DEUTERONOMIO
1 Liʼe jaʼ li kʼusitik albatik yuʼun Moises skotol li Israel ta yosilal Jordan te ta takixokol balumil ta stenlejaltik ta yeloval Suf, ti te xkom ta oʼlol yuʼunik li Paran, Tofel, Laban, Aserot xchiʼuk Disaabe. 2 11 kʼakʼal ta xanel ti chlik ta Oreb kʼalal to ta Kades-Barnea+ ti te ch-echʼ batel ta sbelel vits Seire. 3 Li ta sjabilal 40,+ li ta sba kʼakʼal yuʼun li 11 ue, li Moisese laj yalbe j-israeletik* skotol li mantal albat yuʼun Jeovae. 4 Taje jaʼo kʼalal stsaloj xa ox li Seon+ ti te nakal ta Esbone ti jaʼ ajvalil yuʼun li j-amorreoetike xchiʼuk li Og+ ti jaʼ ajvalil ta Basan ti te nakal ta Astarot ta yosilal Edreie.+ 5 Li ta yosilal Jordan ti te xkom ta yosilal Moabe, li Moisese la xchapbe lek smelolal li Mantale,+ xi laj yale:
6 «Xi laj yalbutik ta Oreb li Jdiostik Jeovae: ‹Jal xa tajek liʼ lakomik ta vitstikaltike.+ 7 Totsanik, batanik ta vitstikaltik yuʼun j-amorreoetik,+ li ta slakʼnaik ta Arabae,+ li ta vitstikaltike, li ta Sefelae, li ta Neguebe xchiʼuk li ta tiʼ nabe,+ jaʼ li ta yosil jkanaanetike, batanik ta Libano*+ kʼalal to ta mukʼta ukʼum, jaʼ li ukʼum Eufratese.+ 8 Yuʼun jchapanojboxuk xa avosilik. Batanik, uʼuninik li osil ti yaloj Jeova chakʼbe li amoltotik Abraan, Isaak+ xchiʼuk Jakobe,+ ti laj yal chakʼbe xchiʼuk li snitilulalik+ chtal yuʼunik ta tsʼakale›.
9 »Xi laj kalboxuk li vaʼ kʼakʼale: ‹Mu xuʼ kuʼun chkikʼoxuk batel jtuk.+ 10 La-epajik xa yuʼun li Jeova Dios avuʼunike, epoxuk xa tajek jech kʼuchaʼal li kʼanaletik ta vinajele.+ 11 Akʼo to yepajesoxuk li Jeova ti jaʼ Sdios amoltotakike, akʼo yepajesoxuk+ jmil ta velta ti kʼu avepalike xchiʼuk akʼo yakʼboxuk bendision jech kʼuchaʼal yaloje.+ 12 ¿Kʼuxi xa noʼox chkuch kuʼun jtuk ti xakoʼolajik ta alal ikatsile xchiʼuk ti jsaʼkʼopoxuke?+ 13 Tʼujik viniketik ta anitilulalik ti lek pʼijik, ti lek snaʼik rason xchiʼuk ti oy xa kʼusitik yiloj ta xkuxlejalike sventa jvaʼan ta joliletik ta atojolalik›.+ 14 Xi la atakʼbeikune: ‹Toj lek li kʼusi chavakʼ jpaskutike›. 15 Jaʼ yuʼun, laj kikʼ tal li joliletik ta jujuchop anitilulalike, jaʼ li viniketik ti lek pʼijik xchiʼuk ti oy xa kʼusitik yiloj ta xkuxlejalike, vaʼun la jvaʼan ta joliletik ta atojolalik. La jvaʼan ta bankilaletik sventa sbainik jmil ta voʼ, ta bankilaletik sventa sbainik sien ta voʼ, ta bankilaletik sventa sbainik 50 ta voʼ xchiʼuk ta bankilaletik sventa sbainik lajunvoʼ xchiʼuk la jvaʼan j-abteletik ta stojolal jujuchop nitilulal avuʼunik.+
16 »Xi laj kalbe mantal li jchapanvanejetik avuʼunik li vaʼ kʼakʼale: ‹Kʼalal chtal yakʼ sba ta chapanel junuk avermanoike, tukʼ me xachapanik+ li vinik xchiʼuk li yermanoe o mi jaʼ li jyanlum+ ti te nakal xchiʼuke. 17 Mu me tʼujbiluk yajval avuʼunik kʼalal oy buchʼu chachapanike.+ Skʼan parejo xavaʼibeik skʼop li buchʼu mu tsotsuk skʼoplale xchiʼuk li buchʼu tsots skʼoplale.+ Mu xa xiʼik yuʼun junuk vinik,+ yuʼun jaʼ chchapanvan li Diose;+ li kʼusi toj vokol ta chapanel chavaʼiike tal albeikun, voʼon chkaʼibe skʼop›.+ 18 Li vaʼ kʼakʼale, laj kalboxuk skotol li kʼusi skʼan xapasike.
19 »Laje, lijlokʼ batel li ta Orebe, te lijbat ta sbelel vitstikaltik yuʼun j-amorreoetik+ ta mukʼta takixokol balumil ti toj xibal sba+ laj avilike. Te lij-echʼ ti bu laj yal mantal li Jeova Dios kuʼuntike, laje te lijkʼot ta Kades-Barnea.+ 20 Xi laj kalboxuke: ‹Liʼ xa oyoxuk ta vitstikaltik yuʼun j-amorreoetik ti yaloj chakʼbutik li Jeova Dios kuʼuntike. 21 Jech ta melel, li Jeova Dios avuʼune laj xa yakʼbot li osile. Batan, bat uʼunino li balumil jech kʼuchaʼal laj yalbot+ Jeovae, li Sdios amoltotake. Mu xaxiʼ, mu xnik avoʼonton›.
22 »Pe akotolik la achiʼinikun ta loʼil, xi laj avalbeikune: ‹Akʼo jtakkutik batel viniketik sventa xbat spaʼiik* li osile sventa xalbutik ti bu beal skʼan xijbate xchiʼuk ti kʼu yelan li jteklumetik ti bu chijbate›.+ 23 Lek laj kaʼi li kʼusi laj avalike, jaʼ yuʼun la jtʼuj 12 ta voʼ viniketik, jun ta jujuchop nitilulal.+ 24 Bat li viniketike, te echʼik ta vitstikaltik,+ laje kʼotik ta stenlejaltik* Eskol, jech te la spaʼiik* li osile. 25 Laj yichʼbeik talel juteb sat li kʼusitik xchʼi te ta lume. Xi vul yalbutike: ‹Toj echʼ xa noʼox lek li osil chakʼbutik li Jeova Dios kuʼuntike›.+ 26 Pe li voʼoxuke muʼyuk xakʼan xabatik, kʼajomal la apʼajik li kʼusi laj yal Jeova Dios avuʼunike.+ 27 Lalikik ta bikʼtal vulajetel ta akarpanaik xchiʼuk xi laj avalike: ‹Ti la slokʼesutik ta yosilal Ejipto li Jeovae, yuʼun spʼajojutik sventa xakʼutik ta yok skʼob li j-amorreoetik yoʼ slajesbutik jkʼoplaltike. 28 ¿Bu xa noʼox ti chijyikʼutik batele? La xchibajes koʼontontik+ li kermanotaktik kʼalal xi laj yalike: «Mas toj ven xuʼ yuʼunik xchiʼuk jun to snatikil, toj mukʼtik tajek li lumetike xchiʼuk chkʼot kʼalal to ta vinajel li smuroaltake*+ xchiʼuk te laj kilkutik xtok li j-anaketike»›.+
29 »Jaʼ yuʼun, xi laj kalboxuke: ‹Mu me xnik avoʼontonik, mu me xaxiʼik yuʼun.+ 30 Jaʼ jbabe chbat li Jeova Dios avuʼunike xchiʼuk jaʼ tspas kʼop sventa tspak akʼoplalik+ jech kʼuchaʼal la spas ta Ejipto ti laj avil ta asat atukike.+ 31 Jech xtok, laj avil ta asat atuk ti laj yikʼot batel ta skʼob stuk li Jeova Dios avuʼun li ta takixokol balumil jech kʼuchaʼal tspas li jun vinik xchiʼuk xnichʼone. Jech la spas jaʼ to ti kʼuxi lavul liʼe›. 32 Akʼo mi jech, muʼyuk xavakʼ xchʼunel avoʼontonik ta stojolal li Jeova Dios avuʼunik+ 33 ti jaʼ jbabe batel avuʼunik sventa spaʼi* li osil bu xuʼ xapas akarpanaike. Ta jvol kʼokʼ* laj yakʼ sba ta ilel li ta akʼobaltike xchiʼuk ta jvol tok* laj yakʼ sba ta ilel li ta kʼakʼaltike sventa xakʼ avilik bu beal skʼan xatamik batel.+
34 »Li Jeovae laj yaʼi skotol li kʼusi laj avalik li vaʼ kʼakʼale, jaʼ yuʼun ilin ta atojolalik xchiʼuk xi jamal laj yale:+ 35 ‹Li viniketik ta jkʼol chopol kuxlejal liʼe mi junuk ch-ochik li ta lekil osil ti laj kalbe amoltotik chkakʼbeike,+ 36 jaʼ noʼox ch-och li Kaleb xnichʼon Jefunee. Jaʼ tskʼupin li osile, jaʼ chkakʼbe li osil xchiʼuk xnichʼnabtak ti bu ay xane, yuʼun ta sjunul yoʼonton*+ la stsʼakli li Jeovae. 37 (Voʼot ta akojik ti ilin ta jtojolal li Jeovae, xi laj yalbune: «Muʼyuk cha-och li ta osil eke.+ 38 Jaʼ ch-och li Josue xnichʼon li Nun ti jaʼ avajtunele.*+ Tsatsubtasbo yoʼonton,*+ yuʼun jaʼ chikʼ ochel li Israel sventa xrextoinik* li balumile»).+ 39 Jech xtok, akʼo mi laj avalik ti chichʼik pojel batel+ li avalab anichʼnabik ti mu to snaʼik li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole, jaʼ ch-ochik, jaʼ chkakʼbe yuʼuninik li osile.+ 40 Li voʼoxuke sutanik batel, batanik ta takixokol balumil, jaʼ xatamik batel li sbelel Tsajal nabe›.+
41 »Xi laj avalbeikune: ‹Laj xa jta jmulkutik ta stojolal Jeova. ¡Chimuykutik batel, chbat jpaskutik kʼop jech kʼuchaʼal laj yalbutik mantal li Jeova Dios kuʼuntike!›. Jaʼ yuʼun, ta jujuntal la atsak avabtejebik sventa paskʼop xchiʼuk la anopik ti kʼun noʼox chavaʼiik ti chamuyik batel ta vitse.+ 42 Li Jeovae xi laj yalbune: ‹Xi xavalbe yaʼiike: «Mu xamuyik batel ta paskʼop, yuʼun muʼyuk ta jchiʼinoxuk.+ Mi labatike, tstsaloxuk li avajkontraike»›. 43 La jchiʼinoxuk ta loʼil, pe muʼyuk xachikintabeikun. Kʼajomal la apʼajik li kʼusi laj yal Jeovae xchiʼuk sujom xa lamuyik batel li ta vitse. 44 Li j-amorreoetik te nakalik ta vitse lokʼ snupoxuk ta be, vaʼun la snutsoxuk jech kʼuchaʼal tsnutsvan chanul pom ti te lik snutsoxuk ta Seir kʼalal to ta Ormae. 45 Jech oxal, lasutik talel xchiʼuk xa-okʼoletik xa ta stojolal Jeova, pe muʼyuk xa la xchikintaboxuk li Jeovae xchiʼuk muʼyuk xa laj yakʼoxuk ta yoʼonton. 46 Jaʼ yuʼun, li vaʼ kʼakʼale, jech sjalil lakomik ta naklej li ta Kadese.
2 »Laje, lijsut tal xchiʼuk lijbat ta takixokol balumil, jaʼ la jtamtik batel li sbelel Tsajal nab jech kʼuchaʼal laj yalbun+ Jeovae. Ep kʼakʼal lijxanav ta sjoylejal li vits Seire. 2 Ta tsʼakale, xi laj yalbun li Jeovae: 3 ‹Toj jal xa laxanavik ta sjoylejal li vitse, batanik xa ta norte. 4 Xi xavalbe mantal li jteklume: «Cha-echʼik ta stsʼak yosilik li achiʼilik ta vokʼele, jaʼ li snitilulal Esau+ ti te nakalik ta Seire.+ Chiʼ avuʼunik,+ jaʼ yuʼun skʼan me xavichʼ lek apʼijilik. 5 Mu me xatsakik ta kʼop,* yuʼun muʼyuk chkakʼboxuk jutebuk li yosilike mi jaʼuk chkakʼboxuk ti kʼu smukʼul yav avakanike, yuʼun jaʼ kakʼojbe ta xrexto*+ Esau li vits Seire. 6 Skʼan xatojbeik li veʼlil chalajesike xchiʼuk skʼan xatojbeik li voʼ chavuchʼike,+ 7 yuʼun yakʼojbot bendision li Jeova Dios avuʼun ta skotol li kʼusi chapase. Snaʼoj lek ti butik la-echʼ li ta mukʼta takixokol balumile. Te xchiʼinojot li Jeova Dios avuʼun li 40 jabil laxanave, muʼyuk kʼusi la spas palta avuʼun»›.+ 8 Jech oxal, te lij-echʼ ta stsʼel ti bu oyik li jchiʼiltaktik ta vokʼele, jaʼ li snitilulal Esau+ ti te nakalik ta Seire. Muʼyuk lij-echʼ li ta sbelel Araba ti te xlik ta Elat xchiʼuk ta Esion-Guebere.+
»Lijsut noʼox ta anil xchiʼuk jaʼ la jtamtik batel li sbelel takixokol balumil ta Moabe.+ 9 Xi laj yalbun li Jeovae: ‹Mu me xakontrainik xchiʼuk mu me xapasik kʼop xchiʼuk li Moabe, yuʼun muʼyuk chkakʼboxuk avuʼuninik jutebuk li yosilike, yuʼun jaʼ kakʼojbe xrextoinik* snitilulal Lot+ li yosilal Are. 10 (Te toʼox nakal li j-emimetike,+ jaʼ toʼox jun mukʼta jteklum, toj epik xchiʼuk toj natik li krixchanoetik jech kʼuchaʼal li j-anaketike. 11 Li jrefaetik+ eke ojtikinbilik kʼuchaʼal j-anaketik,+ pe j-emimetik ch-albatik yuʼun li jmoabetike. 12 Ta voʼnee te toʼox nakalik ta Seir li j-oreoetike,+ pe pojbat yosilik yuʼun li snitilulal Esaue, milatik xchiʼuk jaʼ xa te nakiik+ li snitilulal Esaue. Jech la spasik jech kʼuchaʼal tspas j-israeletik kʼalal chuʼuninik li osil ti albilik ta melel yuʼun Jeovae). 13 Avie batanik, tuchʼik jelavel li stenlejaltik* Serede›. Jech oxal, echʼ jtuchʼtik li stenlejaltik* Serede.+ 14 Ti kʼu sjalil laj yichʼ kuʼuntike jaʼ 38 jabil ti te lijlik ta Kades-Barnea kʼalal to ta stenlejaltik* Serede, jaʼ to ti kʼuxi chamik skotol li buchʼutik tspasik kʼop li ta jkʼol kuxlejale. Chamik jech kʼuchaʼal onoʼox albatik ta jamal+ yuʼun li Jeovae. 15 Li skʼob Jeovae skontrainoj li jkʼol kuxlejal taje sventa tslajesbe skʼoplal jaʼ to ti kʼuxi cham skotolike.+
16 »Kʼalal naka noʼox chamik skotol li viniketik te ta jteklum ti tspasik kʼope,+ 17 la xchiʼinun ta loʼil yan velta li Jeovae, xi laj yalbune: 18 ‹Chajelav batel avi li ta yosilal Moabe, jaʼ xkaltik, li Are. 19 Mi lanopaj batel ta stojolal li j-ammonetike, mu me xatsak ta kʼop mi jaʼuk xasabe sjol, yuʼun muʼyuk chkakʼbot avuʼunin jutebuk li yosil j-ammonetike, yuʼun jaʼ kakʼojbe xrextoinik* li snitilulal Lote.+ 20 Li osil taje nabil ti jaʼ toʼox yuʼunik li jrefaetike.+ (Te toʼox nakalik li jrefaetike, jsamsumimetik ch-albatik yuʼun li j-ammonetike. 21 Jaʼ toʼox jun mukʼta jteklum, toj epik xchiʼuk toj natik li krixchanoetik jech kʼuchaʼal li j-anaketike;+ pe laj yichʼik lajesel yuʼun Jeova ta sat li j-ammonetike, nutsatik lokʼel yuʼun li j-ammonetike, vaʼun jaʼ xa te lik nakiikuk. 22 Jaʼ jech la spas ta stojolal li snitilulal Esau ti te xa nakalik ta Seire.+ Taje jaʼo kʼalal laj xa ox slajesbe skʼoplal j-oreoetik+ ta sat li j-ammonetike sventa xuʼuninbeik li yosilike, vaʼun te xa nakalik kʼalal to avie. 23 Li j-avimetike nom toʼox tajek bu nakiik, te to bat nakiikuk ta stsʼel Gasa,+ jaʼ to ti kʼuxi milatik yuʼun li jkaftoretik+ ti te likemik ta Kaftore,* vaʼun jaʼ xa te nakiik li jkaftoretike).
24 »›Likanik, echʼ tuchʼik li stenlejaltik Arnone.*+ Laj avakʼ venta ti laj xa kakʼ ta akʼob li ajvalil Seon+ ta Esbon ti jaʼ j-amorreo vinike. Lik xa uʼuninbo li yosile xchiʼuk bat tsako ta kʼop. 25 Li avi kʼakʼale, chlik kakʼ xiʼikuk tajek avuʼun mi laj yaʼiik akʼoplal skotol li krixchanoetik oy ta sjunul yolon vinajele. Chlik svul tajek yoʼontonik xchiʼuk chlik tʼelikuk* avuʼun›.+
26 »La jtak batel j-almantaletik ti te to likik batel ta takixokol balumil ta Kedemot+ sventa xbat skʼelik li ajvalil Seon ta Esbone, xi laj kal batel mantal ta slekil koʼontone:+ 27 ‹Akʼo jelavkun ta avosil. Tukʼ chijelav ta be, muʼyuk chikʼejpʼuj* ta batsʼikʼob mi jaʼuk ta tsʼetkʼob.*+ 28 Jaʼ noʼox ta jlajes li veʼlil xchiʼuk jaʼ noʼox chkuchʼ li voʼ ti kʼu yepal chachonbune. Jaʼ noʼox akʼo jelavkun ta kakan li ta avosile 29 —taje jaʼ li kʼusi la spasik ta jtojolal li snitilulal Esau ti te nakalik ta Seire xchiʼuk li jmoabetik ti te nakalik ta Are— jaʼ to mi lijelav ta jot Jordan ti bu oy li balumil yaloj chakʼbunkutik li Jeova Dios kuʼunkutike›. 30 Pe li ajvalil Seon ta Esbone muʼyuk xakʼ jelavkutik, yuʼun li Jeova Dios avuʼune yijub yoʼonton yuʼun+ xchiʼuk tsatsub yoʼonton yuʼun. Ti jech la spase jaʼ sventa xakʼbot ta akʼob jech kʼuchaʼal yakal chkʼot ta pasel avie.+
31 »Xi laj yalbun li Jeovae: ‹Kʼelavil ti laj xa kakʼbot ta akʼob li Seon xchiʼuk yosile. Lik uʼuninbo li yosile›.+ 32 Kʼalal lokʼ ox stsakutik ta kʼop Seon xchiʼuk li steklumal te ta Jaase,+ 33 laj yakʼ ta jkʼobtik ti Jeova Dios kuʼuntike, jech te la jtsaltik xchiʼuk xnichʼnabtak xchiʼuk skotol li steklumale. 34 Li vaʼ kʼakʼale, och ta jkʼobtik skotol li jteklumetik yuʼunike xchiʼuk la jlajesbetik skʼoplal skotol, la jlajesbetik skʼoplal li viniketike, li antsetike xchiʼuk li ololetike. Mi junuk kuxul kom.+ 35 Jaʼ noʼox laj kikʼtik lokʼel li chonbolometik xchiʼuk li kʼusitik la jpojtik li ta jteklumetik ti och ta jkʼobtike. 36 Chlik ta Aroer+ ti te xkom ta stiʼil stenlejaltik Arnon* (te tsakal skʼoplal li jteklum ta stenlejaltike) kʼalal to ta Galaad. Mi junuk jteklum kol kuʼuntik. Laj yakʼbutik ta jkʼobtik+ skotol li Jeova Dios kuʼuntike. 37 Akʼo mi jech, muʼyuk lanopaj batel ta yosil li j-ammonetik+ ti jaʼ skotol li stiʼil stenlejaltik* Jaboke+ xchiʼuk li jteklumetik ta vitstikaltike mi jaʼuk ta yan osil ti laj yal Jeova Dios kuʼuntik ti mu stakʼ xijnopaj batele.
3 »Laje, lijsut tal xchiʼuk lijbat ti bu Sbelel Basan sbie. Vaʼun, li ajvalil Og ta Basane lokʼ snuputik ta be xchiʼuk skotol steklumal sventa tstsakutik ta kʼop te ta Edrei.+ 2 Li Jeovae xi laj yalbune: ‹Mu xaxiʼta, yuʼun chkakʼ ta akʼob, chkakʼbot ta akʼob skotol li steklumale xchiʼuk li yosile. Jech chapasbe jech kʼuchaʼal la apasbe li Seone, jaʼ li ajvalil yuʼun j-amorreoetik ti te toʼox nakal ta Esbone›. 3 Jaʼ yuʼun, li Jeova Dios kuʼuntike laj yakʼ ta jkʼobtik li ajvalil Og ta Basane xchiʼuk skotol li steklumale. La jmiltik li ajvalile, mi junuk buchʼu kuxul kom li ta jteklume. 4 Laj kuʼuninbetik skotol li jteklumetik yuʼunike. Mi junuk jteklum kol kuʼuntik. Laj kuʼunintik li 60 jteklumetike, skotol li yosilal Argob ti jaʼ sventainoj li Og ta Basane.+ 5 Skotol li jteklumetik taje lek joyajtik ta tayal muro, ep ta chʼoj stiʼ xchiʼuk ep stakʼinaltak. Jech xtok, laj kuʼunintik epal bikʼtal lumetik. 6 Pe la jlajesbetik-o skʼoplal+ jech kʼuchaʼal la jpasbetik li ajvalil Seon ta Esbone. La jlajesbetik-o skʼoplal li jteklumetik yuʼunike, kʼalal ta viniketik, antsetik xchiʼuk ololetik.+ 7 Laj kikʼtik lokʼel li chonbolometike xchiʼuk li kʼusitik la jpojtik ta jteklumetike.
8 »Li vaʼ kʼakʼale, laj kichʼbetik yosil li chaʼvoʼ ajvalil ti jaʼ j-amorreoetik+ ti te oyik ta yosilal Jordane, ti chlik ta stenlejaltik Arnon* kʼalal to ta vits Ermone+ 9 (li vits taje Sirion yakʼojbeik sbi li jsidonetike, yan li j-amorreoetike Senir yakʼojbeik sbi), 10 skotol li jteklumetik ta stenlejaltike, ta sjunul li Galaade xchiʼuk sjunul Basan kʼalal to ta Saleka xchiʼuk ta Edrei,+ jaʼ li jteklumetik ti jaʼ sventainoj li Og ta Basane. 11 Yuʼun li ajvalil Og ta Basane kʼajomal xa ox stuk kuxul li ta stsʼunbal jrefaetike. Li skajonale ta takʼin* laj yichʼ pasel xchiʼuk te to oy ta Raba ti bu oy li j-ammonetike. Li skajonale baluneb xukʼubil* snatil xchiʼuk chanib xukʼubil sjamlej, jaʼ ti kʼu onoʼox snatil li jun xukʼubile. 12 Li vaʼ kʼakʼale, laj kuʼunintik li osil liʼe: chlik ta Aroer+ ti te oy ta stsʼel li stenlejaltik Arnone* xchiʼuk li j-oʼlol vitstikaltik yuʼun Galaade. Jaʼ laj kakʼbe jrubenetik xchiʼuk jgadetik+ li jteklumetik yuʼunike. 13 Pe li skomenal* yosilal Galaad xchiʼuk sjunul li yosilal Basan ti jaʼ sventainoj Ogue laj kakʼbe li j-oʼlol snitilulal Manasese.+ Sjunul li yosilal Argob ti jaʼ yuʼun Basane nabil ti jaʼ toʼox yosil li jrefaetike.
14 »Li Jair+ ti jaʼ xnichʼon Manasese laj yuʼunin sjunul li yosilal Argob+ kʼalal to ta stsʼak yosilik li jguesuretik xchiʼuk jmaakatetike.+ Ta skoj li sbie, Avot-Jair*+ laj yakʼbe sbi sjunlej li yosilal Basane, jech-o kʼalal to avie. 15 Li Makire+ jaʼ laj kakʼbe li yosilal Galaade. 16 Li jrubenetik xchiʼuk jgadetike+ jaʼ laj kakʼbeik li osil chlik ta Galaad kʼalal to ta stenlejaltik Arnone,* jaʼ kʼot ta tsʼak yuʼunik li oʼlol stenlejaltike. Jech xtok, kʼot kʼalal to ta Jabok, jaʼ li stsʼak yosil j-ammonetik ta stenlejaltike, 17 kʼot kʼalal to ta Araba, ta Jordan xchiʼuk li ta tsʼak ti chlik ta Kineret kʼalal to ta nab Arabae, jaʼ li nab Muerto* ti te chpaj ta yok vits Pisga ta stukʼil slokʼeb kʼakʼale.+
18 »Xi laj kalbeik mantale: ‹Li Jeova Dios avuʼunike laj xa yakʼ avuʼuninik li osil liʼe. Skotol li viniketik ti tsots yoʼontonike ta stsak batel yabtejebik, jaʼ jbabe chbatik, jaʼ patil to li achiʼiltakik ta vokʼele, li j-israeletike.+ 19 Li jteklumetik laj kakʼboxuke jaʼ noʼox te chnakiik komel li avajnilik, li anichʼnabik xchiʼuk li achonbolomike (lek jnaʼoj ti ep achonbolomike). 20 Jaʼ to chasutik talel mi akʼbat xa ox xkux yoʼontonik yuʼun Jeova li achiʼiltakik ta vokʼel jech kʼuchaʼal la spas ta atojolalike. Jaʼ to chasutik talel mi laj xa ox yuʼuninik li osil ch-akʼbatik yuʼun li Jeova Dios yuʼunik ta jot ukʼum Jordane. Chasutik talel ti bu la ata arextoik* kuʼune›.+
21 »Xi laj kalbe mantal Josue li vaʼ kʼakʼale:+ ‹Laj avil ta asat ti kʼusi la spasbe chaʼvoʼ ajvaliletik li Jeova Dios avuʼunike. Li Jeovae jech tspasbe skotol li ajvaliletik ti butik chajelave.+ 22 Mu xaxiʼik yuʼun, yuʼun jaʼ tspak akʼoplalik stuk+ li Jeova Dios avuʼunike›.
23 »Li vaʼ kʼakʼale, la jkʼanbe vokol li Jeovae, xi laj kalbee: 24 ‹Kajval Jeova ti voʼot Mukʼul Jpasmantalote, lik xa avakʼ ta ilel amukʼulal ta stojolal li avajtunele xchiʼuk ti oy sjuʼel li akʼobe,+ yuʼun ¿mi oy xa noʼox van yan dios ta vinajel o ta balumil ti jech chakʼ ta ilel sjuʼel stsatsal jech kʼuchaʼal chavakʼ ta ilel voʼote?+ 25 Avokoluk, akʼo jelavkun, akʼo bat jkʼel li lekil balumil ta jot xokon Jordane, jaʼ li lekil vitstikaltik xchiʼuk li Libanoe›.+ 26 Pe xkapet-o tajek sjol Jeova ta jtojolal ta akojik,+ jaʼ yuʼun muʼyuk la xchikintabun. Kʼajomal noʼox xi laj yalbun li Jeovae: ‹¡Anchan xa! Mu xa jkʼan xavalbun skʼoplal taje. 27 Muyan batel li ta jol vits Pisgae,+ kʼelo noʼox batel li osil ta smaleb kʼakʼale, ta norte, ta sur xchiʼuk ta slokʼeb kʼakʼal, yuʼun muʼyuk chatuchʼ jelavel li Jordane.+ 28 Vaʼano li Josuee,+ patbo yoʼonton xchiʼuk tsatsubtasbo yoʼonton, yuʼun jaʼ chtuchʼ jelavel,+ jaʼ jbabe chbat yuʼun li jteklume, jaʼ chakʼbe xrextoinik* li osil chbat akʼele›. 29 Taje te kʼot ta pasel skotol kʼalal te toʼox nakalutik ta stenlejaltik ta yeloval Bet-Peore.+
4 »Israel, chikintao avaʼi li mantaletik xchiʼuk li kʼusitik chapanbil ti yakal chkakʼ avaʼiik avi kʼuxi ta chʼunele sventa jech chakuxiik+ xchiʼuk xuʼ cha-ochik li ta balumil ti chakʼ avuʼuninik li Jeova ti jaʼ Sdios amoltotakike. 2 Mu me xavakʼbeik xchiʼil li mantal yakal chkalboxuke xchiʼuk mu me xachʼayik mi jutebuk,+ jaʼ chʼunik li smantaltak Jeova Dios avuʼunik ti yakal chkalboxuke.
3 »Laj avil ta asat atukik li kʼusi la spasbe Baal ta Peor li Jeovae; li Jeova Dios avuʼunike la slajesbe skʼoplal skotol li buchʼutik te xtijet* ta spat li Baal ta Peore.+ 4 Yan li voʼoxuke kuxuloxuk to ti kʼu avepalik te xanapʼetik ta stojolal li Jeova Dios avuʼunike. 5 Jech xtok, laj kakʼ anaʼik li mantaletik xchiʼuk li kʼusitik chapanbil+ jech kʼuchaʼal laj yalbun li Jeova Dios kuʼune sventa xachʼunik xtok kʼalal mi laj avuʼuninik li osile. 6 Skʼan me xachʼunik lek,+ mi jech chapasike, chavakʼbeik yil jteklumetik ti pʼijoxuke+ xchiʼuk ti xavaʼibeik smelolale.+ Kʼalal mi laj yaʼibeik skʼoplal skotol li mantaletik oy avuʼunike, xi chlik yalike: ‹Li mukʼta lum liʼe toj pʼijik ta melel xchiʼuk lek xaʼibeik smelolal›.+ 7 Yuʼun ¿mi oy junuk mukʼta lum ti nopol oy ta stojolalik li sdiosik kʼalal tstaik ta naʼele? ¿Mi mu jaʼuk noʼox nopol oy ta jtojolaltik li Jeova Dios kuʼuntik kʼalal ta jtatik ta naʼele?+ 8 ¿Mi oy xa noʼox jech junuk mukʼta lum ti oy mantaletik yuʼunik xchiʼuk kʼusitik tukʼ chapanbil jech kʼuchaʼal skotol li Mantal yakal chkalboxuk avie?+
9 »Ichʼo me apʼijil xchiʼuk kʼelo me aba sventa mu xchʼay xavaʼi li kʼusi laj avil ta asate xchiʼuk sventa mu xchʼay ta avoʼonton ti kʼu sjalil kuxulote. Jech xtok, skʼan xavakʼbe yojtikin li anichʼnabtake xchiʼuk li amamobtake.+ 10 Xi laj yalbun Jeova Dios avuʼun kʼalal te vaʼalot ta yeloval Jeova ta Orebe: ‹Tsobbun talel li jteklum sventa xaʼiik li kʼusi chkale,+ sventa jech xuʼ xchanik kʼu yelan chiʼtaikun*+ ti kʼu sjalil kuxulik ta balumile xchiʼuk sventa xchanubtas li yalab xnichʼnabike›.+
11 »Jaʼ yuʼun, lanopajik talel xchiʼuk te vaʼal lakomik ta yok vits, li vitse xtiltun* skʼakʼal ti chkʼot kʼalal to ta vinajele,* ikʼub tajek osil, tal tok xchiʼuk pimub tajek li toke.+ 12 Lik skʼoponoxuk tal ta kʼokʼ+ li Jeovae. Laj avaʼibeik yechʼomal li jujupʼel kʼope, pe muʼyuk kʼusi la ataik ta kʼelel,+ jaʼ noʼox laj avaʼiik li yechʼomal eile.+ 13 Xchiʼuk laj yalboxuk li strato ti skʼan xatsakik ta ventae,+ li Lajuneb Mantale.*+ Laje, la stsʼiba ta chaʼpech ton.+ 14 Li vaʼ kʼakʼale, laj yalbun Jeova ti akʼo xkalboxuk li mantaletik xchiʼuk li kʼusitik chapanbil yuʼune, ti skʼan xachʼunik ti bu chbat naklanik li ta osil ti jaʼ chavuʼuninike.
