¿Mi skʼan van jchʼamun takʼin?

LI PʼIJIL loʼil ta África oriental taje chakʼ lek ta ilel ti toj kʼun ta chʼamunel li takʼine, pe toj vokol ta sutesel. ¿Mi jech chavaʼi ek? Akʼo mi oy bakʼintik ti jaʼ xa mas lek yileluk ti jech jpastike, ¿mi lek van ta melel ti jtikʼ jbatik ta ilile? ¿Mi oy van kʼusi xibal sba chkʼot ta pasel yuʼun?

Xi chalik xtok jun pʼijil loʼil ta África ti chakʼ ta ilel ti toj xibal sba li chʼom takʼine: Ta skoj li xchʼamunel takʼin xchiʼuk yakʼel ta chʼome xuʼ mu xa lekuk chkil jbatik. Jech ta melel, li ilile xuʼ me sok yuʼun ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk kamigotik o kutsʼ kalaltike. Yuʼun akʼo mi baʼyel lek jnopojtik xchiʼuk mu jkʼantik ti oy kʼusi chopol xkʼot ta pasele, oy mu jechuk xkʼot ta pasel kʼuchaʼal jnopojtike. Yuʼun kʼalal mu ta yorailuk tstoj yil li jun krixchanoe, xuʼ xkap sjol li buchʼu yakʼoj ta chʼom stakʼine, vaʼun xuʼ muʼyuk xa lek xil sbaik xchaʼvoʼalik o xchiʼuk yutsʼ yalalik. Jech oxal, skʼan mu jaʼuk baʼyel jnoptik li xchʼamunel takʼine.

Li chʼom takʼine xuʼ me sok yuʼun ek ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk Diose. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun li Vivliae chal ti chopolik li buchʼutik yolbaj mu skʼan sutes yilike (Salmo 37:21). Jech xtok chpʼijubtasvan, yuʼun chal ti «jqʼuextaqʼuinetique mozoinbilic chcʼot yuʼun [li] bochʼo chacʼ ta qʼuexel staqʼuine» (Proverbios 22:7). Li buchʼu chchʼamun takʼine skʼan xakʼ ta yoʼonton ti mu kʼusi stakʼ spas jaʼ to mi toj yuʼune, yuʼun muʼyuk bu kolem. Yuʼun jech chal yan pʼijil loʼil ta África: Li buchʼu chchʼamunbe yakan jun krixchanoe, persa te chbat li bu tskʼan chbat li yajval akanile.

Jech oxal, skʼan noʼox me jsutestik li takʼine. Yuʼun mi muʼyuk la jtojtike ta onoʼox me xlik kʼop. Mi te jkʼelojtik epaj li kiltike ta xichʼ talel epal vokolil: ta jvul koʼontontik, mu x-och jvayeltik, chij-abtej mas ora, chlik kʼop ta jnup jchiʼiltik xchiʼuk xuʼ jsutes-o jbatik, o mi moʼoje xuʼ xkichʼtik tikʼbel demanda xchiʼuk xuʼ xij-och-o yuʼun ta chukel. Ta melel, toj pʼij li kʼusi laj yal li jtakbol Pabloe: «Mu me oyuc bochʼo quechel avilic ta stojol. Li cʼusi quechel chcom ta aventaique jaʼ ti tscʼan chacʼanan abaic ta jujuntale» (Romanos 13:8).

¿MI TOJ PERSA VAN TA JCHʼAMUN?

Jech kʼuchaʼal laj xa kiltik tale, jaʼ mas lek ti mu aniluk xa noʼox xbat jchʼamuntik takʼine. Li kʼusi mas leke jaʼ ti xi jakʼbe jbatike: «¿Mi chtun kuʼun ta melel li takʼine? ¿Mi jaʼ van chtun sventa mu xchʼay-o jpʼolmal yoʼ xuʼ jech jmakʼlintas-o li kutsʼ kalale? ¿O mi jaʼ noʼox van ta xpichʼ koʼonton sventa oyuk kʼusitik mas kuʼunkutik?». Bateltike jaʼ mas lek ti baluk noʼox xkaʼitik li kʼusi x-ayan kuʼuntike, ti mu jtikʼ jbatik ta ile.

Oy onoʼox bakʼintik ti persa skʼan jchʼamuntike, xuʼ jaʼ ta skoj ti anil kʼusi chkʼot ta jtojolaltike. Mi lanop la achʼamune, skʼan me mu chopoluk ajol xapas. ¿Kʼuxi taje?

Li baʼyele, skʼan me mu jnoptik ti oy ta sba tskoltautik li jun krixchano ta skoj ti oy lek stakʼine. Pe mi laj yakʼbutik ta chʼom xtoke, muʼyuk me lek ti jnoptik ti mu persauk ta jsutesbetik ta skoj ti sovra noʼox yuʼun chkiltike. Mu me bakʼinuk xkitʼixtatik li buchʼutik oy noʼox stakʼinik chkiltike (Proverbios 28:22).

