“Mafumbo Ghinu Ghamanyikwe Kwa Ciuta”
“Mu vinthu vyose, mu kulomba na kuŵeya pamoza na kuwonga mafumbo ghinu ghamanyikwe kwa Ciuta.”—ŴAFILIPI 4:6.
1. Kasi tili na mwaŵi wa kuyowoya na njani, ndipo cifukwa wuli uwu ni mwaŵi wapadera?
PARA mungapempha kuti muwonane na mulongozgi wa caru cinu, kasi mungapokera zgoro wuli? Awo ŵakugwira nchito mu ofesi yake ŵangamuzgorani mwanchindi, kweni nchakukayikiska comene usange ŵangamuzomerezgani kuti muyowoye nayo. Ndipouli, vikuŵa nthena yayi na Yehova Ciuta, Muwusi mukuru wakuluska wose uyo wali na mazaza kucanya na pasi. Tikwiza kwa iyo kulikose uko tili ndiposo nyengo yiliyose iyo takhumbira. Malurombo ghakwenelera ghakumufika nyengo zose. (Zintharika 15:29) Uwu ni mwaŵi wapadera comene! Pakuwonga cifukwa ca mwaŵi uwu, asi tikwenera kulomba nyengo zose kwa Uyo ‘wakupulika malurombo’?—Salmo 65:2.
2. Kasi nchivici cikukhumbikwa kuti Ciuta wapokelere malurombo?
2 Kweni ŵanyake ŵangafumba kuti, ‘Kasi Ciuta wakupulika malurombo wuli?’ Baibolo likulongosora cinthu cimoza cakuzirwa kuti malurombo ghithu ghapulikikwe, likuti: “Nchambura macitiko kumukondweska kwambura cipulikano: cifukwa uyo wakusendelera kwa Ciuta wakwenera kupulikana kuti waliko, ndipo kuti ngwakuŵalambula ŵeneawo ŵakumupenja.” (Ŵahebere 11:6) Umo nkhani iyo yajumpha yikalongosolera, cipulikano nchakuzirwa comene pakwiza kwa Ciuta. Ciuta ngwakunozgeka kupulika malurombo gha awo ŵakwiza kwa iyo, kweni ŵakwenera kumulomba mu cipulikano, milimo yawo yikwenera kuŵa yiwemi, ŵalombenge na mtima wose kweniso ŵaŵe na mtima uwemi.
3. (a) Umo tikuwonera mu malurombo gha ŵateŵeti ŵakale ŵakugomezgeka, kasi tingayowoya vici mu lurombo? (b) Kasi tingalomba mu nthowa wuli?
3 Mpositole Paulosi wakaciska Ŵakhristu ŵakale kuti: “Mungenjerwanga na kanthu; kweni mu vinthu vyose, mu kulomba na kuŵeya pamoza na kuwonga mafumbo ghinu ghamanyikwe kwa Ciuta.” (Ŵafilipi 4:6, 7) Mu Baibolo muli viyelezgero vinandi vya ŵanthu awo ŵakaphalira Ciuta ivyo vikaŵa kusingo kwawo. Pakaŵa Hana, Eliya, Hezekiya na Daniyele. (1 Samuel 2:1-10; 1 Mathemba 18:36, 37; 2 Mathemba 19:15-19; Daniel 9:3-21) Tikwenera kucita nga ndiwo. Ndipo wonani kuti mazgu gha Paulosi ghakulongora kuti tingalomba mu nthowa zinandi. Wakazunurapo kuwonga, ico cikung’anamura kuyowoya viwemi ivyo Ciuta wakuticitira, na kumulumba. Kuŵeya cikung’anamura kucondelera mwakujiyuyura. Ndipo kulomba ni para tikupempha cinthu ico tikukhumba. (Luka 11:2, 3) Ŵadada ŵithu ŵa kucanya ŵakukondwa kupokelera malurombo ghithu usange tikwiza kwa iwo mu nthowa zose izi.
