Xmuyubaj noʼox li buchʼu tukʼ yoʼonton ta stojolal Jeovae

1, 2. 1) ¿Kʼusi spasojbe yajtuneltak Jeova li junantik ajvaliletike, xchiʼuk kʼusi spasojik li ermanoetike? 2) ¿Kʼuxi xuʼ xijmuyubaj akʼo mi xkichʼtik kontrainel? (Albo skʼoplal li lokʼol ta pajina 1).

LI AVIE, oy mas ta 30 lumetik ti mu xakʼik jpas li kabteltike. Ta junantik lumetike, li buchʼutik oy yabtelike stikʼojik ta chukel li kermanotaktike. ¿Kʼu yuʼun? Li ermanoetike muʼyuk kʼusi chopol spasojik ta sat Jeova. Jaʼ noʼox chchan Svivliaik, chcholik mantal xchiʼuk chbatik ta tsobajeletik. Jech xtok, muʼyuk tstikʼ sbaik ta politika. Akʼo mi tsots chichʼik kontrainel, tukʼ yoʼontonik ta stojolal Dios,b yakʼojik ta ilel ti jaʼ noʼox chichʼik ta mukʼ li Jeovae xchiʼuk xmuyubajik noʼox.

² Oy van avilojbe sfoto li ermanoetik ti yichʼojik kontrainele, pe ti tsots yoʼontonik xchiʼuk ti stseʼetik noʼoxe, yuʼun snaʼojik ti xmuyubaj yuʼunik li Jeova ta skoj ti tukʼ yoʼontonike (1 Kron. 29:17 sbavokʼal). Xi laj yal li Jesuse: «Xmuyubajik noʼox li buchʼutik chichʼik kontrainel ta skoj tukʼilale [...]. Kuxetuk noʼox me avoʼontonik xchiʼuk muyubajanik me tajek, yuʼun mukʼ li amoton [chataike]» (Mat. 5:10-12).

OY KʼUSI CHAKʼ JCHANTIK

3. Jech kʼuchaʼal chal Echos 4:19 xchiʼuk 20, ¿kʼusi laj yalik li jtakboletik kʼalal laj yichʼik kontrainele, xchiʼuk kʼu yuʼun?

³ Li ermanoetik avie jaʼtik jech yakal tsnuptanik kʼuchaʼal li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel siglo ti tsots laj yichʼik kontrainel ta skoj ti laj yalbeik skʼoplal li Jesuse. Ep ta velta li jchapanvanejetik yuʼun judaetike laj yalbeik mantal li jtakboletik «ti akʼo xa yikta sbaik ta yalbel skʼoplal li sbi Jesuse» (Ech. 4:18; 5:27, 28, 40). ¿Kʼusi la spasik li jtakboletike? (K’elo Echos 4:19, 20). Snaʼojik lek ti mas tsots yabtel yichʼoj li buchʼu albatik mantal ti xalbeik batel skʼoplal li Kristoe (Ech. 10:42). Jaʼ yuʼun, li Pedro xchiʼuk li Juane tunik ta yajkʼopojel li jtakboletike, vaʼun laj yalbeik ajvaliletik ti muʼyuk chchʼunbeik smantalike, ti jaʼ chchʼunbeik li smantal Diose xchiʼuk ti muʼyuk chikta sbaik ta yalbel skʼoplal li Jesuse. Xkoʼolaj yaʼel ti xi laj yalbeik li jchapanvanejetike: «¿Kʼu chaʼal ti jech chapasike? ¿Mi yuʼun mas tsots avabtel avichʼoj avalojik kʼuchaʼal li Diose?».

4. Jech kʼuchaʼal chal Echos 5:27 kʼalal ta 29, ¿kʼusi lek laj yakʼ jchantik li jtakboletike, xchiʼuk kʼuxi xuʼ jech jpastik?

⁴ Li jtakboletike lek tajek kʼusi laj yakʼik ta chanel ti jech-o tspasik talel li yajtsʼaklomtak Kristo kʼalal to avie: jaʼ ti jech-o ta jchʼunbetik smantal «kʼuchaʼal ajvalil li Diose, maʼuk li krixchanoetike» (k’elo Echos 5:27-29). Kʼalal laj xa ox yichʼik majel ta skoj ti tukʼ yoʼontonike xchiʼuk ti lokʼik batel li ta snail chapanobbaile, «xkuxet noʼox batel yoʼontonik, yuʼun jaʼ matanal chilik ti laj yil svokolik ta skoj li sbi Jesuse» xchiʼuk jech-o la xcholik mantal (Ech. 5:40-42).

