¿Mi xuʼ van skoltautik li buchʼutik chamemike?

TA África occidental oy jun ants ti chalilanbe skerem —ti Tamba sbi— ti skʼan skʼopon yutsʼ yalal ti chamemik xa mi tskʼan chjelav li ta s-eksamene.a Li ta jteklum Palermo (ta Sicilia), ep buchʼutik chbat svulaʼanik ti bu kʼejbil ta sienal noʼox animaetik ti lek chabibil sventa mu sok li sbekʼtal stakopalike. Oy buchʼutik chalik ti sbekʼtal animaetik ti takijemik taje ta la xkoltavanik. Li ta jteklum Lily Dale, ti te xkom ta smaleb Kʼakʼal ta s-estadoal Nueva York, te nakalik epal espiritistaetik, jaʼ yuʼun epal krixchanoetik skotol jabil te chbatik sventa tskʼanbeik koltael yoʼ xchiʼinik ta loʼil li yamigotakik o yutsʼ yalalik ti chamemik xae.

Jech kʼuchaʼal chkiltike, ta sjunul balumil oy krixchanoetik xchʼunojik ti xuʼ xchabiatik yuʼun li animaetike. Xuʼ van oy buchʼu xavojtikin ti jech xchʼunoje, o xuʼ van jech achʼunoj tajek li voʼote. Stalel onoʼox ti ta jnaʼtik li buchʼutik chamemik xa kuʼuntike. Jaʼ yuʼun li j-espiritistaetike tskʼan chkoltavanik sventa jchiʼinantik ta loʼil. Li revista Time, chal ti oy la jun j-espiritista laj yal ti «te la oyik sventa tskoltautik ta kʼusuk noʼox ora» li xchʼulel animaetike. ¿Mi melel van taje? Li ta Vivliae toj lek jamal tstakʼ ti xuʼ van labal sba chavaʼie.

¿Mi oy to kʼusi snaʼik li buchʼutik chamemike?

Li Vivliae lek jamal tajek chalbutik kʼuyelan oyik li buchʼutik chamemike. Kʼelo avil kʼusi chal Eclesiastés 9:5: «Li bochʼotic cuxulic toe snaʼic ti ta onoʼox xchamique, pero li bochʼotic chamenic xae mu xa cʼusi snaʼic o». Mu xa kʼusi xaʼiik xtok, yuʼun li versikulo 6 xi chale: «Jech te laj scʼoplal o li xcʼuxul yoʼntone, li yitʼixal yoʼntone, xchiʼuc li stiʼetel yoʼntone. Muʼyuc xa ta sventa o li cʼusi stacʼ pasel liʼ ta banamile». Toj labal sba xtok kʼuyelan chal li versikulo 10: «Cʼalal me labat ta yavil animaetique, muʼyuc xa abtel, muʼyuc cʼusi stacʼ pasel, muʼyuc xa cʼusi jnaʼtic, muʼyuc xa bijubtasel». Li jpʼel kʼop «yavil animaeti[k]» xie, jelubtasbil tal ta jpʼel kʼop hebreo ti Seol xie, xchiʼuk jaʼ chalbe skʼoplal li mukinal ta komon ti bu chbat li krixchanoetik kʼalal chchamike. Lek xkalbetik skʼoplal xtok, ti jlom Vivliaetik ta tsotsile li jpʼel kʼop Hades ta griegoe, ti jaʼ koʼol xchiʼuk li jpʼel kʼop Seol ta hebreoe, sjelubtasojik kʼuchaʼal «muquinaltic» sventa chalbeik skʼoplal ti bu ibat Jesús kʼalal chame (Hechos 2:31).

Li Jesuse snaʼoj lek ti buchʼutik chamemike jech oyik kʼuchaʼal chal Isaías 26:14: «Lajemic o». Jaʼ yuʼun snaʼoj ti kʼalal mi cham xaʼoxe xchiʼuk mi te xaʼox oy li ta mukinal o Hadese, mu xa xuʼ skolta li krixchanoetike. Jaʼ yuʼun li slajele la skoʼoltas kʼuchaʼal akʼobal, jaʼ xkaltik, li yorail ti muʼyuk xaʼox buchʼu ch-abteje (Juan 9:4).