4. Cifukwa wuli tikulomba nangauli Yehova wakumanya ivyo tikukhumba?
4 Ŵanyake ŵangafumba kuti, ‘Asi Yehova wakumanya kale vyose ivyo tikukhumba?’ Enya, wakumanya. (Mateyu 6:8, 32) Sono cifukwa wuli wakukhumba kuti tizenge kwa iyo na malurombo ghithu? Pulikani ciyelezgero ici: Mweneko wa sitoro wanganozga vyawanangwa vyakuti wapeleke ku ŵanthu ŵanyake awo ŵakumugura. Ndipouli, kuti ŵanthu aŵa ŵapoke vyawanangwa vyawo, ŵakwenera kuluta kukatora. Awo ŵandakhumbe kuluta kuti ŵakatore vyawanangwa ŵangalongora kuti ŵakuwonga cara. Mwakuyana waka, para tingazerezga kulomba, tingalongora kuti tikuwonga yayi ivyo Yehova wakupeleka. Yesu wakati: “Lombani, ndipo . . . mupokerenge.” (Yohane 16:24) Usange tikucita nthena, tikulongora kuti tikutamira mwa Ciuta.
Kasi Tikwenera Kwiza Wuli kwa Ciuta?
5. Cifukwa wuli tikwenera kulomba mu zina la Yesu?
5 Yehova wali na malango ghanandi yayi ghakuti tilondezge pakulomba. Ndipouli, tikwenera kumanya umo tingalombera mwakwenelera kwa Ciuta, mwakuyana na ivyo Baibolo likulongosora. Mwaciyelezgero, Yesu wakaphalira awo ŵakamulondezganga kuti: “Usange mwamkulomba kanthu ku Ŵadada, ŵamkumupani mu zina lane.” (Yohane 16:23) Ntheura tikwenera kulomba mu zina la Yesu, pakuti ndiyo nthowa yimoza pera iyo Ciuta wakupelekera vitumbiko ku ŵanthu wose.
6. Kasi tikwenera kukhala wuli usange tikulomba?
6 Kasi tikwenera kukhala wuli para tikulomba? Baibolo likuyowoya cimoza yayi pa umo tingakhalira para tikulomba mwakuti malurombo ghithu ghapulikikwe. (1 Mathemba 8:22; Nehemiya 8:6; Marko 11:25; Luka 22:41) Cakuzirwa nkhulomba Ciuta kufumira pasi pa mtima, kweniso kuŵa na mtima uwemi.—Joel 2:12, 13.
7. (a) Kasi lizgu lakuti “ameni” likung’anamuraci? (b) Kasi lizgu ili likuzunurika wuli mwakwenelera pakulomba?
7 Mazgu ghakuti “ameni” ke? Malemba ghakulongora kuti kanandi agha ni mazgu ghakwenelera kuyowoya paumaliro wa malurombo ghithu, comene usange tikulomba pa wumba. (Salmo 72:19; 89:52) Lizgu la Cigiriki lakuti ʼa·menʹ likung’anamura “viŵe ntheura.” Buku lakulongosora mazgu lakulembeka na McClintock na Strong likuti lizgu lakuti “Ameni” paumaliro wa lurombo, nchito yake “nkhuzomerezga mazgu agho ghayowoyeka, na kukhozgera kuti ghacitike.” Ntheura, para uyo wakulomba paumaliro wakuyowoya na mtima wose kuti “Ameni,” wakung’anamura kuti ivyo wayowoya ndivyo vyanguŵa nadi ku mtima wake. Para Mkhristu wakulombera mpingo wose, ndipo paumaliro wakuyowoya lizgu ili, ŵategherezgi nawo ŵangayowoya kuti “Ameni” mu mitima yawo, panji ŵangatumphuska mazgu kulongora kuti ŵakuzomerezga ivyo vyayowoyeka.—1 Ŵakorinte 14:16.
8. Kasi malurombo ghithu ghanyake ghangayana wuli na gha Yakobe panji Abrahamu, ndipo tikulongora vici para tacita nthena?
8 Nyengo zinyake Ciuta wangakhumba kuti tilongore umo takhwaskikira na nkhani izo tikumuphalira mu lurombo. Cingaŵa cakwenelera kuti ticite nga ni munthu wakale Yakobe, uyo wakajunthana na mungelo usiku wose mwakuti watumbikike. (Genesis 32:24-26) Nyengo zinyake cingaŵa cakwenelera kucita nga ni Abrahamu, uyo wakacondelera Yehova cifukwa ca Loti na ŵanthu ŵanyake ŵarunji awo panji ŵakaŵamo mu Sodomu. (Genesis 18:22-33) Nase tingacondelera Yehova pa nkhani zakuzirwa, na kumuŵeyelera pakuŵa Ciuta murunji, wacisungusungu na waucizi.