15 »Jaʼ yuʼun, kʼelo me abaik —ta skoj ti muʼyuk kʼusi laj avilik kʼalal la skʼoponoxuk ta kʼokʼ li Jeova ta Orebe— 16 sventa mu chopoluk kʼusi xapasik ta skoj ti oy kʼusi chavaʼanbeik slokʼole, mi slokʼol vinik o ants,+ 17 mi slokʼol jkotuk chonbolom ta balumil, mi slokʼol jkotuk mut ti chvil ta vinajele,+ 18 mi slokʼol ti kʼusiuk noʼox xkilet chanav ta lumtike o slokʼol jkotuk choy ti oy ta voʼ ta yolon balumile.+ 19 Kʼalal chatoy muyel asat ta vinajele, mi la ata ta kʼelel li kʼakʼale, li lunae* xchiʼuk li kʼanaletike —skotol li soltaroetik ta vinajele—, mu me sloʼlabot avoʼonton, mu me xanijan aba ta stojolal xchiʼuk mu me xavichʼ ta mukʼ.+ Taje jaʼ yakʼojbe skotol jteklumetik ta yolon vinajel li Jeova Dios avuʼune. 20 Pe li voʼoxuke laj yikʼoxuk li Jeovae xchiʼuk la slokʼesoxuk li ta orno ti bu chichʼ unijesel takʼine, jaʼ li ta Ejiptoe, sventa xakʼotik ta jteklum ti jaʼ yuʼun* stuk+ jech kʼuchaʼal kʼotemoxuk li avie.
21 »Voʼoxuk ta akojik ti ilin tajek ta jtojolal+ li Jeovae xchiʼuk laj yalbun ta jamal ti muʼyuk ta jtuchʼ jelavel li Jordane xchiʼuk laj yalbun ti muʼyuk chibat li ta lekil osil ti bu chakʼbot ta arexto* li Jeova Dios avuʼune.+ 22 Voʼone liʼ noʼox chicham ta osile; muʼyuk ta jtuchʼ jelavel li Jordane,+ pe li voʼoxuke chatuchʼik jelavel xchiʼuk chavuʼuninik li lekil balumile. 23 Kʼelo me abaik ti mu xchʼay xavaʼiik li trato la spas xchiʼuk voʼoxuk li Jeova Dios avuʼunike,+ jech xtok, mu me kʼusi xapasbeik slokʼol, kʼusiuk noʼox slokʼol ti mu xakʼ apasik li Jeova Dios avuʼunike.+ 24 Yuʼun li Jeova Dios avuʼune jaʼ jun kʼokʼ ti chchikʼvane,+ jaʼ jun Dios ti stuk noʼox tskʼan ichʼel ta mukʼe.+
25 »Mi ayan avalab anichʼnabik xchiʼuk mi ayan amamobtakik xchiʼuk mi jal xa tajek lachʼi lakʼopojik ta balumile, pe ti chopol kʼusi chlik apasik xchiʼuk ti kʼusiuk noʼox slokʼol chlik apasik+ xchiʼuk ti chlik apasik li kʼusi chopol ta sat li Jeova Dios avuʼunik ti jaʼ chopol-o chaʼi sba avuʼunike,+ 26 jpʼel skʼoplal xchiʼuk anil noʼox chlaj akʼoplalik li ta balumil ta jot Jordan ti chavuʼuninike, ta melel ta jvaʼan ta testigo avi li vinajel xchiʼuk balumil ti jech chkʼot ta atojolalike. Muʼyuk chajalijik te, jpʼel skʼoplal chavichʼik lajesel.+ 27 Tspukoxuk batel ta yantik lum+ li Jeovae, jayvoʼ xa noʼox kuxul chakomik+ li ta lumetik ti bu la spukoxuk batel li Jeovae. 28 Te chlik tunanik yuʼun diosetik ti pasbilik ta teʼ xchiʼuk ta ton ti ta skʼob noʼox krixchano pasbile,+ jaʼ li diosetik ti mu kʼusi xilike, ti mu xaʼiik kʼoponele, ti mu snaʼ xveʼike xchiʼuk ti mu kʼusi xaʼibeik yikʼe.
29 »Mi te chlik asaʼ li Jeova Dios avuʼune, ta melel chata+ mi ta sjunul avoʼonton xchiʼuk mi ta sjunul akuxlejal+ chlik ajakʼ ta stojolale. 30 Kʼalal chavil avokole xchiʼuk kʼalal jech chkʼot ta atojolal ta tsʼakal taje, chasut ta stojolal li Jeova Dios avuʼune xchiʼuk chlik achikintabe li kʼusi chale.+ 31 Yuʼun li Jeova Dios avuʼune jaʼ jun Dios ti snaʼ xkʼuxubinvane.+ Muʼyuk tstenot komel, muʼyuk chakʼ chaman xchiʼuk muʼyuk chchʼay ta sjol li trato laj yalbe ta jamal li amoltotake.+
32 »Jakʼbo skʼoplal li kʼusitik kʼotem ta pasel ta voʼne kʼalal chʼabalot toʼoxe, ti kʼuxi lik spas vinik ta balumil li Diose; sabo skʼoplal kʼalal to ta jujujot stiʼil vinajel. ¿Mi oy van kʼusi mukʼ jech kʼotem ta pasel junuk velta o mi oy van aʼibil skʼoplal junuk velta jech kʼuchaʼal taje?+ 33 ¿Mi oy junuk jteklum ti yaʼiojbe yechʼomal ye Dios ti te chkʼopoj talel ta kʼokʼ jech kʼuchaʼal avaʼioje xchiʼuk ti xuʼ to xkuxie?+ 34 ¿Mi oy xa onoʼox jech spasoj Dios ti chikʼ lokʼel jun jteklum ta stojolal yan jteklum ti bu laj yakʼ ta ilel ti chchapanvane, ti laj yakʼ ta ilel li senyaile, li skʼelobil juʼelale,+ ti tspas kʼope,+ ti oy stsatsal skʼobe,+ ti oy sjuʼele, ti chakʼ xiʼel kʼusi tspas+ jech kʼuchaʼal laj avil ta asatik la spas ta atojolalik li Jeova Dios avuʼunik ta Ejiptoe? 35 Li voʼoxuke laj xa avichʼik akʼbel ta ilel li kʼusitik taje yoʼ xanaʼik ti jaʼ melel Dios+ li Jeovae xchiʼuk ti muʼyuk buchʼu yan jech kʼuchaʼal li stuke.+ 36 Ta vinajel to laj yakʼ avaʼibe yechʼomal ye sventa stukʼibtasot. Li ta balumile laj yakʼ avil li mukʼta kʼokʼ yuʼune, vaʼun te ta kʼokʼ laj avaʼibe li yechʼomal yee.+
37 »Ta skoj ti skʼanoj amoltotak xchiʼuk ti la stʼujbe li snitilulalik tal yuʼunik ta tsʼakale,+ te skʼelojot stuk kʼalal ta stsatsal sjuʼel la slokʼesot ta Ejiptoe. 38 La snuts lokʼel ta atojolal jteklumetik ti mas mukʼtik xchiʼuk ti mas tsotsike sventa xakʼbot avuʼunin li yosilik ti jaʼ chkʼot ta arexto* jech kʼuchaʼal kʼotem ta pasel avie.+ 39 Jaʼ yuʼun li avi kʼakʼale, teuk me ta ajol xchiʼuk akʼo ta avoʼonton ti jaʼ melel Dios ta vinajel xchiʼuk ta balumil li Jeovae.+ Muʼyuk yan.+ 40 Skʼan me xachʼunbe li smantaltak ti yakal chkalbot avi sventa lek chbat akuxlejal xchiʼuk xkuxlejal anichʼnabtak ti chtal avuʼun ta tsʼakale xchiʼuk sventa jal xakuxi li ta balumil chakʼbot li Jeova Dios avuʼune».+
41 Li vaʼ kʼakʼale, li Moisese la xchʼak komel oxib jteklum li ta jot xokon Jordan ta stukʼil slokʼeb kʼakʼale.+ 42 Mi oy buchʼu mu yolbajuk la smil xchiʼil ti muʼyuk onoʼox xtiʼet sjol ta stojolale,+ skʼan te xjatav batel ta junuk li jteklumetik taje sventa mu xichʼ milel.+ 43 Li baʼyel jteklume jaʼ Beser+ ti te xkom ta takixokol balumil ta stenlejaltik ti jaʼ sventa li jrubenetike, li june jaʼ Ramot+ ti te xkom ta Galaad ti jaʼ sventa li jgadetike, li yane jaʼ Golan+ ti te xkom ta Basan ti jaʼ sventa li jmanasesetike.+
44 Taje jaʼ li Mantal+ akʼbatik yuʼun Moises li jteklum Israele. 45 Taje jaʼ li snaʼobile, li mantaletike xchiʼuk li kʼusitik chapanbil ti akʼbatik yuʼun Moises kʼalal lokʼik ta Ejipto li j-israeletike,+ 46 li ta yosilal Jordan ta stenlejaltik ta yeloval Bet-Peor+ ta slumal Seon ti jaʼ ajvalil yuʼunik li j-amorreoetik ti te toʼox nakal ta Esbone.+ Taje jaʼ li ajvalil ti tsalat yuʼun Moises xchiʼuk j-israeletik kʼalal lokʼik ta Ejiptoe.+ 47 Laj yichʼbeik li yosile xchiʼuk li yosil ajvalil Og+ ta Basane, jaʼ li chaʼvoʼ ajvalil yuʼun j-amorreoetik ti te toʼox oyik ta yosilal Jordan ta stukʼil slokʼeb kʼakʼale. 48 Chlik ta Aroer+ ti te xkom ta stiʼil stenlejaltik Arnon* kʼalal to ta vits Siyon, jaʼ xkaltik, li Ermone.+ 49 Laj yuʼuninik xtok sjunul li Araba ta stukʼil slokʼeb kʼakʼal ta yosilal Jordane xchiʼuk li nab Araba* ti te chpaj ta yok vits Pisgae.+
5 Li Moisese la stsob skotol li Israele, xi laj yalbee: «Chikintao avaʼi, Israel, li mantaletik xchiʼuk li kʼusitik chapanbil yakal chkalboxuk avie. Skʼan xachanik xchiʼuk xakʼelik lek ti xavakʼ ta akuxlejalike. 2 Li Jeova Dios kuʼuntike la spas jun trato xchiʼuk voʼotik li ta Orebe.+ 3 Maʼuk xchiʼuk jmoltotaktik ti la spas trato li Jeovae, jaʼ la spas xchiʼuk voʼotik ti kʼu yepal kuxulutik to avie. 4 Akʼelojbe aba asatik xchiʼuk Jeova kʼalal te la xchiʼinoxuk ta loʼil ta vits kʼalal kʼopoj ta kʼokʼe.+ 5 Li vaʼ kʼakʼale, ta oʼlol vaʼalun likom yuʼun Jeova xchiʼuk voʼoxuk sventa jelubtasboxuk li skʼop Jeovae,+ yuʼun muʼyuk xamuyik batel ta vits ta skoj ti laxiʼik yuʼun li kʼokʼe.+ Xi laj yale:
6 »‹Voʼon Jeova Diosun avuʼun ti la jlokʼesot ta yosilal Ejipto ti bu toʼox tikʼilot ta mosoile.+ 7 Mu me xavichʼ ta mukʼ yan diosetik, skʼan jaʼ noʼox voʼon xavichʼun ta mukʼ.+
8 »›Mu me oyuk kʼusi xapasbe slokʼol+ mi jaʼuk kʼusi ti xkoʼolaj kʼuchaʼal li kʼusitik oy ta vinajele, li kʼusitik oy ta balumile o li kʼusitik oy ta voʼe. 9 Mu me xanijan aba ta stojolalik xchiʼuk mu me buchʼu stijbot avoʼonton ti chatun ta stojolalike,+ yuʼun li Jeova Diosun avuʼune jaʼ Diosun ti jtuk noʼox ta jkʼan ichʼel ta mukʼe.+ Chkakʼbe kastigo alab nichʼnabiletik ta skoj smul li totiletike. Li buchʼutik tspʼajune chkakʼbe kastigo kʼalal to ta yoxkʼolal xchiʼuk ta xchankʼolal kuxlejal.+ 10 Pe chkakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal* ta smilal noʼox ta kʼol kuxlejal li buchʼu skʼanojikune xchiʼuk ti chchʼunik jmantaltake.
11 »›Skʼan mu ixtoluk noʼox avuʼun li sbi Jeova Dios avuʼune,+ yuʼun li Jeovae muʼyuk chkol yuʼun ta kastigo li buchʼu ixtol noʼox yuʼun li sbie.+
12 »›Chabio me li skʼakʼalil savadoe sventa chʼuluk avuʼun jech kʼuchaʼal laj yalbot mantal li Jeova Dios avuʼune.+ 13 Vakib noʼox kʼakʼal skʼan xapas skotol li avabtele,+ 14 li ta svukubal kʼakʼale, jaʼ jun savado sventa li Jeova Dios avuʼune.+ Mu me xapas jtosuk avabtel+ mi jaʼuk spas yabtel akerem, atseb, amoso, akiara, stot avakax, avuro mi jkotuk atsʼunbal chonbolom xchiʼuk mi jaʼuk li jyanlum ti te nakal ta ateklumale,+ taje jaʼ sventa xkux amoso xchiʼuk akiara jech kʼuchaʼal chakux eke.+ 15 Vuleso me ta ajol ti la-echʼ ta mosoil li ta yosilal Ejiptoe, pe ta yipal skʼob xchiʼuk ta sjuʼel la slokʼesot tal+ li Jeova Dios avuʼune. Jaʼ yuʼun, li Jeova Dios avuʼune laj yalbot ti akʼo xachabi li skʼakʼalil savadoe.
16 »›Ichʼo ta mukʼ atot ameʼ+ jech kʼuchaʼal laj yalbot mantal li Jeova Dios avuʼune sventa jal xakuxi xchiʼuk sventa junuk avoʼonton xa-echʼ li ta balumil chakʼbot li Jeova Dios avuʼune.+
17 »›Mu xamilvan.+
18 »›Mu xaloʼla anup achiʼil.+
19 »›Mu xa-elkʼaj.+
20 »›Mu xajut kʼop* kʼalal chavaʼan aba ta testigo ta stojolal li achiʼile.+
21 »›Mu xapichʼ oʼontabe li yajnil achiʼile.+ Jech xtok, mu me xapichʼ oʼontabe li sna achiʼile, li yosile, li smosoe, li skiarae, li xvakaxe, li svuroe o yan kʼusitik ti oy yuʼun li achiʼile›.+
22 »Li Jeovae jech laj yalbe mantaletik* ta vits sjunul li tsobobbail avuʼunike, ti tsots kʼopoj tal ta kʼokʼ, ta tok xchiʼuk ta pimil toke,+ muʼyuk xa kʼusi yan laj yal. Ta tsʼakale, la stsʼiba ta chaʼpech ton, laje laj yakʼbun.+
23 »Kʼalal naka noʼox laj avaʼibeik yechʼomal ye ta pimil toke, kʼalal jaʼo xpulpun skʼakʼal li jol vitse,+ nopajik tal ta jtojolal skotol li joliletik ta jujuchop nitilulale xchiʼuk li moletik avuʼunike. 24 Xi laj avalbeikune: ‹Laj xa yakʼbutik ta ilel smukʼulal xchiʼuk yutsilal li Jeova Dios kuʼuntike xchiʼuk laj xa kaʼibetik yechʼomal ye li ta kʼokʼe.+ Laj xa kiltik ti xuʼ kuxul xkom+ li buchʼu chchiʼinat ta loʼil yuʼun Diose. 25 Pe ¿kʼu yuʼun ti liʼ noʼox jkʼeloj jbatik chijchame? Yuʼun xuʼ xijlaj yuʼun li mukʼta kʼokʼ liʼe. Mi jech-o chkaʼibetik yechʼomal ye li Jeova Dios kuʼuntike, chijchamutik ta melel. 26 Yuʼun ¿buchʼu xa noʼox ta skotol krixchanoetik ti muʼyuk xcham kʼalal laj yaʼibe yechʼomal ye kuxul Dios ta kʼokʼ jech kʼuchaʼal voʼotike? 27 Voʼot nopajan batel sventa xavaʼi kʼusi chal li Jeova Dios kuʼuntike. Voʼot chavalbunkutik skotol li kʼusi chal Jeova Dios kuʼuntike, li voʼonkutike ta jchikintakutik xchiʼuk ta jpaskutik›.+
28 »Laj yaʼi Jeova li kʼusi laj avalbeikune, jaʼ yuʼun xi laj yalbun li Jeovae: ‹Laj kaʼi kʼusitik laj yalbot li jteklume, lek skotol li kʼusi chalike.+ 29 ¡Ti jechuk-o yoʼontonik chiʼtaikun*+ xchiʼuk ti xchʼunik li jmantaltake;+ toj lek chbat xkuxlejalik sbatel osil xchiʼuk yalab xnichʼnabik un bi!+ 30 Batan, xi xavalbe yaʼiike: «Sutanik batel ta akarpanaik». 31 Pe voʼote liʼ xakome, chkalbot skotol li mantaletike xchiʼuk li kʼusitik chapanbile sventa xachanubtasan xchiʼuk sventa xakʼ ta xkuxlejalik li ta osil ta xkakʼbe yuʼuninike›. 32 Skʼan me xavakʼ lek ta avoʼontonik spasel jech kʼuchaʼal yalojboxuk li Jeova Dios avuʼunike.+ Mu me xakʼejpʼujik* ta batsʼikʼob mi jaʼuk ta tsʼetkʼob.*+ 33 Skʼan me te xaxanavik-o li ta be yakʼojboxuk ta ilel li Jeova Dios avuʼunike+ sventa jal xakuxiik xchiʼuk sventa junuk avoʼonton xa-echʼik li ta balumil chavuʼuninike.+
6 »Liʼe jaʼ li mantaletik xchiʼuk li kʼusitik chapanbil ti yaloj Jeova Dios avuʼunik ti skʼan xachanik sventa xachʼunik kʼalal mi och avuʼuninik li osile, 2 sventa xaxiʼta* li Jeova Dios avuʼune xchiʼuk sventa xavakʼ ta avoʼonton skotol li tojobtaseletik xchiʼuk li smantaltak ti kʼu sjalil kuxulot ti yakal chkalbote —voʼot, anichʼnab xchiʼuk amamobtak—+ sventa jal xakuxi li ta balumile.+ 3 Israel, skʼan xachikinta xtok xchiʼuk kʼelo lek ti xavakʼ ta akuxlejale sventa junuk avoʼonton xa-echʼ xchiʼuk xa-epajik tajek li ta balumil ti bu oy lek leche xchiʼuk pome jech kʼuchaʼal yalojbot ta jamal li Jeova ti jaʼ Sdios amoltotake.
4 »Aʼio avaʼi, Israel, li Jeova Dios kuʼuntike jaʼ noʼox stuk Jeova.+ 5 Skʼan xakʼan ta sjunul avoʼonton li Jeova Dios avuʼune, ta sjunul akuxlejal*+ xchiʼuk ta sjunul avipal.*+ 6 Skʼan me te oyuk ta avoʼonton li kʼusi yakal chkalbot avie, 7 skʼan xavakʼbe xchan* li anichʼnabe,+ loʼiltabo kʼalal chachoti ta anae, kʼalal chaxanav ta bee, kʼalal chavaye xchiʼuk kʼalal chalike.+ 8 Chuko ta akʼob sventa snaʼobil avuʼun, kʼotuk kʼuchaʼal xpix atiba.*+ 9 Tsʼibao ta smarkoal stiʼ ana ta xokontak xchiʼuk tsʼibao ta stiʼ ateklumal.
10 »Mi laj xa ox yakʼ ochan Jeova Dios avuʼun li ta osil ti yaloj chakʼbot+ ti jech jamal laj yalbe li amoltotak ti jaʼ li Abraan, Isaak xchiʼuk Jakobe —jaʼ li mukʼtik jteklumetik xchiʼuk ti lekik ti mu voʼotuk la avaʼane,+ 11 naetik ti noj ta kʼusitik lekik ti mu voʼotuk la asaʼ ta abtele, posoetik ti mu voʼotuk la ajokʼe, tsʼunbil uva xchiʼuk tsʼunbil oliva ti mu voʼotuk la atsʼune— xchiʼuk mi laj xa ox veʼan, mi noj xa ox lek achʼute,+ 12 kʼelo me aba ti mu xchʼay ta ajol li Jeova+ ti jaʼ la slokʼesot talel ta yosilal Ejipto ti bu toʼox mosoinbilote. 13 Jaʼ noʼox skʼan xaxiʼta li Jeova Dios avuʼune,+ jaʼ noʼox skʼan xatun ta stojolal+ xchiʼuk jaʼ noʼox ta sbi xavakʼ ave.+ 14 Mu me xatsʼakliik yan diosetik mi jaʼuk sdios li jteklumetik ti liʼ joyol ta apat axokonike,+ 15 yuʼun li Jeova Dios avuʼun ti te oy ta atojolale jaʼ jun Dios ti stuk noʼox tskʼan ichʼel ta mukʼe.+ Mi chatsʼakli yan diosetike, tstsan skʼakʼal yoʼonton ta atojolal li Jeova Dios avuʼune+ xchiʼuk chchʼaybot akʼoplal ta sba balumil.+
16 »Mu stakʼ xavakʼik ta preva li Jeova Dios avuʼunik+ jech kʼuchaʼal laj avakʼik ta preva li ta Masae.+ 17 Skʼan ta sjunul avoʼonton xavakʼ ta akuxlejalik li smantaltak Jeova Dios avuʼunike xchiʼuk li snaʼobil yuʼun ti jech laj yalboxuk ti skʼan xapasike. 18 Skʼan xapas li kʼusi tukʼ xchiʼuk li kʼusi lek ta sat Jeovae sventa xuʼ junuk noʼox avoʼonton xchiʼuk xavuʼunin li lekil osil ti jech laj yakʼ ye Jeova ta stojolal amoltotake.+ 19 Chanuts lokʼel avajkontratak jech kʼuchaʼal yaloj ta jamal li Jeovae.+
20 »Kʼalal xi tsjakʼbot ta mas jelavel li anichʼone: ‹¿Kʼusi smelolal li snaʼobile, li mantaletik xchiʼuk li kʼusitik chapanbil ti yalojboxuk li Jeova Dios kuʼuntike?›, 21 xi xavalbe li anichʼone: ‹Likʼotkutik toʼox ta smoso faraon li ta Ejiptoe, pe li Jeovae la slokʼesunkutik ta Ejipto ta yipal skʼob. 22 Te jkʼeloj ta jsatkutik laj yakʼ ta ilel senyailtak xchiʼuk skʼelobiltak juʼelal ta Ejipto+ li Jeovae, mukʼtik tajek xchiʼuk tsots laj yakʼ vokolil, jaʼ kʼot ta stojolal faraon xchiʼuk skotol li buchʼutik te oy ta snae.+ 23 Laj yikʼunkutik lokʼel sventa xikʼunkutik tal liʼ ta balumil ti jech laj yakʼ ye ta stojolal li jmoltotkutike.+ 24 Vaʼun, li Jeovae laj yalbunkutik ti skʼan jchʼunkutik li mantaletike xchiʼuk skʼan jxiʼtakutik li Jeova Dios kuʼuntike sventa lek xibatkutik sbatel osil+ xchiʼuk sventa jechuk kuxulutik-o+ jech kʼuchaʼal kuxulutik avie. 25 Tukʼ kʼusi chkʼot ta jtojolaltik mi ta xkakʼ lek ta jkuxlejaltik skotol li mantal+ yaloj Jeova Dios kuʼuntik ti skʼan jchʼuntike›.
7 »Mi laj xa ox stikʼot ochel Jeova Dios avuʼun li ta osil ti poʼot xa x-och avuʼunine,+ tslokʼes batel ta atojolal xtok li mukʼtik lumetik ti mas ojtikinbilike,+ jaʼ li j-etetike, li jguirgaseoetike, li j-amorreoetike,+ li jkanaanetike, li jperisitaetike, li j-eveoetike xchiʼuk li jebusetike.+ Vukub mukʼtik lumetik ti mas ojtikinbilike xchiʼuk ti mas tsots xuʼ yuʼunik ti jaʼ mu sta li voʼote.+ 2 Chakʼbot ta akʼob li Jeova Dios avuʼune, vaʼun chalajesbe skʼoplal.+ Ta persa skʼan xalajesbe stsʼunbal.+ Mu me xapas junuk trato xchiʼukik mi jaʼuk xkʼuxubaj ta avoʼonton jutebuk.+ 3 Mu xavutsʼ avalalin aba xchiʼukik.* Mu xavakʼbe yikʼ atsebetak li skeremike xchiʼuk mu xavakʼbe yikʼ akeremtak li stsebike.+ 4 Yuʼun li tsebetik taje chchʼak batel akeremtak sventa xtunik ta stojolal yan diosetik+ ti jaʼ xa chiktaikun li voʼone. Mi jech la apasike, tstsan-o skʼakʼal yoʼonton ta atojolalik li Jeovae xchiʼuk ta anil noʼox tslajesoxuk.+
5 »Jaʼ lek xi xapasbeike: jinesbeik li skajleb matanaletik yuʼunike, lilinbeik li vaʼanbil chʼul ton yuʼunike,+ kʼasbeik li chʼul posteetik*+ yuʼunike xchiʼuk chikʼik li lokʼoletik spasojike.+ 6 Yuʼun kʼotemot ta xchʼul teklumal li Jeova Dios avuʼune, la stʼujot Jeova Dios avuʼun sventa xakʼot ta steklumal ti stuk xa noʼox jech* ta skotol li yan jteklumetik ta sba balumile.+
7 »Maʼuk ta skoj ti yuʼun mas epoxuk ti lek laj yiloxuk xchiʼuk ti la stʼujoxuk li Jeovae,+ yuʼun mas juteboxuk ta skotol li yan lumetike.+ 8 Ta skoj ti skʼanojoxuk li Jeovae xchiʼuk ti te-o ta sjol li kʼusi laj yakʼ ye ta stojolal li amoltotakike,+ la slokʼesoxuk ta yipal skʼob li Jeovae xchiʼuk la smanoxuk lokʼel li ta snail mosoile,+ jaʼ xkaltik, li ta skʼob ajvalil faraon ta Ejiptoe. 9 Anaʼoj lek ti jaʼ melel Dios li Jeova Dios avuʼune, ti jaʼ Dios ti tukʼ chakʼ sbae, ti chkʼot ta pasel yuʼun li strato xchiʼuk ti chakʼbe ta ilel tukʼil kʼanelal ta smilal noʼox ta kʼol kuxlejal li buchʼu skʼanojik xchiʼuk ti chchʼunbeik smantaltake.+ 10 Pe li buchʼutik chpʼajate chakʼbe stoj smul, tslajesbe skʼoplalik.+ Mu teuk noʼox smeyoj skʼob chkom ta stojolal li buchʼu chpʼajate, chakʼbe stoj smul ta satik. 11 Jaʼ yuʼun, kʼelo me lek ti kʼotuk ta chʼunel avuʼun li mantaletik xchiʼuk li kʼusitik chapanbil ti yakal chkalbot avie.
12 »Mi jech-o chachikinta li kʼusitik chapanbile, mi jech-o chavakʼ ta akuxlejal xchiʼuk mi jech-o chachʼune, li Jeova Dios avuʼune mu xchʼay-o ta yoʼonton li stratoe xchiʼuk li tukʼil kʼanelal ti laj yalbe ta jamal chakʼbe ta ilel li amoltotake. 13 Ta skʼanot, ta xakʼbot bendision xchiʼuk chakʼ epajan. Ta melel, li bendision chakʼbote jaʼ ti chakʼ epajuk li avalab anichʼnabtake*+ xchiʼuk ti chakʼ ep sat li kʼusitik chatsʼune, li atrigoe, li achʼ vinoe, li aseitee,+ li chʼiom tot vakaxetike xchiʼuk li chʼiom chijetike. Taje jech chkʼot ta pasel li ta balumil ti laj yalbe ta jamal amoltotak ti chakʼbote.+ 14 Ta skotol li jteklumetike, voʼot ti mas to ep bendision chavichʼe;+ muʼyuk chavil mi junuk vinik xchiʼuk mi junuk ants ti mu snaʼ x-alaj xnichʼnaje xchiʼuk mi jkotuk chonbolom ti mu snaʼ x-alaje.+ 15 Li Jeovae tslokʼes ta atojolal skotol li chamele xchiʼuk muʼyuk chakʼ taluk ta atojolal jtosuk tsatsal chamel jech kʼuchaʼal laj avil kʼot ta pasel ta Ejiptoe.+ Jaʼ noʼox chakʼ taluk ta stojolal li buchʼutik tspʼajote. 16 Skʼan xalajesbe skʼoplal skotol li jteklumetik chakʼbot ta akʼob li Jeova Dios avuʼune.+ Mu me aboluk sba xavil*+ xchiʼuk mu me xatun ta stojolal li sdiosike,+ yuʼun chkʼot kʼuchaʼal chʼojon ta atojolal.+
17 »Mi xi chlik loʼilajuk avoʼontone: ‹Mas toj epik li jujun jteklum leʼe, ¿kʼuxi xa noʼox xuʼ kuʼun ta jnutsik lokʼel?›,+ 18 mu me xaxiʼ yuʼun.+ Vuleso ta ajol kʼusi la spasbe faraon xchiʼuk sjunul Ejipto li Jeova Dios avuʼune.+ 19 Vuleso ta ajol ti yan to sba kʼutik yelan chapanvan* ti laj avil ta asate, li senyailtake, li skʼelobiltak juʼelale,+ li stsatsal skʼobe xchiʼuk ti ta sjuʼel la slokʼesot li Jeova Dios avuʼune.+ Li Jeova Dios avuʼune jaʼ jech tspasbe xtok skotol li jteklumetik ti chaxiʼ yuʼune.+ 20 Li Jeova Dios avuʼune tstak tal mukʼta at-oʼonton* ta stojolalik jaʼ to ti kʼuxi chlaj skʼoplalik li buchʼutik kuxul to komik+ ti tsnakʼ* toʼox sbaik ta atojolale. 21 Mu me xnik avoʼonton yuʼunik, yuʼun te xchiʼukot li Jeova Dios avuʼun+ ti jaʼ jun Dios ti xuʼ yuʼune xchiʼuk ti toj labal xa noʼox sba tajek li kʼusitik tspase.+
22 »Li Jeova Dios avuʼune ta kʼunkʼun tslokʼes batel ta atojolal li jteklumetike.+ Muʼyuk chakʼbot permiso ti ta anil chalajesbe skʼoplale sventa mu x-epaj ta atojolal li jtiʼvanej chonbolometike. 23 Li Jeova Dios avuʼune chakʼbot ta akʼob xchiʼuk tslajesbe skʼoplal jaʼ to mi chʼay stsʼunbal yuʼune.+ 24 Chakʼbot ta akʼob li ajvaliletik yuʼunike+ xchiʼuk chatupʼbe skʼoplal sbiik li ta yolon vinajele.+ Muʼyuk buchʼu chtal stsakot ta kʼop+ jaʼ to mi la atupʼbe skʼoplalike.+ 25 Skʼan xachikʼbe li slokʼol sdiosik spasojike.+ Mu me xpichʼ avoʼonton yuʼun li plata xchiʼuk li oro ti yichʼojan li slokʼol sdiosike,+ mu me xatsak sventa mu xapʼaj* yuʼun ta petsʼ, yuʼun toj chopol chil li Jeova Dios avuʼune.+ 26 Mu xavichʼ ochel ta yut ana li kʼusi toj ibal sba* ti jaʼ xa chavichʼ-o lajesel eke. Skʼan xakʼbot tajek ib oʼonton, skʼan ibal sba tajek xavil ta skoj ti chichʼ lajesbel skʼoplale.
8 »Skʼan xachʼunik lek li jujun mantaletik yakal chkalboxuk avie sventa xakuxiik-o,+ xa-epajik xchiʼuk xavuʼuninik li osil ti laj yakʼ ye Jeova chakʼbe li amoltotakike.+ 2 Vuleso ta ajol ti 40 jabil laj yakʼ axan li natil be ta takixokol balumil+ li Jeova Dios avuʼune sventa bikʼit xavakʼ aba xchiʼuk sventa xakʼot ta preva+ yoʼ xvinaj li kʼusi oy ta avoʼontone,+ mi chavakʼ ta akuxlejal li smantaltake o mi muʼyuk. 3 Jaʼ yuʼun, la sbikʼtajes akʼoplal xchiʼuk laj yakʼ avil viʼnal,+ pe la smakʼlintasot ta mana+ ti mu toʼox xavojtikin xchiʼuk ti mu toʼox xojtikin li amoltotake. Taje jaʼ sventa chakʼ anaʼ ti maʼuk noʼox ta pan kuxul li krixchanoe, jaʼ kuxul-o skotol li kʼusitik chlokʼ ta ye Jeovae.+ 4 Muʼyuk xlaj li akʼuʼ apokʼ alapoje xchiʼuk muʼyuk situb avakan ti 40 jabil xatal xabate.+ 5 Anaʼoj lek ta avoʼonton ti jech-o la stukʼibtasot+ li Jeova Dios avuʼun jech kʼuchaʼal tstukʼibtas xnichʼon li jun vinike.
6 »Jaʼ yuʼun, skʼan xavakʼ ta akuxlejal li smantaltak Jeova Dios avuʼune, xanavan li ta be yuʼune xchiʼuk jechuk-o xaxiʼta.* 7 Yuʼun li Jeova Dios avuʼune chikʼot batel ta jun lekil balumil,+ jun balumil ti bu oy ukʼume,* ti bu oy nioʼe xchiʼuk ti bu oy sat voʼ* ti chbein ta stenlejaltik xchiʼuk ta vitstikaltike, 8 jun balumil ti bu chchʼi trigo, sevada, uva, igo, granada*+ xchiʼuk ti bu chlokʼ s-aseiteal oliva xchiʼuk pome.+ 9 Jaʼ jun balumil ti bu mu vokoluk ta tael veʼlile xchiʼuk mu kʼusi palta avuʼun te. Te noʼox chataik tsatsal takʼinetik ta tonetik xchiʼuk te noʼox chalokʼesik kovre ta vitsetik.