Li vaʼ yelan taje, jech chanubtasvan ta mas tsʼakal xtok, yuʼun kʼalal cham li yamigo ti Lázaro sbie laj yal ti naka noʼox batem xchʼulel ta vayele (Juan 11:11-13). Kʼalal chvay jun krixchanoe, mu kʼusi stakʼ spas ta stojolal li yantike, yuʼun muʼyuk kʼusi snaʼ ta jyalel.

Kʼalal chcham jun krixchanoe, ¿mi oy to van kʼusi kuxul chkom?

Li Vivliae chal ti Diose laj yakʼbe yip kuxlejal o xchʼulel ta sbekʼtal stakopal li krixchanoetik xchiʼuk li chonbolometike, ti toj tunel sventa chichʼik-o ikʼe. Li yip kuxlejal taje jaʼ chakʼbe xkuxlejal li jbekʼtal jtakopaltike. Pe kʼalal chpaj ta yichʼel ikʼ li krixchano xchiʼuk li chonbolometike xchiʼuk ti chpaj ta abtel li yip kuxlejal laj yakʼ Dios ta slikebale, chchamik. Vaʼun mu xa kʼusi snaʼik-o (Génesis 3:19; Eclesiastés 3:19-21; 9:5).

Xuʼ van xi xa jakʼbe abae: «Pe, ¿kʼu yuʼun ep krixchanoetik chalik ti xchiʼinojik ta loʼil li buchʼutik chamemike, ti yaʼyojbeik yechʼomal yee o ti yilojike?». Li loʼiletik taje, ti buyuk noʼox xkaʼitik ta spʼejel balumile, tstijbe yoʼonton epal krixchanoetik sventa chbat skʼanik koltael ta j-espiritistaetik yoʼ xchiʼinik ta loʼil li yamigoik o yutsʼ yalalike.

¿Mi melel van li loʼiletik taje? Ati meleluke, kontra oy xchiʼuk li kʼusi chchanubtasvan li sKʼop Diose, ti «jaʼ melel» xi laj yalbe skʼoplal li Jesucristoe (Juan 17:17). Jech oxal, mu jaʼuk la xchiʼinik ta loʼil li buchʼutik chamemik xae. Maʼuk noʼox taje, oy jun loʼil ta Vivlia ti tskoltautik ta yaʼibel lek smelolal kʼuyelan skʼan xkiltik li loʼiletik ti chalik ti oy la krixchanoetik ti yilojik o skʼoponojik animaetike. Jaʼ skʼoplal jun vinik ti tskʼan ox xchiʼin ta loʼil jun krixchano ti chamem xaʼoxe.

Jun ajvalil ti tskʼan tskʼopon buchʼu chameme

Jutuk xaʼox skʼan xlik spasik kʼop li xibal sba jfilistaetik xchiʼuk li yajsoltarotak ajvalil Saúl ta snorteal Israele. Kʼalal laj yil bu tsobol jfilistaetik li Saule, «solel muʼyuc xa stsatsal yoʼnton icom o». Li vaʼ kʼakʼal taje, li Saule muʼyuk xaʼox tukʼ yoʼonton chtun ta stojolal li Diose, jaʼ yuʼun li Jeovae muʼyuk xa tstakʼbe li s-orasiontake. Jech xtok, mu xa kʼusi xut skʼanbe koltael li j-alkʼop Samuele, yuʼun oy xaʼox kʼu sjalil slajel. ¿Bu ta sta koltael un? (1 Samuel 28:3, 5, 6.)

Bat ta jteklum Endor xchiʼuk la skʼanbe vokol jun meʼ j-espiritista ti akʼo x-akʼbat xchiʼin ta loʼil li Samuele. Li antse lik xa noʼox skʼopon yileluk, vaʼun vinaj la tal ta alel li Samuele. Li vaʼ kuxlejal taje laj yalbe Saúl ti jaʼ chkuch yuʼunik pas kʼop li jfilistaetike xchiʼuk ti te chcham Saúl xchiʼuk li xnichʼnabtak ta pas kʼope (1 Samuel 28:7-19). ¿Mi jaʼ van ta melel xchʼulel Samuel ti buchʼu la skʼopon li Saule?