Kasi Tingalomba Vici?
9. Kasi tikwenera kuzunura nkhani wuli zakuzirwa pakulomba?
9 Kumbukani ivyo Paulosi wakayowoya: “Mu vinthu vyose, . . . mafumbo ghinu ghamanyikwe kwa Ciuta.” (Ŵafilipi 4:6) Ntheura tingalomba cilicose pa umoyo withu. Ndipouli, tikwenera kulomba dankha vinthu vyakukhwaskana na kusopa Yehova. Daniyele wakacita makora pa fundo iyi. Ŵaisrayeli ŵakati ŵalangika cifukwa ca zakwananga zawo, Daniyele wakaŵeyelera Yehova kuti waŵe nawo na ucizi, wakati: “Mungaziulikanga, cifukwa ca mwaŵene, A Ciuta wane, cifukwa muzi winu na ŵanthu ŵinu ŵakucemeka na zina linu.” (Daniel 9:15-19) Kasi malurombo ghithu ghakulongora kuti tikufipira mtima comene zina la Yehova kuti lituŵiskike, kweniso kuti khumbo lake licitike?
10. Kasi tikumanya wuli kuti nchakwenelera kulomba vya taŵene?
10 Kweni nchiheni yayi kulomba ivyo tikukhumba. Mwaciyelezgero, tingalomba kuti tipulikiske vinthu vyauzimu, umo wakacitira wakwata masalmo. Iyo wakalomba kuti: ‘Mundipe mahara ghakumanyiska, ndisungenge dango linu; enya, na kulipwelelera na mtima wane wose.’ (Salmo 119:33, 34; Ŵakolose 1:9, 10) Yesu “wakapeleka malurombo na maŵeyelero pamoza na nchemerezgo na masozi kwa Uyo wakaŵa na nkhongono kumuponoska ku nyifwa.” (Ŵahebere 5:7) Ntheura wakalongora kuti nchakwenelera kulomba nkhongono pa nyengo ya ulwani panji viyezgo. Apo Yesu wakasambizganga ŵasambiri ŵake kulomba, wakazunurapo vinyake vyakuti ŵajilombere iwo ŵene, kuti zakwananga zawo zigowokereke, kweniso kuti ŵasange cakurya.
11. Kasi lurombo lungatovwira wuli kuti tileke kunjira mu kuyezgeka?
11 Mu lurombo ulo Yesu wakasambizga ŵasambiri, wakazunuramo pempho lakuti: “Mungatitoleranga mu kuyezgeka, kweni mutithaske kwa muheni.” (Mateyu 6:9-13) Nyengo yikati yalutapo, wakasoka kuti: “Muŵe maso mulombenge, kuti muleke kunjira mu kuyezgeka.” (Mateyu 26:41) Nchakuzirwa comene kulomba usange tikuyezgeka. Usange tili ku nchito panji ku sukulu, tingayezgeka kuti tizerezge fundo izo Baibolo likusambizga. Ŵanthu awo Mbakhristu ŵanyithu yayi ŵangaticemera ku vyakucitika vyambura kwenelera. Panyake ŵangatituma kucita cinthu ciheni. Pa nyengo iyi, nchiwemi kulondezga mazgu gha Yesu ghakuti tilombenge, pambere ciyezgo cindize na para tikuyezgeka wuwo mwakuti Ciuta watovwire kuti tileke kunjira mu kuyezgeka.
12. Kasi ni vinthu wuli vyakufipiska mtima ivyo vingaticiska kulomba, ndipo Yehova wacitengeci?
12 Lero ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵakucicizgika kucita uheni, kweniso ŵakufipa mtima. Ulwari na kwenjerwa ndivyo vikuŵafipiska mtima comene. Vivulupi ivyo vikucitika vikupangiska kuti tiŵe ŵakwenjerwa. Umoyo ukuŵa wakusuzga comene cifukwa ca ukavu. Nchakupembuzga comene kumanya kuti Yehova wakupulika malurombo gha ŵateŵeti ŵake awo ŵakumuphalira masuzgo agha! Lemba la Salmo 102:17 likuyowoya za Yehova kuti: ‘Wapwelelerenge lurombo lwa ŵasokwano, ndipo kuti wapepuskenge cara masopero ghawo.’