10 »Mi laveʼ xa oxe, mi noj xa ox lek achʼute, skʼan xakʼupil kʼopta li Jeova Dios avuʼun ta skoj ti laj yakʼbot li lekil osile.+ 11 Kʼelo me aba ti mu xchʼay ta ajol li Jeova Dios avuʼun ta skoj ti muʼyuk chachʼunbe li smantaltake, li kʼusitik chapanbil yuʼune xchiʼuk li kʼusitik yaloj ti yakal chkalbot avie. 12 Mi laveʼ xa ox, mi noj xa ox lek achʼut, mi nakalot xa ox ta lekil naetik ti voʼot la avaʼane,+ 13 mi epaj xa ox avakax, achij, aplata, a-oro xchiʼuk mi ep xa ox tajek kʼusitik oy avuʼune, 14 mu me xatoy aba+ ti jaʼ xa chchʼay-o ta ajol li Jeova Dios avuʼun ti jaʼ la slokʼesot talel ta yosilal Ejipto ti bu toʼox tikʼilot ta mosoile,+ 15 ti laj yakʼ xanavan ta mukʼta takixokol balumil ti chakʼ xiʼele,+ ti oy kiletel chonetik ti oy svenenoale, tseketik* xchiʼuk tʼajemik balumil ti muʼyuk yaʼlele. Te laj yakʼ lokʼuk voʼ ta tsatsal ton.+ 16 Jech xtok, li ta takixokol balumile te la smakʼlintasot ta mana+ ti mu toʼox xojtikin li amoltotake sventa sbikʼtajes akʼoplal+ xchiʼuk xakʼot ta preva yoʼ xatabe sbalil ta jelavel.+ 17 Mi xi chlik loʼilajuk avoʼontone: ‹Ta kipal jtuk xchiʼuk ta stsatsal jkʼob ti jtaoj ep jkʼulejale›,+ 18 teuk ta ajol ti jaʼ chakʼbot atsatsal li Jeova Dios avuʼun yoʼ xata akʼulejale+ sventa xkʼot ta pasel yuʼun li trato laj yalbe ta jamal amoltotak jech kʼuchaʼal yakal chkʼot ta pasel avie.+
19 »Mi oy jun kʼakʼal chchʼay ta ajol li Jeova Dios avuʼune ti jaʼ xa chatsʼakli li yan diosetike, ti chlik tunan ta stojolalike xchiʼuk ti chlik anijan aba ta stojolalike, jamal chkal ti jpʼel skʼoplal chavichʼik lajesele.+ 20 Ta skoj ti muʼyuk chachʼunbeik li kʼusi chal Jeova Dios avuʼunike,+ jech chavichʼik lajesel jech kʼuchaʼal chavilik ti yakal chichʼik lajesel yuʼun Jeova li jteklumetike.
9 »Chikintao avaʼi, Israel: chajelav xa batel avi li ta jot Jordan+ sventa xapojbe yosil li jteklumetik ti mas mukʼtik xchiʼuk ti mas xuʼ yuʼunike,+ jaʼ li mukʼta jteklumetik xchiʼuk ti kʼotem kʼalal to ta vinajel li smuroaltake.*+ 2 Li krixchanoetik tee xuʼ yuʼunik xchiʼuk jun to snatikil, jaʼ li xnichʼnabtak j-anaketik+ ti xi avaʼiojbe skʼoplalike: ‹¿Buchʼu xa noʼox xuʼ yuʼun stsak ta kʼop li xnichʼnabtak Anake?›. 3 Jaʼ yuʼun li avie, teuk me ta ajol ti jaʼ jbabe chbat li Jeova Dios avuʼune.+ Li Diose jaʼ jun kʼokʼ ti chchikʼvane+ xchiʼuk ti tslajesbe skʼoplalike. Ta asat chchapan sventa xanuts lokʼel ta anil xchiʼuk xalajesbe skʼoplalik jech kʼuchaʼal yalojbot ta melel li Jeovae.+
4 »Mu xiuk xaval ta avoʼonton kʼalal snutsojan xa ox lokʼel ta atojolal li Jeova Dios avuʼune: ‹Jaʼ ta skoj ti toj tukʼ kʼusitik ta jpas ti laj yakʼ kuʼunin Jeova Dios li osil liʼe›.+ Moʼoj, ti tsnuts lokʼel ta atojolal li Jeovae jaʼ ta skoj ti toj chopol li jteklumetike.+ 5 Maʼuk ta skoj ti toj tukʼ kʼusitik chapase mi jaʼuk ta skoj ti tukʼ avoʼonton ti chavuʼuninbe li yosilike. Moʼoj, ti tsnuts lokʼel ta atojolal li Jeovae,+ jaʼ ta skoj ti toj chopol li jteklumetike xchiʼuk sventa xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi laj yalbe ta jamal amoltotak li Jeovae, jaʼ li Abraan,+ Isaak+ xchiʼuk Jakobe.+ 6 Jech oxal, teuk me ta ajol ti maʼuk ta skoj ti yuʼun tukʼ kʼusitik chapas ti chakʼ avuʼunin Jeova Dios avuʼun li lekil osil liʼe, yuʼun jaʼot jun jteklum ti tsots avoʼontone.*+
7 »Vuleso ta ajol, mu me xchʼay xavaʼi ti kʼu yelan la asabe skʼakʼal yoʼonton Jeova Dios avuʼun li ta takixokol balumile.+ Ti kʼuxi lalokʼik ta yosilal Ejipto kʼalal to avi ti liʼ xa oyoxuk ta osile, jech-o la atoy abaik talel ta stojolal li Jeovae.+ 8 La asabeik skʼakʼal yoʼonton Jeova xtok li ta Orebe, jaʼ yuʼun li Jeovae ilin tajek, chapal xa ox sventa slajes akʼoplalik.+ 9 Kʼalal limuy batel ta vits sventa xbat kichʼ talel li pechpech tonetike,+ jaʼ li chaʼpech ton sventa trato ti la spas Jeova xchiʼuk voʼoxuke,+ te likom 40 kʼakʼal xchiʼuk 40 akʼobal li ta vitse.+ Muʼyuk kʼusi la jlajes xchiʼuk muʼyuk kʼusi laj kuchʼ. 10 Li Jeovae laj yakʼbun li chaʼpech ton ti ta sniʼ skʼob stuk Dios la stsʼibae, te tsʼibabil skotol li kʼusi laj yalboxuk Jeova kʼalal kʼopoj ta kʼokʼ li ta vits kʼalal jaʼo te tsoboloxuke.+ 11 Kʼalal echʼ xa ox li 40 kʼakʼal xchiʼuk 40 akʼobale, laj yakʼbun Jeova li chaʼpech tone, jaʼ li pechpech tonetik sventa tratoe. 12 Xi laj yalbun li Jeovae: ‹Batan, yalan batel ta anil, yuʼun sok xa li ateklumal ti la alokʼes talel ta yosilal Ejiptoe.+ Anil laj yiktaik li be ti bu laj kalbeik ti akʼo te xbatike. La spasik jun lokʼol ta unijesbil takʼin›.+ 13 Xi to laj yalbun li Jeovae: ‹Kiloj xa ti tsots yoʼonton* li jteklum liʼe.+ 14 Jaʼ yuʼun, akʼo jlajesbeik skʼoplal sventa jtupʼbe sbiik li ta yolon vinajele, voʼot xa chkakʼ kʼotan ta jun lum ti mas tsots xuʼ yuʼun xchiʼuk ti mas epike›.+
15 »Vaʼun, lisut yalel tal li ta vits kʼalal jaʼo xtiltun* skʼakʼale,+ te jtsakoj yalel tal ta xchibal jkʼob+ li chaʼpech ton sventa tratoe. 16 ¡Laj kil ti asaʼoj xa amulik ta stojolal li Jeova Dios avuʼunike! La apasik slokʼol jkot chʼiom tot vakax ta unijesbil takʼin. Anil laj aviktaik li be ti bu laj yalboxuk Jeova ti akʼo te xabatike.+ 17 La jtsak li chaʼpech tone, ta xchibal jkʼob la jip yalel xchiʼuk te la jvochʼ ta asatik.+ 18 La jkejan jpatan jba ta stojolal Jeova jech kʼuchaʼal la jpas ta slikebale, 40 kʼakʼal xchiʼuk 40 akʼobal jech la jpas. Muʼyuk kʼusi la jlajes xchiʼuk muʼyuk kʼusi laj kuchʼ,+ yuʼun la asaʼ amulik ta stojolal Jeova kʼalal la apasik li kʼusi chopol chil ti jaʼ kap-o sjol avuʼunike. 19 Nik tajek koʼonton ta xiʼel ta skoj ti lik tajek skʼakʼal yoʼonton Jeova ta atojolalike+ ti chapal xa ox sventa slajesboxuk akʼoplalike. Pe li Jeovae laj to xchikintabun yan velta xtok.+
20 »Ilin tajek ta stojolal Aaron li Jeova xtoke xchiʼuk chapal xa ox sventa tslajesbe skʼoplal,+ pe la jkʼan vokol ta stojolal Aaron xtok li vaʼ kʼakʼale. 21 La jtsak li kʼusi toj chopol la apasik ti jaʼ li chʼiom tot vakaxe.+ La jchikʼ ta kʼokʼ, la jlilin xchiʼuk la jnoy ta jyalel jaʼ to ti kʼuxi tan xa kom kuʼune. La jvij batel li ta voʼ ti te chlik talel ta vitse.+
22 »Jech xtok, la asabeik skʼakʼal yoʼonton Jeova ta Tabera,+ ta Masa+ xchiʼuk ta Kibrot-Ataava.+ 23 Kʼalal la stakoxuk batel Jeova ti te lalikik batel ta Kades-Barneae,+ ti kʼalal xi laj yalboxuke: ‹¡Muyanik batel, bat uʼuninik li osil ti ta jpʼel skʼoplal chkakʼboxuke!›, li voʼoxuke la atoy abaik ta stojolal li Jeova Dios avuʼunik+ xtoke, muʼyuk xavakʼ xchʼunel avoʼontonik+ ta stojolal xchiʼuk muʼyuk xachʼunbeik smantal. 24 Batsʼi jtoybaoxuk onoʼox ta stojolal Jeova ti kʼuxi laj kojtikinoxuke.
25 »Jaʼ yuʼun, 40 kʼakʼal xchiʼuk 40 akʼobal+ la jkejan jpatan jba ta stojolal Jeova, jech la jpas, yuʼun laj yal Jeova ti ta xa ox slajes akʼoplalike. 26 Xi lik jkʼanbe vokol li Jeovae: ‹Kajval Jeova ti voʼot Mukʼul Jpasmantalote, mu xalajesbe skʼoplal li ateklumale, yuʼun jaʼ avuʼun* atuk+ li jteklum ti la apoj lokʼel ta amukʼulale xchiʼuk ti ta yipal akʼob la alokʼes ta Ejiptoe.+ 27 Vuleso ta ajol li avajtunel Abraan, Isaak xchiʼuk Jakobe.+ Mu xavakʼ ta avoʼonton li sbolil, li xchopolil xchiʼuk li smul jteklum liʼe.+ 28 Yuʼun mi moʼoje, xi chlik loʼilajuk li jnaklejetik ti bu la alokʼesunkutik tale: «Li Jeovae muʼyuk xuʼ yuʼun xikʼ ochel li ta balumil ti bu yakʼoj ye chakʼbee. Ta skoj ti spʼajoje, la slokʼes batel sventa noʼox chbat smil ta takixokol balumil».+ 29 Yuʼun jaʼ avuʼun*+ atuk li jteklum ti ta ajuʼel xchiʼuk ta yipal akʼob la alokʼes tale›.+
10 »Xi laj yalbun Jeova li vaʼ kʼakʼale: ‹Meltsano chaʼpechuk ton jech kʼuchaʼal li ta baʼyele,+ muyan tal ta jtojolal li ta jol vitse. Jech xtok, paso jun kaxa ta teʼ. 2 Te ta jtsʼiba li kʼusitik te toʼox tsʼibabil li ta baʼyel chaʼpech ton ti la avochʼe xchiʼuk skʼan te xavakʼ li ta kaxae›. 3 Jech oxal, la jpas jun kaxa ta akasia teʼ xchiʼuk la jmeltsan chaʼpech ton jech kʼuchaʼal li ta baʼyele, laj kichʼ muyel kʼalal libat ta jol vitse.+ 4 Li Jeova une te la stsʼiba ta chaʼpech ton li jaypʼel kʼop laj toʼox stsʼiba ta baʼyele,+ jaʼ li Lajuneb Mantal*+ ti laj yalboxuk kʼalal kʼopoj ta kʼokʼ+ li ta vits kʼalal jaʼo te tsoboloxuke,+ vaʼun laj yakʼbun li Jeovae. 5 Laje, lisut yalel tal li ta vitse+ xchiʼuk te laj kakʼ ta kaxa li pechpech tonetik la jmeltsan jech kʼuchaʼal laj yalbun mantal li Jeovae. Te oy-o ta yavil kʼalal to avie.
6 »Li j-israeletike lokʼik batel li ta Beerot Bene-Jaakane, te batik ta Mosera. Te cham xchiʼuk te laj yichʼ mukel li Aarone.+ Jaʼ xa lik tunuk ta paleal li Eleasar ti jaʼ xnichʼone, jaʼ kom ta xkʼexol.+ 7 Laje, lokʼik batel, te batik ta Gudgoda, lokʼik batel li ta Gudgodae, te batik ta Jotbata+ ti jaʼ jun balumil ti bu oy ep ukʼume.*
8 »Li vaʼ kʼakʼale, li Jeovae jaʼo la xchʼak li snitilulal Levi+ sventa jaʼ xichʼik batel li xkaxail strato Jeovae,+ sventa te xvaʼiik ta yeloval Jeova yoʼ xtunik ta stojolal xchiʼuk sventa xakʼbeik bendision li jteklum ta sbi+ jech kʼuchaʼal tspasik kʼalal to avie. 9 Jaʼ yuʼun, li Levie muʼyuk-o xrexto* li ta yosil yermanotake. Jech onoʼox kʼuchaʼal albat yuʼun li Jeova Dios avuʼune, jaʼ xrextoik kʼotem li Jeovae.+ 10 Jech kʼuchaʼal la jpas ta sba veltae, te likom 40 kʼakʼal xchiʼuk 40 akʼobal+ li ta jol vitse. Li vaʼ kʼakʼal xtoke, la xchikintabun li Jeovae. Muʼyuk skʼan slajesot li Jeovae.+ 11 Xi laj yalbun li Jeovae: ‹Chapano aba, beiltaso batel li jteklume sventa x-och yuʼuninik li osil ti laj kakʼ ke ta stojolal smoltotakik ti chkakʼboxuke›.+
12 »Israel, ¿kʼusi ti tskʼanbot avi akʼo xapas li Jeova Dios avuʼune?+ Jaʼ noʼox liʼe: ti xaxiʼta* li Jeova Dios avuʼune,+ ti xaxanav ta skotol li sbetake,+ ti akʼo xakʼane, ti ta sjunul avoʼonton xchiʼuk ta sjunul akuxlejal xatun ta stojolal li Jeova Dios avuʼune,+ 13 ti xavakʼ ta akuxlejal li smantaltake xchiʼuk li kʼusitik yaloj Jeova ti chkalbot avi sventa alekilale.+ 14 Yuʼun li Jeova Dios avuʼune jaʼ yuʼun li vinajeletike, li vinajeletik ti mas to toyol oyike, jaʼ yuʼun xtok li balumile xchiʼuk li kʼusitik te oye.+ 15 Pe li Jeovae jaʼ noʼox nopaj ta stojolal li amoltotakike xchiʼuk laj yakʼbe ta ilel ti skʼanojane. Ta tsʼakale, voʼoxuk la stʼujoxuk lokʼel li ta yan lumetik ti voʼoxuk snitilulaloxuk+ amoltotakik jech kʼuchaʼal chavilik liʼ ta orae. 16 Avie, skʼan xasakubtas* avoʼontonik+ xchiʼuk mu xa xatoy abaik.*+ 17 Yuʼun li Jeova Dios avuʼunike jaʼ noʼox stuk mukʼul Dios ti mu jechuk li yan diosetike,+ jaʼ Bankilal Jpasmantal yuʼunik li jpasmantaletike, jaʼ mukʼul Dios, oy sjuʼel xchiʼuk toj labal xa noʼox sba tajek li kʼusitik tspase, mu xtʼujvan+ xchiʼuk mu snaʼ xchon sba ta takʼin.* 18 Chakʼ ta ilel tukʼilal ta stojolal li olol ti chamem stote, ta stojolal li ants ti chamem smalale+ xchiʼuk skʼanoj li jyanlum ti te achiʼukik ta nakleje,+ yuʼun chakʼbe sveʼel xchiʼuk skʼuʼ spokʼ. 19 Skʼan xakʼanik ek li jyanlum ti te achiʼukik ta nakleje, yuʼun jyanlum la-echʼik ek li ta yosilal Ejiptoe.+
20 »Jaʼ noʼox skʼan xaxiʼta li Jeova Dios avuʼune, jaʼ noʼox skʼan xatun ta stojolal,+ jaʼ noʼox skʼan xanapʼan aba ta stojolal xchiʼuk jaʼ noʼox ta sbi xavakʼ ave. 21 Jaʼ noʼox skʼan xakʼupil kʼopta.+ Yuʼun jaʼ Dios avuʼun ti jaʼ la spas skotol li kʼusitik mukʼtik xchiʼuk ti labalik sba laj avil ta asate.+ 22 Kʼalal yalik tal ta Ejipto li amoltotake,+ kʼajomal noʼox 70 ta voʼik, yan li avie la-epaj xa yuʼun li Jeova Dios avuʼune, jech xa avepal kʼuchaʼal li kʼanaletik ta vinajele.+
11 »Skʼan xakʼan li Jeova Dios avuʼune,+ jechuk-o xapas li kʼusi yakʼoj abain spasele, li kʼusitik yaloje, li kʼusitik chapanbil yuʼune xchiʼuk chʼunbo li smantaltake. 2 Li avie, voʼoxuk yakal ta jkʼoponoxuk, maʼuk li anichʼnabik ti muʼyuk to yojtikinojik xchiʼuk ti muʼyuk to yilojik kʼu yelan chtukʼibtasvan li Jeova Dios avuʼunike,+ ti muʼyuk to yilojik li smukʼulale,+ li yipal skʼobe+ xchiʼuk li sjuʼele. 3 Muʼyuk laj yilik li senyailtak la spas xchiʼuk li kʼusitik labalik sba la spasbe li ajvalil faraon ta Ejipto xchiʼuk ta stojolal li slumale.+ 4 Muʼyuk laj yilik li kʼusi la spasbe li soltaroetik ta Ejiptoe, li skaʼtak faraone xchiʼuk li skaretatak sventa paskʼope, ti te mutʼijik* ta voʼ li ta Tsajal nab kʼalal jaʼo la snutsoxuke xchiʼuk ti jpʼel-o skʼoplal lajesatik yuʼun li Jeovae.+ 5 Muʼyuk xilik li kʼusi lek la spas ta atojolalik li ta takixokol balumil kʼalal to ti kʼuxi lavulik liʼe. 6 Jech xtok, muʼyuk xilik kʼusi la spasbe li Datan xchiʼuk Abiram ti jaʼik xnichʼnab Eliab xnichʼon Rubene, ti kʼalal jav li balumile, bikʼatik yalel xchiʼuk snaik xchiʼuk skarpanaik xchiʼuk skotol li kʼusitik kuxajtik ti tsʼakliatike, jech kʼot ta pasel ta sat skotol li Israele.+ 7 Lek laj avil ta asat atukik li kʼusitik mukʼtik ti labalik sba la spas Jeovae.
8 »Skʼan xavakʼ ta akuxlejalik skotol li mantaletik ti yakal chkalboxuk avie sventa xuʼ xatsatsubik xchiʼuk xbat avuʼuninik li balumile, 9 sventa jal xakuxiik+ li ta balumil ti laj yal ta jamal Jeova chakʼbe li amoltotakik xchiʼuk li snitilulalike,+ ti jaʼ jun balumil ti bu oy lek leche xchiʼuk pome.+
10 »Li balumil ti bu chabat sventa xavuʼunine mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li yosilal Ejipto ti bu lalokʼik tale, yuʼun li ta Ejiptoe chatsʼun li sbekʼ atsʼunobe, chavatʼes* ta avakan* jech kʼuchaʼal chavatʼes tsʼunobaltike. 11 Yan li balumil ti poʼot xa x-och avuʼuninike, oy lek vitstikaltik xchiʼuk stenlejaltik.+ Chuchʼ yalel li voʼ chyal ta vinajele;+ 12 jaʼ jun balumil ti xchabioj stuk li Jeova Dios avuʼune. Sjunul jabil te yakʼoj-o sat li Jeova Dios avuʼune.
13 »Mi ta sjunul avoʼonton chachʼunik li mantaletik yakal chkalboxuk avie, mi chakʼanik li Jeova Dios avuʼunike xchiʼuk mi ta sjunul avoʼonton xchiʼuk ta sjunul akuxlejal chatunik ta stojolale,+ 14 ta yorail noʼox chkakʼ taluk voʼ xtok li ta avosilike. Voʼ ta yorail otonyo* xchiʼuk voʼ ta yorail primavera,* chatsobbe sat li kʼusitik chatsʼune, li avinoe xchiʼuk li a-aseitee.+ 15 Jech xtok, chkakʼ chʼiuk yaxal* sventa slajes achonbolomtak li ta avosiltake, lek chaveʼ xchiʼuk lek chnoj achʼut.+ 16 Kʼelo abaik sventa mu xlaj ta loʼlael li avoʼontonike. Mu xakʼejpʼujik* batel sventa mu xavichʼik ta mukʼ yan diosetik xchiʼuk ti xakejan abaik ta stojolalike.+ 17 Mi lakʼejpʼujik* batele, ta me stsan ta atojolalik li skʼakʼal yoʼonton Jeovae, ta smak vinajel sventa mu xakʼ voʼ,+ muʼyuk chakʼ sat li kʼusitik chatsʼunik ta osile, li voʼoxuk une anil chachamik li ta lekil balumil chakʼboxuk li Jeovae.+
18 »Skʼan xatsʼiba ta avoʼontonik xchiʼuk ta anopbenik li kʼusitik chkale, chuko ta akʼobik sventa xkʼot ta snaʼobil avuʼunik. Kʼotuk avuʼunik kʼuchaʼal xpix atibaik.*+ 19 Skʼan xavakʼbeik xchan li anichʼnabike, loʼiltabo kʼalal chachoti ta anaike, kʼalal chaxanavik ta bee, kʼalal chavayike xchiʼuk kʼalal chalikike.+ 20 Tsʼibao ta smarkoal stiʼ ana ta xokontak xchiʼuk tsʼibao ta stiʼ ateklumal 21 sventa jal xakuxi+ xchiʼuk anichʼnabtak li ta balumil ti laj yal ta jamal Jeova chakʼbe li amoltotakike.+ Jech sjalil chakuxi ti kʼu sjalil oy ta sba balumil li vinajele.
22 »Mi jpʼel chachʼunik li mantal yakal chkakʼboxuke xchiʼuk mi chavakʼ ta akuxlejalike, jaʼ xkaltik, ti chakʼanik li Jeova Dios avuʼunike,+ ti chaxanavik ta skotol li beetik yuʼune xchiʼuk ti chanapʼan abaik ta stojolale,+ 23 li Jeovae tsnuts lokʼel ta atojolalik skotol li jteklumetik liʼe+ xchiʼuk chapojbeik kʼusitik oy yuʼunik li jteklumetik ti mas mukʼtik xchiʼuk ti mas epike.+ 24 Buyuk noʼox ti chatekʼan avakanike jaʼ avuʼunik chkʼot li osile.+ Chlik ta takixokol balumil kʼalal to ta Libano. Chlik ta Ukʼum, jaʼ li ukʼum Eufratese, kʼalal to ta nab ta stukʼil smaleb kʼakʼal,* jaʼ to te chpaj li atsʼakike.+ 25 Muʼyuk buchʼu chtal stsakoxuk ta kʼop.+ Jech kʼuchaʼal onoʼox yalojboxuk li Jeova Dios avuʼunike, jaʼ chakʼ akʼo xiʼuk ta atojolalik li krixchanoetik ti bu chaxanavike.+
26 »Aʼio avaʼiik, oy chaʼtos kʼusi chkakʼ atʼujik: jaʼ li bendisione o li chopol kʼoptaele.+ 27 Li bendisione chataik mi chachʼunik li smantaltak Jeova Dios avuʼunik ti yakal chkalboxuk avie,+ 28 li chopol kʼoptaele chataik mi muʼyuk chachʼunik li smantaltak Jeova Dios avuʼunike+ xchiʼuk mi chakʼejpʼujik* li ta be ti yakal chkalboxuk ti skʼan xatamik batele xchiʼuk mi chatsʼakliik yan diosetik ti mu xavojtikinike.
29 »Mi laj xa ox yakʼ ochan Jeova Dios avuʼun li ta osil ti chavuʼunine, skʼan te xavakʼbe bendision ta vits Guerisim li jteklume, li chopol kʼoptaele skʼan te xaval li ta vits Ebale.+ 30 ¿Mi mu teuk oy li vitsetik li ta jot xokon Jordan ta stukʼil smaleb kʼakʼal li ta yosil jkanaanetik ti te nakalik ta Araba ta yeloval Guilgal ta stsʼel li mukʼtik teʼetik ta Moree?+ 31 Yuʼun chajelavik batel li ta jot Jordan sventa x-och avuʼuninik li osil chakʼboxuk li Jeova Dios avuʼunike.+ Kʼalal mi och ta akʼobike xchiʼuk mi te xa ox nakaloxuke, 32 skʼan xakʼelik lek ti xavakʼ ta akuxlejalik skotol li mantaletik xchiʼuk li kʼusitik chapanbil ti yakal chkakʼ anaʼik avie.+
12 »Liʼe jaʼ li mantaletik xchiʼuk kʼusitik chapanbil ti skʼan xakʼelik lek ti xavakʼ ta akuxlejalik ti jayib kʼakʼal kuxuloxuk li ta balumil ti chakʼ avuʼuninik li Jeova ti jaʼ Sdios amoltotakike. 2 Skʼan xajinesik skotol li butik chichʼik ta mukʼ sdiosik li lumetik ti chapojbeik li kʼusitik oy yuʼunike,+ mi ta mukʼta vitsetik, mi ta bikʼtal vitsetik o ta yolon teʼetik ti lek pimik yanale. 3 Skʼan me xajinesbeik li skajleb matanaletik yuʼunike, skʼan xalilinik li vaʼanbil chʼul ton yuʼunike,+ skʼan xachikʼik ta kʼokʼ li chʼul posteetik* yuʼunike xchiʼuk skʼan xakʼasik li slokʼol sdios spasojike,+ jech chʼaybeik-o skʼoplal sbiik ti bu toʼox oyike.+
4 »Mu jechuk skʼan xavichʼik ta mukʼ li Jeova Dios avuʼunik kʼuchaʼal taje.+ 5 Jaʼ lek te xbat asaʼik ti bu tstʼuj sventa xichʼ muyubtabel sbi li Jeova Dios avuʼune+ xchiʼuk te xbat asaʼik ti bu tskʼan chnaki ta stojolal li anitilulalike. 6 Te to skʼan xavichʼik batel li chikʼbil matanal chavakʼike,+ li milbil matanaletike, li adiesmoike,*+ li kʼusitik chavichʼik tale,+ li matanaletik kʼalal chavakʼ aveike, li chikʼbil matanal chlokʼ ta avoʼontonike+ xchiʼuk kʼalal chavakʼik li sba yol avakaxik o achijike.+ 7 Te skʼan xaveʼ xchiʼuk avutsʼ avalalik ta yeloval Jeova Dios avuʼunik+ xchiʼuk skʼan xamuyubajik ta skotol li kʼusitik chapasike,+ yuʼun laj yakʼbot bendision li Jeova Dios avuʼune.
8 »Mu jechuk xapasik kʼuchaʼal ta jpastik avi ti kolemutik ta spasel ti kʼusi lek chil jsatike,* 9 yuʼun muʼyuk to ochemoxuk ti bu xuʼ chakux avoʼontonike+ xchiʼuk ti bu chakʼ arextoik* li Jeova Dios avuʼunike. 10 Kʼalal mi la atuchʼik jelavel li Jordane+ xchiʼuk mi te xa ox nakaloxuk li ta balumil ti chakʼboxuk li Jeova Dios avuʼunike, chakʼ akuxik, yuʼun muʼyuk chtal stsaloxuk li avajkontraik oy ta ajoylejalike xchiʼuk jun noʼox avoʼonton chanakiik.+ 11 Ti bu tstʼuj sventa xichʼ muyubtabel sbi li Jeova Dios avuʼunike+ te chavichʼik batel skotol li kʼusitik yakal chkalboxuk avie, li chikʼbil matanal chavakʼike, li milbil matanaletike, li adiesmoike,+ li kʼusitik chavichʼik tale xchiʼuk li matanaletik kʼalal chavakʼ aveik ta stojolal li Jeovae. 12 Chamuyubajik li ta yeloval Jeova Dios avuʼunike,+ chmuyubaj li akeremike, li atsebike, li amosoike, li akiaraike xchiʼuk li jlevi krixchano ti te nakal ta ateklumale, yuʼun li jlevie muʼyuk kʼusi chichʼ xchiʼuk muʼyuk xrexto* jech kʼuchaʼal voʼoxuke.+ 13 Kʼelo me aba sventa mu buyuk noʼox xavichʼ batel li chikʼbil matanal avuʼune.+ 14 Li chikʼbil matanal avuʼune jaʼ noʼox skʼan te xavichʼ batel ti bu stʼujoj Jeova li ta yosil anitilulalike xchiʼuk te skʼan xapas skotol li kʼusi yakal chkalbote.+
15 »Xuʼ xamil jkotuk chonbolom atiʼ ti kʼusi ora xal avoʼontone,+ jaʼ ti kʼu yepal bendision yakʼojbot li Jeova Dios avuʼun ta jujun ateklumale. Xuʼ stiʼ ek li buchʼutik ibal sbaike* xchiʼuk li buchʼutik lekike. Xuʼ xatiʼ jech kʼuchaʼal chatiʼ jkotuk gasela o jkotuk teʼtikalchije. 16 Pe mu me xatibeik li xchʼichʼele,+ skʼan xamal batel ta balumil jech kʼuchaʼal chamal voʼe.+ 17 Mu stakʼ xalajes ta yut ateklumal li jun ta lajlajuneb kʼusitik chlokʼ ta avosile, li achʼ vinoe, li aseitee, li sba yol avakax xchiʼuk achije+ xchiʼuk mu stakʼ xalajes li matanaletik kʼalal chavakʼ aveike, li chikʼbil matanaletik chavakʼe xchiʼuk li kʼusitik chavichʼ tale. 18 Skʼan te xalajes ta yeloval Jeova Dios avuʼun ti bu stʼujoj li Jeova Dios avuʼune,+ te xalajes xchiʼuk li akereme, li atsebe, li amosoe, li akiarae xchiʼuk li jlevi krixchano ti te nakal ta ateklumale, jech chamuyubaj ta yeloval Jeova Dios avuʼun ta skotol li kʼusitik chapase. 19 Ichʼo me apʼijil sventa mu xchʼay ta ajol li jlevi vinik+ ti kʼu sjalil kuxulot ta avosile.
20 »Mi laj xa ox yepajes avosil li Jeova Dios avuʼun+ jech kʼuchaʼal yalojbot ta jamale+ xchiʼuk ti xi chavale: ‹Ta jkʼan ta jtiʼ bekʼet› ta skoj ti chakʼan chatiʼ bekʼete, xuʼ xatiʼ ti kʼusi ora tskʼan avoʼontone.+ 21 Mi toj nom to ti bu tstʼuj sventa xichʼ muyubtabel sbi li Jeova Dios avuʼun+ jech kʼuchaʼal laj kalbot mantale, xuʼ xamil jkotuk avakax o jkotuk achij ti yakʼojbot Jeovae. Skʼan te xatiʼ ta yut ateklumal ti kʼusi ora xal avoʼontone. 22 Xuʼ xatiʼ jech kʼuchaʼal chatiʼ jkotuk gasela o jkotuk teʼtikalchije,+ xuʼ stiʼik ek li buchʼutik ibal sbaike xchiʼuk li buchʼutik lekike. 23 Jaʼ noʼox jpʼel skʼoplal jech chkom-o ti mu xuʼ xatiʼ li chʼichʼe,+ yuʼun jaʼ kuxlejal li chʼichʼe,+ jech oxal mu stakʼ xatiʼ li kuxlejal* xchiʼuk sbekʼtale. 24 Mu me xatiʼ li chʼichʼe, skʼan xamal batel ta balumil jech kʼuchaʼal chamal voʼe.+ 25 Mu stakʼ xatiʼ sventa lek xabat xchiʼuk sventa lek xbat li avalab anichʼnab chtal avuʼun ta tsʼakale, yuʼun yakal chapas li kʼusi tukʼ chil ta sat Jeovae. 26 Jaʼ noʼox skʼan xavichʼ batel li kʼusitik chʼul ti jaʼ avuʼune xchiʼuk li matanaletik kʼalal chavakʼ avee, ichʼo batel kʼalal chabat ti bu stʼujoj li Jeovae. 27 Te chavakʼ li chikʼbil matanal avuʼune, li sbekʼtale xchiʼuk li xchʼichʼele,+ te chavakʼ ta skajleb smoton Jeova Dios avuʼun. Jech xtok, li xchʼichʼel milbil matanal chavakʼe skʼan te xichʼ malel ta snakleb skajleb smoton+ li Jeova Dios avuʼune, yan li sbekʼtale xuʼ xatibe.