5. ¿Kʼusi ta jkʼelbetik skʼoplal?

⁵ Ti vaʼ yelan la spas li jtakboletike oy kʼusi chakʼ jnoptik. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Vivliae chal ti skʼan xchʼunbeik smantal «kʼuchaʼal ajvalil li Diose, maʼuk li krixchanoetike». Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿kʼuxi ti skʼan xchʼunbeik smantal xtok li ajvaliletike? (Rom. 13:1). Li voʼotik eke tskʼanbutik Dios ti jechuk tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal ta skoj ti jaʼ Mukʼul Ajvalil kuʼuntike. Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿kʼuxi ti laj yal jtakbol Pablo ti skʼan jchʼunbetik smantal li «ajvaliletik xchiʼuk li buchʼutik oy yabtelike»? (Tito 3:1).

«LI BUCHʼUTIK OY YABTELIK TI MAS MUKʼ SKʼOPLALIKE»

6. 1) Jech kʼuchaʼal chal Romanos 13:1, ¿buchʼutik skʼoplal «li buchʼutik oy yabtelik ti mas mukʼ skʼoplalike», xchiʼuk kʼusi skʼan jpastik? 2) ¿Kʼusi jnaʼojtik ta sventa li ajvaliletike?

⁶ (K’elo Romanos 13:1). Kʼalal chal «li buchʼutik oy yabtelik ti mas mukʼ skʼoplalike», jaʼ chalbe skʼoplal li ajvaliletik ti tspasik ta mantal yan krixchanoetike. Li yajtsʼaklomutik Kristoe skʼan jchʼunbetik smantal li ajvaliletike. Yuʼun ta skoj li mantaletik yakʼojike, lek oy jutuk li jlumaltike xchiʼuk bakʼintike tspakbeik skʼoplal li steklumal Jeovae (Apok. 12:16). Jaʼ yuʼun, skʼan jtojbe jpatantik, jtojtik li kʼusi tskʼanik tojbele, jxiʼtatik xchiʼuk ti xkichʼtik ta mukʼe (Rom. 13:7). Li ajvaliletik taje oy yabtelik ta skoj ti jech to yakʼoj permiso Jeovae. Jaʼ jech laj yal Jesus kʼalal oy kʼusi jakʼbat yuʼun li Ponsio Pilato ti jaʼ ajvalil ta Romae. Kʼalal laj yal Pilato ti oy yabtel sventa spoj o sventa smile, li Jesuse xi la stakʼbee: «Ti manchukuk yakʼojbot avabtel li Diose, muʼyuk kʼusi xuʼ xapasbun ti jechuke» (Juan 19:11). Skotol li ajvaliletik xchiʼuk li jpolitikoetik avi kʼakʼale oy noʼox spajeb ti kʼu yelan tspasik mantal jech kʼuchaʼal li Pilatoe.

7. ¿Bakʼin ti muʼyuk ta jchʼunbetik smantal li ajvaliletike, xchiʼuk kʼusi skʼan snaʼik?

⁷ Ta jchʼunbetik li smantaltak ajvalile, jaʼ noʼox venta mi muʼyuk tskontrain li smantaltak Jeovae. Pe mi chalbutik ti jpastik li kʼusi chopol chil Diose o ti mu xakʼik jpastik li kʼusi tskʼan Diose, muʼyuk ta jchʼunbetik. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ van sujatik li keremetik sventa xbatik ta paskʼope.c O mu van xakʼ jtunes Jvivliatik xchiʼuk jvuntik, mu xakʼik jcholtik mantal xchiʼuk ti xijbat ta tsobajeletike. Kʼalal tspas li kʼusi tskʼan yoʼontonik li ajvaliletike, jech kʼuchaʼal ti tskontrainbeik li yajtsʼaklomtak Kristoe, chchapanatik me yuʼun li Diose, yuʼun skʼeloj Jeova li kʼusi yakal tspasike (Ekl. 5:8).

8. ¿Kʼusi sjelbenal kʼalal mukʼ skʼoplal xchiʼuk Mukʼul Dios xie, xchiʼuk kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jnaʼtike?