13. (a) Kasi ni vinthu wuli vya taŵene ivyo tingalomba? (b) Longosorani ciyelezgero ca lurombo lwantheura.
13 Tingalomba pa nkhani yiliyose yakukhwaskana na kuteŵetera Yehova panji ubwezi withu na iyo. (1 Yohane 5:14) Usange mukughanaghana ico mungacita pa nkhani ya nthengwa panji nchito panyake kuti mucite vinandi mu uteŵeti, fwatukani kumuphalira Ciuta na kulomba kuti wamulongozgani. Mwanakazi muwukirano ku Philippines wakakhumbanga kwamba uteŵeti wa nyengo zose. Ndipouli, wakagwiranga nchito yayi, ntheura cikaŵa cakusuzga kusanga wovwiri. Iyo wakuti: “Zuŵa linyake pa Cisulo, nkhalomba kwa Yehova pakukhwaskana na upayiniya. Zuŵa lenelilo, apo nkhapharazganga nkhapeleka buku kwa muwukirano. Kwambura kumanya apo nkhani yikayambira, mwana msungwana uyo nkhamupa buku wakati: ‘Pa Mande namulenji, muzakalute dankha ku sukulu yithu.’ Ine nkhati, ‘Cifukwa wuli?’ Wakalongosora kuti ku sukulu ŵakakhumbanga wanchito mwaluŵiro. Nkhaluta nadi, ndipo nyengo yeneyiyo ŵakanilemba nchito. Vikacitika mwaluŵiro comene.” Vinthu vyakuyana waka vyaŵacitikira Ŵakaboni pa caru cose capasi. Ntheura kuziwulika cara. Muphalirani Ciuta maŵeyelero ghinu ghakufumira pasi pa mtima.
Wuli Usange Tananga?
14, 15. (a) Cifukwa wuli munthu wakwenera kulomba nipera na para wananga wuwo? (b) Padera pa kulomba payekha, nchivici cinyake ico cingamovwira kuti wacire ku kwananga?
14 Kasi lurombo lungamovwira wuli munthu uyo wananga? Cifukwa ca soni, ŵanyake para ŵananga ŵakulomba yayi. Kweni nchamahara yayi kucita nthena. Ciyelezgero ni ici: Awo ŵakwendeska ndege ŵakumanya kuti para ŵasoŵa, ŵangafumba ŵanyawo awo ŵakuŵa pa ciŵanja kuti ŵaŵawovwire. Kweni wuli usange wakwendeska ndege wasoŵa, ndipo wakucita soni kuyowoya na ŵanyake pa ciŵanja pakuti wazgeŵa? Ngozi yingacitika! Mwakuyana waka, munthu uyo wananga ndipo wakucita soni kulomba kwa Ciuta wangasuzgika comene. Ntheura nchiwemi yayi kuti munthu waleke kuyowoya na Yehova cifukwa cakuti wakucita soni na ivyo wabuda. Nakuti Ciuta wakucema awo ŵamunangira vikuru kuti ŵalombe kwa iyo. Nchimi Yesaya yikaciska ŵakwananga mu nyengo iyo kuti ŵaceme Yehova, ‘cifukwa wakugowokera comene.’ (Yesaya 55:6, 7) Cakwamba, munthu wakwenera kujiyuyura mwakuti Yehova wamupulike. Waleke kunonofya mtima wake, ndiko kuti waleke kwananga, ndipo walape na mtima wose.—Salmo 119:58; Daniel 9:13.
15 Usange munthu wananga, wakwenera kulomba pa cifukwa cinyake cakuzirwa. Musambiri Yakobe wakuti usange munthu wakukhumba kovwirika mwauzimu: “Waceme ŵalara ŵa Ekeleziya; ndipo ŵamulombere, . . . ndipo Fumu yiti yimuwuske.” (Yakobe 5:14, 15) Inya, munthu wakwenera kulomba na kuvumbura yekha ivyo wanangira Yehova, kweniso wangapempha ŵalara kuti ŵamulombere. Ici cimovwirenge kuti wacire mu umoyo wauzimu.
Mazgoro gha Malurombo
16, 17. (a) Kasi Yehova wakuzgora wuli malurombo ghithu? (b) Kasi ni vyakucitika wuli ivyo vikulongora kuti lurombo na nchito ya kupharazga vikwendera lumoza?