28 »Skʼan xakʼel lek ti xachʼun skotol li kʼusitik yakal chkalbote sventa jechuk-o lek xbat akuxlejal xchiʼuk lek xbat xkuxlejal li anichʼnabtak chtal avuʼun ta tsʼakale, yuʼun yakal chapas li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi tukʼ ta sat li Jeova Dios avuʼune.
29 »Mi laj xa ox slajes Jeova Dios avuʼun li lumetik sventa chapojbe li kʼusitik oy yuʼune+ xchiʼuk mi te xa ox nakalot ta yosile, 30 pʼijan me yoʼ mu yakbiluk xakom ta petsʼ kʼalal yichʼojik xa ox lajesel ta asat li lumetike. Mu xiuk xajakʼ ta sventa li sdiosike: ‹¿Kʼu toʼox yelan nopem xaʼi chtunik ta stojolal sdiosik li jteklumetike? Yuʼun jech ta jkʼan ta jpas ek›.+ 31 Mu jechuk xapasbe li Jeova Dios avuʼune, yuʼun spʼajoj tajek Jeova skotol li kʼusitik tspasik sventa li sdiosike, yuʼun chchikʼik ta kʼokʼ xtok li skerem stsebik sventa li sdiosike.+ 32 Skotol li kʼusi yakal chkalboxuk avie jaʼ li kʼusi skʼan xakʼelik lek sventa xavakʼ ta akuxlejalike.+ Mu me xavakʼbeik xchiʼil xchiʼuk mu me xachʼayik jutebuk.+
13 »Mi chlokʼ ta atojolal jun j-alkʼop o mi oy buchʼu laj yil ta xvayich ti oy kʼusi chkʼot ta pasel ta jelavele xchiʼuk ti chakʼ ta ilel senyail xchiʼuk kʼusi labal sbae 2 xchiʼuk ti chkʼot ta pasel ta melel li senyaile xchiʼuk li kʼusi labal sbae xchiʼuk ti xi chal xtoke: ‹Jtsʼaklitik batel yan diosetik —jaʼ li diosetik ti mu to xavojtikine—, bat tunkutik ta stojolal›, 3 mu me xachikintabe kʼusi chal li j-alkʼop taje o li buchʼu chvaychinaje,+ yuʼun li Jeova Dios avuʼunike yakal chakʼoxuk ta preva+ sventa xvinaj mi akʼanojik ta sjunul avoʼontonik xchiʼuk ta sjunul akuxlejalik li Jeova Dios avuʼunike.+ 4 Jaʼ tsʼakliik batel li Jeova Dios avuʼunike, jaʼ noʼox stuk xaxiʼtaik,* chʼunbeik li smantaltake, chikintaik li kʼusi chale; jaʼ noʼox xatunik ta stojolal xchiʼuk jaʼ noʼox skʼan xanapʼan abaik ta stojolal.+ 5 Pe skʼan xichʼ milel li j-alkʼop taje o li buchʼu chvaychinaje,+ yuʼun la stij avoʼontonik ti xatoy abaik ta stojolal li Jeova Dios avuʼunike —li buchʼu la slokʼesoxuk ta yosilal Ejipto xchiʼuk ti la spojoxuk lokʼel ti bu toʼox tikʼiloxuk ta mosoile— sventa tsnamajesot li ta be yakʼoj avil Jeova Dios avuʼun ti te skʼan xaxanave. Skʼan xalokʼes ta atojolal li kʼusi chopole.+
6 »Mi oy junuk achiʼil ta vokʼel ti jaʼ skerem ameʼ, o mi oy junuk akerem, o atseb, o avajnil ti akʼuxubinoje o li buchʼu lek xavil aba achiʼuk ti xi mukul tsloʼlaote: ‹Batik, bat tunkutik yuʼun yan diosetik›,+ jaʼ li diosetik ti mu xavojtikin xchiʼuk ti muʼyuk laj yojtikin li amoltotake, 7 li sdios jteklumetik ti te oy ta apat axokone akʼo mi nopol o mi nom oy ta atojolal, buyuk noʼox ta jujujot xchikin li lume, 8 mu me xachʼunbe li kʼusi chale, mu xachikintabe,+ mu xkʼuxubaj ta avoʼonton, mu aboluk sba xavil xchiʼuk mi jaʼuk xapoj. 9 Ti kʼusi skʼan xapase, jaʼ ti persa skʼan xamile.+ Voʼot baʼyel skʼan xavakʼ akʼob ta stojolal sventa xichʼ milel, jaʼ tsʼakal to chakʼ skʼob li jteklume.+ 10 Skʼan xavakʼbe ton jaʼ to mi chame,+ yuʼun tskʼan ox tsnamajesot ta stojolal Jeova Dios avuʼun ti jaʼ la slokʼesot ta yosilal Ejipto ti bu toʼox tikʼilot ta mosoile. 11 Kʼalal jech chapasike, chkʼot ta xchikin skotol li Israele xchiʼuk ta xiʼik. Vaʼun, muʼyuk xa buchʼu jech tspas ta atojolalik li kʼusi chopol taje.+
12 »Mi oy xi laj avaʼi chalik ta junuk li jteklum ti chakʼ avuʼunin li Jeova Dios avuʼune: 13 ‹Oy jayvoʼ viniketik ti mu kʼusi xtunik-oe lokʼ ta atojolalik sventa sloʼla li jteklume, xi chalike: «Batik, bat tunkutik yuʼun yan diosetik», jaʼ li diosetik ti mu xavojtikinike›. 14 Skʼan xakʼelbe lek skʼoplal, sabo* lek skʼoplal xchiʼuk jakʼbo lek skʼoplal,+ mi vinaj ti melel ti jech kʼotem ta pasel ta atojolalik li kʼusi toj ibal sba* taje, 15 persa skʼan xamil ta espada li jnaklejetik ta jteklume.+ Lajesbo skʼoplal ta j-echʼel+ ta espada xchiʼuk skotol li kʼusitik te oye xchiʼuk kʼalal to ta xchonbolomik. 16 Skʼan xatsob batel ta chʼivit* skotol li kʼusitik x-ayan tee, chikʼo ta kʼokʼ li jteklume. Li kʼusitik oy yuʼunike jaʼ chtun kʼuchaʼal matanal ta stojolal Jeova Dios avuʼun. Jinesbil-o chkom sbatel osil. Muʼyuk xa chichʼ-o vaʼanel yan velta. 17 Mu me xatsak jutebuk li kʼusi jpʼel skʼoplal chichʼ lajesele*+ sventa xlaj skʼakʼal yoʼonton li Jeovae xchiʼuk sventa xkʼuxubinot xchiʼuk sventa xa-epaj yuʼun jech kʼuchaʼal yakʼoj ye ta stojolal amoltotake.+ 18 Skʼan xachʼunbe* xchiʼuk xavakʼ ta akuxlejal skotol li smantaltak Jeova Dios avuʼun ti yakal chkalbot avie, jaʼ xapas li kʼusi tukʼ ta sat li Jeova Dios avuʼune.+
14 »Voʼoxuke jaʼ xnichʼnaboxuk li Jeova Dios avuʼunike. Mu xayayijes abaik+ mi jaʼuk xajux amotsobik ta skoj junuk anima.+ 2 Yuʼun kʼotemot ta xchʼul teklumal+ li Jeova Dios avuʼune, jaʼ stʼujojot li Jeova sventa xakʼot ta steklumal ti stuk xa noʼox jech* ta skotol li yan jteklumetik ta sba balumile.+
3 »Mu xalajes jutebuk li kʼusi toj ibal sbae.*+ 4 Liʼe jaʼ li chonbolometik ti xuʼ xatiʼike:+ li vakaxe, li chije, li tentsune, 5 li jeltos teʼtikalchijetike, li gaselae, li teʼtikal tentsune, li antilope chije, li kolemal chije xchiʼuk li simaron chije. 6 Xuʼ xatiʼik kʼusiuk chonbolomal ti lek chʼakal li chaʼxol* svoyik xchiʼuk ti chchaʼxax sveʼelike. 7 Pe li chonbolometik ti chchaʼxax sveʼelik o ti chaʼxol* svoyik ti mu stakʼ xatiʼike jaʼik liʼe: kameyo, tʼul xchiʼuk daman,* yuʼun chchaʼxax sveʼelik, pe muʼyuk chaʼxol svoyik. Ibaluk sba xavilik.+ 8 Mu stakʼ xatiʼik xtok li chitome, yuʼun chaʼxol* svoy, pe muʼyuk chchaʼxax sveʼel. Ibaluk sba xavilik. Mu stakʼ xatibeik li sbekʼtale xchiʼuk mu stakʼ xapikik mi chamem xae.
9 »Liʼe jaʼ li kʼusitik kuxajtik ta voʼ ti stakʼ xatiʼike: kʼusiuk noʼox ti oy xikʼ xchiʼuk smikʼale* xuʼ xatiʼik.+ 10 Pe mu xuʼ xatiʼik kʼusiuk noʼox ti chʼabal xikʼ xchiʼuk ti chʼabal smikʼale.* Ibaluk sba xavilik.
11 »Xuʼ xatiʼik skotol li lekil mutetike. 12 Pe oy jlom ti mu stakʼ xatiʼike, jaʼik liʼe: li aguilae, li jtsakchoy aguilae, li ikʼal xuleme,+ 13 li tsajal milano mute, li ikʼal milano mute, skotol li jeltos milano mute, 14 skotol li jeltos joj mute, 15 li avestruse, li kuxkuxe,* li gaviota mute, skotol li jeltos xike, 16 li chʼin kuxkuxe,* li kuxkux ti natik xchikine, li sisne mute, 17 li pelikano mute, li xuleme, li xpechʼal nabe, 18 li sigüenya mute, skotol li jeltos ichine, li abubiya mute xchiʼuk li sotsʼe. 19 Ibaluk sba xavilik xtok skotol li bikʼtal chonetik ti oy xikʼike. Mu stakʼ xatiʼik. 20 Skotol li kʼusitik kuxajtik ti chvilik ti lekike xuʼ xatiʼik.
21 »Mu stakʼ xatiʼik jkotuk chonbolom ti chamem xa la ataike.+ Xuʼ xavakʼbeik junuk jyanlum ti te nakal ta ateklumale, jaʼ xuʼ stiʼ. Mi moʼoje, xuʼ xachonbeik li jyanlume. Yuʼun li voʼote jaʼot jun jteklum ti chʼul kʼotemot ta stojolal li Jeova Dios avuʼune.
»Mu me xalakan ta yaʼlel xchuʼ smeʼ li chʼiom tentsune.+
22 »Ta skotol li kʼusitik chlokʼ ta avosil ti la atsʼune, persa skʼan xavakʼ jun ta lajlajuneb* jujun jabil.+ 23 Li jun ta lajlajuneb kʼusitik chlokʼ ta avosile, li achʼ vinoe, li aseitee xchiʼuk li sba yol avakax xchiʼuk achije te chalajes ta yeloval Jeova Dios avuʼun ti bu tstʼuj sventa xichʼ muyubtabel li sbie,+ taje jaʼ sventa jech-o xachan xiʼtael* li Jeova Dios avuʼune.+
24 »Pe mi toj nom ta xanel chavaʼi xchiʼuk mu xuʼ avuʼun xavichʼ batel ti bu tstʼuj sventa xichʼ muyubtabel sbi li Jeova Dios avuʼun+ ta skoj ti toj nom xavile (yuʼun chakʼbot bendision li Jeova Dios avuʼune), 25 xuʼ xajoypʼin ta takʼin, vaʼun takʼin xa chavichʼ batel ti bu tstʼuj li Jeova Dios avuʼune. 26 Te une, xuʼ xaman-o li kʼusi tskʼan avoʼontone, vakax, chij, tentsun, vino, o yan poxetik ti chyakubtasvane xchiʼuk kʼusiuk noʼox ti xal avoʼontone. Te xalajes ta yeloval Jeova Dios avuʼun, jech chamuyubaj xchiʼuk li buchʼutik te oy ta anae.+ 27 Mu me xchʼay ta ajol li jlevi krixchano ti te nakal ta ateklumale,+ yuʼun muʼyuk kʼusi chichʼ xchiʼuk muʼyuk xrexto* jech kʼuchaʼal voʼote.+
28 »Ta ox-ox jabil skʼan lek tsʼakal xavakʼ li jun ta lajlajuneb kʼusitik chlokʼ avuʼun li ta yoxibal jabile, ichʼo batel ta yutil ateklumal.+ 29 Li jlevietik ti muʼyuk kʼusi chichʼike xchiʼuk ti muʼyuk xrextoike,* li jyanlum ti te nakal ta ateklumale, li olol ti chamem stote xchiʼuk li ants ti chamem smalal ti te nakal ta ateklumale jaʼ chtal slajesik jaʼ to mi noj lek xchʼutike.+ Mi jech chapase, chakʼbot bendision Jeova Dios avuʼun ta skotol li kʼusitik chapase.+
15 »Li ta vukvuk jabile jaʼ sjabilal avuʼunik li kolebale.+ 2 Xi yelan skʼan xapasike: skotol li buchʼu oy kʼusi yakʼojbe xchʼamun xchiʼile muʼyuk xa tskʼanbe sutel li kʼusi laj yakʼbe xchʼamune. Mu xuʼ skʼanbe sutel yil li yermanoe mi jaʼuk li xchiʼil ta krixchanoale, yuʼun chichʼ pasel jun kolebal sventa Jeova.+ 3 Xuʼ jaʼ persa xakʼanbe yil li jyanlumetike,+ pe mu xa xakʼanbe sutel avermano kʼusiuk noʼox ti laj avakʼbe xchʼamune. 4 Akʼo mi jech, muʼyuk onoʼox buchʼu tspas ta povre ti bu nakalote, yuʼun li Jeovae ta jpʼel skʼoplal chakʼbot bendision+ li ta osil bu chakʼ avuʼunin li Jeova Dios avuʼune, 5 pe jaʼ noʼox me jech chkʼot ta pasel mi ta jpʼel skʼoplal chachʼun li kʼusi chlokʼ ta ye Jeova Dios avuʼune, mi chavakʼ lek ta akuxlejal skotol li mantaletik yakal chkalbot avie.+ 6 Yuʼun li Jeova Dios avuʼune ta onoʼox xakʼbot bendision jech kʼuchaʼal yalojbot ta jamale xchiʼuk voʼot oy kʼusi chavakʼbe xchʼamun* li jyanlumetike, pe li voʼote mu persauk oy kʼusi chakʼanbe ta chʼom;+ jech xtok, chapas ta mantal epal lumetik, pe li voʼote muʼyuk tspasoxuk ta mantal.+
7 »Mi oy pas ta povre junuk avermano li ta osil bu chakʼ naklan li Jeova Dios avuʼune, mu me xatsatsubtas avoʼonton, ta slekiluk me avoʼonton xavakʼbe kʼusitik oy avuʼun li avermano ti abol sbae.+ 8 Oyuk slekil avoʼonton ta stojolal+ xchiʼuk persa skʼan xavakʼbe xchʼamun* li kʼusi chtun yuʼune o li kʼusi palta yuʼune. 9 Kʼelo me aba ti mu xiuk chopol xanop ta avoʼontone: ‹Chnopaj xa talel li svukubal jabile, li sjabilal kolebale›,+ vaʼun muʼyuk xa slekil avoʼonton ta stojolal li avermano ti povree xchiʼuk ti muʼyuk xa kʼusi chavakʼbe jutebuke. Mi la skʼan parte ta stojolal li Jeovae, jaʼ amul chkʼot.+ 10 Ta slekiluk avoʼonton xavakʼbe,+ mu me ta sujeluk xavakʼbe, yuʼun jaʼ ta skoj slekil avoʼonton chakʼbot bendision li Jeova Dios avuʼun ta skotol li kʼusi chapase xchiʼuk ta skotol kʼusiuk noʼox ti chavabtelane.+ 11 Yuʼun oy onoʼox buchʼu povre li ta balumile.+ Jaʼ yuʼun, xi yakal chkalbot mantale: ‹Oyuk slekil avoʼonton ta stojolal avermano ti chil svokol xchiʼuk ti ta povreal oy li ta alumale›.+
12 »Mi oy junuk avermano ti jaʼ j-ebreo vinik o j-ebreo ants ti amanoje xchiʼuk mi vakib xa jabil tun ta atojolale, skʼan xakolta batel li ta svukubal jabile.+ 13 Pe mu me xokoluk skʼob xbat avuʼun mi la akolta batele. 14 Ta slekiluk avoʼonton xavakʼbe batel jaykotuk achij, jlomuk a-aseite, avino o yan kʼusitik ti lokʼ ta avosile. Skʼan xavakʼbe jech kʼuchaʼal yakʼojbot bendision li Jeova Dios avuʼune. 15 Vuleso me ta ajol ti la-echʼ ta mosoil li ta yosilal Ejiptoe xchiʼuk ti la spojot lokʼel li Jeova Dios avuʼune. Jaʼ yuʼun, jech yakal chkalbot mantal avi ti akʼo jech xapase.
16 »Pe mi xi chalbot li amosoe: ‹¡Mu jkʼan xkiktaot!›, ta skoj ti skʼanojot xchiʼuk skʼanoj li buchʼutik te oy ta anae xchiʼuk ta skoj ti xkuxet noʼox yoʼonton echʼ ti kʼu sjalil la xchiʼinote,+ 17 skʼan xaxikʼan ta tiʼ na sventa xajombe xchikin ta jichʼil takʼin ti oy sniʼe, vaʼun jaʼ xa amoso chkom-o ti kʼu sjalil kuxule. Jech skʼan xapasbe xtok li akiarae. 18 Mu chopoluk xavaʼi ti chayiktaot mi la akolta batele, yuʼun li vakib jabil abtej avuʼune j-oʼlol to x-echʼ yepal sbalil ti kʼu yepal ch-abtej li jun jsaʼabtele, jech xtok, laj yakʼbe bendision skotol kʼusitik la apas li Jeova Dios avuʼune.
19 »Skʼan xachʼultajes sventa Jeova Dios avuʼun skotol li sba yol avakax xchiʼuk achije.+ Mu me xavakʼ abtejuk li sba yol avakaxe* xchiʼuk mu me xalokʼbe stsotsil li sba yol achije. 20 Skʼan xatiʼ jujun jabil xchiʼuk li buchʼutik te oy ta ana ta yeloval li Jeova Dios avuʼune, te xatiʼik ti bu stʼujoj Jeovae.+ 21 Pe mi oy xchopolile —mi koxo, mi maʼsat o kʼusiuk noʼox yan xchopolil ti xvinaj leke—, mu xamilbe ta smoton li Jeova Dios avuʼune.+ 22 Skʼan te xatiʼ ta yut ateklumal xchiʼuk xuʼ stiʼik ek li buchʼutik ibal sbaike* xchiʼuk li buchʼutik lekike, jech xatiʼ kʼuchaʼal chatiʼ jkotuk gasela o jkotuk teʼtikalchije.+ 23 Pe mu me xatibe li xchʼichʼele,+ skʼan xamal batel ta balumil jech kʼuchaʼal chamal voʼe.+
16 »Vuleso me ta ajol li yuilal abibe* xchiʼuk skʼan xapas li Kʼin Koltael sventa li Jeova Dios avuʼune,+ yuʼun ta yuilal abib la slokʼesot tal ta Ejipto li Jeova Dios avuʼune, ta akʼobaltik la slokʼesot tal.+ 2 Skʼan xamil li matanal chichʼ akʼel ta Kʼin Koltael sventa li Jeova Dios avuʼune,+ jaʼ li chije xchiʼuk li vakaxe,+ te xavakʼ ti bu tstʼuj sventa xichʼ muyubtabel sbi li Jeovae.+ 3 Mu me xakap ta levadura* li kʼusiuk noʼox chalajes kʼalal chatiʼ li bekʼete;+ vukub kʼakʼal skʼan xaveʼ pan ti muʼyuk slevaduraile, jaʼ li pan sventa vokolile, yuʼun sujom lalokʼ tal li ta yosilal Ejiptoe.+ Ti kʼu sjalil kuxulote jechuk xapas sventa xavules ta ajol ti kʼusi ora lalokʼ tal ta yosilal Ejiptoe.+ 4 Vukub kʼakʼal skʼan muʼyukuk avotsʼbil arina ti yichʼoj slevadurail ta sjunul li avosilale,+ jech xtok, li milbil matanal sventa Kʼin Koltael ti chavakʼ ta mal kʼakʼal li ta sba kʼakʼale mu me xakʼejbe* jutebuk sbekʼtal kʼalal to ta sob yokʼomal.+ 5 Li matanal sventa Kʼin Koltaele mu buyuk noʼox xamil li ta lumetik chakʼbot li Jeova Dios avuʼune. 6 Skʼan te xichʼ milel ti bu tstʼuj sventa xichʼ muyubtabel sbi li Jeova Dios avuʼune. Ta mal kʼakʼal skʼan xamil li matanal sventa Kʼin Koltaele, jaʼo kʼalal naka noʼox chchʼay batel kʼakʼale,+ yuʼun jaʼo chkʼot yorail ti kʼusi ora lalokʼ tal ta Ejiptoe. 7 Skʼan xalakan xchiʼuk skʼan xalajes+ ti bu tstʼuj sventa xichʼ muyubtabel sbi li Jeova Dios avuʼune.+ Li ta yokʼomale xuʼ xasut batel ta akarpana. 8 Vakib kʼakʼal skʼan xalajes pan ti muʼyuk slevaduraile, li ta svukubal kʼakʼale chichʼ pasel jun tsobajel tsots skʼoplal sventa li Jeova Dios avuʼune. Mu me xapas jtosuk abtelal.+
9 »Skʼan xachap vukub xemana. Jaʼo te chlik achap talel vukub xemana kʼalal jaʼo chlik atuchʼ ta jos* li sevada atsʼunoje.+ 10 Vaʼun, skʼan xapas li Skʼinal Xemanaetik sventa li Jeova Dios avuʼune,+ chavichʼ talel li matanal chlokʼ ta avoʼontone, jaʼ ti kʼu yepal chakʼbot bendision li Jeova Dios avuʼune.+ 11 Kuxetuk avoʼonton ta yeloval li Jeova Dios avuʼune, kuxetuk yoʼonton li akereme, li atsebe, li amosoe, li akiarae, li jlevi krixchano ti te nakal ta ateklumale, li jyanlum ti te nakal ta ateklumale, li olol ti chamem stote xchiʼuk li ants ti chamem smalal ti te nakal ta ateklumale, skʼan te xamuyubaj ti bu tstʼuj sventa xichʼ muyubtabel sbi li Jeova Dios avuʼune.+ 12 Vuleso me ta ajol ti la-echʼ ta mosoil ta Ejiptoe+ xchiʼuk kʼelo me lek xchiʼuk akʼo ta akuxlejal li mantaletik liʼe.
13 »Vukub kʼakʼal skʼan xapas li Skʼinal Axibalnaetik*+ kʼalal mi la sta yorail chatsob li kʼusitik chlokʼ ta yikʼaobil atrigoe xchiʼuk mi la atsob li aseite xchiʼuk vino ti te chlokʼ ta spitsʼobile. 14 Kuxetuk noʼox avoʼonton kʼalal chapas li kʼine,+ kuxetuk yoʼonton li akereme, li atsebe, li amosoe, li akiarae, li jlevietike, li jyanlum ti te nakal ta ateklumale, li olol ti chamem stote xchiʼuk li ants ti chamem smalal ti te nakalik ta ateklumale. 15 Vukub kʼakʼal chapas kʼin+ ta stojolal Jeova Dios avuʼun ti bu stʼujoj li Jeovae, yuʼun chakʼbe bendision Jeova Dios avuʼun skotol li kʼusitik chlokʼ avuʼune xchiʼuk skotol li kʼusi chapase,+ muʼyuk kʼusi yan chanuptan, kʼajomal noʼox xkuxet avoʼonton.+
16 »Skotol li viniketik avuʼune oxib velta ta jabil skʼan xbatik ta yeloval Jeova Dios avuʼun ti bu tstʼuje: ta Skʼinal Pan ti Muʼyuk Slevaduraile,+ ta Skʼinal Xemanaetik+ xchiʼuk li ta Skʼinal Axibalnaetike.*+ Mu me buchʼu xokoluk skʼob xbat ta yeloval li Jeovae. 17 Li matanal chavakʼbeik ta jujuntal li Jeovae, jaʼuk me jech yepal ti kʼu yepal akʼbiloxuk bendisione.+
18 »Skʼan xavaʼan jchapanvanejetik+ xchiʼuk j-abteletik ta jujun nitilulal ta skotol li lumetik ti jaʼ chakʼbot li Jeova Dios avuʼune. Tukʼ skʼan xchapanik li jteklume. 19 Mu me xasokbe skʼoplal li kʼusi tukʼe,+ mu me tʼujbiluk noʼox yajval avuʼun+ xchiʼuk mu me xachon aba ta takʼin,* yuʼun li chonbail ta takʼine tspas yuʼun ta maʼsat li buchʼu pʼije+ xchiʼuk xuʼ tsokesbe skʼopojel li buchʼu tukʼe. 20 Li tukʼilale, jaʼ xatsʼakli li tukʼilale+ sventa jechuk-o xakuxi xchiʼuk sventa xavuʼunin li osil chakʼbot Jeova Dios avuʼune.
21 »Ti bu chapasbe li skajleb smoton Jeova Dios avuʼune mu teuk xatsʼun kʼusiuk noʼox teʼal ti chkʼot ta chʼul poste* avuʼune.+
22 »Mu xapas vaʼanbil chʼul ton xtok,+ yuʼun spʼajoj tajek li Jeova Dios avuʼune.
17 »Mu me xavakʼbe ta milbil matanal Jeova Dios avuʼun li tot vakax o chij ti oy xchopolil o ti muʼyuk leke, yuʼun toj chopol chil li Jeova Dios avuʼune.+
2 »Nopo noʼox avaʼi ti oy junuk vinik o junuk ants ta junuk lum ti bu chakʼbot li Jeova Dios avuʼun ti yakal tspas li kʼusi chopol ta sat li Jeova Dios avuʼune, ti muʼyuk xa tstsakbe ta venta li stratoe,+ 3 ti chbat yichʼ ta mukʼ yan diosetike, ti jaʼ xa chlik snijan sba ta stojolalike o ti jaʼ xa tsnijan sba ta stojolal li lunae,* li kʼakʼale o li soltaroetik ta vinajel+ ti mu jechuk kaloj mantale,+ 4 mi laj yalboxuk o mi laj avaʼibe skʼoplale, skʼan me xasabe* lek skʼoplal. Mi melel ti jech yakal chkʼot ta pasel+ ta Israel li kʼusi toj ibal sba* taje, 5 skʼan me xajoch lokʼel ta spat ateklumal li vinik o li ants ti la spas li kʼusi toj chopole, akʼo yichʼ akʼbel ton jaʼ to mi cham li vinik o li antse.+ 6 Li buchʼu sta-o xchame akʼo yichʼ milel mi oy chaʼvoʼ o mi oy oxvoʼ testigoe.+ Pe mu xuʼ xichʼ milel mi kʼajomal noʼox oy jun testigoe.+ 7 Li testigoetike jaʼ baʼyel chakʼ skʼobik sventa smilik li buchʼu sta-o xchame, jaʼ tsʼakal to chakʼ skʼob li jteklume. Skʼan xalokʼes ta atojolal li kʼusi chopole.+
8 »Mi oy kʼusi kʼot ta pasel ta junuk alumal ti vokol ta chapanel chavaʼie, mi jaʼ skʼoplal smalel chʼichʼ,+ junuk demanda, mi oy buchʼu yayijesvan o mi jaʼ skʼoplal yan paskʼope, skʼan xabat ti bu stʼujoj li Jeova Dios avuʼune.+ 9 Batan ta stojolal paleetik ti jaʼ jlevietike xchiʼuk ta stojolal jchapanvanej+ ti stsakoj yabtel li vaʼ orae, jaʼ xbat ajakʼbe yaʼiik, vaʼun chalboxuk li kʼusi kʼot ta nopel yuʼunike.+ 10 Skʼan me jechuk xapas kʼuchaʼal kʼot ta nopel yuʼunik ti te laj yalboxuk ti bu stʼujoj li Jeovae. Kʼelo me lek ti jechuk tajek xapas kʼuchaʼal la xchanubtasoxuke. 11 Skʼan me jechuk xapas kʼuchaʼal chal li mantal laj yakʼik avile xchiʼuk ti kʼu yelan kʼot ta nopel yuʼunike.+ Mu me xakʼejpʼuj* ta be ti mu xa xapas li kʼusi kʼot ta nopel yuʼunike, mi jaʼuk ta batsʼikʼob mi jaʼuk ta tsʼetkʼob.*+ 12 Li vinik ti ta skoj stoyobbail muʼyuk xchikintabe li pale ti yakal tspas yabtel ta stojolal li Jeova Dios avuʼune o ti muʼyuk xchikintabe li jchapanvaneje skʼan xichʼ milel.+ Skʼan xalokʼes ta stojolal Israel li kʼusi chopole.+ 13 Jech chkʼot ta xchikin sjunul li jteklume, vaʼun ta xiʼik, jech muʼyuk xa buchʼu jech tstoy sba.+
14 »Mi la-och xa ox li ta osil ti bu chakʼbot li Jeova Dios avuʼune, mi laj xa ox avuʼunin xchiʼuk mi te xa ox nakalote xchiʼuk mi xi chlik avale: ‹Akʼbun jvaʼan ajvalil jech kʼuchaʼal oy ajvaliletik yuʼunik li lumetik oy ta jpat jxokone›,+ 15 mi jech taje, persa skʼan xavaʼan jun ajvalil ti jaʼ tstʼuj li Jeova Dios avuʼune.+ Jaʼ xavaʼan ta ajvalil junuk avermano. Mu stakʼ xavaʼan ta ajvalil ta atojolal junuk jyanlum ti maʼuk avermanoe. 16 Jaʼ noʼoxe mu me stsob ep skaʼ+ mi jaʼuk stijbe yoʼonton jteklum sventa xbat sabatuk tal ep skaʼ li ta Ejiptoe,+ yuʼun xi onoʼox laj yalboxuk li Jeovae: ‹Mu xa me xasutik talel li ta be liʼe›. 17 Jech xtok, mu xuʼ saʼ ep yajnil sventa mu xkʼejpʼuj* ta be li yoʼontone;+ mi jaʼuk xuʼ stsob ep splata xchiʼuk s-oro.+ 18 Mi choti xa ox ta spasob mantale, persa skʼan stsʼiba jlik slivro* ti jaʼ skopiail li Mantale, te chichʼ lokʼesel li ta mantaletik skʼejojik* li paleetik ti jaʼ jlevietike.+
19 »Skʼan teuk-o skʼejoj* sventa skʼel jujun kʼakʼal ti kʼu sjalil kuxule+ sventa xchan xiʼtael* li Jeova Dios yuʼune, ti xchʼun li chanubtaseletike xchiʼuk ti spas skotol kʼusi chal li Mantal liʼe.+ 20 Mi jech tspase, muʼyuk tstoy sba ta stojolal li yermanotake xchiʼuk muʼyuk chkʼejpʼuj* ta be ti mu xa spas li mantale mi jaʼuk ta batsʼikʼob o ta tsʼetkʼob,* taje jaʼ sventa jal x-ajvalilaj xchiʼuk jal x-ajvalilaj li xnichʼnabtak ta stojolal Israele.
18 »Li paleetik ti jaʼ jlevietike, skotol li snitilulal Levie, muʼyuk kʼusi chichʼik xchiʼuk muʼyuk xrextoik* ta stojolal li Israele. Jaʼ tslajesik li matanal ti chichʼ chikʼel ta kʼokʼ sventa li Jeovae, li matanale jaʼ xrexto chkʼot.+ 2 Jech oxal, muʼyuk chichʼ xrextoik* ta stojolal li xchiʼilik ta vokʼele. Jech kʼuchaʼal yaloj onoʼoxe jaʼ xrextoik li Jeovae.
3 »Liʼe jaʼ li sderecho paleetik ti skʼan x-akʼbatik yuʼun li jteklume: buchʼuuk noʼox ti chakʼ milbil matanale, mi tot vakax o mi chije, skʼan xakʼbe pale li snekebe, li sbakil yee xchiʼuk li sbel xchʼute. 4 Skʼan xavakʼbe li sba sat kʼusitik chlokʼ avuʼune, li achʼ vinoe, li aseitee xchiʼuk li sba stsotsil achij chalokʼe.+ 5 Yuʼun li Jeova Dios avuʼune jaʼ la stʼuj lokʼel xchiʼuk xnichʼnabtak ta skotol anitilulal sventa jaʼuk x-abtejik sbatel osil ta sbi li Jeovae.+
6 »Pe mi oy jun jlevi chlokʼ batel ta junuk lum avuʼun li ta Israel+ ti tskʼan chbat nakluk ti bu tstʼuj* Jeovae,+ 7 xuʼ onoʼox te chbat tunuk ta sbi li Jeova Dios yuʼune jech kʼuchaʼal li yan xchiʼiltak ta vokʼele, ti jaʼ li jlevietik ti te chtunik ta yeloval Jeovae.+ 8 Koʼol yepal chichʼ sveʼel jech kʼuchaʼal yantike,+ parte-o me ti kʼu yepal tsta mi la xchon li xrexto* akʼbil yuʼun snitilulale.