Jnoptik avaʼi ta sventa liʼe. Jech kʼuchaʼal chchanubtasvan li Vivliae, kʼalal jun krixchano chchame «chcʼatajic ta lum yan velta» xchiʼuk «chlaj scʼoplal o li cʼusi snopojique» (Salmo 146:4). Jech xtok, li Saúl xchiʼuk Samuele snaʼojik ti muʼyuk lek chil Dios li kʼusitik sventa espiritismoe. Yuʼun baʼyel xa onoʼox jaʼ stuk ajvalil la slokʼes batel ta jteklum skotol li buchʼutik tspasik espiritismoe (Levítico 19:31).

Jaʼ yuʼun, xkaltikuk noʼox ti kuxuluk to kom xchʼulel li tukʼil Samuele, ¿mi laj van stoy sba ta stojolal Dios jechuk sventa tskolta jun meʼ j-espiritista yoʼ xchiʼin sbaik ta loʼil xchiʼuk li Saule? Jech noxtok, mi muʼyuk ta yoʼonton Jeova ta stakʼbe s-orasion li Saule, ¿mi jaʼ xa van suj yuʼun Dios jun j-espiritista sventa chchiʼin ta loʼil ajvalil ta stojolal li Samuele? Moʼoj, mi jsetʼuk. Lek jamal xvinaj ti Samuel ta alel taje maʼuk li j-alkʼop yuʼun Dios ti chamem xaʼoxe. Ta melel, jaʼ li pukuj ti la skʼatajes sba ta Samuele.

¿Buchʼutik jaʼ li pukujetike? Jaʼik anjeletik ti la stoy sbaik ta stojolal Dios kʼalal lik talel xkuxlejal li krixchanoetike (Génesis 6:1-4; Judas 6). Li pukujetike xilutik xchiʼuk snaʼik kʼu kelantik, kʼuyelan chi jkʼopoj xchiʼuk kʼuyelan jtalelaltik. Jech xtok, li kʼusi mas oy ta yoʼontonike jaʼ ti xi jnaʼetuk noʼox mi melel li chanubtaseletik ta Vivliae. Jaʼ yuʼun, mu labaluk ta aʼyel ti sKʼop Diose chalbutik ti mu stakʼ jpastik li kʼusitik snitoj sba xchiʼuk li espiritismoe, yuʼun «toj chopol» xi chalbe skʼoplal (Deuteronomio 18:10-12). Skʼan jkʼel jbatik, yuʼun li pukujetike chapalik skotol kʼakʼal sventa tstsakvanik ta kʼop.

Tana un, kʼalal chal krixchanoetik ti chil yutsʼ yalalik o yamigoik o chaʼibeik yechʼomal ye ta alele, ¿mi xavaʼibe xa smelolal bu chlik talel? Ta melel, te chlik talel li ta pukujetike. Manchuk mi mu chopoluk yilel ti ta jchiʼintik ta loʼil o chkiltik li pukujetike, li kʼusi tskʼanike jaʼ ti chi sloʼlautike (Efesios 6:12).b Jech xtok, mu xchʼay xkaʼitik ti skʼanojutik li Jeovae xchiʼuk tskʼan ti akʼo lek xbat jkuxlejaltike. Ti oyuk to bu kuxul xchiʼuk ti xuʼ skoltautik li buchʼutik chamem kuʼuntik ti jkʼanojtike, ¿kʼu van yuʼun chalbutik Dios ti mu stakʼ jchiʼintik ta loʼile? ¿Kʼu van yuʼun chalbutik ti toj chopol li espiritismoe? (1 Pedro 5:7.) Ta skoj ti mu xuʼ jkʼanbetik koltael li buchʼutik chamemike, ¿buchʼu van xuʼ jkʼanbetik koltael?

Melel koltael

Kʼuchaʼal laj xa kiltike, li buchʼutik chamemike muʼyuk kʼusi xuʼ spasik ta stojolal li buchʼutik kuxulike. Jech xtok, mi ta jkʼan ta jchiʼintik ta loʼile, maʼuk noʼox ti muʼyuk chkʼot ta pasele, moʼoj, yuʼun xibal sba xtok. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun muʼyuk ta jchʼunbetik li smantal Diose xchiʼuk xibal sba kʼusi xuʼ spasbutik li pukujetike.

Pe li Vivliae chakʼ ta ilel ti oy buchʼu xuʼ skoltautik ta melele: jaʼ li Jpasvanej kuʼuntike, li Jeovae. Li stuke toj ep sjuʼel, jaʼ yuʼun xuʼ skoltautik ta sventa li lajele (Salmo 33:19, 20). Li stuke skotol ora xuʼ skoltautik, chakʼbutik li melel spatobil koʼontontike, ti mu xuʼ yuʼun xakʼbutik mi jutuk li j-espiritistaetike.