16 Kasi malurombo ghakuzgoreka wuli? Ghanyake ghangazgoreka luŵiro, ndipo nchipusu kumanya kuti ghazgoreka. (2 Mathemba 20:1-6) Kweni pangajumpha nyengo kuti malurombo ghanyake ghazgoreke, ndipo cikuŵa cipusu yayi kumanya kuti ghazgoreka. Umo tikuwonera mu ntharika ya Yesu ya cokoro ico cikiza kanandi waka kwa mweruzgi, cingaŵa cakwenelera kulomba kanandi waka kwa Ciuta. (Luka 18:1-8) Ndipouli, timanye kuti usange tikulomba mwakuyana na khumbo la Ciuta, Yehova wavukenge nase yayi, na kutiphalira kuti: “Leka kunisuzga.”—Luka 11:5-9.
17 Ŵanthu ŵa Yehova kanandi ŵakuwona kuti malurombo ghawo ghakuzgoreka. Kanandi ivi vikucitika para tikucita uteŵeti withu. Mwaciyelezgero, ŵadumbu ŵaŵiri ku Philippines ŵakapelekanga mabuku ghakulongosora Baibolo mu muzi unyake. Ŵakati ŵapeleka thirakiti kwa mama munyake, iyo wakathiska masozi. Wakati: “Mayiro usiku nkhalomba kwa Ciuta kuti wanitumire munthu wakuti wanisambizge Baibolo, ndipo nkhughanaghana kuti ili ndilo zgoro la lurombo lwane.” Nyengo yicoko waka kufuma apo, mama uyu wakamba kwiza ku maungano pa Nyumba ya Ufumu. Mu caru cinyake cadera Kumwera kwa Asia, mbali wakawopanga kupharazga mu nyumba zakuvikilirika comene. Ndipouli, wakalomba kwa Yehova ndipo wakacita cikanga na kuwodira pa muryango umoza. Mama muwukirano wakafuma. Mbali wakati walongosora ico wakapukwa, mwanakazi wakamba kulira. Wakati wakapenjanga Ŵakaboni ŵa Yehova, nakuti wakalomba mwakuti waŵasange. Mbali wakaŵa wakukondwa kumulongozgera ku mpingo wa Ŵakaboni ŵa Yehova mu cigaŵa ico.
18. (a) Kasi tikwenera kucita wuli usange malurombo ghithu ghazgoreka? (b) Kasi nchivici ico tikumanya kuti cikucitika usange tikulomba nyengo zose?
18 Lurombo nchawanangwa cikuru comene. Yehova ngwakunozgeka kupulika na kuzgora malurombo ghithu. (Yesaya 30:18, 19) Ndipouli, tikwenera kuŵa maso mwakuti timanye umo Yehova wakuzgolera malurombo ghithu. Nyengo zinyake zgoro lingiza umo taghanaghaniranga yayi. Ndipouli, para tamanya kuti wakutilongozga, tingaluwanga yayi kumuwonga na kumulumba. (1 Ŵatesalonika 5:18) Kuluska apa, nyengo zose kumbukani mazgu gha mpositole Paulosi: “Mu vinthu vyose, mu kulomba na kuŵeya pamoza na kuwonga mafumbo ghinu ghamanyikwe kwa Ciuta.” Enya, nyengo zose mupatulenge nyengo kuti muyowoyenge na Ciuta. Usange mukucita nthena, muwonenge kuti ivyo Paulosi wakuyowoyera awo malurombo ghawo ghakuzgoreka ni vyaunenesko: “Mtende wa Ciuta, uwo ukuzungura kuwamo kose, . . . usungilirenge mitima yinu.”—Ŵafilipi 4:6, 7.
Kasi Mungazgora?
• Kasi tingalomba mu nthowa zilinga?
• Kasi tikwenera kulomba wuli?
• Kasi tingazunura nkhani wuli mu malurombo ghithu?
• Kasi lurombo lukovwira wuli para munthu wananga?
[Cithuzithuzi pa peji 29]
Lurombo lwakufumira pasi pa mtima lukovwira kuti tileke kuthera ku viyezgo
[Cithuzithuzi pa peji 31]
Mu lurombo, tikuwonga Ciuta, kumuphalira vyakusingo na kumuŵeya