9 »Mi la-och xa ox li ta osil ti chakʼbot Jeova Dios avuʼune, mu me xlik achanbe li kʼusi ibal sba* tspasik li lumetike.+ 10 Mu me buchʼu xchikʼ skerem o stseb avuʼunik+ mi jaʼuk buchʼu xchan tʼunol,*+ spasel majia,+ j-akʼchamel+ mi jaʼuk buchʼu chalbe skʼoplal kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakal,+ 11 mi jaʼuk buchʼu chchan tuchʼ ora, buchʼu chbat skʼopon j-espiritista+ o jtʼunol*+ mi jaʼuk buchʼu oy kʼusi tsjakʼbe li animaetike.+ 12 Li buchʼutik jech tspasike toj chopol chil li Jeovae, ta skoj li kʼusitik ibal sba chichʼ pasel taje, li Jeova Dios avuʼune tsnuts lokʼel ta asat. 13 Muʼyukuk me apaltail* ta stojolal li Jeova Dios avuʼune.+
14 »Yuʼun li lumetik ti chapojbe li kʼusitik oy yuʼunike nopoltik noʼox chaʼibeik skʼop li buchʼutik tspasik majiae+ xchiʼuk li buchʼutik tspasik tʼunole,*+ pe li Jeova Dios avuʼune mi jutebuk xakʼ apas li kʼusitik taje. 15 Li Jeova Dios avuʼunike tsvaʼanbot jun j-alkʼop ti te chlokʼ ta stojolal avermanotakik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal voʼone. Skʼan me xachikintabeik.+ 16 Liʼe jaʼ jech chkʼot ta pasel li kʼusi la akʼanbe li Jeova Dios avuʼun ta Orebe, li ta skʼakʼalil tsobajele,+ jaʼo kʼalal xi laj avale: ‹Sventa mu xichame,+ akʼo xa mu xkaʼibe yechʼomal ye li Jeova Dios kuʼune xchiʼuk akʼo xa mu xkil li mukʼta kʼokʼe›. 17 Vaʼun, xi laj yalbun li Jeovae: ‹Lek li kʼusi chalike. 18 Ta jvaʼanbeik jun j-alkʼop ti te chlokʼ ta stojolal yermanoik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal voʼote+ xchiʼuk jaʼ chkakʼbe ta ye li kʼusi chkale.+ Jaʼ xa ch-albatik skotol li kʼusi chkalbee.+ 19 Jech xtok, ta jchapan li buchʼu mu xchikintabun jkʼop ti yakal chal ta jbi li j-alkʼope.+
20 »›Mi oy junuk j-alkʼop ti xtoyet xa kʼusi chlik yal ta jbi ti muʼyuk laj kalbe akʼo yale o ti chlik kʼopojuk ta sbi yan diosetike, persa skʼan xcham li j-alkʼop taje.+ 21 Pe xuʼ van xi chlik aval ta avoʼontone: «¿Kʼuxi ta jnaʼtik ti maʼuk laj yal li Jeovae?». 22 Kʼalal chkʼopoj ta sbi Jeova li j-alkʼope xchiʼuk ti mu xkʼot ta pasel li kʼusi chale, jech chichʼ naʼel ti maʼuk laj yal li Jeovae. Ta skoj noʼox stoyobbail ti jech laj yal li j-alkʼope. Mu xaxiʼ yuʼun›.
19 »Mi laj xa ox slajes lumetik li Jeova Dios avuʼun xchiʼuk mi laj xa ox yakʼbot Jeova Dios avuʼun li yosilike, mi laj xa ox apojbe li kʼusitik oy yuʼunike, mi te xa ox oyot ta slumalik xchiʼuk ta snaike,+ 2 chʼako komel oxib jteklum li ta osil ti chakʼ avuʼunin li Jeova Dios avuʼune.+ 3 Ta oxvokʼ xapas li osil chakʼ avuʼunin li Jeova Dios avuʼune, meltsanbo sbelel sventa te xjatav batel ta junuk jteklum li buchʼu milvane.
4 »Liʼe jaʼ li kʼusi chichʼ pasel mi te jatav batel li jmilvanej sventa mu xichʼ milele: kʼalal mu yolbajuk la smil xchiʼil xchiʼuk ti muʼyuk onoʼox xtiʼet sjol ta stojolale,+ 5 ti jaʼo kʼot ta pasel kʼalal chbat xchiʼin ta stsobel siʼ ta teʼtike, mi botsʼ lokʼel ta steʼel li yekʼel kʼalal jaʼo tstoy skʼob sventa chtuchʼ li teʼe xchiʼuk ti jaʼ la sta ta makiel li xchiʼil ti cham-o yuʼune, li jmilvaneje skʼan te xjatav batel ta junuk li jteklum taje sventa mu xichʼ milel.+ 6 Yuʼun mi mu xjatav batele, xuʼ ta skʼakʼal yoʼonton tsnutsvan batel yutsʼ yalal li buchʼu cham ti jaʼ xa chmilvane,*+ vaʼun xuʼ smil mi la sta ta bee, yuʼun toj nom to xkom li jteklume. Pe mu sta-o xcham ta skoj ti muʼyuk onoʼox xtiʼet sjol ta stojolal li xchiʼile.+ 7 Jaʼ yuʼun, xi ta xkalbot mantale: ‹Chʼako komel oxib jteklum›.
8 »Mi laj xa ox yepajesbot avosil li Jeova Dios avuʼun jech kʼuchaʼal laj yakʼ ye ta stojolal li amoltotake+ xchiʼuk mi laj xa ox yakʼbot skotol li osil ti laj yalbe ta jamal chakʼbe li amoltotake+ 9 —jaʼ noʼox venta mi chachʼun skotol li mantal yakal chkalbot avie, ti xakʼan li Jeova Dios avuʼune xchiʼuk ti jech-o xaxanav li ta sbee—,+ skʼan me xachʼak komel oxib jteklum xtok, jaʼ parte li yan oxib jteklum oy avuʼune.+ 10 Mi jech la apase, li ta balumil ti chakʼbot ta arexto* li Jeova Dios avuʼune, muʼyuk te chichʼ malbel xchʼichʼel junuk krixchano ti chʼabal smule+ xchiʼuk muʼyuk chata amul ta skoj chʼichʼ.+
11 »Pe mi oy jun vinik ti spʼajoj li jun xchiʼile,+ ti smalaoj xa onoʼox sventa stsak ta kʼop xchiʼuk ti la syayijes ti cham-o yuʼune, vaʼun mi te jatav batel ta junuk li jteklum taje, 12 li moletik ti bu toʼox nakale skʼan xbat yikʼik tal sventa xakʼbeik ta yok skʼob yutsʼ yalal li buchʼu chame,* jech akʼo yichʼ milel.+ 13 Mu me aboluk sba xavil.* Skʼan xalokʼes ta stojolal Israel li mulil kʼot ta pasel ta skoj ti laj yichʼ malbel xchʼichʼel li buchʼu chʼabal smule+ sventa lek chbat akuxlejal.
14 »Mi kʼot xa ox ta arexto* li balumil ti jaʼ chakʼ avuʼunin li Jeova Dios avuʼune, mu me xanetʼbe batel stsʼak yosil junuk achiʼil,+ jechuk-o xkom ti kʼu yelan laj yiktaik li amoltotake.
15 »Mu xuʼ xichʼ tsakel ta venta mi jun noʼox buchʼu tsvaʼan sba ta testigo* ti chal oy spaltail* o ti spasoj jtosuk smul li jun xchiʼile.+ Jaʼ to lek chapanbil chkʼot skotol kʼusiuk noʼox mi laj yal chaʼvoʼ o oxvoʼ testigoe.+ 16 Mi oy buchʼu ta xchopolil yoʼonton tsvaʼan sba ta testigo ta skontrainel junuk vinik ti tsjutbe* jtosuk smule,+ 17 xchaʼvoʼalik li buchʼu oy skʼopike akʼo svaʼan sbaik ta stojolal Jeova, ta stojolal paleetik xchiʼuk ta stojolal jchapanvanejetik ti stsakoj yabtelik li vaʼ orae.+ 18 Li jchapanvanejetike akʼo sabeik* lek skʼoplal,+ mi vinaj ti jecheʼ noʼox kʼusi laj yal li buchʼu la svaʼan sba ta testigoe, ti jecheʼ noʼox la sjutbe* smul li yermanoe, 19 skʼan jech xapasbeik li kʼusi tspasbe ox yaʼi li yermanoe.+ Skʼan xalokʼes ta atojolal li kʼusi chopole.+ 20 Li buchʼutik kuxulik toe chkʼot ta xchikinik, vaʼun ta xiʼik. Jech muʼyuk xa buchʼu jech tspas ta atojolalik li kʼusi chopol taje.+ 21 Mu me aboluk sba xavil:*+ mi oy buchʼu milvane, skʼan me xichʼ milel ek, mi la stʼus bekʼ satile, chichʼ tʼusbel sbekʼ sat ek, mi la skʼas tanal eile, chichʼ kʼasbel stanal ye ek, mi la skʼas kʼobile, chichʼ kʼasbel skʼob ek, mi la skʼas akanile, chichʼ kʼasbel yakan ek.+
20 »Kʼalal chbat atsak ta kʼop avajkontratake, mi laj avil ti jaʼ mas ep skaʼik, skaretaik xchiʼuk mas ep li soltaroetik yuʼunike, mu xaxiʼ yuʼun, yuʼun te xchiʼukot li Jeova Dios avuʼun ti jaʼ la slokʼesot ta yosilal Ejiptoe.+ 2 Kʼalal jutuk xa skʼan xalikik ta paskʼope, skʼan xnopaj batel li palee sventa xchiʼin ta loʼil li jteklume.+ 3 Xi skʼan xalanbee: ‹Chikintao avaʼi, Israel: jutuk xa skʼan xatsakik ta kʼop li avajkontraike, jaʼ yuʼun mu me xatsikʼes avoʼontonik, mu xaxiʼik xchiʼuk mu xnik avoʼontonik yuʼun, 4 yuʼun te xchiʼukoxuk ta xanbal li Jeova Dios avuʼunike, jaʼ tstsak ta kʼop avajkontraik sventa spak akʼoplalik xchiʼuk sventa skoltaoxuk›.+
5 »Li j-abteletik eke xi skʼan xalbeik li jteklume: ‹¿Mi oy buchʼu jaʼ to svaʼanoj jpʼejuk sna ti muʼyuk to snaklebinoje? Akʼo sutuk batel li ta snae. Yuʼun mi moʼoje, xuʼ xcham li ta paskʼope, vaʼun yan xa-o buchʼu chtal skʼupinbe li yachʼ nae. 6 ¿Mi oy buchʼu stsʼunoj s-uva ti muʼyuk to stulojbe sate? Akʼo sutuk batel ta sna. Yuʼun mi moʼoje, xuʼ xcham li ta paskʼope, vaʼun yan xa-o buchʼu chtal stulbe sat li s-uvae. 7 ¿Mi oy buchʼu smakoj junuk tseb ti muʼyuk to yikʼoje? Akʼo sutuk batel ta sna. Yuʼun mi moʼoje, xuʼ xcham li ta paskʼope, vaʼun yan xa-o buchʼu chikʼ li tsebe›.+ 8 Li j-abteletike xi skʼan sjakʼbeik xtok li jteklume: ‹¿Buchʼu chiʼ xchiʼuk chnik yoʼonton ta xiʼel?+ Akʼo sutuk batel ta sna sventa mu xchibajesbe yoʼonton li yermanotak eke›.*+ 9 Mi laj xa ox xchiʼinik ta loʼil jteklum li j-abteletike, akʼo svaʼanik bankilal soltaroetik sventa sbeiltasik li jteklume.
10 »Kʼalal mi lanopaj batel ta junuk jteklum sventa xatsak ta kʼope, baʼyel albo mi tskʼan ch-ochik ta akuerdo sventa mu xlik kʼop.+ 11 Mi lek la stakʼbote xchiʼuk mi laj yakʼ ochan ta steklumale, ch-och ta akʼob sventa spasik tsatsal abtel skotol li buchʼutik te nakalike xchiʼuk chtunik ta atojolal.+ 12 Pe mi mu skʼan x-ochik ta akuerdo sventa mu xlik kʼope, ti jaʼ noʼox tskʼan tstsakot ta kʼope, skʼan xajoyobta li jteklume, 13 vaʼun chakʼbot ta akʼob li Jeova Dios avuʼune, skʼan xamil ta espada skotol li viniketik tee. 14 Pe li antsetike, li ololetike, li chonbolometike xchiʼuk skotol li kʼusitik oy ta jteklume, skotol li kʼusitik x-ayan yuʼunike, xuʼ xavichʼ komel,+ xuʼ xatun xalajes li kʼusitik la apojbe avajkontratak ti laj yakʼ ta akʼob li Jeova Dios avuʼune.+
15 »Taje jaʼ jech skʼan xapasbe skotol li jteklumetik ti nom xavil ti maʼuk te oyik li ta yosilal lumetik bu chanakiike. 16 Pe li ta jteklumetik te oy li ta lumetik ti chakʼbot ta arexto* li Jeova Dios avuʼune mu me kuxuluk xavikta junuk krixchano.*+ 17 Li kʼusi skʼan xapase jaʼ ti xalajesbe skʼoplal ta j-echʼele, jaʼ xkaltik, li j-etetike, li j-amorreoetike, li jkanaanetike, li jperisitaetike, li j-eveoetike xchiʼuk li jebusetike+ jech kʼuchaʼal laj yalbot mantal li Jeova Dios avuʼune. 18 Taje jaʼ sventa mu xchanubtasoxuk ta spasel li kʼusitik ibal sba* tspasik sventa sdiosike ti jaʼ xa te chata-o amulik ta stojolal li Jeova Dios avuʼunike.+
19 »Mi la ajoyobta junuk jteklum sventa x˗och ta akʼobe xchiʼuk mi ep xa ox kʼakʼal laj yichʼ avuʼun stsakel ta kʼope, mu me xatsʼet ta ekʼel li teʼetik te chʼiemike. Xuʼ xalobe sat, pe mu xuʼ xatsʼet.+ Yuʼun ¿mi persa skʼan xajoyobta jpets teʼ jech kʼuchaʼal chajoyobta jun vinike? 20 Jaʼ noʼox xuʼ xatsʼet li teʼetik ti anaʼoj lek ti mu stakʼ lobel sate. Xuʼ xatsʼet sventa xajoyobta-o li jteklum ti yakal tstsakot ta kʼope, te xajoyobta-o jaʼ to mi och ta akʼobe.
21 »Mi laj yichʼ tael junuk anima ti mu stakʼ naʼel buchʼu la smil li ta avosil ti chakʼ avuʼunin li Jeova Dios avuʼune, 2 li moletik xchiʼuk jchapanvanejetik avuʼune+ skʼan xbat spʼisik kʼu snamal yiloj anima li lumetik ta sjoylejale. 3 Li moletik ti te nakalik li ta jteklum ti mas nopol yiloj li animae skʼan stsakik jkotuk chʼiom meʼ vakax ti muʼyuk to tunesbil ta abtele, ti muʼyuk to xkuchoj jkojuk kʼatlom teʼe, 4 li moletik te ta lume akʼo yikʼik batel ta olon li chʼiom meʼ vakaxe, te akʼo yikʼik batel ta stenlejaltik* ti bu oy lek voʼe jaʼ ti bu chʼabal to lokbil li osile o ti chʼabal to kʼusi tsʼunbile. Te akʼo skʼasbeik snukʼ ta stenlejaltik li chʼiom meʼ vakaxe.+
5 »Ta xnopajik li paleetike, li jlevietike, yuʼun jaʼ tʼujbilik yuʼun Jeova Dios avuʼun sventa xtunik ta stojolal,+ sventa xakʼik bendision ta sbi Jeova.+ Jaʼ chalik kʼuxi ta chapanel jtosuk kʼop kʼalal oy buchʼu chyayijesvane.+ 6 Vaʼun, skotol li moletik ta jteklum ti bu nopol la staik li animae skʼan spok skʼobik+ ta sba li chʼiom meʼ vakax ti laj yichʼ kʼasbel snukʼ ta stenlejaltike. 7 Xi skʼan xalike: ‹Maʼuk la smal jkʼobkutik li chʼichʼ liʼe mi jaʼuk laj kil ta jsatkutik kʼalal laj yichʼ malele. 8 Kajval Jeova, mu teuk xanakʼ ta avoʼonton sventa xakontrain li ateklumal Israel ti la apoj lokʼele+ mi jaʼuk xavakʼbe sbain ateklumal Israel ti laj yichʼ malbel xchʼichʼel li buchʼu chʼabal smule›.+ Vaʼun, muʼyuk te chkom ta sbaik li chʼichʼe. 9 Mi jaʼ chapas li kʼusi tukʼ ta sat Jeovae, jaʼ jech chalokʼes ta atojolal li mulil ta skoj ti laj yichʼ malbel xchʼichʼel li buchʼu chʼabal smule.
10 »Mi bat atsak ta kʼop avajkontratak xchiʼuk mi laj yakʼ ta akʼob li Jeova Dios avuʼun ti chukbilik chbat avuʼune,+ 11 pe mi te laj avil jun kʼupil sba ants ti kʼot ta avoʼonton ti chakʼan chkʼot ta avajnile, 12 xuʼ xavikʼ ochel ta yut ana. Jaʼ noʼoxe skʼan xjux lokʼel stsotsil sjol xchiʼuk skʼan smeltsan lek sniʼ yichʼak. 13 Akʼo slokʼ li skʼuʼ spokʼ slapoj kʼalal laj yichʼ chukel tale xchiʼuk akʼo te nakiuk li ta anae. Jun u chokʼita li stot smeʼe,+ mi laje, xuʼ xa xachiʼin ta vayel. Chakʼot ta smalal xchiʼuk chkʼot ta avajnil. 14 Mi muʼyuk lek laj avile, akʼo batuk ti bu tskʼan yoʼontone.+ Mu stakʼ xachon batel ta takʼin xchiʼuk mu stakʼ xavutilan ta skoj ti laj avakʼ ta kʼexlale.
15 »Mi oy jun vinik ti oy chaʼvoʼ yajnil, pe ti jun noʼox mas skʼanoje,* mi ayan yol yuʼun xchaʼvoʼale xchiʼuk ti jaʼ baʼyel vokʼ yol li buchʼu jutuk noʼox kʼanbile,+ 16 mu me stakʼ xal ti jaʼ sba xnichʼon li yol yajnil ti mas skʼanoj mi la sta yorail chchʼakanbe xrextoike* ti jaʼ muʼyuk xa tstsak ta venta kʼuchaʼal sba xnichʼon li yol yajnil ti jutuk noʼox skʼanoje. 17 Teuk ta sjol ti jaʼ sba xnichʼon li yol ti buchʼu jutuk noʼox skʼanoje, jaʼ yuʼun ta skotol li kʼusitik oy yuʼune, j-oʼlol to x-echʼ yepal skʼan xakʼbe ti jaʼ mu sta li jun xnichʼone, yuʼun jaʼ sba stsʼunbal. Jaʼ oy sderecho ti xichʼ tsakel ta venta ti jaʼ sba nichʼonile.+
18 »Mi oy jun vinik ti oy jun xnichʼon ti toj pim ta mantal xchiʼuk toj toyba ti mu xchʼunbe smantal li stote mi jaʼuk xchʼunbe smantal li smeʼe,+ mi laj xa yakʼik persa sventa tstukʼibtasike, pe ti mu jutebuk skʼan xchikintae,+ 19 li totil meʼile skʼan xikʼik lokʼel sventa xbat yakʼbeik ta skʼob moletik li ta yochebal steklumalike. 20 Xi chkʼot yalbeik li moletik ta steklumalike: ‹Li kol jnichʼonkutik liʼe toj pim ta mantal xchiʼuk toj toyba, mi jutebuk skʼan xchikintabunkutik. Mu noʼox x-echʼ yoʼonton ta veʼel+ xchiʼuk toj echʼem xyakub›.+ 21 Skotol li krixchanoetik ta steklumalike skʼan xakʼbeik ton jaʼ to mi chame. Jaʼ jech chalokʼes ta atojolal li kʼusi chopole, vaʼun chkʼot ta xchikin skotol li Israele xchiʼuk ta xiʼik.+
22 »Mi oy la spas smul jun vinik ti sta-o xchame, mi laj xa ox yichʼ milel+ xchiʼuk mi laj xa ox yichʼ jokʼanel ta teʼe,+ 23 mu me teuk jokʼol xkom ta teʼ sjunul akʼobal li sbekʼtale.+ Li kʼusi skʼan xapase skʼan xamuk ta skʼakʼalil noʼox, yuʼun li buchʼu laj yichʼ jokʼanele chopol kʼoptabil xa yuʼun Dios.+ Mu stakʼ xasokesbe skʼoplal li balumil ti chakʼ arextoin* li Jeova Dios avuʼune.+
22 »Mi oy laj avil ti chʼayem stot xvakax o xchij li avermanoe, mu me xapas aba ti muʼyuk laj avil yilele.+ Persa skʼan xavikʼbe batel li avermanoe. 2 Pe mi muʼyuk te nopol nakal li avermanoe o mi mu xavojtikin li avermanoe, ikʼo batel ta ana li chonbolome, te komuk ta ana jaʼ to mi kʼot saʼ li avermanoe. Vaʼun, skʼan xasutesbe.+ 3 Jaʼ me jech skʼan xapas mi oy la atabe jkotuk svuro, jlikuk skʼuʼ spokʼ o kʼusiuk noʼox ti chʼay yuʼun li avermanoe. Mu me teuk noʼox akʼeloj.
4 »Mi laj avil balchʼuj ta be svuro o stot xvakax li avermanoe, mu me xapas aba ti muʼyuk laj avil yilele. Persa skʼan xakolta ta stoyel.+
5 »Li antse mu me stakʼ slapbe skʼuʼ spokʼ li vinike, jech li vinik eke mu me stakʼ slapbe skʼuʼ spokʼ li antse. Yuʼun toj chopol chil Jeova Dios avuʼun li buchʼu jech tspase.
6 »Mi oy la ata junuk tas mut ta be ti oy sneneʼ mutal o stone, mi ta teʼ la ata o mi ta lumtik xchiʼuk mi te slutsʼoj yol o ston li meʼ mute, mu stakʼ xatsak batel xchiʼuk yol li meʼ mute.+ 7 Koltao batel li meʼ mute, jaʼ xuʼ xatsak batel li neneʼ mutetike. Lek chbat akuxlejal xchiʼuk jal chakuxi mi jech chapase.
8 »Mi chavaʼan jpʼejuk anae, pasbo smak ta sjoyobal li sjol anae+ sventa maʼuk ta smul chkom avutsʼ avalal mi mal chʼichʼ ta skoj ti oy buchʼu pʼaj* yalele.
9 »Mu me xakap ta tsʼunel chaʼtos sbekʼ tsʼunobil ti bu atsʼunoj a-uvae.+ Mi jech la apase, skotol li sat chakʼ li kʼusi la atsʼune persa chichʼ ichʼel batel ti bu chʼule xchiʼuk chichʼ ichʼel batel li sat a-uva eke.
10 »Mu me jmojuk xavakʼ slokik lum li jkot vakax xchiʼuk li jkot vuroe.+
11 »Mu me xalap jlikuk kʼuʼil mi kapbil yichʼoj pasel ta stsotsil chij xchiʼuk ta linoe.+
12 »Skʼan xapasbe sputsilal* ta xchanjotal xchikin li kʼuʼil pokʼil chatunese.+
13 »Mi oy jun vinik la saʼ yajnil ti lik spʼaj kʼalal laj xa ox xchiʼin ta vayele, 14 vaʼun ti tstikʼbe smul ti muʼyuk lek stalelale xchiʼuk ti muʼyuk lek skʼoplal chbat yuʼun ta skoj ti xi chale: ‹Laj kikʼ li ants liʼe, pe kʼalal la jchiʼin ta vayele, muʼyuk laj kilbe sprevail ti tojol tseb toe›. 15 Li stot smeʼ tsebe skʼan xichʼbeik batel moletik ta yochebal jteklum li sprevail ti tojol tseb toʼox li stsebike. 16 Li stot tsebe xi skʼan xalbe li moletike: ‹Laj kakʼbe yikʼ jtseb li vinik liʼe, pe li stuke laj xa spʼaj li jtsebe. 17 Tstikʼbe smul ti muʼyuk lek stalelale, xi chale: «Muʼyuk laj kilbe sprevail ti tojol tseb to li atsebe». Pe kʼelavilik, liʼ oy li sprevail ti tojol tseb toʼox kʼalal laj kakʼe›. Te une, tskʼiik ta yeloval moletik ta yochebal jteklum li sprevaile. 18 Laje, li moletike+ chikʼik batel li vinike xchiʼuk chakʼbeik kastigo.+ 19 Skʼan xakʼ sien siklo* plata multa, jaʼ chichʼ akʼbel li stot tsebe, yuʼun li vinike jecheʼ la sjutbe* smul jun tojol tseb ta Israel+ xchiʼuk jaʼ chkom-o ta yajnil. Mu stakʼ sutes ti kʼu sjalil kuxul li vinike.
20 »Pe mi melel li smule xchiʼuk mi muʼyuk sprevail ti jaʼ toʼox tojol tsebe, 21 skʼan xjochik batel ta stiʼ sna stot li tsebe, vaʼun li viniketik ta steklumale akʼo yakʼbeik ton jaʼ to mi chame, yuʼun toj kʼexlal sba ta stojolal Israel ti mulivaj*+ ta sna stote.+ Jaʼ jech chalokʼes ta atojolal li kʼusi chopole.+
22 »Mi oy jun vinik chchiʼin ta vayel jun ants ti oy xa smalale, persa skʼan xcham xchaʼvoʼalik, skʼan xcham li vinik ti la xchiʼin ta vayel li antse xchiʼuk skʼan xcham li ants eke.+ Jaʼ jech chalokʼes ta stojolal Israel li kʼusi chopole.
23 »Mi oy jun tojol tseb ti makbil xa yuʼun jun kerem ti taat yuʼun jun vinik li ta jteklume xchiʼuk mi chiʼinat ta vayele, 24 xchaʼvoʼalik skʼan xajochik batel ta yochebal jteklum sventa xichʼik akʼbel ton jaʼ to mi chamike, li tsebe chcham ta skoj ti muʼyuk x-avan li ta jteklume, li vinike chcham ta skoj ti laj yakʼbe ta kʼexlal li yajnil xchiʼile.+ Jaʼ jech chalokʼes ta atojolal li kʼusi chopole.
25 »Pe mi te la sta ta osiltik li tseb ti makbil xa xchiʼuk ti la suj sventa xchiʼin ta vayele, jaʼ noʼox akʼo yichʼ milel li vinik ti chiʼinvan ta vayele. 26 Pe mu kʼusi xapasbe li tsebe. Li tsebe muʼyuk smul ti sta-o xchame. Taje jaʼ jech chichʼ pasel jech kʼuchaʼal chichʼ pasbel li vinik ti tstsak ta majel xchiʼil ta krixchanoal* ti chcham-o yuʼune.+ 27 Yuʼun li vinike ta osiltik la sta li tseb ti makbil xae. Akʼo mi avan li tsebe, pe muʼyuk buchʼu te oy sventa xkoltaat.
28 »Mi oy jun vinik ti te la sta ta osiltik jun tojol tseb ti muʼyuk to makbile, ti la stsatsal tsak sventa xchiʼin ta vayel xchiʼuk mi ilatike,+ 29 li vinik ti la xchiʼin ta vayel li tsebe skʼan xakʼbe 50 siklo plata li stot tsebe.+ Li vinike jaʼ xa chikʼ-o li tsebe. Ta skoj ti laj yakʼ ta kʼexlale, mu xa stakʼ sutes ti kʼu sjalil kuxul li vinike.
30 »Sventa mu xakʼ ta kʼexlal stot li jun vinike, mu me stakʼ xikʼbe li yajnil stote.+
23 »Li vinik ti chʼabal ston skʼunil ta skoj ti tʼuseme o ti tuchʼbil skʼunile mu stakʼ x-och li ta stsobobbail Jeovae.+
2 »Mu me stakʼ x-och ta stsobobbail Jeova li buchʼu maʼuk mero alab nichʼnabile.+ Kʼalal to ta slajunkʼolal kuxlejal yuʼunik mi junuk snitilulalik xuʼ x-och li ta stsobobbail Jeovae.
3 »Li j-ammonetik xchiʼuk jmoabetike mi junuk stakʼ x-ochik li ta stsobobbail Jeovae.+ Kʼalal to ta slajunkʼolal kuxlejal yuʼunik mi junuk snitilulalik xuʼ x-ochik jutebuk li ta stsobobbail Jeovae. 4 Yuʼun kʼalal jaʼo lalokʼik talel ta yosilal Ejiptoe, muʼyuk tal snupoxuk ta be sventa xakʼboxuk voʼ avuchʼik xchiʼuk aveʼelik.+ Li kʼusi noʼox la spasike la stojik Balaam li xnichʼon Beor ti te vokʼem ta Petor ta yosilal Mesopotamia sventa xchopol kʼoptaoxuke.+ 5 Pe li Jeova Dios avuʼune muʼyuk la xchikintabe li Balaame.+ Li kʼusi noʼox la spas li Jeova Dios avuʼun ta atojolale la skʼatajes ta bendision li chopol kʼoptaele,+ yuʼun skʼanojot li Jeova Dios avuʼune.+ 6 Ti kʼu sjalil kuxulote mu me xakoltaik jutebuk sventa lek xbat li xkuxlejalike o sventa x-ayan ep kʼusitik yuʼunik.+
7 »Mu stakʼ xapʼaj junuk j-edom krixchano, yuʼun jaʼ achiʼil ta vokʼel.+
»Mu stakʼ xapʼaj junuk j-ejiptoal krixchano, yuʼun te lanaki ta yosil kʼuchaʼal jyanlum.+ 8 Li xnichʼnabike mu stakʼ x-ochik li ta stsobobbail Jeovae, jaʼ to xuʼ x-och li yoxkʼolal yalab xnichʼnabik chtal yuʼunik ta tsʼakal li xnichʼnabike.
9 »Kʼalal chbat ajoyibta li avajkontrae, kʼelo me aba ti mu xapas jutebuk li kʼusi chopole.*+ 10 Mi ibal sba* kom jun vinik ta skoj ti lokʼ yaʼlel skʼunil ta akʼobaltike,+ skʼan xlokʼ batel ti bu apasoj akarpanaike xchiʼuk mu me stakʼ sut talel. 11 Kʼalal chmal xa batel kʼakʼale, akʼo spok sba ta voʼ, vaʼun xuʼ xa sut tal ti bu apasoj akarpanaik kʼalal mi chʼayem xa ox batel kʼakʼale.+ 12 Skʼan xatʼuj jsepuk osil ta spat ti bu apasoj akarpanaike, jaʼ ti bu lek nakʼal* sventa te xabatike. 13 Skʼan te oyuk avuʼun junuk estaka ti bu akʼejoj* avabtejebtake. Yuʼun kʼalal mi labat ta chʼayobbaile,* jaʼ chajokʼ-o junuk chʼen, vaʼun chamuk komel li avikʼobale.* 14 Yuʼun li Jeova Dios avuʼune te chanav ti bu apasoj akarpana+ sventa xchabiot xchiʼuk sventa xakʼ ta avok ta akʼob li avajkontratake. Skʼan chʼuluk xvinaj ti bu apasoj akarpanae+ sventa muʼyukuk kʼusi chopol te sta ta ilel ti jaʼ xa mu skʼan xchiʼinot-oe.
15 »Mi te kʼot ta atojolal jun mosoil ti jatav lokʼel ta stojolal yajvale, mu me xbat avakʼ komel ta stojolal li yajvale. 16 Xuʼ te xchiʼinot ta naklej ta junuk jteklum avuʼun ti bu tskʼan chnakie, jaʼ ti bu lek chile. Mu stakʼ xavilbajin.+
17 »Mi junuk tseb ta Israel xuʼ spas sba ta jchonbail ants ta templo,+ jech xtok, mi junuk vinik ta Israel xuʼ spas sba ta jchonbail vinik ta templo.+ 18 Li stojol jchonbail ants xchiʼuk li stojol* jchonbail vinike* mu stakʼ xavichʼ ochel ta sna Jeova Dios avuʼun sventa xkʼot ta pasel avuʼun li kʼusi avakʼoj ave spasele, yuʼun toj chopol chil Jeova Dios avuʼun li stojolike.
19 »Li kʼusi chchʼamunbot avermanoe mu me xakʼanbe sjol akʼo mi takʼin,+ veʼlil o kʼusiuk noʼox ti ta xkʼexbot ti stakʼ kʼanbel sjole. 20 Xuʼ xakʼanbe sjol li kʼusi chchʼamunbot jun jyanlume,+ pe mu xuʼ xakʼanbe sjol li kʼusi chchʼamunbot avermanoe,+ mi jech chapase, chakʼbot bendision Jeova Dios avuʼun ta skotol li abtelal chapas li ta osil chavuʼunine.+
21 »Paso noʼox me ta anil mi oy laj avakʼ ave ta stojolal Jeovae,+ yuʼun li Jeova Dios avuʼune persa onoʼox ta skʼanbot li kʼusi laj avakʼ ave chapase.+ Jaʼ me amul chkʼot mi mu jechuk la apase.+ 22 Mi muʼyuk kʼusi chavakʼ ave spasele, muʼyuk chata amul.+ 23 Skʼan me xkʼot ta pasel avuʼun li kʼusi avaloj chapase,+ jech xtok, skʼan me xkʼot ta pasel avuʼun li kʼusi chlokʼ ta ave chavakʼbe ta smoton li Jeova Dios avuʼun ti ta yutsil avoʼonton chavakʼe.+
24 »Mi la-och batel ti bu stsʼunoj s-uva li achiʼile, xuʼ xaloʼ jaʼ to ti kʼuxi x-echʼ avoʼontone, pe mu me stakʼ xatul sventa xanojes batel amoch.+
25 »Mi chabat ti bu tekʼajtik strigo li achiʼile, xuʼ xabul ta akʼob ti bu yijik xae, pe mu me stakʼ xatuchʼ ta jos* li strigo achiʼile.+
24 »Mi oy junuk vinik laj yikʼ jun ants pe ti muʼyuk lek laj yilbe stalelal ta skoj ti muʼyuk jun yoʼonton yuʼun smalal li antse, akʼo spasbe jlik svunal ti bu chal ti tsutes-o sbaike,+ akʼo yakʼbe batel xchiʼuk akʼo stak lokʼel li ta snae.+ 2 Mi lokʼ xa batel ta sna vinik li antse, xuʼ xbat xchiʼuk xuʼ x-ikʼat yuʼun yan vinik.+ 3 Mi pʼajat yuʼun li xchaʼvoʼal vinike, mi akʼbat li svunal ti bu chal ti tsutes-o sbaike, vaʼun mi takat lokʼel li ta snae o mi cham li xchaʼvoʼal vinik ti nupun xchiʼuke, 4 li sba smalal ti sutesate mu xa me stakʼ xikʼ yan velta ta skoj ti laj xa sokes sba li antse, yuʼun toj chopol chil li Jeovae. Li ta osil chakʼ arextoin* li Jeova Dios avuʼune mu stakʼ xatikʼ ochel li mulil taje.