⁸ Kʼalal chal ti mukʼ skʼoplale, jaʼ skʼan xal ti mas leke o ti mas mukʼ skʼoplal kʼuchaʼal li yantike. Pe maʼuk skʼan xal ti stuk xa noʼox mas leke o ti mas tsots skʼoplal ta skotol li yantike. Yuʼun oy to yan ti mas to xjelav skʼoplale: Mukʼul Dios. Akʼo mi tsots yabtel yichʼoj li ajvaliletike, oy to buchʼu ti mas tsots skʼoplale, ti jaʼ tspas ta mantal skotol li kʼusitike. Li Vivliae ep ta velta chal ti jaʼ Mukʼul Dios li Jeovae (Dan. 7:18, 22, 25, 27).

MUKʼUL DIOS

9. ¿Kʼusitik akʼbat yil li j-alkʼop Daniele?

⁹ Kʼalal oy kʼusi akʼbat yil li j-alkʼop Daniele, jamal laj yil ti Jeovae jaʼ mas tsots skʼoplal ta skotol li ajvaliletike. Baʼyel laj yil chankot muk’ta jtiʼvanej chonbolometik ti jaʼ skʼoplal li mukʼta tsatsal lumetike: Babilonia, Medopersia, Gresia, Roma xchiʼuk li mukʼta tsatsal lumetik avi ti jaʼ li Estados Unidos xchiʼuk Reino Unidoe (Dan. 7:1-3, 17). Ta tsʼakale, li Daniele laj yil ti te chotol ta chotlebal sventa ajvalilal li Jeovae (Dan. 7:9, 10). Li kʼusi to laj yil li j-alkʼope jaʼ spʼijubtasobilik li ajvaliletik avi kʼakʼale.

10. Jech kʼuchaʼal chal Daniel 7:13, 14 xchiʼuk 27, ¿buchʼutik chakʼbe sventain balumil li Jeovae, xchiʼuk kʼusi chakʼ kiltik ta stojolal?

¹⁰ (K’elo Daniel 7:13, 14, 27). Li Daniele akʼbat yil ti tspojbe yabtel skotol ajvaliletik ta balumil li Diose xchiʼuk ti jaʼ chakʼbe li buchʼutik mas sta-o xchiʼuk ti mas oy sjuʼelike. ¿Buchʼutik? Jaʼ li Jesukristo ti «xkoʼolaj kʼuchaʼal xnichʼon krixchanoe» xchiʼuk «li buchʼutik chʼul kʼotemik ta stojolal li Mukʼul Diose» ti jaʼik li 144 mil ti ch-ajvalilajik sbatel osile (Dan. 7:18). Taje chakʼ kiltik ti jaʼ noʼox stuk Mukʼul Dios li Jeovae, jaʼ yuʼun jaʼ noʼox xuʼ xal buchʼu xuʼ x-och ta ajvalil.

11. ¿Kʼusi to yan laj yal Daniel ti chakʼ ta ilel ti mas mukʼ skʼoplal ta spʼejel balumil li Jeovae?

¹¹ Li kʼusi akʼbat yil Daniele chakʼ ta ilel ti melel li kʼusi laj xa onoʼox yale. Yuʼun xi laj yale: «Li Dios ta vinajele [...] jaʼ tsjip lokʼel li ajvaliletike xchiʼuk jaʼ chchotan yan ajvalil». Xi to laj yale: «Jaʼ Jpasmantal ta stojolal ajvalil krixchanoetik li Buchʼu toj toyol oye, jaʼ chal buchʼu chakʼbe yabtel» (Dan. 2:19-21; 4:17). Li Jeovae, ¿mi oy buchʼu slokʼesoj o stikʼoj ta ajvalil junuk velta? Oy.