Tamba, ti laj kalbetik skʼoplal ta slikebe, la xchan ti jaʼ mu jechuk kʼusitik chal li j-espiritistaetike, ti jaʼ melel li kʼusi chal Jeovae. Li j-espiritistaetike laj yalik ti mi tskʼan chjelav li ta s-eksamene, persa skʼan xakʼbe smoton li smoltotak ti chamemik xae. Pe li stuke yakal xaʼox chchan Vivlia xchiʼuk li yajrextikotak Jeovae, jaʼ yuʼun xchanoj xaʼox li kʼuyelan oyik ta melel li animaetike xchiʼuk xojtikin xaʼox li spetsʼtak pukujetike. Jech oxal, kʼalal alilanbat yuʼun smeʼ ti akʼo xbat skʼel li j-espiritistae, li Tambae xi la stakʼe: «Muʼyuk chi bat. Mi muʼyuk li jelav li ta j-eksamene, mas chkakʼbe yipal li ta yan jabile».

¿Kʼusi kʼot ta pasel? ¡Jaʼ ti jaʼ noʼox stuk mas ep skalifikasion la slokʼes li ta s-eksamene! Li smeʼe toj labal sba laj yaʼi, jaʼ yuʼun muʼyuk xa la spat-o yoʼonton li ta j-espiritistaetike xchiʼuk muʼyuk xa laj yakʼbe-o smoton li yutsʼ yalal ti chamemike. Li Tambae, laj yakʼ venta ti melel li kʼusi chchanubtasvan Vivlia ti mu stakʼ sjakʼbeik «bochʼotic chamenic cʼusi mu snaʼic li bochʼotic cuxajtique» (Isaías 8:19). Laj yaʼibe smelolal ti jaʼ sventa jlekilaltik mi ta jpastik li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae (Salmo 1:1-3).

Avi une, ¿kʼusi xuʼ xkaltik ta sventa li buchʼutik chamemike? ¿Mi xuʼ to van xkiltik ta tsʼakal? Jaʼ jun muyubajel ti yaloj Jeova ta skoltaane. Li ta slivroal Isaiase, kʼalal laj xaʼox yalbe smelolal ti mu xa kʼusi snaʼik li buchʼutik chamemike, li j-alkʼope xi laj yal xtoke: «Yan li avuʼuntac ti chamenique ta xchaʼcuxiic [...]. Li bochʼotic vayemic ta pucuctique ta xlic julovicuc; ta xqʼuejinic yuʼun toj xcuxet noʼox yoʼntonic». Ta melel, li animaetike ta xchaʼkuxiik, jech kʼuchaʼal chal batel li versikuloe (Isaías 26:19).

¿Mi xnop xa noʼox avuʼun kʼu to yutsil ti kʼalal chchaʼkuxiik talel li epal miyon krixchanoetike? Li Vivliae chalbutik ti oy tajek ta yoʼonton Jeova ti xkʼot li vaʼ kʼakʼale (Job 14:14, 15). Taje maʼuk jecheʼ loʼil. Li Jesucristoe lek xchʼunoj li spatobil oʼontonal taje. Maʼuk noʼox taje, laj yal ti xkoʼolaj la kuxul chil Jeova li buchʼutik chamemike (Lucas 20:37, 38).

Li voʼote, ¿mi cha kʼan jech cha pat avoʼonton kʼuchaʼal Jesús ta sventa li chaʼkuxesele?c Mi jeche, ta xkalbotkutik ti xa chan mas li Vivliae. Kʼalal yakal cha chan batele, chavakʼ venta ti Jeovae xuʼ skolta li buchʼutik kuxulike xchiʼuk li buchʼutik chamemike. Chavakʼ venta ti «melel scotol; [ti] persa chcʼot ta pasel» li kʼusitik yaloje (Apocalipsis 21:4, 5).

[Tsʼibetik ta yok vun]

[Lokʼol ta pajina 21]

Stalel onoʼox ti ta jnaʼtik li buchʼutik chamemik xa kuʼuntike

[Lokʼol ta pajina 22]

¿Mi lokʼ talel ta mukinal li j-alkʼop Samuel sventa tal xchiʼin ta loʼil li ajvalil Saule?