5 »Mi oy jun vinik ti achʼ to snupunele, mu me stakʼ xbat ta paskʼop xchiʼuk mu me stakʼ xichʼ akʼbel yan abtelaletik. Jun jabil te akʼo komuk ta sna ti muʼyuk kʼusi tsbain jutebuke sventa xkuxet noʼox yoʼonton yuʼun li yajnile.+
6 »Mi oy buchʼu oy kʼusi chʼamunbate, mu me stakʼ skʼanbe ta prental* li molino* ti jaʼ chjuchʼun-oe mi jaʼuk li stanal ta sbae,+ yuʼun mi jech tspase, xkoʼolaj kʼuchaʼal jaʼ tskʼanbe ta prental li kʼusi kuxul-oe.
7 »Mi oy buchʼu chelkʼan* junuk xchiʼil ta israelale, mi laj yilbajin xchiʼuk mi la xchon batele,+ persa skʼan xichʼ milel li j-elkʼanvaneje.+ Skʼan xalokʼes ta atojolal li kʼusi chopole.+
8 »Kʼalal oy bu chchʼi talel leprae,* kʼelo me lek ti jechuk xapas kʼuchaʼal chalboxuk li paleetik ti jaʼ jlevietike.+ Kʼelo me lek ti jech tajek xapas jech kʼuchaʼal kalojbeik mantale. 9 Vuleso me ta ajol ti kʼalal lalokʼik talel ta Ejiptoe, li Jeova Dios avuʼune oy kʼusi la spasbe Miriam ti kʼalal te xatalik ta bee.+
10 »Kʼusiuk noʼox ti chavakʼbe xchʼamun junuk achiʼile+ mu me xa-och batel ta sna sventa chbat atsakbe talel li kʼusi yaloj chakʼ ta prentale.* 11 Te noʼox vaʼal xakom ta pana,* li buchʼu oy kʼusi laj avakʼbe xchʼamune jaʼ akʼo bat yichʼbot talel li kʼusi yaloj chakʼbot ta prentale.* 12 Mi chtun yuʼun li achiʼile, mu me teuk xavichʼ vayel li kʼusi laj yakʼbot ta prentale.*+ 13 Li kʼusi laj yakʼbot ta prentale* persa skʼan xasutesbe kʼalal naka noʼox chchʼay batel kʼakʼale, yuʼun jaʼ tskʼuʼin vayel,+ vaʼun chakʼbot bendision. Mi jech chapase, tukʼ chil li Jeova Dios avuʼune.
14 »Mu me kʼusi xavelkʼanbe ta amanyail li jsaʼabtel ti muʼyuk kʼusi x-ayan yuʼune o ti povree akʼo mi jaʼ junuk avermano o mi jaʼ junuk jyanlum ti te oy ta alumale, ti te nakal ta ateklumale.+ 15 Ta skʼakʼalil noʼox me xatoj li avaj-abtel kʼalal skʼan to xchʼay batel kʼakʼale,+ yuʼun chtun yuʼun xchiʼuk jaʼ kuxul-o li stojole. Mi muʼyuk xatoje, tskʼan parte ta stojolal Jeova, vaʼun oy amul chkom.+
16 »Li totiletike mu xuʼ xchamik ta skoj smul xnichʼnabik, jech ek li nichʼnabiletike mu xuʼ chchamik ta skoj smul stotik.+ Ta skoj smul stukik ta xchamik.+
17 »Mu me xasokesbe skʼoplal kʼalal chichʼ chapanel li jun jyanlume o li jun olol ti chamem stote.+ Jech xtok, mu me xavichʼbe komel ta prental* skʼuʼ spokʼ li ants ti chamem smalal mi oy kʼusi laj avakʼ ta chʼome.+ 18 Vuleso me ta ajol ti la-echʼ ta mosoil li ta yosilal Ejiptoe xchiʼuk ti la spojot lokʼel li Jeova Dios avuʼune.+ Jaʼ yuʼun, jech yakal chkalbot mantal ti akʼo jech xapase.
19 »Mi la sta yorail chatsobbe sat li kʼusi la atsʼun ta avosile, mu me sut atam mi chʼay ta ajol jchukuke. Te xavikta komel sventa li jyanlum ti te achiʼuk ta nakleje, sventa li ololetik ti chamem stotike xchiʼuk li antsetik ti chamem smalalike+ sventa xakʼbot bendision Jeova Dios avuʼun ta skotol li kʼusitik chapase.+
20 »Kʼalal chalilin ta teʼ li steʼel a-olivae, mu me xachaʼlilinbe li skʼobtake. Ti kʼu yepal muʼyuk xpʼaj* ta lilinele jaʼ xa akʼo stsob li jyanlum ti te achiʼuk ta nakleje, li ololetik ti chamem stotike xchiʼuk li antsetik ti chamem smalalike.+
21 »Kʼalal chatsobbe sat a-uvae, mu me sut atsob ti butik kome. Te akʼo komuk sventa stsob li jyanlum ti te achiʼuk ta nakleje, li ololetik ti chamem stotike xchiʼuk li antsetik ti chamem smalalike. 22 Vuleso me ta ajol ti la-echʼ ta mosoil li ta yosilal Ejiptoe. Jaʼ yuʼun, jech yakal chkalbot mantal ti akʼo jech xapase.
25 »Mi oy lik skʼopik chaʼvoʼ viniketike, xuʼ xbat yakʼ sbaik ta chapanel ta stojolal li jchapanvanejetike,+ vaʼun li jchapanvanejetike chalik ti buchʼu tukʼe chʼabal smul xchiʼuk chalik ti buchʼu chopole oy smul.+ 2 Mi sta-o xichʼ majel li buchʼu chopole,+ li jchapanvaneje akʼo yal mantal ti akʼo spatan sbae xchiʼuk teuk skʼeloj ti kʼalal chichʼ majele. Jaʼ jech yepal akʼo yichʼ jisbel vachʼ ti kʼu stsatsal li smule. 3 Xuʼ xakʼbe 40 ta moj vachʼ,+ pe skʼan jech noʼox yepal xakʼbe. Yuʼun mi chakʼbe to mas vachʼ ti mu xa jechuk albile, ta kʼexlal xa chkom li avermanoe.
4 »Mu xavakʼbe svosal li tot vakax kʼalal yakal chpechʼilan ta tekʼel li trigoe.+
5 »Mi oy jayvoʼ viniketik ti sbankil yitsʼin sbaik ti jmoj nakalike, pe ti cham junuk yuʼunik ti muʼyuk xkom junuk skereme, mu stakʼ xmalij ta yan li antse. Li xchiʼil ta vokʼel buchʼu chame jaʼ chbat yikʼbe li yajnile.+ 6 Li sba skerem chvokʼe jaʼ chichʼbe sbi li anima xchiʼil ta vokʼele+ sventa mu xtupʼ sbi li ta Israele.+
7 »Mi mu skʼan xikʼbe yajnil li anima xchiʼil ta vokʼele, skʼan xbat ta stojolal moletik ta yochebal jteklum li ants ti cham smalale, xi akʼo yalbe li moletike: ‹Li xchiʼil ta vokʼel jmalale mu skʼan ti kuxuluk-o ta Israel sbi li xchiʼil ta vokʼele. Mu skʼan xikʼun akʼo mi jaʼ oy ta sba›. 8 Li moletike skʼan stakik ta ikʼel sventa xchiʼinik ta loʼil. Pe mi mu skʼan jutebuk xchiʼuk ti xi chale: ‹Mu jkʼan xkikʼ›, 9 li ants une chnopaj batel ta stojolal li xchiʼil ta vokʼel smalal kʼalal jaʼo te skʼeloj li moletike, akʼo slokʼbe xonob,+ akʼo stubtabe sat xchiʼuk xi skʼan xale: ‹Jaʼ jech chichʼ pasbel li vinik ti mu skʼan xiktabe stsʼunbal li xchiʼil ta vokʼele›. 10 Mi jech xa ox kʼot ta pasele, li ta Israele xi chichʼ ojtikinbel yutsʼ yalal* li vinike: ‹Yutsʼ yalal ti buchʼu laj yichʼ lokʼbel xonobe›.
11 »Mi oy tstsak sbaik ta majel chaʼvoʼ viniketike, mi tal pojatuk yuʼun yajnil li buchʼu chlaj ta majele xchiʼuk mi la xmichʼbe skʼunil li yan vinike, 12 skʼan xatuchʼbe lokʼel skʼob li antse. Mu me aboluk sba xavil.*
13 »Skʼan me mu chaʼpʼejuk ton te tikʼil ta avolsa ti chtun avuʼun ta kiloe,+ ti jpʼej kʼox xchiʼuk ti jpʼej mukʼe. 14 Li ta anae mu me chaʼtosuk avuʼun li kʼusi chapʼis-oe,+ ti jun kʼox xchiʼuk ti jun mukʼe. 15 Skʼan me tsʼakaluk lek li akiloe, ti mu me x-elkʼaje xchiʼuk skʼan me tsʼakaluk li spʼisol avuʼune, ti mu me x-elkʼaje sventa jal xakuxi li ta balumil ti chakʼbot li Jeova Dios avuʼune.+ 16 Yuʼun li buchʼu jech tspas taje muʼyuk tukʼ, toj chopol chil li Jeova Dios avuʼune.+
17 »Teuk me ta ajol li kʼusi la spasboxuk ta be li Amalek kʼalal lalokʼik tal ta Ejiptoe,+ 18 ti tal snupot ta be sventa stsak ta kʼop li buchʼutik nom tijil xtalik ta apate, ti jaʼo kʼalal lubemot xchiʼuk kʼalal mu xa ox xuʼ avuʼune. Muʼyuk la xiʼta* li Diose. 19 Mi yakʼ xa ox akux avoʼonton li Jeova Dios avuʼun ti muʼyuk xa tstsakot ta kʼop junuk avajkontra li ta balumil ti bu chakʼ arextoin*+ li Jeova Dios avuʼune, skʼan me xatupʼbe skʼoplal ta j-echʼel li Amalek ta yolon vinajele.+ Mu me xchʼay xavaʼi taje.
26 »Kʼalal cha-ochik xa batel li ta balumil ti bu yaloj Jeova Dios avuʼun ti chakʼbot ta arextoe,* mi laj xa ox avichʼe xchiʼuk mi te xa ox nakalote, 2 skʼan xatsob tal jvokʼuk li sba sat kʼusitik chlokʼ ta osile, jaʼ li kʼusitik chatsob li ta avosil chakʼbot Jeova Dios avuʼune. Chʼamo ta junuk moch, vaʼun ichʼo batel ti bu tstʼuj sventa xichʼ muyubtabel sbi li Jeova Dios avuʼune.+ 3 Skʼan xbat akʼel li pale ti stsakoj yabtel li vaʼ orae, xi xkʼot avalbee: ‹Tal kalbe Jeova Dios avuʼun ti liʼ xa oyun li ta balumil ti jech laj yakʼ ye Jeova ta stojolal jmoltotaktik ti chakʼbutik li osile›.+
4 »Li palee tstsakbot ta akʼob li moch avichʼoj batele, vaʼun te chakʼ ta yeloval li skajleb smoton Jeova Dios avuʼune. 5 Vaʼun, xi jamal xaval ta yeloval li Jeova Dios avuʼune: ‹Li jtote jaʼ jun j-aram vinik+ ti xtal xbat noʼoxe,* yal batel ta Ejipto+ xchiʼuk te naki kʼuchaʼal jyanlum, jayvoʼik toʼox li buchʼutik te oy ta snae.+ Pe kʼalal te kʼote, pas ta mukʼta jteklum, tsatsub xchiʼuk epajik ta jyalel.+ 6 Laj yilbajinunkutik li j-ejiptoetike, tsots laj yutsʼintaunkutik xchiʼuk tsots la smosoinunkutik.+ 7 Jaʼ yuʼun, lik jkʼankutik vokol ta stojolal Jeova, ti jaʼ Sdios li jmoltotakutike. Li Jeovae laj yaʼi li kʼusi laj kalkutike, laj yil ti tsots jvokolkutike, ti chʼabal lek kʼusi chkʼot ta jtojolalkutike xchiʼuk ti abol jbakutik ta utsʼintaele.+ 8 Jech oxal, li Jeovae ta yipal skʼob xchiʼuk ta sjuʼel la slokʼesunkutik li ta Ejiptoe,+ chakʼ xiʼel li kʼusitik la spase, la spas senyailtak xchiʼuk skʼelobiltak juʼelal.+ 9 Ta tsʼakale, liʼ laj yikʼunkutik tale, laj yakʼbunkutik li balumil liʼe, jun balumil ti bu oy lek leche xchiʼuk pome.+ 10 Liʼ kichʼoj talel li sba sat jtsʼunob lokʼ ta kosil ti jaʼ yakʼojbun li Jeovae›.+
»Te xavakʼ ta yeloval li Jeova Dios avuʼune xchiʼuk te xanijan aba ta stojolal li Jeova Dios avuʼune. 11 Jech xkuxet noʼox avoʼonton ta skoj li kʼusitik lekik laj yakʼbot li Jeova Dios avuʼune xchiʼuk ti laj yakʼbe li buchʼutik te oy ta anae. Kuxetuk noʼox avoʼonton xchiʼuk li jlevietike xchiʼuk li jyanlumetik ti te xchiʼukoxuk ta nakleje.+
12 »Li ta yoxibal jabile, mi laj xa ox atsob li jun ta lajlajuneb+ chlokʼ ta skotol li kʼusitik chatsʼune, jaʼ xkaltik, li ta sjabilal chichʼ akʼel li jun ta lajlajunebe, li kʼusi la atsobe skʼan xavakʼbe jlevietik, jyanlumetik, ololetik ti chamem stotike xchiʼuk li antsetik ti chamem smalalik ti te nakalik ta yutil ateklumale, jaʼ tslajesik jaʼ to ti kʼuxi xnoj lek xchʼutike.+ 13 Xi skʼan xaval ta yeloval li Jeova Dios avuʼune: ‹Laj xa jlokʼes ta jna li kʼusitik chʼule, laj xa kakʼbe li jlevietike, li jyanlumetike, li ololetik ti chamem stotike xchiʼuk li antsetik ti chamem smalalike,+ jech la jpas kʼuchaʼal laj avalbun mantale. Jtsakoj ta venta xchiʼuk jtukʼulanoj lek li amantaltake. 14 Kʼalal oy buchʼu cham kuʼune, muʼyuk la jveʼ jutebuk li kʼusi chʼule. Kʼalal ibal jbae,* muʼyuk la jtsak jutebuk mi jaʼuk laj kakʼ jutebuk ta sventa li buchʼutik chamemike. La jchʼunbe smantal li Jeova Dios kuʼune xchiʼuk la jpas skotol li kʼusitik laj aval akʼo jpase. 15 Jaʼ yuʼun, akʼo tal asat voʼot ti te nakalot ta chʼul vinajele, akʼbo bendision li ateklumal Israele xchiʼuk akʼbo bendision li balumil laj avakʼbunkutike,+ li balumil ti bu oy lek leche xchiʼuk pome,+ jech xapas kʼuchaʼal laj avakʼ ave ta stojolal li jmoltotakutike›.+
16 »Li avi kʼakʼale, chalbot mantal Jeova Dios avuʼun ti akʼo xavakʼ ta akuxlejal li mantaletik liʼe xchiʼuk li kʼusitik chapanbil yuʼune. Skʼan xavakʼ ta akuxlejal, skʼan xachʼun ta sjunul avoʼonton+ xchiʼuk ta sjunul akuxlejal. 17 Li avie, laj xa yal stuk Jeova ti jaʼ chkʼot ta Dios avuʼun mi jech-o chaxanav li ta sbetake, mi chachʼunbe li smantaltake,+ li kʼusitik chapanbil yuʼune+ xchiʼuk mi chavaʼibe li kʼusitik chale. 18 Li avi xtoke, li Jeovae laj xa yaʼibot ti chakʼot ta steklumal ti stuk xa noʼox jech*+ jech onoʼox kʼuchaʼal yalojbot ta jamale xchiʼuk laj xa yaʼibot ti chachʼunbe skotol li smantaltake. 19 Li stuk une mas tsots akʼoplal chabat yuʼun ti jaʼ mu sta li yan lumetik spasoje.+ Mi chavakʼ ta ilel ti chʼul jteklumot ta stojolal li Jeova Dios avuʼune,+ kʼupil kʼoptabilot chakʼot yuʼun, tsvinajes batel akʼoplal xchiʼuk ichʼbil ta mukʼ chakʼot yuʼun jech onoʼox kʼuchaʼal jamal yalojbote».
27 Li Moises xchiʼuk li moletik ta Israele xi laj yalbeik mantal li jteklume: «Chʼunik me skotol li mantaletik yakal chkalboxuk avie. 2 Jech xtok, ti kʼusi kʼakʼalil chajelavik li ta jot Jordan sventa xabatik li ta osil ti chakʼboxuk li Jeova Dios avuʼunike, latso mukʼtik tonetik xchiʼuk bono ta tan.+ 3 Mi lajelav xa oxe, jaʼ te xatsʼiba skotol li Mantaletik liʼe sventa x-och avuʼunin li osil ti chakʼbot li Jeova Dios avuʼune, jun balumil ti bu oy lek leche xchiʼuk pom jech kʼuchaʼal yalojbot ta jamal li Jeova ti jaʼ Sdios amoltotake.+ 4 Mi echʼ xa ox atuchʼik li Jordane, te xalatsik ta vits Ebal+ li tonetike xchiʼuk bonik ta tan jech kʼuchaʼal yakal chkalboxuk avie. 5 Jech xtok, te xavaʼanbe jun skajleb smoton li Jeova Dios avuʼune, ta tonetik chichʼ vaʼanel li skajleb matanale. Mu me stakʼ xavokʼ ta takʼin li tonetike.+ 6 Spʼejekil me li tonetik chatunes sventa xavaʼanbe li skajleb smoton Jeova Dios avuʼune xchiʼuk jaʼ te xachikʼbe smoton li Jeova Dios avuʼune. 7 Skʼan xavakʼ milbil matanal sventa jun oʼontonal+ xchiʼuk te noʼox xatiʼ,+ vaʼun xkuxet noʼox avoʼonton ta yeloval li Jeova Dios avuʼune.+ 8 Li ta tonetike lekuk xpʼejlajet ta kʼelel ti kʼu yelan chatsʼiba skotol li kʼusitik chal li Mantal liʼe».+
9 Vaʼun, li Moises xchiʼuk li paleetik ti jaʼ jlevietike la xchiʼinik ta loʼil li Israele, xi laj yalbeike: «Israel, anchan, chikintao avaʼi. Li avi kʼakʼale lakʼot xa ta steklumal li Jeova Dios avuʼune.+ 10 Skʼan xachikintabe li kʼusi chal Jeova Dios avuʼune xchiʼuk skʼan xavakʼ ta akuxlejal li smantaltak ti yakal chkalbot avie».+
11 Li vaʼ kʼakʼale, xi laj yalbe mantal jteklum li Moisese: 12 «Mi laj xa ox atuchʼik li Jordane, li nitilulaletik ti te skʼan svaʼan sbaik ta vits Guerisim+ sventa xakʼbeik bendision li jteklume jaʼik Simeon, Levi, Juda, Isakar, Jose xchiʼuk Benjamin. 13 Li nitilulaletik te tsvaʼan sbaik ta vits Ebal+ sventa xchopol kʼoptavanike jaʼik Ruben, Gad, Aser, Sabulon, Dan xchiʼuk Neftali. 14 Li jlevietike xi tsots yechʼomal yeik tstakʼbeik sjunul li jteklum Israele:+
15 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu oy kʼusi tspasbe slokʼole+ o ti tspas junuk lokʼol ta unijesbil takʼin+ ti toj chopol chil Jeovae,+ ti yabtel noʼox yok skʼob li buchʼu lek spas yuʼun pʼijil abtelale* xchiʼuk ti te nakʼal* yuʼune›. (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).*
16 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu tspʼaj stot o smeʼe›.+ (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).
17 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu tsnetʼbe stsʼak yosil xchiʼile›.+ (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).
18 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu chakʼ xanavuk echʼel ta yan-o be li jun maʼsate›.+ (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).
19 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu tsokes ti kʼu yelan chichʼ chapanel junuk jyanlum,+ junuk olol ti chamem stote o junuk ants ti chamem smalale›.+ (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).
20 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu chchiʼinbe ta vayel yajnil stote, yuʼun chakʼ ta kʼexlal li stote›.+ (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).
21 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu chchiʼin ta vayel kʼusiuk noʼox chonbolomale›.+ (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).
22 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu chchiʼin ta vayel xvix o yixlel ti jaʼ stseb stot o stseb smeʼe›.+ (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).
23 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu chchiʼin ta vayel smeʼniʼe›.+ (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).
24 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu smalaoj xa onoʼox xchiʼil sventa tsmile›.+ (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).
25 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu chchon sba ta takʼin* sventa tsmil* li buchʼu* muʼyuk smule›.+ (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).
26 »‹Chopol kʼoptabil chkom li buchʼu mu xchʼun li kʼusitik chal li Mantal liʼe›.+ (Xi skʼan stakʼ sjunul li jteklume: ‹¡Jechuk!›).
28 »Mi chachikinta lek li kʼusi chal Jeova Dios avuʼune xchiʼuk mi chakʼel lek sventa xavakʼ ta akuxlejal skotol li smantaltak yakal chkalbot avie, li Jeova Dios avuʼune mas tsots akʼoplal chabat yuʼun ti jaʼ mu sta li yan lumetik ta balumile.+ 2 Mi jech-o chachikintabe li Jeova Dios avuʼune, chtal ta atojolal skotol li bendision liʼe,+ chtal snupot ta be:
3 »Chata bendision li ta jteklume xchiʼuk chata bendision li ta osiltike.+
4 »Tsta bendision li anichʼnabtake,*+ li sat kʼusitik chatsʼune xchiʼuk li stsʼunbal achonbolomtake. Tsta bendision li achʼiom vakaxtake xchiʼuk li achʼiom chijtake.+
5 »Tsta bendision li amoche+ xchiʼuk li svotsʼobil kʼusitik avuʼune.+
6 »Chata bendision ta skotol li kʼusi chapase.
7 »Li Jeovae chakʼ atsal li avajkontratak chtal stsakot ta kʼope.+ Jun noʼox be bu ch-ochik talel kʼalal chtal stsakot ta kʼope, pe ta vukub xa be chjatavik batel avuʼun.+ 8 Li Jeovae chal mantal ti chichʼ bendision li yavil kʼusitik avuʼune+ xchiʼuk tsta bendision skotol li kʼusitik chapase. Ta melel, chakʼbot bendision li ta osil chakʼbot Jeova Dios avuʼune. 9 Li Jeovae tstʼujot sventa xakʼot ta chʼul jteklum ti jaʼ yuʼun stuk+ jech onoʼox kʼuchaʼal yaloj ta jamale.+ Ti jech tspase, jaʼ ta skoj ti jech-o chachʼunbe li smantaltak Jeova Dios avuʼune xchiʼuk ti chaxanav li ta sbetake. 10 Chaʼiik skotol jteklumetik ti ta sbi Jeova ojtikinbilote,+ vaʼun chiʼtaoxuk skotolik.+
11 »Li Jeovae chakʼ epajuk anichʼnabtak, chakʼ epajuk achonbolomtak xchiʼuk lek tsatin yuʼun li kʼusitik chatsʼun li ta balumil+ ti laj yakʼ ye Jeova ta stojolal amoltotak ti chakʼbote.+ 12 Tsjam yavil skʼulejal li Jeovae, jaʼ xkaltik, li vinajele, sventa xakʼ talel voʼ ta yorail li ta avosile+ xchiʼuk sventa xakʼbe bendision skotol li kʼusitik chapase. Chavakʼbe ta chʼom yantik jteklumetik li kʼusitik oy avuʼune, yan li voʼote muʼyuk kʼusi chakʼan ta chʼom.+ 13 Mas tsots akʼoplal chabat yuʼun li Jeovae+ xchiʼuk muʼyuk chakʼ spasot ta mantal li yantike; mi chachʼun li smantaltak Jeova Dios avuʼun ti yakal chkalbot avi sventa xavakʼ ta akuxlejal xchiʼuk sventa xachʼune, mas mukʼ akʼoplal chabat. 14 Mu me xakʼejpʼuj* ta batsʼikʼob mi jaʼuk ta tsʼetkʼob*+ ti chavikta aba ta spasel skotol li kʼusi yakal chkalboxuk avie, ti jaʼ xa chlik atsʼakli batel li yan diosetik ti chlik tunan ta stojolale.+
15 »Pe mi muʼyuk chachikintabe li kʼusi chal Jeova Dios avuʼune, mi muʼyuk chakʼel lek ti xavakʼ ta akuxlejal skotol li tojobtaseletik xchiʼuk li smantaltak yakal chkalbot avie, chtal ta atojolal skotol li chopol kʼoptaeletik liʼe xchiʼuk chtal snupot ta be:+
16 »Chopol kʼoptabil chakom li ta jteklume xchiʼuk chopol kʼoptabil chakom li ta osiltike.+
17 »Chopol kʼoptabil chkom li amoche+ xchiʼuk li svotsʼobil kʼusitik avuʼune.+
18 »Chopol kʼoptabil chkom li anichʼnabtake,*+ li sat kʼusitik chatsʼune, li achʼiom vakaxtake xchiʼuk li achʼiom chijtake.+
19 »Chopol kʼoptabil chkom skotol li kʼusi chapase.
20 »Li Jeovae chakʼ taluk ta atojolal li chopol kʼoptaele, jaʼ chakʼ kʼotuk ta pasel ti mu xa xanaʼ kʼusi chapase xchiʼuk chakʼbot kastigo ta skotol li kʼusitik chapase jaʼ to mi laj avichʼ lajesele xchiʼuk ti anil chachame. Jech tspas ta skoj li kʼusitik chopol la apase xchiʼuk ti laj avikta komele.+ 21 Li Jeovae napʼal chkom yuʼun ta abekʼtal li chamele jaʼ to mi la stupʼ akʼoplal li ta balumil chakʼ avuʼunine.+ 22 Li Jeovae chakʼ stsakot tuberkulosis,* tsatsal kʼokʼ,+ situbel, chamel ti chkʼakʼub abekʼtal yuʼune, chakʼ taluk espada ta atojolal,+ chakʼ taluk ikʼ ti chchikʼvane xchiʼuk chtakij li kʼusitik atsʼunoje.+ Skotol taje te snutsojot-o jaʼ to mi lalaje. 23 Tspas ta kovre li vinajel te oy ta ajole xchiʼuk tspas ta takʼin li balumil te oy ta avolone.+ 24 Li voʼ chyal tal ta vinajele, li Jeovae tskʼatajes ta pukuk* kʼalal chyal tal ta atojolale jaʼ to mi laj avichʼ lajesele. 25 Li Jeovae te noʼox skʼeloj kʼalal tstsalot li avajkontratake.+ Jun noʼox abe bu cha-och batel kʼalal chbat atsak ta kʼope, pe ta vukub xa be chajatav lokʼel yuʼun. Jech xtok, chiʼik-o avuʼun skotol ajvaliletik ta balumil ta skoj li kʼusitik chopol chanuptane.+ 26 Li abekʼtalike jaʼ sveʼel chkʼot skotol li mutetik ta vinajele xchiʼuk skotol li chonbolometik ta osiltike. Muʼyuk buchʼu tsibtasan lokʼel.+
27 »Li Jeovae chakʼ stsakot kʼaʼemal chin jech kʼuchaʼal li chin ojtikinbil ta Ejiptoe, tstsakot emorroide* chamel xchiʼuk yan chameletik ta anukulil ti muʼyuk xa xpoxile. 28 Li Jeovae chachuvajib yuʼun, chapas ta maʼsat+ xchiʼuk mu xa xanaʼ kʼusi chapas yuʼun.* 29 Akʼo mi oʼlol kʼakʼal, ta maxmaxtabil* chaxanav jech kʼuchaʼal chanav jun maʼsate+ xchiʼuk muʼyuk lek chbat avuʼun li kʼusiuk noʼox chapase. Ta smanyail sjolik tsloʼlaoxuk xchiʼuk nopoltik noʼox chalaj ta j-elekʼ ti muʼyuk buchʼu tskoltaote.+ 30 Chamak junuk tseb, pe yan-o vinik tstsatsal tsak sventa xchiʼin ta vayel. Chavaʼan ana, pe muʼyuk chanaklebin.+ Chatsʼun a-uva, pe muʼyuk chatulbe sat.+ 31 Te akʼeloj tsmilik li stot avakaxe, pe muʼyuk chatiʼ. Te akʼeloj chelkʼanik batel li avuroe xchiʼuk muʼyuk xa tsut-o tal. Li avajkontratake chikʼan batel li achijtake, pe muʼyuk buchʼu tskoltaot. 32 Te akʼeloj kʼalal chichʼ ikʼel batel ta yan jteklum li akeremtak xchiʼuk atsebetake.+ Chakʼan tsutik talel, pe muʼyuk yipal chavaʼi li akʼobe. 33 Li sat kʼusitik chatsʼun xchiʼuk skotol li kʼusitik chchʼi ta avosile jaʼ chtal slajes yan jteklumetik ti mu xavojtikine.+ Ta smanyail sjolik tsloʼlaoxuk xchiʼuk chakʼ avokolik. 34 Chachuvajib yuʼun li kʼusi chil asate.
35 »Li Jeovae chakʼ stsakot kʼaʼemal chin ta sjol avakan xchiʼuk ta avoʼ ti toj kʼuxik xchiʼuk ti muʼyuk xpoxile, chakʼ stsakot ta sjunul abekʼtal ti chlik ta avakan kʼalal to ta ajole. 36 Tsnutsot lokʼel li Jeovae xchiʼuk tsnuts lokʼel li ajvalil atʼujoje, chikʼot batel ta yan lum ti mu xavojtikine xchiʼuk ti muʼyuk laj yojtikinik li amoltotake.+ Te chlik tunan ta stojolal yan diosetik ti pasbil ta teʼ xchiʼuk ta tone.+ 37 Chiʼik-o avuʼun yantik ta skoj li kʼusitik chopol chanuptane xchiʼuk chavichʼ labanel, jech xtok, chchopol loʼilajik ta atojolal li jteklumetik ti bu chakʼ batan li Jeovae.+
38 »Chavichʼ batel ep atsʼunob li ta avosile, pe jutuk noʼox chatsobbe sat,+ yuʼun chlaj ta kʼulub. 39 Chatsʼun a-uva xchiʼuk chachabi lek, pe muʼyuk chavuchʼ vino mi jaʼuk chatsobbe jutebuk sat,+ yuʼun chlaj ta chon. 40 Oy ep steʼel oliva ta sjunul li avosile, pe muʼyuk chajaxbe aba li s-aseiteale, yuʼun chlilij stuk li sate. 41 Chvokʼ akeremtak xchiʼuk atsebetak, pe muʼyuk te chchiʼinoxuk-o, yuʼun chukbil ch-ikʼatik batel.+ 42 Li teʼetik avuʼune xchiʼuk li kʼusitik chchʼi ta avosile chlaj ta volel ta bikʼtal chonetik.* 43 Li jyanlum ti te nakal ta atojolale jujun kʼakʼal chtoy batel skʼoplal, yan li voʼote jujun kʼakʼal chchʼay batel akʼoplal. 44 Oy kʼusi chakʼbot ta chʼom, pe li voʼote muʼyuk kʼusi x-ayan avuʼun sventa xavakʼbe ta chʼom.+ Mas tsots skʼoplal chbat, yan li voʼote muʼyuk tsots akʼoplal chabat.+
45 »Skotol li chopol kʼoptael taje+ chkʼot ta atojolal, chlik snutsot xchiʼuk chtal snupot ta be jaʼ to mi laj avichʼ lajesele,+ yuʼun muʼyuk la achikintabe li kʼusi laj yalbot li Jeova Dios avuʼune, muʼyuk la achʼunbe li tojobtaseletik xchiʼuk li smantaltak laj yalbote.+ 46 Taje jech chkom ta atojolal xchiʼuk ta stojolal anitilulal, jaʼ chtun ta senyail sbatel osil xchiʼuk nabil-o chkom li kʼusi chkʼot ta pasel ti labal sbae,+ 47 yuʼun kʼalal solel ep kʼusi x-ayan avuʼune, maʼuk ta muyubajel xchiʼuk maʼuk ta sjunul avoʼonton latun ta stojolal li Jeova Dios avuʼune.+ 48 Li Jeovae jaʼ tstak talel ta atojolal li avajkontratake xchiʼuk chlik tunan ta stojolalik+ kʼalal jaʼo chaviʼnaje,+ kʼalal jaʼo takin avoʼontone, kʼalal jaʼo chʼabal lek akʼuʼ apokʼe xchiʼuk kʼalal jaʼo chʼabal kʼusi x-ayan avuʼun jutebuke. Jaʼ chakʼ ta anukʼ li kʼatlom takʼin jaʼ to ti kʼuxi slajesbot akʼoplale.
