Tindlela tiswa ta ku nyika wukustumunyu ga laha kubaseni
1. Xikombiso muni hi vekelweko hi maKristu ya zana ga malembe go sangula ke?
1 A maKristu ya zana ga malembe go sangula ma wa nga xumayeli hi muti ni muti ntsena. Ma wa xumayela ni laha kubaseni. (Miti. 20:20) Hi xikombiso, ma waya tempeleni, laha ma nga ku tiva na ku kumeka vanhu vo tala. (Miti. 5:42) Le Atensi, mupostoli Paule i wa xumayela siku ni siku ka vanhu va nga kumeka bazarini. (Miti. 17:17) Inyamutlha, a ndlela hi yi tirisako nguvu kasi ku xumayela mahungu yo saseka ku famba hi muti ni muti. Hambulezo, hi famba kambe lomu maparajini, mabazarini, maparki, maruweni lawa ku hunzako vanhu vo tala, ni matshamu manwani kasi ku xumayela vanhu ni kwihi lomu va kumekako kona. Hambu lezi a vahuweleli vontlhe va kuciwako ku nyika wukustumunyu ga laha kubaseni lomu zi kotekako, a votala va tava ni lungelo ga ku tirisa tindlela timbiri ta tiswa ta ku nyika wukustumunyu ga laha kubaseni.
2. Xini xi sangulileko hi Novembro wa 2011?
2 Wukustumunyu go hlawuleka madoropeni ma nga ni vanhu vo tala: Kota lezi zi bikilweko ka maphajina 16 ni 17 ya Anuário de 2013, hi Novembro wa 2011, le doropeni ga Nova York va sangulile ku ringisa a ndlela yiswa ya ku nyika wukustumunyu ga laha kubaseni. Va veka timeza ni zikarinyana zi nga ni mifota yi kokako mahlo ni mabhuku ya tirimi to hambanahambana ka matshamu lawa ku hunza-hunzako vanhu vo tala hi milenge. Siku ni siku ku hunza vanhu vo tala nguvu ka matshamu lawo, a ku patsa ni lava va hanyako ka maprediyu lawa zi karatako ku nghena zinwe ni lava va talako ku vumaliwa lomu mitini. A vanhu vo tala va lo ma tsakela nguvu a mabhuku ya hina. Ka hweti yo kari ya ha hiko ku hunza, ku nyikelwe 3.797 wa marevista ni 7.986 wa mabhuku. A votala va hunzileko hi laho va kombelile ku gonza Biblia. Kota lezi a kungo go ranga ku nga hi ku sangula zigonzo za Biblia, ni wahi makhero ma nga siyiwa hi munhu ma wa tekela ku rumelwa ka bandla gi tirako ka xipanze lexo kasi a munhu loye a enzelwa.
3. Xana a xumayelela legi gi anzisiswa kuyini?
3 Hi ku wona lezaku a xumayelela legi ga giswa ga bhinzula, zalezi gi anziswa gi chikela ni ka madoropa manwani misaveni yontlhe, lawa ma nga ni vanhu vo tala. A hofisa ya ravi yi ta hlola yi tiva madoropa lawa zi tova zi nene ku maha lezo. A kutala ka zikhati, a madoropa lawo hi lawa ma nga ni vanhu vo tala va fambafambako hi milenge hi kota ya kuva ni maparahi ya hombe, matshamu ma nga ni tihofisa to tala, kutani maprediyu yo tala. Anzhako ka lezo, a hofisa ya ravi yi ta sangula ku wulawula ni mabandla lawa ma to maha ntiro lowo ni ku ma nyika zileletelo zinwani. A kutala ka zikhati, ku tirisiwa maphayona ya xikhati xontlhe kutani yo hlawuleka, hambu lezi a kunwani ku tshukako ku tiriswa maphayona yo vunetela.
4. Xana a wukustumunyu go hlawuleka ga lomu madoropeni ma nga ni vanhu vo tala gi mahisiwa kuyini?
4 Lezi va xumayelisako zona: A kutala ka zikhati lava va mahako a ntiro lowu, va nyima timezeni tabye va rinzela vanhu lezaku vata. Loku a wokari a va tshinelela, va mu byela lezaku a teka ni gihi bhuku gi mu tsakisako. Loku a hi ni ziwutiso zo kari, a maphayona ma mu hlamula hi matsenya hi ku tirisa Mitsalo. Loku a teka mabhuku yo kari, a maphayona a ma kumbuki a lulamiselo ga ku maha minyikelo. Kanilezi, loku a munhu loye a wutisa lomu yi tako hi kona a mali leyi yi seketelako a ntiro wa hina, va nga ha mu tlhamusela lezaku a nga rumela minyikelo yakwe hi ku tirisa a ginwe ga makheru ma nga laha ka mabhuku ya hina. Loku zi koteka, va mu wutisa lezi: “Wa zi lava ku enzelwa le kaya ka wena ke?” kutani ku, “Ahandle ka mabhuku lawa, wa zi tiva lezaku ha fambisa zigonzo za Biblia za mahala ke?”
