MANTAL TA SLIKEBALTIK PAJINA:¿KʼU YELAN CHIL DIOS LI SIKʼOLAJELE?

¿Kʼu yelan chil Dios li sikʼolajele?

Li Naoko ti laj xa kalbetik tal skʼoplal ta baʼyel mantale, chal kʼuxi kom yuʼun li sikʼolajele: «Kʼalal la jchan kʼu yelan stalelal li Diose xchiʼuk li kʼusi oy ta yoʼonton tspase jaʼ laj yakʼbun jtsatsal sventa kom kuʼun li sikʼolajele». Te oy ta Vivlia li kʼusitik la xchane. Akʼo mi muʼyuk chalbe skʼoplal sikʼolal li Vivliae, pe chal kaʼitik kʼu yelan chil Dios ta sventa taje.a Ep buchʼutik komem yuʼunik ta skoj ti xchanojik li kʼusi chal Vivlia ta sventa li sikʼolajele, li jlome muʼyuk spasojik preva mi jsetʼuk (2 Timoteo 3:16, 17). Chakʼ ep vokolil li sikʼolajele, kalbetik skʼoplal oxtosuk xchiʼuk li kʼusi chal Vivlia ta sventa taje.

LI SIKʼOLAJELE CHMEʼIN TA OʼONTONAL

Li sikʼolale yichʼoj jtos droga ti nicotina sbie, ti jaʼ li kʼusi mas chmeʼin ta oʼontonale, ti xuʼ xijmuyubaj yuʼun jlikeluke, pe ta tsʼakale chij-ipaj ta at-oʼonton yuʼun. Kʼalal oy buchʼu tsikʼolaje ta anil noʼox chmuy ta xchinab li sdrogaile xchiʼuk jal te chkom. Kʼalal oy buchʼu tstokʼbe jujun velta li xchʼailale ta sjikʼbe kʼuk yepal sdrogail li sikʼolale. Jaʼ yuʼun li buchʼu chlaj yuʼun jun kaja ta kʼakʼale tetik van chib sien ta velta tsjikʼbe sdrogail, x-echʼ to stsatsal yip kʼuchaʼal yan drogaetik. Taje jaʼ li kʼusi chmeʼin mas ta oʼontonale. Jaʼ yuʼun kʼalal mi meʼin ta yoʼonton snikotinail sikʼolal li jun krixchanoe, solel mu xa xuʼ chaʼi mi muʼyuk sikʼolaje.

Li Vivliae tskoltautik ta yaʼibel lek smelolal ta sventa li sikʼolajel kʼalal xi chale: «Me chcacʼ jbatic ta [mosoinele] [...], jaʼ chispasutic o ta mantal» (Romanos 6:16). Kʼalal jaʼ xa pasbil ta mantal snopben xchiʼuk kʼusi tspas li jun krixchano ta sventa li sikʼolajele, mosoinbil xa yuʼun. Pe li Dios, ti Jeova sbie, tskʼan ti kolemukutik li ta mosoinel taje. Pe maʼuk noʼox ta sventa li kʼusitik tsokes jbekʼtaltike, yuʼun tskʼan ti jkʼel jbatik ta sventa li kʼusi tsokes koʼontontike, jaʼ xkaltik li jnopbentike (Salmo 83:18; 2 Corintios 7:1). Kʼalal chlik skʼan xchiʼuk chlik yichʼ ta mukʼ Dios li jun krixchanoe, chakʼ venta ti sta-o ti xichʼ akʼbel li kʼusi mas lek li Diose, pe mi oy kʼusi mosoinbil-o ti xuʼ chmilvane mu xuʼ xakʼbe li kʼusi mas leke. Taje jaʼ chkoltaat-o sventa stsal yuʼun li kʼusi mosoinbil-oe.

Li Olaf ti nakal ta Alemaniae, lik sikʼolajuk kʼalal lajcheb toʼox sjabilale xchiʼuk vaklajuneb jabil meʼin ta yoʼonton. Ta slikebale la snop ti muʼyuk kʼusi chopol chkʼot ta pasel ti mi jun noʼox sikʼolal tsbutsʼe. Pe kʼalal jelav xaʼox jayibuk jabile meʼin tajek ta yoʼonton. Xi chale: «Jun velta kʼalal laj li jsikʼole, solel mu xa jnaʼ kʼusi ta jpas, jaʼ yuʼun lik jtsob li skomenal jsikʼol ti te komemik ta yavil stanile, vaʼun lik jlilinbe lokʼel li sikʼolale xchiʼuk la jpix ta periodiko. Kʼalal ta jvules ta jol li kʼusi kʼot ta pasele, chikʼexav-o». ¿Kʼuxi tsal yuʼun? Xi chale: «Jaʼ ta skoj ti ta jkʼan ta jlekubtasbe yoʼonton li Diose. Jech xtok, ta skoj ti skʼanojutik li Diose xchiʼuk li spatobil koʼontontik chakʼbutike jaʼ li yakʼbun kipal sventa kom kuʼun ta j-echʼel li sikʼolajele».