12. Albo junuk skʼelobil kʼuxi la slokʼes ta yabtel ajvaliletik ta voʼne li Jeovae. (Kʼelo li lokʼole).

¹² Li Jeovae yakʼoj ta ilel ti mas mukʼ skʼoplal ta stojolal skotol «li buchʼutik oy yabtelik ti mas mukʼ skʼoplalike». Kalbetik skʼoplal oxib skʼelobil. Li faraone la smosoin li steklumal Jeovae. Akʼo mi ep ta velta laj yichʼ albel, muʼyuk la skoltaan lokʼel. Pe li Jeovae la skolta lokʼel li steklumale. Laj yakʼ jikʼavuk ta Tsajal nab li faraone (Eks. 14:26-28; Sal. 136:15). Li ajvalil Belsasar ta Babiloniae la spas jun kʼin xchiʼuk la stoy sba ta stojolal «li Ajvalil ta vinajele», jaʼ la skʼupil kʼopta «li diosetik pasbil ta plata [xchiʼuk] ta oro», maʼuk li Jeovae (Dan. 5:22, 23). Li Diose la slokʼes ta yabtel li jtoyba vinik taje. «Li akʼobal taje», li Belsasare laj yichʼ milel xchiʼuk laj yichʼ akʼbel jmediaetik xchiʼuk jpersiaetik li ajvalilal yuʼune (Dan. 5:28, 30, 31). Li ajvalil Erodes Agripa I ta Palestinae la smil li jtakbol Santiagoe. Ta tsʼakal xtoke, la stikʼ ta chukel li jtakbol Pedroe, yuʼun ox oy ta yoʼonton tsmil ek. Pe makat ta be yuʼun li Diose, «yayijesat yuʼun li yaj-anjel Jeovae», vaʼun cham (Ech. 12:1-5, 21-23).

13. Albo junuk skʼelobil kʼuxi la stsal Jeova li ajvaliletik ti spasoj ta jmoj sjolike.

¹³ Akʼo mi tspas ta jmoj sjolik li ajvaliletike, li Jeovae yakʼoj ta ilel ti mas to mukʼ skʼoplale. La spas kʼop sventa spoj li j-israeletike, la skoltaan sventa stsal yuʼunik li 31 ajvaliletik ta Kanaane xchiʼuk la skoltaan sventa x-och ta skʼobik jutuk mu skotoluk li Albil Balumile (Jos. 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24). Jech xtok, li Jeovae ta jun noʼox kʼakʼal la smil li ajvalil Ben-Adad xchiʼuk li yan 32 ajvaliletik ta Siria ti bat stsakik ta kʼop li j-israeletike (1 Rey. 20:1, 26-29).

14, 15. 1) ¿Kʼusi laj yalik li ajvalil Nabukodonosor xchiʼuk Dario ta sventa ti jaʼ noʼox stuk Jeova tspas mantale? 2) ¿Kʼusi laj yal jun jtsʼibajom yuʼun salmo ta sventa Jeova xchiʼuk steklumale?

¹⁴ Li Jeovae ep ta velta yakʼoj ta ilel ti jaʼ noʼox stuk Mukʼul Diose. Li Nabukodonosor ti te ajvalilaj li ta Babilonia eke muʼyuk bikʼit laj yakʼ sba ta stojolal Jeova ti jaʼ noʼox stuk sta-o ichʼel ta mukʼe. Kʼajomal noʼox la stoy sba ta skoj li sjuʼele xchiʼuk ti ichʼbil tajek ta mukʼe. Ta skoj taje, li Jeovae laj yakʼ ti spas ta chuvaje. Kʼalal vul xchʼulel li Nabukodonosore, lik skʼupil kʼopta «li Buchʼu toj toyol oye» xchiʼuk laj yakʼ venta ti jaʼ noʼox tspas mantal sbatel osil li Jeovae xchiʼuk ti muʼyuk buchʼu chpajtsanat-oe (Dan. 4:30, 33-35). Kʼalal laj xa ox yakʼ ta ilel ti tukʼ yoʼonton li Daniele xchiʼuk kʼalal laj xa ox yichʼ lokʼesel yuʼun Jeova li ta xchʼen leonetike, xi laj yal mantal li ajvalil Darioe: «Akʼo nikikuk ta xiʼel skotol krixchanoetik ta stojolal li Sdios Daniele, yuʼun jaʼ noʼox stuk kuxul Dios xchiʼuk te oy-o sbatel osil. Muʼyuk chlaj skʼoplal li ajvalilal yuʼune xchiʼuk jaʼ tspas-o mantal sbatel osil» (Dan. 6:7-10, 19-22, 26, 27).

¹⁵ Xi laj yal jun jtsʼibajom yuʼun salmoe: «Li Jeovae xtuchʼojbe ta be li kʼusi chopol snopoj tspasik li mukʼtik lumetike; xtuchʼojbe ta be kʼusi oy ta yoʼonton tspasik li jteklumetike». Xi to laj yale: «Xmuyubaj noʼox li mukʼta lum ti jaʼ Sdiosik li Jeovae, li jteklum ti jaʼ stʼujoj sventa jaʼ xkʼot ta spartee» (Sal. 33:10, 12). Oy lek srasonal kuʼuntik sventa tukʼuk koʼontontik ta stojolal li Jeovae.