5. Hi wahi mabinzu ya ku tira ka lulamiselo legi ga giswa lawa ma kumilweko hi patswa wo kari?
5 A ku tira ka lulamiselo legi ga giswa zi na ni mabhinzu. A patswa wo kari wu tsalile lezi: “A ku nyima laha mezeni siku ni siku hi wona vanhu vo tala nguvu na va hunza zi hi vuna ku wona a kukula ka ntiro wu mahiwako kasi a mahungu yo saseka ma chikela ka vanhu misaveni yontlhe. A ku wona vanhu lavo vo tala nguvu ni ku ehleketa hi lezi Jehova a khatalelisako zona a munwe ni munwani wabye, zi kari zi hi tiyisa lezaku hiya mahlweni hi ti yimisela ku rangisa a ntiro wa kuxumayela wutomini ga hina. Zi maha ku khwatsi ho wona Jehova na a hlola timbilu ta lava va hunzako hi laha timezeni, a hlota lava fanelekako. Hi tizwa na hi tirisana hi laha kusuhani ni vatiri-kulori va hina, a tingelosi.”
6. (a) I lulamiselo muni ginwani ga ku nyika wukustumunyu ga laha kubaseni gi mahiwako mabandleni yo tala, niku gi hambanisa kuyini ni wukustumunyu go hlawuleka madoropeni ma nga ni vanhu vo tala ke? (b) Xana a mabandla ma nga tirisanisa kuyini a xikhati ma nyikako wukustumunyu ga laha kubaseni?
6 Lulamiselo ga bandla ga ku nyika wukustumunyu ga laha kubaseni: Ahandle ka wukustumunyu go hlawuleka madoropeni ma nga ni vanhu vo tala, ku na ni lulamiselo ginwani ga giswa gi mahiwako hi tihubye to tala ta madota zipanzeni zabye. Ka lulamiselo legi, a vahuweleli va tirisa timeza kutani zikarinyana ka matshamu ku hunza-hunzako nguvu vanhu nzeni ka xipanze xa bandla gabye. A lulamiselo legi gi hambene ni wukustumunyu go hlawuleka madoropeni ma nga ni vanhu vo tala, legi ku tirisiwako vamakabye va mabandla yo tala lezaku va xumayela ka wutshamu galegi ga ginwe ku hunza-hunzako vanhu vo tala ka madoropa lawa ma hlawuliwako hi hofisa ya ravi. — Wona a kwadru “Zi lava ku tirisana khwatsi.”
7. Xana a madota ma ta maha malulamiselo muni ya wukustumunyu ga laha kubaseni loku zi ringana ku maha lezo lomu xipanzeni xabye?
7 A madota ma ta hlola a xipanze xa bandla gabye ma wona lezaku xi na ni matshamu ku hunza-hunzako nguvu vanhu ke, niku zi ngava zi nene ku lulamisela wukustumunyu ga laha kubaseni ke. A matshamu yo kari yaku ku nga vekiwa meza kutani xikarinyana xa mabhuku hi lomu maparajini, maparki, maruwa ku hunza-hunzako nguvu vanhu, zitolo, zikoleni, lomu ku nghenelwako kona a zihaha-pfhuka, ni ka matshamu lawa ku mahiwako mitlhangano lembe ni lembe. Za vuna nguvu a ku veka meza ka wutshamu galegi ga ginwe, hi masiku yalawa ya manwe ni xikhati xalexi xa xinwe. Ku polilwe lezaku a ku veka timeza mahlweni ka ntlawa wa zitolo za bhinzula nguvu ku hunza ku veka mahlweni ka xitolo xinwe xa hombe laha a vanhu va fambako na va vekile kupima ka lexi va xi yelako ka xitolo lexo. Ka matshamu yo kari yo kota mapaseyu, zi nga hava chukwana ku veka xikarinyana xa xitsongwani xa mabhuku. A madota ma nga nghena ka Web site ya hina ma maha download ya ziphephana zo hlawuleka zi longiselweko kasi ku kombisa hi zona a marevista A Murinzeli ni Despertai! zinwe ni bhuku A Biblia Gi Gonzisako. A ziphephana lezo zi longiselwe ntsena kasi ku zi tirisa ka ndlela leyi ya ku nyika wukustumunyu ga laha kubaseni. Lava va to maha a ntiro lowu va ta tirisa zalezi va tirisako zona lava va nyikako wukustumunyu go hlawuleka madoropeni ma nga ni vanhu vo tala niku va fanele ku lanzela khwatsi a zileletelo za muwoneleli wa ntiro. Loku va siyelwa makhero hi munhu a kalako a nga tshami xipanzeni xabye, va fanele ku tekela ku tatisa formolario Queira Visitar (S-43) va nyika a matsalani wa bandla.