TSOKES JBEKʼTALTIK LI SIKʼOLAJELE

Li livro The Tobacco Atlas sbie (Atlas del tabaco), xi chale: «Yalojbeik lek skʼoplal sientifikoetik ti tsokes kʼusitik oy ta yut jbekʼtaltik li sikʼolajele xchiʼuk ch-epaj ti buchʼu tstsakatik ta chamele xchiʼuk ti chchamike». Skotol krixchanoetik snaʼojik ti tstsakvan-o kanser li sikʼolajele, tsokes jpulmontik xchiʼuk koʼontontik (li chameletik taje mu xkuchik li yantike). Pe li OMS, chal ti ep buchʼutik chchamik ta sak-obal ta skoj li sikʼolale, yuʼun xuʼ xkuchik li yantik eke.

Li Jeovae chakʼ kiltik ta Skʼop, ta Vivlia, ti kʼu yelan skʼan xkiltik li jkuxlejaltike, li jbekʼtaltike xchiʼuk li jnopbentike. Li Jesuse jaʼ laj yalbe skʼoplal kʼalal xi laj yale: «Cʼano me ta scotol avoʼnton li Dios avuʼune, xchiʼuc ta scotol achʼulel, xchiʼuc ta scotol ajol» (Mateo 22:37). Lek jamal xvinaj ti tskʼan Dios ti lek jtunes jbekʼtaltik, jkuxlejaltik xchiʼuk ti xkichʼtik ta mukʼe. Kʼalal mi laj kojtikintik li Diose xchiʼuk li kʼusi yaloj tspase, tskoltautik yoʼ xlik jkʼantik xchiʼuk sventa ep sbalil chkiltik li kʼusitik spasoj ta jtojolaltike. Taje jaʼ tskoltautik sventa jpʼajtik komel li kʼusitik tsokes jbekʼtaltike.

Jun doktor ta India ti Jayavanth sbie, 38 jabil la sbutsʼ sikʼolal. Xi chvul ta sjole: «Ta jkʼel ta revistaetik sventa poxil ti chakʼ ep vokolil li sikʼolajele. Jnaʼoj ti chopole. Chkalbe li buchʼutik ta jpoxta ti akʼo yiktaik li sikʼolajele, akʼo mi mu xkom kuʼun li voʼone, la jpas preva yiktael voʼob o vakibuk velta». ¿Kʼusi koltaat-o ta yiktael? Xi chale: «Kʼalal lik jchan li Vivliae jaʼ la skoltaun. Ta skoj ti ta jkʼan ta jlekubtasbe yoʼonton li Diose jaʼ la stijbun koʼonton ta yiktael li sikʼolajele».

CHAKʼBE SVOKOL YANTIK LI SIKʼOLAJELE

Li xchʼailal sikʼolal tstokʼik ochel li buchʼu tsikʼolaje xchiʼuk kʼalal jaʼo chkʼakʼ li sikʼolal o li puroe jaʼ veneno. Akʼo mi mu snaʼ sikʼolaj li jun krixchanoe, pe mi la sta ta jikʼel li xchʼailale xuʼ stsakat-o ta kanser o ta yan chameletik. Yuʼun li ta jujun jabile chcham 600 mil krixchanoetik ti muʼyuk tsikʼolajike, jaʼ mas ep chcham li antsetik xchiʼuk li ololetike. Xi laj yal jun loʼil li OMS: «Mu ventauk kʼu yepal xichʼ jikʼel li xchʼailal sikʼolale chakʼ ep vokolil, akʼo mi muʼyuk chijsikʼolaj».

Li baʼyel mantal mas tsots skʼoplal laj yal li Jesuse jaʼ ti jkʼantik li Diose. Li xchibale jaʼ ti jkʼantik li jchiʼiltaktike, jaʼ xkaltik li kutsʼ kalaltike, li kamigotaktik xchiʼuk li krixchanoetik ta jpat jxokontike. Li Jesuse xi laj yale: «Cʼano me achiʼil jech chac cʼu chaʼal cʼux ta avoʼnton abecʼtal atu[ke]» (Mat. 22:39). Mi ta jlajestik kʼusitik ti chakʼbe svokol li yantike, muʼyuk me ta jchʼuntik li mantal taje. Yuʼun li kʼanelale tstij koʼontontik spasel li beiltasel ta Vivlia liʼe: «Mu me jaʼuc noʼox chasaʼic li cʼusi lec chavaʼay atuquique; jaʼ saʼic li cʼusi jaʼ sventa slequilal yan achiʼilique» (1 Corintios 10:24).