Jaʼ yuʼun, kʼuchaʼal laj xa kaltik tale tojo noʼox me ta anil li avile. Mi muʼyuk laj yakʼbe skʼakʼalil kʼusi ora chasutesbe stakʼin li buchʼu laj yakʼbote, ¿kʼusi stakʼ xapas? Voʼot akʼbo skʼakʼalil xchiʼuk kʼotuk me ta pasel avuʼun. Jaʼ me lek ti xatsakik ta vun li atratoike, vaʼun xuʼ jech mu xlik kʼop ta tsʼakal (Jeremías 32:9, 10). Mi stakʼe, kʼalal mi chbat atoj jujukoj li avile akʼbo ta skʼob stuk li yajval takʼin sventa xuʼ xatojbe ta vokole. Kʼalal mi ta yorail noʼox chatoje tskoltaot me sventa mu sok ti kʼu yelan xavil aba xchiʼuke. Vuleso ta jol li Mantaletik ta Vits laj yal Jesuse: «Meleluc me li cʼusitic chavalique. ‹Xuʼ›, me xachie, acʼo xuʼuc o; ‹Mu xuʼ›, me xachie, acʼo jechuc» (Mateo 5:37). Jech xtok, mu me bakʼinuk xchʼay ta ajol li Mukʼul Lekil Mantale (Regla de Oro): «Jaʼ yuʼun, ti cʼu xʼelan chacʼan chaspasboxuc li cristianoetique, jaʼ jech xapasbeic ec» (Mateo 7:12).

BEILTASELETIK TA VIVLIA TI JTUNELIKE

¿Kʼusi xuʼ xapas mi oy tajek ta avoʼonton xchʼamunel takʼine? Li Vivliae chalbe xpoxil: skʼan junuk koʼontontik yuʼun ti kʼu yepal kʼusitik oy kuʼuntike xchiʼuk ti xkichʼtik ta mukʼ li Diose (1 Timoteo 6:6). Li buchʼutik jun noʼox yoʼontonik xchiʼuk li kʼusitik oy yuʼunike muʼyuk chil svokolik ta skoj li ilile. Pe xuʼ van toj vokol chkaʼitik ta skoj li kʼusitik chakʼ ta ilel li balumile, yuʼun xuʼ snitutik batel ta anil sventa jmantik li kʼusitik tskʼan koʼontontike. Kʼalal jech taje jaʼo me jtunel kuʼuntik li yichʼel ta mukʼ Diose. Jkʼelbetik junuk skʼelobil.

Jun nupultsʼakal ti likemik ta jun lum ta Asiae chvul ta sjolik kʼalal kerem tsebik toʼoxe, itʼix ta xilik li buchʼutik oy sna stukike. Jaʼ yuʼun la snop ti tsmanik jpʼejuke, pe sventa smanike, la slajesik skotol ti kʼu toʼox yepal skʼejoj stakʼinike, laj to xchʼamunik ta vanko xchiʼuk la xchʼamunbeik yutsʼ yalalik. Akʼo mi jech, ta anil noʼox laj yakʼik venta ti toj vokol ta tojel jujun u ti kʼu yepal chkʼanbatike. Solel mas xa ep ch-abtejik, ta skoj taje muʼyuk xa mas yorail yuʼunik sventa xchiʼinik li yalab xnichʼnabike. Xi chal li malalile: «Ta skoj ti mu xa noʼox jnaʼ kʼusitik ta jpas ta jkuxlejalkutike, ti jvokolkutike xchiʼuk ti jutuk xa noʼox chivaykutike, xkoʼolaj ti jkuchojkutik jpʼej mukʼta tone. Solel lajemunkutik yaʼel».

Oy jun kʼakʼal ti vul ta sjolik li kʼusi chal 1 Timoteo 6:6, vaʼun li kʼusi kʼot ta nopel yuʼunike jaʼ ti xchon li snaike. Chib jabil laj yil svokolik. ¿Kʼusi la xchanik ta skoj ti vaʼ yelan laj yil svokolike? Xi laj yalike: «Ta melel, jaʼ jpojobbailtik mi jech chkiltik kʼuchaʼal chil Dios li kʼusitik chtun kuʼuntike».

Ep krixchanoetik snaʼik pʼijil loʼiletik ta sventa ti xibal sba li chʼom takʼine, pe bu chata, jech-o tspasik. Ti laj xa kalbetik tal skʼoplal li tojobtaseletik ta Vivlia ta sventa taje, ¿mi mu jaʼuk lek ti jnoptik baʼyel kʼalal muʼyuk toʼox jtikʼoj jbatik ta ile?