya tilweni, Goge i ta vukela vanhu va Nungungulu. (Ezek. 38:16) Gi tava gihi wuyelo ga lezo? Laha misaveni, a vanhu va Nungungulu va ta ku khwatsi va laha tsenzeleni. Va ta ingisa a zileletelo zi nyikilweko masikwini ya Hosi Jehoxafate zaku: “A hi nwina mu ta ngalwa yimpini leyi; nwina humani mu ya yima ntsena. Mu ta wona a kuhanyisa ka Jehova loyi a nga zinwe na nwina. Mu nga chavi nwina va ka Juda na nwina va le Jerusalema mu mbhela ntamu.” (2 Kro. 20:17) Kanilezi le tilweni va hlamula hi ndlela yo hambana. Na gi wulawula hi xikhati lexi a vatotilweko vontlhe va to ngha va hi le tilweni, a bhuku ga Kuvululelwa 17:14 gi hi byela lezi xungetano hi valala va vanhu va Nungungulu: “Ti talwa ni Yivana kanilezi ti ta hlulwa hi yona, hakuva a Yivana Mufumeli wa vafumeli ni Hosi ya tihosi; lava va nga zinwe nayo va ta hlula na vonawu, va nga lava va vitanilweko, va hlawulilweko ni ku tsumbeka.” Na a hi zinwe ni vafumeli-kulobye va 144.000 le tilweni, Jesu i tata a ta tlhatlhisa a vanhu va Nungungulu laha misaveni.

¹⁷ A yimpi leyi yi to lanzela ya Har–Magedoni yi ta maha lezaku a vito gi basileko ga Jehova gi dumiswa. (Kuv. 16:16) Ka xikhati lexo, a vanhu vontlhe vo fana ni timbuti va taya kulovisweni “ka pinzukelwa.” Hi laho, a misava yi ta basiswa ka wubihi gontlhe, zonake a xidlemo xa tsanza-vahlayi xi ta hunza ka xipanze xo gumesa xa kuxaniseka ka hombe. Laha a malulamiselo wontlhe ma to ngha ma mbhelile, xi tava xi chikele xikhati xa kugumesa ka bhuku ga Kuvululelwa, ku nga muchado wa Yivana. (Kuv. 21:1-4)d Vontlhe lava va to ngha va ha hanya misaveni va tava ni thomo mahlweni ka Nungungulu, va kuma zikombiso zo tala nguvu za liranzo lakwe. Wu tava mubuzo wa hombe wa muchado! Xana a hi rinzeli siku lego hi mahlo yo pswhuka? — Gonza 2 Pedro 3:13.

18. Kota lezi hi rinzelako a zimaho zo tsakisa lezi zi tako, hi fanele ku ti yimisela ku maha yini?

¹⁸ Na hi kari hi rinzela a zimaho lezi, zini lezi a munwe ni munwani wa hina a faneleko ku maha? Mupostoli Pedro i lo pimiselwa ku tsala lezi: “Kota lezi zontlhe lezi zi ta nga nyamalaliswa, nwina mu fanele a kuva vanhu ba kuyini mahanyeleni wontlhe yo basa ni wukhongeli! Nwina lava mu langutelako mu hatlisisa a kuta ka siku ga Nungungulu . . . Hikwalaho, varanzekako, kota lezi nwina mu langutelako lezi zilo, chelani kota lezaku mu ta kumiwa hi yena na mu hi ni kurula, mu nga hi na bala na khwanga mahlweni kakwe.” (2 Ped. 3:11, 12, 14) Hikwalaho, ngha hi ti yimisela ku tshama hi basile hi tlhelo ga moya, hi seketela a Hosi ya Kurula.