Jun vinik ti te likem ta Armenia ti Armen sbie, xi chvul ta sjole: «Li kutsʼ kalale tsots la skʼanbeikun vokol ti akʼo kikta li sikʼolajele yuʼun la chopol kʼusi tspasbatik. Pe muʼyuk la jchʼun li kʼusi laj yalbeikune». Xi chalbe smelolal ti kʼu yuʼun laj yikta li sikʼolajele: «Li kʼusi lik jchan ta Vivliae xchiʼuk ti lik jkʼan li Diose jaʼ la skoltaun ta yiktael li sikʼolajele xchiʼuk la jchʼam ti maʼuk noʼox jtuk chkil-o jvokole, yuʼun chil-o svokol li yantik eke».

¡POʼOT XA ME XLAJ SKʼOPLAL LI SIKʼOLAJELE!

Li kʼusi la xchanik ta Vivlia li Olaf, li Jayavanth xchiʼuk li Armene jaʼ koltaatik-o sventa xkom yuʼunik li sikʼolajel ti ch-akʼbat toʼox svokolike xchiʼuk li yantik ti te oy ta spat xokonike. Pe maʼuk noʼox laj yiktaik-o ta skoj ti ch-akʼbat svokolike, yuʼun skʼanojik xtok li Jeovae xchiʼuk tskʼan tslekubtasbeik yoʼonton. Jaʼ koltaatik-o li kʼanelal chal ta 1 Juan 5:3: «Me jcʼanojtic o li Diose, ta jchʼunbetic li smantaltaque. Muʼyuc tsots ta chʼunbel chcaʼitic li smantaltaque». Melel onoʼox ti mu kʼunuk ta pasel li beiltaseletik chakʼ li Vivliae, pe kʼalal jkʼanojtik li Jeovae muʼyuk tsots chkaʼitik ta xchʼunbel li smantaltake.

Ta sventa li chanubtasel chakʼ Jeova ta spʼejel Balumile, ta smiyonal noʼox krixchanoetik tspoj lokʼel ti mosoinbilik yuʼun li sikʼolajele (1 Timoteo 2:3, 4). Li Ajvalilal yuʼun Dios ta vinajel, ti jaʼ ch-ajvalilaj li Jesucristoe, poʼot xa slajes li pʼolmajebaletik ta balumil ti jaʼ tspukbe skʼoplal li sikʼolajel ti solel ep smosoinoj li krixchanoetike. Ta slajesbe skʼoplal ta j-echʼel li sikʼolajele xchiʼuk ta slekubtasbe snopben xchiʼuk sbekʼtal li jchʼunej mantal krixchanoetike (Isaías 33:24; Apocalipsis 19:11, 15).

¿Mi toj vokol chavaʼi yiktael li sikʼolajele? Mu xa lubtsaj. Mi lik achan skʼanel li Diose xchiʼuk mi jech chavil kʼuchaʼal chil Dios li sikʼolajele, jaʼ me tstij avoʼonton sventa xkom avuʼun. Li stestigotak Jeovae ta sjunul me yoʼonton chchanubtasvanik ta sventa kʼuxi xuʼ xavak ta akuxlejal li beiltaseletik ta Vivliae. Xuʼ xapat avoʼonton ti tskoltaot li Jeova sventa xkom avuʼun li sikʼolajele (Filipenses 4:13). ▪

[Tsʼib ta yok vun]

[Ts’ibetik ti muk’tik sletraile ta pajina 4]

«Me chcacʼ jbatic ta [mosoinele] [...], jaʼ chispasutic o ta mantal.» (Romanos 6:16)

¿Mi xuʼ jchʼunbetik smantal Dios mi mosoinbilutik yuʼun li sikʼolajele?

[Ts’ibetik ti muk’tik sletraile ta pajina 5]

«Cʼano me ta scotol avoʼnton li Dios avuʼune, xchiʼuc ta scotol achʼulel, xchiʼuc ta scotol ajol.» (Mateo 22:37)

¿Mi chkakʼtik van ta ilel ti jkʼanojtik Dios xchiʼuk chkichʼtik ta mukʼ mi oy kʼusi meʼinem ta koʼontontik ti tsokes li jbekʼtaltike?

[Ts’ibetik ti muk’tik sletraile ta pajina 6]

«Cʼano me achiʼil jech chac cʼu chaʼal cʼux ta avoʼnton abecʼtal atu[ke].» (Mateo 22:39)

¿Mi chkakʼtik van ta ilel ti jkʼanojtik jchiʼiltaktik xchiʼuk kutsʼ kalaltik mi chkakʼtik akʼo sjikʼbeik xchʼailal sikʼolale?