8. Loku a bandla ga nwina gi nga hi na malulamiselo ya wukustumunyu ga laha kubaseni, i lungelo muni ga ku xumayela laha kubaseni hi nga simamako kuva nago?
8 Wukustumunyu ga laha kubaseni wutirelini ga wena wutsumbu: Za koteka ku a zipanze za mabandla yo kari zi nga hi na matshamu ku hunza-hunzako vanhu vo tala laha ka kuza zi ringana ku veka timeza kutani zikarinyana za mabhuku. Kanilezi, hambu ka mabandla lawo, a vahuweleli va kuciwa ku nyika wukustumunyu ga laha kubaseni wutirelini gabye. Xana lomu xipanzeni xa nwina ku na ni wutshamu ga hombe ku nga ni zitolo, kutani xitolo xa hombe? Ku na ni parki kutani wutshamu lomu a vanhu va tlhanganako kona? Xana ku na ni matshamu ku talako ku mahiwa mitlhangano xipanzeni xa nwina? Loku zi hi tano, u nga gi kuma lungelo ga ku nyika wukustumunyu ga laha kubaseni.
9. Hikuyini zi nga za lisima a ku xumayela vanhu ni kwihi laha va kumekako kona?
9 A kuranza ka Jehova hi lezaku a ‘vanhu vontlhe va hanyiswa, vava ni kutiva ka lisine.’ (1 Tim. 2:4) Hikwalaho, hi maha zontlhe hi zi kotako kasi ku xumayela a mahungu ya Mufumo a vanhu vo tala hi laha zi kotekako hi kona a magumo na ma nga se chikela. (Mat. 24:14) Ka matshamu yo tala za karata ku kuma vanhu mitini yabye. Hambulezo, hi nga tshuka hi bhula navo kwalomu va kumekako kona loku hi xumayela kubaseni. A vanhu vanwani ku nga tshuka ku nga hi na ndlela yinwani ya ku va xumayela ahandle ka wukustumunyu ga laha kubaseni. Hikwalaho, ngha hi tatisa wutireli ga hina hi kumbhelela hi ku xumayela vanhu ni kwihi laha va kumekako kona. — 2 Tim. 4:5.
[Tlhamuselo wa mifota ka phajina 5]
Zi lava ku tirisana khwatsi
Ka tolovela ku bikiwa lezaku a vahuweleli va mabandla yo gamakana va tshuka va nyika wukustumunyu ga laha kubaseni ka ruwa galegi ga ginwe, parki yinwe, paraji yinwe ni ka zitolo zalezi za zinwe. A vahuweleli va mabandla yo hambana va tshuka va siya marevista ka hotela yaleyi ya yinwe, restaurante yinwe, kutani ku xumayela ka zitolo zalezi za zinwe. Lezo zi maha lezaku a vaxavisi ni vahanyi va matshamu lawo va swireka, hambu loku a vahuweleli va nga xumayeli hi xikhati xinwe. Hikwalaho, a kutala ka zikhati i chukwana ku xumayela ntsena lomu nzeni ka xipanze xa bandla ga wena a xikhati lexi u nyikako wukustumunyu ga laha kubaseni.
Loku a vahuweleli va navela ku nyika wukustumunyu ga laha kubaseni lomu xipanzeni xi lumbako bandla ginwani, va fanele ku bhula ni wuwoneleli wa ntiro wa bandla gabye. Yena i ta bhula ni muwoneleli wa ntiro wa bandla legi ginwani kasi a va chusa — hi kona makunu va to famba. Lomu ku nga ni mabandla ya tirimi to hambana ma avelweko ku xumayela ka xipanze xinwe, a vawoneleli va ntiro va fanele ku bhulisana khwatsi kasi a vahuweleli va nga swiri a vahanyi va lomo handle ka xigelo. Loku va tirisana khwatsi, a zilo zontlhe zi ta mahiwa hi “fanelo ni nayo.” — 1 Kor. 14:40.