49 »Li Jeovae tstak talel jun jteklum ti nom to chlik talel+ yoʼ stsakot ta kʼope, ta jot to stiʼil balumil chlik talel; xvilet xa tal kʼuchaʼal jkot aguila,+ mu xavaʼibe skʼop li jteklume.+ 50 Li jteklume toj xibal sba ta kʼelel, muʼyuk xkʼuxul yoʼonton ta stojolal li moletike mi jaʼuk lek chil li kerem tsebetike.+ 51 Jaʼ tstiʼik li yol achonbolomtake xchiʼuk jaʼ tslajesik li kʼusitik chlokʼ ta avosile jaʼ to mi laj avichʼ lajesele. Muʼyuk kʼusi chiktabot jutebuk li ta avosile, mi jaʼuk achʼ vino, aseite, mi jaʼuk vakax o chʼiom chij jaʼ to mi laj avichʼ lajesele.+ 52 Chtal sjoyobtaoxuk, te bajal chakom yuʼunik li ta jteklumetik ta skotol li avosile jaʼ to mi lom yalel li tayal tsatsal muroetik ti jaʼ apatoj-o avoʼontone. Ta melel, te bajal chakom yuʼunik ta ateklumal ta sjunul avosil ti laj yakʼbot li Jeova Dios avuʼune.+ 53 Kʼalal jech chkʼot ta pasele, te xa noʼox chlik atiʼ li anichʼnabe,*+ chlik atibe sbekʼtal akeremtak xchiʼuk atsebetak ti jaʼ yakʼojbot li Jeova Dios avuʼune, jech chapas ta skoj ti tsots tajek avokol xchiʼuk ta skoj ti sjoyobtaojot li avajkontrae.
54 »Li vinik ti chʼabal kʼusi palta yuʼun xchiʼuk ti kʼuxubinbil ti te achiʼuk ta nakleje muʼyuk chakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼonton ta stojolal li xchiʼil ta vokʼele, ta stojolal li yajnil ti lek stsakoj ta ventae o li skeremtak ti kuxulik toe, 55 jech xtok, muʼyuk tskʼelan jutebuk kʼalal tstibe li sbekʼtal skeremtake, yuʼun muʼyuk xa kʼusi x-ayan yuʼun ta skoj ti tsots tajek svokol li ateklumale xchiʼuk ta skoj ti joyobtabil yuʼun li avajkontratake.+ 56 Li ants ti chʼabal kʼusi palta yuʼun+ xchiʼuk ti kʼuxubinbil ti te achiʼuk ta nakleje, ti mu jaʼuk skʼan xanav ta tʼan-ok* li ta lumtike muʼyuk chakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼonton ta stojolal li smalal ti lek stsakoj ta ventae o ta stojolal li skerem o stsebe 57 mi jaʼuk chakʼ ta ilel xkʼuxul yoʼonton ta stojolal li kʼusi chlokʼ ta sjap yoʼ kʼalal mi vokʼ xa ox li yole xchiʼuk li yalabtak laj yile, yuʼun ta mukul tstiʼ skotol ta skoj ti toj tsots tajek svokol li ateklumale xchiʼuk ta skoj ti joyobtabil yuʼun li avajkontratake.
58 »Mi muʼyuk chakʼel lek ti xavakʼ ta akuxlejal li kʼusitik chal li Mantal tsʼibabil ta livro liʼe+ xchiʼuk mi muʼyuk chaxiʼta li biil ti jun yutsile xchiʼuk ti toj labal sbae,+ ti jaʼ li sbi Jeova+ Dios avuʼune, 59 tsots me avokol chakʼbot li Jeovae xchiʼuk chakʼbe svokol li anichʼnabtake, li vokolile toj tsots xchiʼuk chjalij,+ jech xtok, chakʼ taluk tsatsal chameletik ti chjalije. 60 Jaʼ chakʼ taluk ta atojolal li chameletik ta Ejipto ti chaxiʼ toʼox yuʼune, jaʼ chlik napʼiuk ta abekʼtal. 61 Pe maʼuk noʼox, yuʼun li Jeovae chakʼ taluk ta atojolal skotol chameletik o vokoliletik ti muʼyuk liʼ tsʼibabil ta slivroal li Mantale jaʼ to mi laj avichʼ lajesele. 62 Ta skoj ti muʼyuk xachikintabe li kʼusi chal Jeova Dios avuʼune, uni jayvoʼ xa noʼox chakomik+ akʼo mi epoxuk toʼox tajek jech kʼuchaʼal li kʼanaletik ta vinajele.+
63 »Ti kʼu toʼox yelan la skʼupin Jeova kʼalal epaj yuʼun li kʼusitik avuʼunik xchiʼuk kʼalal la-epajik yuʼune, jaʼ jech tskʼupin xtok sventa tslajesoxuk xchiʼuk tsmiloxuk li Jeovae, chichʼ tupʼel akʼoplalik li ta balumil chakʼ avuʼuninike.
64 »Tspukot batel ta yantik balumil li Jeovae, ta jujujot to stiʼil balumil tspukot batel,+ jaʼ te chlik tunan ta stojolal li diosetik ti pasbil ta teʼ xchiʼuk ta tone, jaʼ li diosetik ti mu xavojtikin xchiʼuk ti muʼyuk laj yojtikinik li amoltotake.+ 65 Muʼyuk bu jun avoʼonton xchiʼuk li jyanlumetike+ xchiʼuk muʼyuk bu xuʼ xatekʼan jutebuk li avakane. Ti kʼusi noʼox chakʼ kʼotuk ta pasel ta atojolal li Jeovae jaʼ ti chavul noʼox avoʼontone,+ ti mu xa xavil lek osile xchiʼuk ti mu xa noʼox xanaʼ kʼusi chapas chavaʼie.+ 66 Ta xiʼel noʼox oy li akuxlejale, chaxiʼ noʼox mi oy kʼusi chanuptan ta akʼobaltik xchiʼuk ta kʼakʼaltik; muʼyuk bu jun avoʼonton chavaʼi ti kuxulote. 67 Xi chaval jujun sobe: ‹¡Koʼontonuk xa xmal kʼakʼal!›. Xi chaval ta jujun mal kʼakʼal xtoke: ‹¡Koʼontonuk xa sakub osil!›. Jech chaval ta skoj ti chavaʼi xiʼel ta avoʼontone xchiʼuk ta skoj li kʼusi chata ta kʼelele. 68 Li Jeovae chakʼ sutan batel ta Ejipto, ta varko chabat yuʼun, jaʼ te cha-echʼ batel li ta be ti xi laj kalbote: ‹Muʼyuk xa chavil-o›. Te chachon abaik ta mosoil xchiʼuk ta kiarail ta stojolal li avajkontratake, pe muʼyuk buchʼu tskʼan tsmanoxuk».
29 Liʼe jaʼ li kʼusi chal li trato ti albat yuʼun Jeova li Moises ti akʼo spas xchiʼuk li jteklum Israel te ta Moabe, pe parte-o li trato la spas xchiʼukik ta Orebe.+
2 Vaʼun, li Moisese la stsob skotol li Israele xchiʼuk xi laj yalbee: «Laj avil ta asatik skotol li kʼusi pasbat yuʼun Jeova li faraon ta yosilal Ejiptoe, li kʼusi pasbat skotol li yajtuneltake xchiʼuk sjunul li yosile,+ 3 ti laj avil ta asatik laj yakʼbe tsatsal kastigoe,* ti laj yakʼ ta ilel mukʼtik senyaile xchiʼuk li skʼelobiltak juʼelale.+ 4 Pe li avie, li Jeovae muʼyuk-o yakʼojboxuk ta avoʼontonik sventa xavaʼibeik smelolal, mu to xavilik osil yuʼun xchiʼuk mu to xavaʼiik kʼoponel yuʼun.+ 5 ‹Li 40 jabil la jbeiltasoxuk ta takixokol balumile+ muʼyuk xlaj li akʼuʼ apokʼike xchiʼuk muʼyuk xlaj li axonob alapojike.+ 6 Muʼyuk xaveʼik pan xchiʼuk muʼyuk xavuchʼik vino o kʼusiuk noʼox yan poxetik ti chyakubtasvane sventa xanaʼik ti voʼon Jeova Diosun avuʼunike›. 7 Kʼalal liʼ lavulik ta tsʼakale, tal stsakutik ta kʼop li ajvalil Seon ta Esbone+ xchiʼuk li ajvalil Og ta Basane,+ pe tsal kuʼuntik.+ 8 Vaʼun, laj kichʼbetik li yosilike, jaʼ laj kakʼbetik ta xrextoik* li jrubenetike, li jgadetike xchiʼuk li j-oʼlol snitilulal Manasese.+ 9 Jaʼ yuʼun, pasik me kʼusitik chal li trato taje xchiʼuk skʼan xachʼunik sventa lek xbat skotol li kʼusi chapasike.+
10 »Li avie, liʼ vaʼaloxuk akotolik ta yeloval Jeova Dios avuʼunike, liʼ oy li joliletik ta jujuchop anitilulalike, li moletik avuʼunike xchiʼuk li j-abteletik avuʼunike, skotol li viniketik ta Israele. 11 Liʼ vaʼalik ek li anichʼnabike, li avajnilike+ xchiʼuk li jyanlumetik+ ti te nakal ti bu apasoj akarpanaike, liʼ oyik ek li buchʼutik tstsobbot tal asiʼe xchiʼuk li buchʼutik tslupbot tal avaʼale. 12 Ti liʼ vaʼalote, jaʼ sventa xa-och ta strato li Jeova Dios avuʼune, taje jamal laj yichʼ alel, jaʼ li trato tspas xchiʼuk voʼot li Jeova Dios avuʼune,+ 13 sventa xakʼot ta steklumal li avie+ xchiʼuk sventa xkʼot ta Adios ek+ jech kʼuchaʼal jamal yalojbote xchiʼuk ti jech laj yakʼ ye ta stojolal li amoltotak ti jaʼ li Abraan,+ Isaak+ xchiʼuk Jakobe.+
14 »Maʼuk noʼox xchiʼuk voʼoxuk ta jpas li trato liʼe ti jamal chichʼ alele, 15 yuʼun te skʼoplalik ek li buchʼutik liʼ jchiʼuktik avi ta yeloval li Jeova Dios kuʼuntike xchiʼuk li buchʼutik muʼyuk liʼ jchiʼuktik avie. 16 (Yuʼun anaʼojik lek kʼu yelan jkuxlejaltik kʼalal te toʼox nakalutik ta yosilal Ejiptoe xchiʼuk ti kʼu yelan lij-echʼ talel ta mukʼtik lumetik kʼalal lijlokʼ tale.+ 17 La atabeik ta kʼelel li kʼusitik chopol oy yuʼunike xchiʼuk li santoik ti ibalik xa noʼox sba*+ ti pasbilik ta teʼ, ta ton, ta plata xchiʼuk ta oroe). 18 Kʼelo me abaik ti mu me oyuk junuk vinik o junuk ants, junuk utsʼ alalil o jchopuk nitilulal avuʼunik ti chkʼejpʼuj* yoʼonton ta stsʼakliel li Jeova Dios avuʼun ti jaʼ chbat yichʼ ta mukʼ li sdios yan lumetike.+ Jech xtok, kʼelo me abaik ti mu me oyuk junuk krixchano ta atojolalik ti xkoʼolaj ta yibel teʼ ti oy svenenoal li sat chakʼe o ti xkoʼolaj ta chʼail tsʼiʼlele.+
19 »Mi oy buchʼu yaʼioj xa ox ti vaʼ yelan jamal laj yichʼ alele, vaʼun ti tsʼakal to xi chlik yal ta yoʼonton sventa tstoy sbae: ‹Jun koʼonton akʼo mi jaʼ ta jpas li kʼusi tskʼan koʼontone›, ti chil-o svokol stuk xchiʼuk li yantik ta skoj ti jech chale, 20 muʼyuk ch-akʼbat-o perton yuʼun li Jeovae.+ Li kʼusi chkʼot ta pasele jaʼ ti tstsan skʼakʼal yoʼonton Jeova ta stojolal li vinik taje. Skotol li chopol kʼoptaeletik liʼ tsʼibabil ta livroe jaʼ chkʼot ta stojolal.+ Li Jeovae tstupʼbe skʼoplal sbi li ta yolon vinajele. 21 Li Jeova une chchʼak lokʼel ta stojolal yantik nitilulal ta Israel sventa sta svokol ta skoj li chopol kʼoptaeletik te tsʼibabil ta slivroal li Mantale.
22 »Li jaykʼol kuxlejal chtal avuʼunik ta tsʼakale xchiʼuk li jyanlumetik ti nom to bu likemik tale chakʼik venta li vokolil oy ta avosilike xchiʼuk li chameletik stakoj tal Jeovae, 23 ti naka asufre tstak tal, naka atsʼam xchiʼuk ti chkʼakʼ avosilike, jaʼ yuʼun muʼyuk xa chatsʼunolajik xchiʼuk muʼyuk xa kʼusi chchʼi talel mi jaʼuk chvokʼ tsʼiʼleltik, jech chkʼot ta pasel jech kʼuchaʼal laj yichʼ lajesel li Sodoma xchiʼuk Gomorrae,+ li Adma xchiʼuk Seboyim+ ti lajik ta skʼakʼal yoʼonton xchiʼuk ta skapemal sjol li Jeovae, 24 vaʼun xi chlik yalik xchiʼuk skotol li yan lumetike: ‹¿Kʼuxi xa noʼox ti jech la spasbe Jeova li osil liʼe?+ ¿Kʼu yuʼun ti tsan tajek skʼakʼal yoʼontone?›. 25 Xi chlik yalike: ‹Jaʼ ta skoj ti laj yiktabeik li strato Jeova+ ti jaʼ Sdios smoltotakike. Jaʼ li trato la spas xchiʼuk kʼalal la slokʼesan ta yosilal Ejiptoe.+ 26 Jaʼ bat tunikuk xchiʼuk jaʼ bat snijan sbaik ta stojolal li diosetik ti mu xojtikinike, jaʼ li diosetik ti albatik ti mu stakʼ xichʼik ta mukʼe.+ 27 Vaʼun, tsan skʼakʼal yoʼonton Jeova ta stojolal li balumile, jaʼ laj yakʼ kʼotuk ta stojolal skotol li chopol kʼoptaeletik ti liʼ tsʼibabil ta livroe.+ 28 Jaʼ yuʼun, li Jeovae ta skʼakʼal yoʼonton xchiʼuk ta skapemal sjol la snutsan lokʼel li ta yosilike+ xchiʼuk chopol tajek laj yil li kʼusitik la spasike, jech oxal laj yikʼan batel ta yan balumil, jaʼ ti bu oyik avie›.+
29 »Li kʼusitik nakʼal* skʼoplale jaʼ yuʼun li Jeova Dios kuʼuntike,+ pe li kʼusitik akʼbil xa ta naʼele jaʼ kuʼuntik sbatel osil xchiʼuk jnitilulaltik sventa xkakʼ ta jkuxlejaltik skotol li kʼusitik chal Mantale.+
30 »Mi tal ta atojolal skotol li kʼusitik laj xa yichʼ alele, jaʼ li bendision xchiʼuk li chopol kʼoptael ti laj xa kakʼ atʼuje+ xchiʼuk mi te chvul ta ajol*+ li ta yantik lum ti bu tspukot batel li Jeova Dios avuʼune,+ 2 vaʼun mi jech chasut talel ta stojolal li Jeova Dios avuʼune+ xchiʼuk mi ta sjunul avoʼonton xchiʼuk ta sjunul akuxlejal+ chachikinta xchiʼuk anichʼnabtak skotol li kʼusitik chkalbot avie, 3 li Jeova Dios avuʼun une chikʼ sutel talel li buchʼutik batem ta chukel avuʼune+ xchiʼuk chkʼuxubinot.+ Jech xtok, chchaʼtsobot likel tal li Jeova Dios avuʼun ta skotol li lumetik ti bu la spukot batele.+ 4 Manchuk mi ta jujujot to stiʼil vinajel pukbil batel li ateklumale, te to chbat stsobot talel li Jeova Dios avuʼune, chikʼot sutel yan velta.+ 5 Li Jeova Dios avuʼune chakʼ avuʼunin li osil ti laj toʼox yuʼuninik li amoltotake, te chakʼ epajuk kʼusitik avuʼun xchiʼuk mas to ep chakʼ epajan ti jaʼ mu sta jech yepal bat li amoltotake.+ 6 Li Jeova Dios avuʼune tsakubtas* avoʼonton xchiʼuk tsakubtasbe yoʼonton anitilulal+ sventa xakʼan ta sjunul avoʼonton xchiʼuk ta sjunul akuxlejal li Jeova Dios avuʼune, mi jech chapase, jech chakuxi.+ 7 Vaʼun, li Jeova Dios avuʼune chakʼ kʼotuk ta stojolal avajkontratak li chopol kʼoptaeletike, yuʼun la spʼajoxuk xchiʼuk la snutsoxuk.+
8 »Vaʼun, chasut talel xchiʼuk chachikintabe li kʼusi chal Jeovae xchiʼuk chlik achʼunbe skotol li smantaltak ti yakal chkalbot avie. 9 Li Jeova Dios avuʼune chakʼ epajuk tajek li kʼusitik chapase,+ chakʼ epajuk li anichʼnabtake, li achonbolomtake xchiʼuk li kʼusitik chlokʼ ta avosile, yuʼun li Jeovae tskʼupin yan velta ti chakʼ epajuk li kʼusitik avuʼune jech kʼuchaʼal la skʼupin yakʼbel amoltotake.+ 10 Jaʼ jech chachikintabe li kʼusi chal Jeova Dios avuʼune xchiʼuk chachʼunbe li smantaltak ti liʼ tsʼibabil ta slivroal Mantale, jech xtok, ta sjunul avoʼonton xchiʼuk ta sjunul akuxlejal chasut talel ta stojolal li Jeova Dios avuʼune.+
11 »Li mantal yakal chkalbot avie mu toj tsotsuk ta chʼunel, mu toj nomuk oy ta atojolal.+ 12 Maʼuk ta vinajel to oy ti xi chlik avale: ‹¿Buchʼu chmuy batel ta vinajel kuʼuntik sventa chbat yichʼbutik tal yoʼ jchikintatik xchiʼuk jchʼuntike?›.+ 13 Maʼuk ta jot to nab oy ti xi chlik avale: ‹¿Buchʼu chtuchʼ jelavel kuʼuntik nab sventa chbat yichʼbutik tal yoʼ jchikintatik xchiʼuk jchʼuntike?›. 14 Yuʼun nopol oy ta atojolal li mantale, te noʼox oy ta ave xchiʼuk ta avoʼonton+ sventa xavakʼ ta akuxlejal.+
15 »Aʼio avaʼi, oy chaʼtos kʼusi chkakʼ atʼuj: li kuxlejal xchiʼuk li kʼusi leke o li lajelal xchiʼuk li kʼusi chopole.+ 16 Mi chachikintabe li smantaltak Jeova Dios avuʼun ti yakal chkalbot avie, ti chakʼan li Jeova Dios avuʼune,+ ti chaxanav ta sbetake xchiʼuk ti chachʼunbe li smantaltake xchiʼuk li kʼusitik chapanbil yuʼune, jech chakuxi un bi+ xchiʼuk cha-epaj. Li Jeova Dios avuʼune chakʼbot bendision li ta osil chavuʼunine.+
17 »Pe mi chlik xchʼak sba li avoʼontonike,+ mi mu xachikintaik xchiʼuk mi lalajik ta loʼlaele, ti jaʼ xa chlik anijan abaik ta stojolal li yan diosetik xchiʼuk ti chlik tunanik ta stojolale,+ 18 chkalboxuk avaʼiik ti jpʼel skʼoplal chavichʼik lajesele.+ Muʼyuk jal chakuxiik li ta osil ti chbat avuʼuninik li ta jot Jordane. 19 Ta jvaʼan ta testigo ta atojolalik avi li vinajel xchiʼuk li balumil ti yakal chkakʼ atʼujik li kuxlejal o lajelale; li bendision o li chopol kʼoptaele.+ Skʼan xatʼujik li kuxlejale sventa xakuxiik+ xchiʼuk li anitilulalike.+ 20 Jaʼ yuʼun, kʼanik li Jeova Dios avuʼunike,+ chikintabeik li kʼusi chale xchiʼuk napʼano abaik ta stojolal,+ yuʼun jaʼ akuxlejalik xchiʼuk jal chakuxiik yuʼun li ta osil ti jech laj yakʼ ye Jeova ta stojolal li amoltotakike, jaʼ li Abraan, Isaak xchiʼuk Jakobe».+
31 Li Moisese lokʼ batel, bat xchiʼin ta loʼil skotol li Israele, 2 xi laj yalbe yaʼiike: «Li avie, kichʼoj xa 120 jabil.+ Mu xa xuʼ jbeiltasoxuk batel,* yuʼun xi laj yalbun li Jeovae: ‹Muʼyuk chatuchʼ jelavel li Jordane›.+ 3 Jaʼ jbabe chbat avuʼunik li Jeova Dios avuʼunike, jaʼ tslajesbe skʼoplal ta atojolalik li mukʼtik lumetik liʼe xchiʼuk voʼoxuk chavichʼbeik li yosilike.+ Jech kʼuchaʼal yaloj onoʼox li Jeovae, jaʼ tsbeiltasoxuk Josue+ sventa xatuchʼik jelavel li Jordane. 4 Li Jeovae jech tspasbe kʼuchaʼal la spasbe li Seon+ xchiʼuk Og+ ti jaʼ ajvaliletik yuʼun li j-amorreoetike xchiʼuk jech kʼuchaʼal la spasbe li yosilik kʼalal la slajesbe skʼoplal li jteklumetik taje.+ 5 Mi laj yakʼ ta avok ta akʼobik Jeova li avajkontraike, jech me xapasbeik kʼuchaʼal chal skotol li mantaletik laj kalboxuke.+ 6 Tsotsuk avoʼontonik+ xchiʼuk mu me xachibajik. Mu xaxiʼik xchiʼuk mu xnik avoʼontonik yuʼun,+ yuʼun te xchiʼukoxuk ta xanbal li Jeova Dios avuʼunike. Muʼyuk chiktaoxuk xchiʼuk muʼyuk tstenoxuk komel».+
7 Li Moises une la stak ta ikʼel li Josuee xchiʼuk xi laj yalbe kʼalal te skʼeloj skotol li Israele: «Tsotsuk avoʼonton xchiʼuk mu xachibaj,+ yuʼun voʼot chavikʼ batel ta osil li jteklume, jaʼ li osil ti laj yakʼ ye Jeova chakʼbe li smoltotakike. Voʼot chavakʼbe ta xrextoik.*+ 8 Jaʼ jbabe chbat avuʼun li Jeovae xchiʼuk te chchiʼinot-o.+ Muʼyuk chiktaot xchiʼuk muʼyuk tstenot komel. Mu xaxiʼ xchiʼuk mu xnik avoʼonton».+
9 Li Moisese la stsʼiba li Mantal taje,+ laje laj yakʼbe skotol li moletik ta Israele xchiʼuk li paleetik ti jaʼ jlevietik ti jaʼ chkuchik batel li xkaxail strato Jeovae. 10 Xi laj yalanbe mantal li Moisese: «Li ta vukvuk jabil kʼalal jaʼo yorail li sjabilal kolebale,+ kʼalal jaʼo Skʼinal Axibalnaetike,*+ 11 kʼalal jaʼo chtal skotol Israel ta yeloval li Jeova Dios avuʼun+ ti bu stʼujoje, skʼan te xavapta li Mantal liʼe sventa xaʼi skotol li Israele.+ 12 Tsobo li jteklume,+ li viniketike, li antsetike, li ololetike xchiʼuk li jyanlumetik ti te nakal ta ateklumale sventa xchikintaik, sventa xaʼibeik smelolal xchiʼuk xiʼtaik* li Jeova Dios avuʼunike xchiʼuk akʼo skʼelik lek sventa xakʼ ta xkuxlejalik skotol li kʼusitik chal li Mantal liʼe. 13 Vaʼun, li xnichʼnabik ti mu to xojtikinik li Mantale chlik xchikintaik+ xchiʼuk chlik xchanik xiʼtael li Jeova Dios avuʼunike, jech tspasik ti kʼu sjalil chkuxiik li ta osil ti chbat avuʼuninik ta jot Jordane».+
14 Vaʼun, li Jeovae xi laj yalbe li Moisese: «Jutuk xa skʼan xacham,+ tako ta ikʼel li Josuee xchiʼuk te xabatik ta karpana sventa tsobobbail sventa xkakʼbe yabtel».+ Jaʼ yuʼun, batik li Moises xchiʼuk Josuee, te la svaʼan sbaik li ta karpana sventa tsobobbaile. 15 Te laj yakʼ sba ta ilel ta karpana li Jeovae, te laj yakʼ sba ta ilel li ta jvol toke,* li jvol toke te laj yakʼ sba ta yochebal karpana.+
16 Vaʼun, li Jeovae xi laj yalbe li Moisese: «Poʼot xa tajek skʼan xacham,* vaʼun li jteklume chlik yichʼik ta mukʼ li sdios jyanlumetik ti te nakalik ta sjoylejal ti bu chbat nakiikuke.+ Chlik yiktaikun+ xchiʼuk muʼyuk chichʼik ta mukʼ li jtrato la jpas xchiʼukike.+ 17 Tstsan skʼakʼal koʼonton ta stojolalik li vaʼ kʼakʼale,+ ta xkiktaik+ xchiʼuk muʼyuk chkakʼ ta ilel jsat ta stojolalik+ jaʼ to mi laj skʼoplalike. Xi chlik yalik kʼalal mi laj xa ox snuptan ep svokolik+ xchiʼuk kʼalal oyik ta vul oʼontone: ‹¿Mi mu van jaʼuk ta skoj ti muʼyuk liʼ oy ta jtojolaltik li Dios kuʼuntik ti jech chkil jvokoltike?›.+ 18 Pe li vaʼ kʼakʼale, muʼyuk chkakʼ ta ilel jsat ta skoj li kʼusitik chopol tspasik kʼalal chbat stsʼakliik yan diosetike.+
19 »Tsʼibaik li kʼejoj liʼe+ xchiʼuk akʼbeik xchan li j-israeletike.+ Akʼo skomes ta sjolik* sventa xvul ta sjolik kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal muʼyuk chchʼunbeik smantal li Diose.+ 20 Kʼalal mi laj xa ox kikʼik ochel li ta balumil ti laj kakʼ ke ta stojolal li smoltotakike,+ jun balumil ti bu oy lek leche xchiʼuk pome,+ mi veʼik xa ox ti lek noj kom xchʼutik xchiʼuk mi oy xa ox ep kʼusitik yuʼunike,*+ jaʼ chlik stsʼakliik li yan diosetike, jaʼ chtunik ta stojolal xchiʼuk muʼyuk xa chichʼikun ta mukʼ xchiʼuk muʼyuk xa tstsakik ta mukʼ li jtratoe.+ 21 Mi la snuptan svokolik xchiʼuk mi oyik ta vul oʼontone,+ li kʼejoje jaʼ chtun sventa xvul ta sjolik kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal muʼyuk chchʼunbeik smantal li Diose (yuʼun skʼan mu xchʼay ta sjolik kʼejoj li snitilulalike), yuʼun li voʼone xkojtikin xa onoʼox kʼusi yakal chchʼi ta yoʼontonik+ kʼalal mu to ch-ochik kuʼun li ta balumil ti kakʼoj ke chkakʼbeike».
22 Jaʼ yuʼun, li vaʼ kʼakʼale, li Moisese la stsʼiba li kʼejoje xchiʼuk laj yakʼbe xchan li j-israeletike.
23 Vaʼun, laj yakʼbe* yabtel li Josue+ xnichʼon li Nune, xi laj yalbee: «Tsotsuk me avoʼonton xchiʼuk mu xachibaj,+ yuʼun voʼot chavikʼ batel j-israeletik li ta osil ti kakʼoj ke chkakʼbeike,+ te ta jchiʼinot-o».
24 Kʼalal naka noʼox tsuts yuʼun stsʼibael ta jlik livro skotol li kʼusitik chal li Mantale,+ 25 li Moisese xi laj yalbe mantal li jlevietik ti jaʼ yabtel chkuchik batel li xkaxail strato Jeovae: 26 «Ichʼik batel li slivroal Mantale,+ te xavakʼik ta xokon li xkaxail+ strato Jeova Dios avuʼunike, jaʼ chkʼot ta testigo ti chal ti oy amulike. 27 Yuʼun jnaʼoj lek ti chatoy abaike+ xchiʼuk ti mu xachʼunik mantale.*+ Mi batsʼi jtoybaoxuk xa onoʼox ta stojolal Jeova ti liʼ to kuxulune, ¡mas to chatoy abaik mi chamemun xa oxe! 28 Ikʼbeikun talel skotol li moletik ta jujuchop anitilulalike xchiʼuk li j-abteletik avuʼunike, yuʼun chkalbe yaʼiik ta xchikinik. Ta jvaʼan ta testigo ta stojolalik li vinajel xchiʼuk balumil sventa x-albat ti oy smulike.+ 29 Yuʼun jnaʼoj lek ti toj chopol kʼusitik chlik apasik+ mi licham xa oxe xchiʼuk chakʼejpʼujik* lokʼel li ta be ti laj kakʼ avojtikinike. Vaʼun, chavil avokolik ta jelavel+ ta skoj ti jaʼ chlik apasik li kʼusi chopol chil Jeovae xchiʼuk chasokbeik yoʼonton ta skoj li kʼusi chapasike».
30 Te yaʼioj sjunul tsobobbail yuʼun Israel kʼalal la xchol ta alel Moises skotol li kʼusitik chal li kʼejoj liʼe:+
32 «Chikintao avaʼi, vinajel, voʼon chikʼopoj,
aʼio avaʼi balumil li kʼusi chlokʼ ta kee.
2 Li chanubtasel kuʼune chyal talel kʼuchaʼal voʼ ta vinajel;
li kʼusi chlokʼ ta kee jech chpʼaj* kʼuchaʼal tsʼujul,
jech kʼuchaʼal kʼinobal ti chkʼot ta yaxaltike
xchiʼuk jech kʼuchaʼal kʼalal chakʼ tsots voʼ ta tsʼiʼleltike.
3 Yuʼun voʼon chkakʼ ta ojtikinbel sbi li Jeovae.+
¡Albeik skʼoplal yutsilal li Dios kuʼuntike!+
Jaʼ jun Dios ti tukʼ yoʼontone,+ mu spas li kʼusi muʼyuk tukʼe;+
melel kʼusi chal xchiʼuk tukʼ yoʼonton.+
5 Jaʼ stukik li buchʼutik toj chopol kʼusi tspasike.+
Maʼuk xnichʼnabtak Dios; li xchopolilike jaʼ yuʼun stukik.+
¡Jaʼ jkʼol kuxlejal ti toj chopol xchiʼuk ti muʼyuk stukʼilike!+
¿Mi mu jaʼuk Atot ti lavokʼ talel yuʼune?+
¿Mi mu jaʼuk la spasot xchiʼuk ti lakʼot yuʼun ta mukʼta lume?
7 Vuleso ta ajol li kʼusi kʼot ta pasel ta voʼnee;
tsako ta venta ti jaykʼol kuxlejal laj echʼanuke.
Jakʼbo atot, jaʼ xuʼ chalbot smelolal;+
jakʼbo li moletik avuʼune, jaʼ chcholboxuk smelolal.
8 Kʼalal laj yakʼbe xrexto* mukʼta lumetik li Dios ti toj toyol oye,+
kʼalal ta jujuntal butik bat yuʼun li xnichʼnabtak Adane,*+
lek laj yakʼbe stsʼak li jujun jteklume,+
jaʼ la stsak ta venta ti kʼu yepal xnichʼnab li Israele.+
11 Jech la spas kʼuchaʼal aguila ti te xjoyet chvil ta stase,
te xvilet ta sba yalab,
chlichʼan xikʼ sventa xkuch batel,
tskajan batel ta snatil kʼukʼumal,+
12 jaʼ noʼox stuk Jeova la sbeiltas;*+
muʼyuk koltaat yuʼun mi junuk sdios jyanlumetik.+
Laj yakʼbe slajes pom ti te la slokʼes ta mukʼta tayal tone
xchiʼuk laj yakʼbe slajes aseite ti la slokʼes ta tsatsal tone,
14 laj yakʼbe slajes mantekiya ti pasbil ta yaʼlel xchuʼ vakaxe xchiʼuk laj yakʼbe yuchʼ yaʼlel xchuʼ chijetik,
laj yakʼbe stiʼ chijetik ti bu ven lekike,*
tot chijetik ta Basan xchiʼuk tot tentsunetik,
jmoj laj yakʼbe slajes xchiʼuk trigo ti bu ven lekike;+
laj avuchʼ vino ti pasbil ta yaʼlel uvae.
15 Kʼalal lek xa ox jupʼem li Jesurune,* likvan ta tekʼel ta skoj stoyobbail.
Lajupʼ xa, lachʼi xa xchiʼuk xatoyet xa chavaʼi aba.+
Jaʼ yuʼun, laj yikta li Dios ti jaʼ pasate+
xchiʼuk la sten komel li Mukʼta Ton ti jaʼ jpojvanej yuʼune.