LI SLAJEB PASKʼOPE

16. ¿Kʼusi ti skʼan jpʼel ta koʼontontike, xchiʼuk kʼu yuʼun? (Kʼelo li lokʼole).

¹⁶ Laj xa kiltik li kʼusi la spas Jeova ta voʼnee. Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi jmalaojtik tspas ta tsʼakal? Jaʼ ti tspoj yajtuneltak kʼalal mi tal li «mukʼta tsatsal [vokolile]» (Mat. 24:21; Dan. 12:1). Jaʼo tspoj steklumal kʼalal muʼyuk xkʼuxul yoʼonton tstsakatik ta kʼop yuʼun jtsop jteklumetik ti Gog ta Magog tsbiinike. Akʼo mi te skʼoplalik ta jtsop jteklumetik li 193 jteklumetik ta Naciones Unidase, muʼyuk onoʼox tstsalik li Mukʼul Dios xchiʼuk li yaj-anjeltake. Xi jamal chal li Jeovae: «Jpʼel skʼoplal ta jmukʼibtas jkʼoplal, ta jchʼultajes jba xchiʼuk chkakʼ jba ta ojtikinel ta yeloval sat epal mukʼtik lumetik; vaʼun jech tsnaʼik ti voʼon Jeovaune» (Esek. 38:14-16, 23; Sal. 46:10).

17. ¿Kʼusi chkʼot ta stojolalik li ajvaliletik ta balumile xchiʼuk li buchʼutik tukʼ yoʼontonik ta stojolal Jeovae?

¹⁷ Kʼalal chlik tsakvanuk ta kʼop li Gog ta Magogue, jaʼo te chlik li Armajedone. Li Jeovae jaʼo te tslajesbe skʼoplal skotol li «ajvaliletik ta spʼejel [balumile]» (Apok. 16:14, 16; 19:19-21). Yuʼun «jaʼ noʼox chnakiik ta balumil li buchʼutik tukʼike xchiʼuk te chkom-o li buchʼu tukʼ-o yoʼontone» (Prov. 2:21, tsʼib ta yok vun).

TUKʼUK-O ME KOʼONTONTIK

18. ¿Kʼusi kʼotem ta stojolal ep yajtsʼaklomtak Kristo, xchiʼuk kʼu yuʼun? (Daniel 3:28).

¹⁸ Ti kʼu xa sjalil echʼem talel li kuxlejale, ep yajtsʼaklomtak Kristo yichʼojik chukel xchiʼuk yakʼoj ta vokol xkuxlejalik ta skoj ti skʼanojik li Jeova ti jaʼ noʼox stuk oy sderecho sventa x-ajvalilaje. Jpʼel ta yoʼonton ti tukʼ chakʼ sbaik jech kʼuchaʼal li oxvoʼ j-ebreoetik ti tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal li Mukʼul Dios mu ventauk mi xichʼik tikʼel ta orno ti xloklun skʼakʼale (k’elo Daniel 3:28).

19. ¿Kʼusi tstsak ta venta Jeova kʼalal chchapan li yajtuneltake, xchiʼuk kʼusi skʼan jpastik avie?

¹⁹ Li Davide snaʼoj ti toj tsots skʼoplal ti tukʼuk koʼontontik ta stojolal Diose. Xi laj yale: «Chal Jeova kʼusi chkʼot ta stojolalik li jteklumetike. Chapanun, Kajval Jeova, tsako ta venta li kʼusitik tukʼ jpasoje xchiʼuk li stukʼil koʼontone» (Sal. 7:8). Xi to laj yale: «Jaʼuk me akʼo xchabiun li stukʼil koʼontone xchiʼuk li jtukʼilale» (Sal. 25:21). Li kʼusi mas lek xuʼ jpas ta jkuxlejaltike jaʼ ti tukʼuk-o koʼontontik ta stojolal Jeovae mu ventauk li kʼusi xkʼot ta pasele. Mi jech la jpastike, jaʼ jech chkaʼi jbatik kʼuchaʼal li jtsʼibajom yuʼun salmo ti xi laj yale: «Xmuyubajik noʼox li buchʼutik oy stukʼil yoʼontonike, [...] li buchʼutik chchʼunbeik smantal Jeovae» (Sal. 119:1, tsʼib ta yok vun).