16 La sabeik skʼakʼal yoʼonton ta skoj sdios jyanlumetik;+
chopol laj yaʼi sba yuʼunik ta skoj li kʼusitik chopol tspasike.+
17 Jaʼ laj yakʼbeik milbil matanal li pukujetike, maʼuk li Diose,+
jaʼ li diosetik ti mu toʼox xojtikinike,
achʼ diosetik ti jaʼ to laj lokʼanuk tale,
diosetik ti muʼyuk laj yojtikinik li smoltotakike.
18 Chʼay ta avoʼonton li Mukʼta Ton+ ti jaʼ la xchiʼinot ta xchʼute,
muʼyuk xvul ta ajol li Dios ti jaʼ la svokʼesot tale.+
19 Kʼalal laj yakʼ venta li Jeovae, la spʼaj+
ta skoj ti chopol kʼusi tspasik li yalab xnichʼnabike.
20 Jaʼ yuʼun, xi laj yale: ‹Ta jnakʼ* jsat ta stojolalik;+
te chkil kʼusi chkʼot ta pasel ta stojolalik.
21 La sabeikun skʼakʼal koʼonton* ta skoj ti laj yichʼik ta mukʼ li kʼusi maʼuk melel diose;+
chopol laj kaʼi jba yuʼunik ta skoj li santoik ti muʼyuk sbalile.+
Jaʼ yuʼun, ta xkakʼ itʼixajikuk yoʼontonik ta skoj jun jteklum ti muʼyuk sbalile;+
chopol chaʼi sbaik kuʼun ta skoj jun bol jteklum.+
22 Yuʼun li skʼakʼal koʼontone tstsan yuʼun kʼokʼ,+
xtiltun* skʼakʼal kʼalal to ta yutil Mukinal,*+
ta xchikʼ li balumile xchiʼuk li kʼusitik te chchʼie,
chtil* yuʼun kʼalal to ta yok vitsetik.
23 Chkepajesbe li svokolike;
ta jtʼilesbeik batel skotol li jflechatake.
24 Lubem tajek chkomik ta skoj viʼnal,+
lajem tajek chkomik ta skoj ti tstsakatik ta tsatsal kʼokʼe xchiʼuk chopol kʼu yelan chichʼik lajesel.+
Ta jtak talel chonbolometik ta stojolalik ti chtiʼatike+
xchiʼuk svenenoal kiletel chonetik ti ta pukuk* chanavike.
25 Li ta panae* te chlajik ta espada;+
li ta yut nae oy xiʼel chaʼi+
li kereme xchiʼuk li tojol tsebe,
li kʼox olole xchiʼuk li buchʼu sakchijan xa sjole.+
26 Xiuk laj kale: «Ta jpukik batel;
muʼyuk xa buchʼu tsta ta nabel skʼoplalik»,
27 pe muʼyuk jech laj kal ta skoj ti chixiʼ yuʼun li kajkontratake,+
yuʼun xuʼ yan-o kʼusi tsnopik li jkontrainvanejetike.+
Xuʼ xi chalike: «Kuch kuʼuntik ta juʼel jtuktik;+
maʼuk ta sjuʼel Jeova jech kʼot ta pasel».
29 ¡Ti pʼijikuk to jutuke!+ Tsnopbeik to skʼoplal ti jechuke.+
Tsvules to ta sjolik jechuk li kʼusi kʼot ta stojolalike.+
30 ¿Kʼuxi xa noʼox tsnuts batel yuʼun jmil ta voʼ li jun noʼox krixchanoe+
xchiʼuk kʼuxi xa noʼox chjatav batel yuʼun lajunmil ta voʼ mi kʼajomal noʼox chaʼvoʼike?
Mu xuʼ, jaʼ to mi chonbat ta skʼobik yuʼun li Mukʼta Ton yuʼunike+
xchiʼuk jaʼ to mi akʼbat ta skʼobik yuʼun li Jeovae.
31 Yuʼun li mukʼta ton yuʼunike mu xkoʼolaj kʼuchaʼal li Mukʼta Ton kuʼuntike,+
taje jech snaʼojik ek li kajkontratike.+
32 Li s-uvaike te likem talel ta Sodoma,
te likem talel ta yosilal Gomorra.+
Oy svenenoal li sat s-uvaike,
toj chʼaik li jujuchoj sate.+
33 Li svinoike jaʼ svenenoal kiletel chon,
jaʼ svenenoal kovra chonetik ti chmilvane.
35 Voʼon oy ta jba ta jpak xchiʼuk voʼon chkakʼbe stojol,+
jaʼ stojol chkʼot kuʼun ti kʼalal tstsul yakanike,+
yuʼun nopol xa skʼakʼalil ti tsta svokolike,
anil noʼox chvul ta stojolalik li kʼusi smalaojike›.
36 Jaʼ chchapan steklumal li Jeovae,+
chkʼuxubaj ta yoʼonton* yajtuneltak+
mi laj yil ti chʼabal xa yipal yuʼunike
xchiʼuk mi jaʼ xa noʼox komemik li buchʼu mu snaʼ spak skʼoplalik xchiʼuk ti kʼunibemik xae.
37 Vaʼun, xi ta xale: ‹¿Bu oy li diosetik avuʼunik une,+
li mukʼta ton ti bu asaʼoj anakʼobbailike,
38 ti ta toʼox slajesik li sjupʼemal milbil matanal chavakʼike,*
ti ta toʼox xuchʼik li matanal vino chavakʼike?+
Akʼo likikuk tal, akʼo skoltaoxuk.
Jaʼ akʼo kʼotuk ta anakʼobbailik.
Voʼon chimilvan xchiʼuk voʼon chkakʼ kuxlejal yan velta.+
Voʼon chiyayijesvan,+ voʼon chipoxtavan xtok,+
mi oy buchʼu och ta jkʼobe, muʼyuk xa buchʼu xuʼ xpojat.+
40 Yuʼun ta jtoy muyel jkʼob ta vinajel,
vaʼun xi chkale: «Jamal chkal ta skoj ti kuxulun sbatel osile»,+
41 mi la juxbe ye li j-espada ti stsʼayayet noʼoxe
xchiʼuk mi la jchapan jkʼob sventa xichapanvane,+
ta jpakbe sutel li kajkontratake,+
chkakʼbeik stoj li buchʼutik tspʼajikune.
42 Chkakʼ yakubikuk ta chʼichʼ li jflechatake
xchiʼuk chkakʼbe stiʼ bekʼet li j-espadae,
jaʼ xchʼichʼelik li buchʼutik chamemike xchiʼuk li buchʼutik tikʼajtik ta chukele,
jech xtok, ta stibeik sjol li jnitvanejetik yuʼun jkontrainvanejetike›.
43 Muyubajanik, mukʼtik lumetik, xchiʼuk li buchʼutik te nakaloxuke,+
yuʼun jaʼ tspakbe skʼoplal li xchʼichʼel yajtuneltake,+
tspakbe sutel li yajkontratake+
xchiʼuk tsakubtasbe li yosilal steklumale».
44 Vaʼun, tal li Moisese xchiʼuk la xchol ta alel skotol li kʼusi chal li kʼejoje, te yaʼioj sjunul li jteklume,+ te xchiʼuk Osea*+ ti jaʼ xnichʼon li Nune. 45 Kʼalal laj xa ox yoʼonton yalbel skotol Israel li kʼusi tsʼibabile, 46 xi laj yal li Moisese: «Akʼo ta avoʼontonik skotol li pʼijubtasel ti yakal chkalboxuk avi+ sventa xavalbeik anichʼnabik ti akʼo skʼelik lek sventa xakʼ ta xkuxlejalik skotol kʼusitik chal li Mantal liʼe.+ 47 Yuʼun maʼuk me ti muʼyuk stu li kʼusi chkale, jaʼ sventa xakuxiik.+ Ta skoj li kʼusitik chkale, xuʼ jal tajek xakuxiik li ta balumil chbat avuʼuninik mi la atuchʼik jelavel li Jordane».
48 Li Jeovae xi laj yalbe Moises li vaʼ kʼakʼale: 49 «Muyan batel li ta vitstikaltik Abarime,+ batan ta vits Nebo+ ti te xkom ta yosilal Moab ta yeloval Jerikoe. Kʼelo batel li yosilal Kanaan ti chkakʼbe yuʼunin li j-israeletike.+ 50 Te chacham ta vits ti bu chamuy batele, vaʼun chavichʼ ikʼel batel ti bu oy li amoltotake,* jech chacham kʼuchaʼal li abankil Aaron ta vits Ore+ xchiʼuk ti laj yichʼ ikʼel batel ti bu oy li smoltotake, 51 yuʼun achaʼvoʼalik muʼyuk tukʼ laj avakʼ abaik ta jtojolal kʼalal te oyoxuk xchiʼuk j-israeletik ta stsʼel voʼ ta Meriba+ ta Kades ti te oy ta takixokol balumil ta Sine, muʼyuk la achʼultajesikun ta yeloval li jteklum Israele.+ 52 Ta nom noʼox chakʼel batel li osile, muʼyuk chajelav batel li ta osil chkakʼbe jteklum Israele».+
33 Vaʼun, kʼalal jutuk xa ox skʼan xcham li Moisese, li yajtunel melel Diose, lik yakʼbe bendision li j-israeletike.+ 2 Xi laj yale:
«Li Jeovae ta Sinai to lik talel,+
ta Seir to xojobaj tal ta stojolalik.
Ta vitstikaltik to Paran+ lik xojobajuk yutsilal,
te xchiʼuk li sjaylajunebal xa noʼox ta mil anjeletike,+
te oy ta sbatsʼikʼob li yajsoltarotake.+
5 Jaʼ och ta ajvalil ta Jesurun*+
kʼalal jaʼo la stsob sbaik li joliletik ta jteklume+
xchiʼuk skotol li nitilulal ta Israele.+
7 Xi laj yakʼbe bendision li Judae:+
«Kajval Jeova, chikintao li kʼusi chal Judae+
xchiʼuk ikʼo sutel tal ta steklumal.
8 Xi laj yalbe skʼoplal li Levie:+
«Li Atumim* xchiʼuk li A-urime+ jaʼ yuʼun li buchʼu tukʼ chakʼ sba ta atojolale,+
jaʼ li buchʼu laj avakʼ ta preva ta Masae.+
Te lik atsak aba ta kʼop xchiʼuk ta stsʼel li voʼ ta Meribae,+
9 taje jaʼ li vinik ti xi laj yal ta stojolal stot smeʼe: ‹Muʼyuk laj kichʼik ta mukʼ›.
Jaʼ li vinik ti jamal laj yal ti maʼuk xchiʼiltak ta vokʼele
xchiʼuk ti muʼyuk la stsak ta mukʼ li xnichʼnabtake.+
Yuʼun la xchʼunik li amantale
xchiʼuk la stsakik ta mukʼ li atratoe.+
10 Akʼo yakʼbeik xchan Jakob li kʼusitik chapanbil avuʼune,+
akʼo yakʼbeik xchan Israel li Amantale.+
Akʼo xchikʼik pom ti lek xmuet yikʼ chavaʼie*+
xchiʼuk lek tsʼakal akʼo yakʼik matanal li ta skajleb amotone.+
11 Akʼbo bendision, Kajval Jeova, ta skoj ti yakʼoj yipe,
akʼbo yil ti lek chavilbe li yabtel skʼobe.
Kʼasbo yoʼik* li buchʼutik chtal skontrainike
sventa mu xa xlikik talel li buchʼutik chpʼajvanike».
12 Xi laj yalbe skʼoplal li Benjamine:+
«Junuk yoʼonton te akʼo nakiuk xchiʼuk li buchʼu kʼanbil yuʼun Jeovae;
chchabiat yuʼun sjunul kʼakʼal,
jaʼ yuʼun te chnaki li ta snekebe».
13 Xi laj yalbe skʼoplal li Josee:+
«Akʼo akʼbatuk bendision yuʼun Jeova li yosile,+
akʼo taluk ta yosil li kʼusitik mas lekik ta vinajele,
li tsʼujule xchiʼuk li sat voʼetik* chlokʼ ta yut balumile,+
14 jaʼ akʼo lokʼuk ta yosil li kʼusitik mas lekik chchʼi tal yuʼun li kʼakʼale
xchiʼuk jujunuk u jun to yutsilik akʼo yakʼ sat li teʼetike,+
15 akʼo chʼiuk li kʼusitik mas lekik x-ayan ta voʼneal vitsetike*+
xchiʼuk akʼo chʼiuk li kʼusitik mas lekik x-ayan li ta bikʼtal vitsetik ti te oy-oe,
16 li kʼusitik jun yutsilik ta balumile xchiʼuk li kʼusitik lekik chlokʼe,+
lekuk x-ilat yuʼun li buchʼu te laj yakʼ sba ta ilel ta chʼixe.+
Te akʼo kʼotuk ta sjol Jose,
akʼo kʼotuk ta sba sjol li buchʼu mas lek ilbil ta stojolal xchiʼiltak ta vokʼele.+
17 Jun to yutsil jech kʼuchaʼal tot vakax ti jaʼ baʼyel vokʼe,
li xulube xkoʼolaj kʼuchaʼal xulub jkot tot teʼtikal vakax.
Jaʼ ta xluch-o batel li jteklumetike,
jmoj tsobol chluch batel kʼalal to ta spajeb balumil.
Jaʼ skʼoplal li slajunmilal xa noʼox ti likemik ta Efraine,+
jaʼ skʼoplal li smilal xa noʼox ti likemik ta Manasese».
18 Xi laj yalbe skʼoplal li Sabulone:+
«Kuxetuk noʼox avoʼonton kʼalal chalokʼe, Sabulon;
voʼote, Isakar, kuxetuk noʼox avoʼonton ta akarpana.+
19 Tstakik ta ikʼel jteklumetik sventa xbatik li ta vitse.
Ta stukʼil yoʼontonik te chakʼik milbil matanal.
Tslokʼesik epal kʼulejal li ta nabetike
xchiʼuk te tslokʼesik ta yavil kʼulejal ti nakʼal* ta jiʼtike».*
20 Xi laj yalbe skʼoplal li Gade:+
«Tsta bendision li buchʼu tsmukʼibtasbe yosil Gade.+
Te puchʼul kʼuchaʼal jkot leon
ti chapal xa sventa chtuchʼ lokʼel kʼobil xchiʼuk jolile.
21 Jaʼ ta stʼuj sventa chichʼ stuk li baʼyel jsep osile,+
yuʼun jaʼ te iktabil sparte li j-akʼmantale.+
Ta stsob sbaik li joliletik ta jteklume.
Ta melel, jaʼ chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusitik tukʼ chil li Jeovae
xchiʼuk li kʼusitik chapanbil yuʼun sventa li Israele».
22 Xi laj yalbe skʼoplal li Dane:+
«Jaʼ jkot neneʼ leon li Dane.+
Te to chpʼit lokʼel tal ta Basan».+
23 Xi laj yalbe skʼoplal li Neftalie:+
«Li Neftalie jun-o yoʼonton ti lek ch-ilate
xchiʼuk ep staojbe sbendision Jeova.
Uʼunino li osil ta smaleb kʼakʼal xchiʼuk ta sure».
24 Xi laj yalbe skʼoplal li Asere:+
«Li bendision staoj Asere jaʼ li xnichʼnabtake.
Lekuk ilbil yuʼun li xchiʼiltak ta vokʼele
xchiʼuk akʼo stsʼaj* ta aseite li yakane.
25 Ta takʼin xchiʼuk ta kovre li smakobil stiʼ anae,+
muʼyuk kʼusi chaxiʼta ti jayib kʼakʼal kuxulote.*
26 Muʼyuk buchʼu yan xkoʼolaj-o kʼuchaʼal li melel Dios+ yuʼun Jesurune,+
ti te chanav ta vinajel sventa tskoltaote
xchiʼuk ti kajal chtal xchiʼuk yutsilal ta ba toke.+
28 Li Israele muʼyuk kʼusi chiʼta ti bu chnakie,
li snitilulal Jakobe parte-o chkom,
te chkom ta jun balumil ti lek chakʼ li kʼusi chichʼ tsʼunele xchiʼuk ti oy achʼ vinoe,+
ti bu chyal talel tsʼujul ta vinajele.+
29 ¡Xamuyubaj noʼox, Israel!+
¿Buchʼu xa noʼox jech xakoʼolaj-o+
ti jaʼot jun jteklum ti koltabilot yuʼun li Jeovae,+
ti jaʼ eskudo* avuʼun sventa chchabiote+
xchiʼuk ti jaʼ kʼotem ta espada avuʼun ti jun yutsile?
34 Vaʼun, li Moisese te bat li ta takixokol balumil ta stenlejaltik yuʼun Moabe, te bat ta vits Nebo+ ta toyolaltik Pisga+ ta yeloval Jeriko.+ Li Jeovae laj yakʼbe yil skotol li osil ti chlik ta Galaad kʼalal to ta Dane+ 2 xchiʼuk skotol li yosil Neftalie, li yosil Efraine, li yosil Manasese, skotol li yosil Juda kʼalal to ta nab ta smaleb kʼakʼale,*+ 3 li yosilal Neguebe,+ li yosilal Jordane,+ li stenlejaltik Jerikoe, li jteklum bu tsʼunajtik xane xchiʼuk kʼalal to ta yosilal Soar.+
4 Li Jeovae xi laj yalbe li Moisese: «Leʼe jaʼ li osil ti laj kakʼ ke ta stojolal Abraan, Isaak xchiʼuk Jakob kʼalal xi laj kalbeike: ‹Jaʼ chkakʼbe anitilulal›.+ Ta xkakʼ avil li osile, pe muʼyuk chajelav batel».+
5 Ta tsʼakale, li Moises ti jaʼ yajtunel li Jeovae te cham ta yosilal Moab jech kʼuchaʼal yaloj onoʼox li Jeovae.+ 6 Te la smuk ta stenlejaltik ta yosilal Moab ta yeloval Bet-Peor. Pe muʼyuk buchʼu snaʼ bu xkom smukinal kʼalal to avie.+ 7 Li Moisese yichʼoj xa ox 120 jabil kʼalal chame.+ Lek to xil osil xchiʼuk lek to tsatsal vinik. 8 Li jteklum Israele 30 kʼakʼal laj yokʼitaik Moises li ta takixokol balumil ta stenlejaltik yuʼun Moabe.+ Vaʼun, tsuts ti kʼu sjalil skʼan xokʼitaike xchiʼuk ti kʼu sjalil skʼan xat yoʼontonik ta stojolal li Moisese.
9 Li Josue xnichʼon li Nune oy lek spʼijil, yuʼun li Moisese laj yakʼ skʼob ta stojolal;+ li j-israeletike lik xchikintabeik li kʼusi chale, jech la spasik jech kʼuchaʼal albat mantal yuʼun Jeova li Moisese.+ 10 Pe muʼyuk-o ayanem yan j-alkʼop ta Israel jech kʼuchaʼal li Moises+ ti lek tajek ojtikinat yuʼun*+ li Jeovae. 11 La spas skotol li senyailtak, li skʼelobiltak juʼelal ti albat yuʼun Jeova akʼo bat spas ta yosilal Ejiptoe, ta stojolal faraon, ta stojolal yajtuneltak xchiʼuk ta sjunul li yosile.+ 12 Li Moisese laj yakʼ ta ilel tsatsal juʼelal ti labal sba laj yil skotol li Israele.+
Literal «xnichʼnabtak Israel».
Yaʼeluke, jaʼ skʼoplal li vitstikaltik ta Libanoe.
O «spamukʼtaik».
O «beoʼtik ta stenlejaltik».
O «spamukʼtaik».
Jaʼ xkaltik, ti toj toyajtik tajek li smuroaltake.
O «spamukʼta».
Literal «jtel kʼokʼ».
Literal «jtel tok».
Literal «lek noj; lek tsʼakal».
Literal «vaʼal ta atojolale».
O jaʼ van skʼoplal «Dios la stsatsubtas».
O «xichʼik komel».
O «Mu me xasabeik sjol».
O «spukulal; sparte».
O «ta spukulalik; sparteinik».
O «beoʼtik ta stenlejaltik».
O «beoʼtik ta stenlejaltik».
O «beoʼtik ta stenlejaltik».
O «ta spukulalik; sparteinik».
Jaʼ xkaltik, li Kretae.
O «beoʼtik ta stenlejaltik Arnone».
O «kʼux chaʼiik kʼuchaʼal xkʼuxul alajel».
O «chikʼejev; chitsʼepʼuj».
O «surtokʼob».
O «beoʼtik ta stenlejaltik Arnon».
O «beoʼtik ta stenlejaltik».
O «beoʼtik ta stenlejaltik Arnon».
O jaʼ van skʼoplal «ikʼal basalto ton».
Li jun xukʼubile jaʼ 44.5 sentimetro snatil. Kʼelo Apendise B14.
O «beoʼtik ta stenlejaltik Arnone».
O «skomelal».
Jaʼ skʼan xal ‹karpanaetik ta jteklum yuʼun Jair›.
O «beoʼtik ta stenlejaltik Arnone».
Literal «nab Salado».
O «apukulalik; aparteik».
O «ta spukulalik; sparteinik».
O «xnapʼet».
Kʼelo Glosario, xiʼtael Dios.
O «xloklun; xpulpun».
Literal «kʼalal to ta yoʼonton vinajele».
Literal «li Lajunpʼel Kʼope». Ojtikinbil kʼuchaʼal Decálogo xtok.
O «li ue».
O «xrexto; spukulal; sparte».
O «apukulal; aparte».
O «apukulal; aparte».
O «beoʼtik ta stenlejaltik Arnon».
Jaʼ xkaltik, nab Salado o nab Muerto.
O «slekil yutsil oʼontonal».
O «Mu xanop kʼop; Mu xa-epal kʼopoj».
Literal «jaypʼel kʼop».
Kʼelo Glosario, xiʼtael Dios.
O «xakʼejevik; xatsʼepʼujik».
O «surtokʼob».
Kʼelo Glosario, xiʼtael Dios.
Li ta ebreo kʼope jaʼ nefex. Kʼelo Glosario, nefex.
O «yipal akuxlejal; skotol kʼusitik oy avuʼun».
O «xavalilanbe; xatsʼibabe ta yoʼonton».
Literal «kakaluk ta oʼlol xchaʼpʼejal sbekʼ asat».
Literal «Mu xapasik trato sventa nupunel».
Kʼelo Glosario, chʼul poste.
O «ti ep sbalil».
Literal «chakʼbe bendision li sat avalajebe».
Literal «xil asat».
O «akʼvan ta preva».
O jaʼ van skʼoplal «xiʼel; mukʼta xiʼel».
O «tsmuk».
O «mu xatsʼuj».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
Kʼelo Glosario, xiʼtael Dios.
O «beoʼtik ta stenlejaltike».
O «yutil nab».
Jaʼ jtos sat teʼ ti lek tsoj skoloral ti xkoʼolajtik kʼuchaʼal mantsanae.
O «eskorpionetik».
Jaʼ xkaltik, ti toj toyajtik tajek li smuroaltake.
Literal «teʼtsinan anukʼe».
Literal «teʼtsinan snukʼ».
O «xloklun; xpulpun».
O «arexto; apukulal; aparte».
O «arexto; apukulal; aparte».
Literal «li Lajunpʼel Kʼop». Ojtikinbil kʼuchaʼal Decálogo xtok.
O «beoʼtik ta stenlejaltike».
O «spukulal; sparte».
Kʼelo Glosario, xiʼtael Dios.
Literal «xichʼ sirkunsision sventa xatuchʼbeik lokʼel snukulil».
Literal «mu xa xapasik ta teʼtsinan li anukʼike».
O «mu stsak michʼob kʼabal».
O «mukijik; nojik; butʼijik».
O «chamalta».
Jaʼ xkaltik, ti chichʼ atʼesele jaʼ koliyal ti oy kʼusi ta jxuj ta kakantik jech kʼuchaʼal li kʼusi stakʼ balalinel ti tslokʼes voʼe o kʼalal ta jpol batel ta kakantik ti bu xuʼ x-echʼ li voʼe.
Jaʼ xkaltik, yorail voʼtik.
Jaʼ xkaltik, yorail uninaltik.
O «tsʼiʼlel».
O «xakʼejevik; xatsʼepʼujik».
O «lakʼejevik; latsʼepʼujik».
Literal «Kakaluk ta oʼlol xchaʼpʼejal sbekʼ asatik».
Jaʼ xkaltik, li Mukʼta nabe, li nab Mediterraneoe.
O «chakʼejevik; chatsʼepʼujik».
Kʼelo Glosario, chʼul poste.
O «jun ta lajlajunebe».
O «kʼusi lek kalojtike».
O «apukulalik; aparteik».
O «spukulal; sparte».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
Taje jaʼ skʼan xal li chʼichʼe.
Kʼelo Glosario, xiʼtael Dios.
O «chajbo».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
O «ta kaye; ti bu oy ep krixchanoetik».
O «kʼusi chʼul kʼotem ti mu stakʼ xatsake».
O «xavaʼibe yechʼomal ye».
O «ti ep sbalil».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
O «chaʼjet».
O «chaʼjet».
Li damane xkoʼolajtik kʼuchaʼal tʼul ti ta chʼentikaltik nakale.
O «chaʼjet».
O «xvaruxale; smerioale; solile».
O «xvaruxale; smerioale; solile».
O «xkuje».
O «xkuje».
O «diesmo».
Kʼelo Glosario, xiʼtael Dios.
O «spukulal; sparte».
O «spukulalike; sparteike».
O «chavakʼbe xchʼamun ti oy kʼusi chakʼanbe ta prental».
O «xavakʼbe xchʼamun ti oy kʼusi chakʼanbe ta prental».
Literal «stot avakaxe».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
Kʼelo Apendise B15.
Kʼelo Glosario, levadura.
O «xanakʼbe».
Jun lukluk natil kuchilu ti jaʼ sventa xtuchʼobil li kʼusitik tsʼunbile o sventa chichʼ tsobbel-o sat.
O «Nakʼobbailetik ti te noʼox kʼuk sjalil chtun».
O «Nakʼobbailetik ti te noʼox kʼuk sjalil chtune».
O «mu me xatsak michʼob kʼabal».
Kʼelo Glosario, chʼul poste.
O «li ue».
O «xachajbe».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
O «xakʼejev; xatsʼepʼuj».
O «surtokʼob».
O «xkʼejev; stsʼepʼuj».
O «sbalbalvun».
O «snakʼojik».
O «snakʼoj».
Kʼelo Glosario, xiʼtael Dios.
O «chkʼejev; tstsʼepʼuj».
O «surtokʼob».
O «spukulalik; sparteik».
O «spukulalik; sparteik».
Jaʼ xkaltik, ti bu tstʼuj Jeova sventa yichʼobil ta mukʼe.
O «spukulal; sparte».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
Jaʼ li buchʼu tskʼan tsnabe skʼoplal li kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakal ti tsaʼ koltael ta stojolal pukujetike.
Jaʼ li buchʼu tskʼan tsnabe skʼoplal li kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakal ti tsaʼ koltael ta stojolal pukujetike.
O «achopolil».
Jaʼ li buchʼu tskʼan tsnabe skʼoplal li kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakal ti tsaʼ koltael ta stojolal pukujetike.
O «li buchʼu tspakbe skʼoplal chʼichʼe».
O «apukulal; aparte».
O «li buchʼu tspakbe skʼoplal chʼichʼe».
Literal «xil asat».
O «apukulal; aparte».
Literal «chlik skontrain».
O «xchopolil».
O «tsnopbe».
O «xchajbeik».
O «snopbe».
Literal «xil asat».
O «mu skʼunijesbe yoʼonton yermanotak jech kʼuchaʼal li yoʼonton stuke».
O «apukulal; aparte».
O «kʼusiuk noʼox ti chichʼ ikʼe».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
O «beoʼtik ta stenlejaltik».
Literal «chaʼvoʼ yajnil, june kʼanbil, june pʼajbil».
O «spukulalike; sparteike».
O «ta apukulal; apartein».
O «tsʼuj».
O «xnich».
Li jun sikloe jaʼ 11.4 gramo yalal. Kʼelo Apendise B14.
O «snopbe».
O «pas ta jchonbail ants».
Li ta ebreo kʼope jaʼ nefex. Kʼelo Glosario, nefex.
O «tsokesvane».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
O «mukul». Jaʼ xkaltik, jun letrina.
O «anakʼoj».
Literal «la axokʼan abae».
O «atsoʼe».
O «li kʼu yepal tspas kanal».
Literal «jkot tsʼiʼe».
Jun lukluk natil kuchilu ti jaʼ sventa xtuchʼobil li kʼusitik tsʼunbile o sventa chichʼ tsobbel-o sat.
O «ta apukulal; apartein».
O «prentail; xkʼexol».
Jaʼ jun kʼox molino ti ta kʼabal chichʼ tunesele. Kʼelo Glosario, stanal molino.
O «tspas sekuestrar».
Li jpʼel kʼop ta ebreo ti chichʼ jelubtasel kʼuchaʼal «leprae» ep tajek kʼusi skʼan xal xchiʼuk te smakojbe skʼoplal ep ta tos chamel ti lek xchʼamaj o tspʼasuj ta yan bekʼtalile. Jech xtok, xuʼ van jaʼ skʼoplal chameletik ti chichʼ tael ta kʼuʼil pokʼiletik xchiʼuk ta naetike. Kʼelo Glosario, lepra.
O «prentaile; xkʼexole».
O «pat na».
O «prentaile; xkʼexole».
O «prentaile; xkʼexole».
O «prentaile; xkʼexole».
O «prentail; xkʼexol».
O «stsʼuj».
O «sna». Literal «sbi».
Literal «xil asat».
Kʼelo Glosario, xiʼtael Dios.
O «ta apukulal; apartein».
O «apukulale; apartee».
O jaʼ van skʼoplal «ti poʼot xa xchame».
Kʼelo Glosario, ibal sba.
O «ti ep sbalile».
O «li buchʼu snaʼ yabtelanel teʼ xchiʼuk takʼine».
O «mukul».
O «¡Jaʼ jech kʼotuk ta pasel!».
O «tstsak michʼob kʼabal».
O «tslomes».
Li ta ebreo kʼope jaʼ nefex. Kʼelo Glosario, nefex.
Literal «sat avalajebe».
O «xakʼejev; xatsʼepʼuj».
O «surtokʼob».
Literal «sat avalajebe».
O «sak-obal».
O «lum».
Jaʼ jtos chin ti chchʼi ta sbe kikʼobaltike.
O «ch-alub avoʼonton yuʼun».
O «maxmaxpikbil; jaxjaxpikbil».
O «bikʼtal chonetik ti stsʼoʼet chbakʼ xikʼike».
Literal «sat avalajebe».
O «ta vix-akan; kʼalal chʼabal xonob».
O «prevaetike».
O «spukulalik; sparteik».
Li ta ebreo kʼope xuʼ van te nitil skʼoplal ta jpʼel kʼop ti «tsoʼ» skʼan xale, jaʼo chichʼ alel kʼalal oy kʼusi chichʼ pʼajele. Kʼelo Glosario, ibal sba.
O «chkʼejev; tstsʼepʼuj».
O «mukul».
Literal «xchiʼuk mi chlik sutuk ta avoʼonton».
Literal «chakʼbe sirkunsision».
Literal «xi-och xilokʼ».
O «spukulalik; sparteik».
O «Nakʼobbailetik ti te noʼox kʼuk sjalil chtune».
Kʼelo Glosario, xiʼtael Dios.
Literal «jtel toke».
O «xbat achiʼin amoltotak».
Literal «Akʼbeik ta ye».
Literal «mi jupʼik xa oxe».
Yaʼeluke, jaʼ skʼoplal Dios.
Literal «ti teʼtsinan anukʼike».
O «chakʼejevik; chatsʼepʼujik».
O «tstsʼuj».
O «spukulal; sparte».
O jaʼ van skʼoplal «krixchanoetike».
O «spukulal; sparte».
O «yunenal».
Jaʼ xkaltik, li Jakobe.
Literal «jupʼemike».
Jaʼ skʼan xal ‹jun ti buchʼu tukʼ yoʼontone›. Jech chichʼ albel skʼoplal Israel ti chakʼ ta aʼiel ti tsots skʼoplale.
O «jmuk».
O «Itʼixaj koʼonton yuʼunik».
O «xloklun; xpulpun».
O «Seol», jaʼ xkaltik, li mukinal ta komon yuʼun krixchanoetike. Kʼelo Glosario, mukinal.
O «tstsan».
O «lum».
O «pat nae».
O jaʼ van skʼoplal «ti mu xchikintaik tojobtasele».
O «nakʼal».
O «chopol chaʼi sba ta stojolal».
O «li ven lekil milbil matanal chavakʼike».
Jaʼ sbatsʼi bi li Josuee. Li skomkom bie jaʼ Osea. Li snatil bie jaʼ Osaya ti jaʼ skʼan xal ‹pojbil yuʼun Jeova› o ‹pojvan xa li Jeovae›.
Taje jaʼ jun nichimal loʼil ti jaʼ chalbe skʼoplal kʼalal oy buchʼu chchame.
Jaʼ skʼan xal ‹jun ti buchʼu tukʼ yoʼontone›. Jech chichʼ albel skʼoplal Israel ti chakʼ ta aʼiel ti tsots skʼoplale.
O «La spas kʼop sventa spoj».
Kʼalal «Atumim» xchiʼuk «lik atsak aba ta kʼop xchiʼuk» xi li ta versikulo liʼe, jaʼ skʼoplal Dios.
Literal «ta aniʼe».
O «xchukbenalik».
O «nioʼetik».
O jaʼ van skʼoplal «vitstikaltik ta slokʼeb kʼakʼal».
O «mukul».
O «yiʼtike».
O «spok».
O «jechuk sjalil avip ti kʼu sjalil kuxulote».
O «makobbail».
O jaʼ van skʼoplal «ti butik toyole».
Jaʼ xkaltik, li Mukʼta nabe, li nab Mediterraneoe.
Literal «laj yilbe sba satik».